Spis treści. Wykaz skrótów Wprowadzenie... 19

Transkrypt

1 Spis treści Wykaz skrótów Wprowadzenie Rozdział I Geneza, pojęcie, prawny reżim, rodzaje i funkcje odsetek cywilnoprawnych Geneza odsetek Uwagi ogólne Odsetki w Starożytności. Prawo rzymskie. Biblia Odsetki w Średniowieczu Odsetki w czasach nowożytnych Odsetki w kodeksie zobowiązań Definicje odsetek Piśmiennictwo polskie Piśmiennictwo niemieckie Orzecznictwo Elementy konstrukcyjne odsetek. Próba definicji własnej Uregulowanie odsetek w prawie polskim Kodeks cywilny Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Prawo bankowe Prawo upadłościowe i naprawcze Znaczenie Europejskich Zasad Prawa Kontraktów. (Principles of European Contract Law)... 54

2 4. Odsetki w innych systemach prawnych Uwagi ogólne Prawo angielskie Prawo niemieckie Prawo francuskie Prawo islamskie Rodzaje odsetek ze względu na charakter wierzytelności Odsetki pieniężne. Waluta odsetek Odsetki niepieniężne Odsetki kapitałowe (zwykłe) Odsetki za opóźnienie Odsetki prolongacyjne Rodzaje odsetek ze względu na źródło powstania obowiązku. ich zapłaty Odsetki wynikające z czynności prawnej (ex contractu) Odsetki wynikające z ustawy (ex lege) Odsetki wynikające z orzeczenia sądu. lub decyzji innego właściwego organu Rodzaje odsetek ze względu na sposób oznaczania. stopy procentowej Odsetki ustawowe Odsetki w wysokości odsetek za zwłokę od zaległości. podatkowych Odsetki umowne Odsetki maksymalne Funkcje odsetek kapitałowych Funkcja wynagrodzenia (odpłaty). za udostępnienie kapitału Funkcja waloryzacyjna Funkcja stymulująca odsetek prolongacyjnych Funkcje odsetek za opóźnienie Funkcja gwarancyjna (stymulująca) Funkcja odszkodowawcza Funkcja waloryzacyjna

3 Rozdział II Odsetki kapitałowe (oprocentowanie) Stosunek prawny o charakterze kredytowym jako źródło. obowiązku zapłaty oprocentowania Uwagi ogólne Odsetki od pożyczki Odsetki od kredytu Odsetki w umowie rachunku bankowego Odsetki od lokat terminowych Odsetki przysługujące z tytułu odroczenia terminu. wykonania zobowiązania kredyt kupiecki, odsetki z art k.c. (zniesienie współwłasności) Odsetki pomiędzy stronami umowy zlecenia, użyczenia. i przechowania Oprocentowanie jako świadczenie okresowe Podział świadczeń na jednorazowe, okresowe i ciągłe Swoboda stron w kształtowaniu świadczeń okresowych Odsetki kapitałowe jako świadczenie okresowe Oprocentowanie jako świadczenie wzajemne Uwagi ogólne Wzajemność stosunków prawnych jako podstawowa cecha praw społeczeństw pierwotnych Pojęcie umowy wzajemnej w doktrynie i orzecznictwie Dopuszczalność zawierania umów wzajemnych. innych niż umowy nazwane Dwustronnie zobowiązujący, przysparzający. i odpłatny charakter umów wzajemnych Umowy odpłatne a umowy wzajemne Wzajemność umów zawierających obowiązek zapłaty oprocentowania Zastosowanie przepisów o umowach wzajemnych. do oprocentowanej pożyczki Oprocentowanie jako świadczenie główne Świadczenia główne i uboczne. Oprocentowanie jako świadczenie główne Prawa podmiotowe samoistne i niesamoistne. (akcesoryjne). Oprocentowanie jako należność uboczna Skutki kwalifikacji oprocentowania jako świadczenia głównego

4 14.1. Znaczenie dla wykładni prawa i oświadczeń woli stron Brak możliwości uznania jednoznacznych klauzul. dotyczących oprocentowania za niedozwolone. postanowienia umowne (art k.c.) Skutki kwalifikacji oprocentowania jako należności ubocznej Odsetki kapitałowe a zabezpieczenie. hipoteką i zastawem Zarachowanie zapłaty (art. 451 k.c.) Skutki prawne pokwitowania (art. 466 k.c.) Przelew (art k.c.) Termin spełnienia świadczenia i wymagalność roszczenia o odsetki kapitałowe Termin spełnienia świadczenia a dzień wymagalności.. Pojęcie wymagalności roszczenia Zasady określania terminu spełnienia świadczenia.. Wezwanie do wykonania zobowiązania (art. 455 k.c.) Ustawowe terminy płatności odsetek kapitałowych. (art. 360 k.c.) Swoboda stron w kształtowaniu terminu zapłaty odsetek kapitałowych Kapitalizacja oprocentowania jako odnowienie Przedawnienie roszczenia o odsetki kapitałowe Uwagi ogólne Przedawnienie roszczenia o odsetki. w kodeksie zobowiązań Wpływ okresowości roszczenia o odsetki kapitałowe. na długość terminu przedawnienia Wpływ akcesoryjności roszczenia o odsetki kapitałowe. na jego przedawnienie Początek przedawnienia roszczenia o odsetki kapitałowe Rozdział III Odsetki za opóźnienie Pojęcia opóźnienia i zwłoki. Przesłanki opóźnienia.. Opóźnienie a odstąpienie od umowy Opóźnienie i zwłoka Istnienie ważnego zobowiązania

5 18.3. Niewykonanie zobowiązania Wymagalność roszczenia głównego. (upływ terminu do spełnienia świadczenia) Wpływ umownego odstąpienia od umowy na opóźnienie Wpływ ustawowego odstąpienia od umowy na opóźnienie Względnie wiążący charakter art. 481 k.c Ukształtowanie wysokości odsetek przez strony. (art k.c.) Umowne wyłączenie obowiązku zapłaty odsetek. z art k.c Wpływ odroczenia wykonania zobowiązania na wymagalność. i opóźnienie Pojęcie i rodzaje odroczenia wykonania zobowiązania Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty przez sąd. na podstawie art. 320 k.p.c Odroczenie przez sąd terminu spłaty rat wymagalnych. na podstawie art in fine k.c Odroczenie udzielone przez sąd na podstawie art oraz k.c Początek i kres opóźnienia. Wymagalność roszczeń z niektórych zobowiązań Zobowiązanie do naprawienia szkody wyrządzonej. czynem niedozwolonym Roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej. niewykonaniem bądź nienależytym. wykonaniem zobowiązania Ceny z daty ustalania odszkodowania. a początek opóźnienia Roszczenia zwaloryzowane orzeczeniem sądowym (art k.c.) Roszczenia z umowy ubezpieczenia Roszczenia z tytułu zapisu Roszczenia z bezpodstawnego wzbogacenia Roszczenia o zapłatę kosztów sądowych Roszczenie o zapłatę darowanej sumy pieniężnej Wygaśnięcie zobowiązania głównego Przedawnienie roszczenia głównego

6 Opóźnienie a spełnienie świadczenia. w obrocie bezgotówkowym Odsetki za opóźnienie jako świadczenie okresowe Uwagi ogólne Poglądy piśmiennictwa na temat okresowości odsetek. za opóźnienie Poglądy orzecznictwa na temat okresowości odsetek. za opóźnienie Stanowisko własne. Skutki kwalifikacji odsetek. za opóźnienie jako świadczenia okresowego Wymagalność roszczenia o odsetki za opóźnienie.. Znaczenie wezwania do zapłaty odsetek za opóźnienie Odsetki za opóźnienie jako świadczenie akcesoryjne.. Konsekwencje prawne Przedawnienie roszczenia o odsetki za opóźnienie Stanowisko orzecznictwa i piśmiennictwa Stanowisko własne Odsetki za opóźnienie a instytucje pokrewne Odsetki za opóźnienie a kara umowna Odsetki za opóźnienie a odszkodowanie. na zasadach ogólnych (art k.c.) Rozdział IV Wysokość odsetek i instrumenty ochrony dłużnika przed nadmiernym obciążeniem świadczeniem odsetkowym Sposoby oznaczania stopy procentowej Odsetki ustawowe jako subsydiarny sposób oznaczania stopy procentowej Oznaczenie stopy procentowej odsetek przez obie strony Oznaczenie stopy procentowej odsetek. przez jedną ze stron Oznaczenie stopy procentowej przez sądna podstawie art k.c Oznaczenie stopy procentowej odsetek za opóźnienie. na podstawie art zdanie drugie k.c Rys historyczny odsetek maksymalnych Okres międzywojenny

7 27.2. Lata Lata Odsetki maksymalne w wybranych ustawodawstwach obcych Odsetki maksymalne w ujęciu kodeksu cywilnego Zawężenie ograniczeń maksymalnej wysokości odsetek do odsetek wynikających z czynności prawnej Skutki przekroczenia wysokości odsetek maksymalnych. Stosunek do art k.c Bezwzględnie wiążący charakter regulacji Zmiana wysokości odsetek maksymalnych w okresie zobowiązania Przepisy intertemporalne Celowość ustanawiania odsetek maksymalnych Propozycje de lege ferenda Lichwiarskie odsetki za opóźnienie Znaczenie przepisów ogólnych o czynnościach prawnych Kryteria mające znaczenie dla uznania odsetek. za opóźnienie za rażąco wygórowane Redukcja lichwiarskich odsetek za opóźnienie Zakazy anatocyzmu (art. 482 k.c.) oraz ultra alterum tantum Istota procentu składanego Zakaz anatocyzmu w obrocie kredytowym. Pojęcie zaległych odsetek Wyjątki od zakazu anatocyzmu Anatocyzm a odsetki maksymalne Propozycje de lege ferenda Istota zakazu ultra alterum tantum Skutki braku uregulowania zakazu ultra alterum tantum w kodeksie cywilnym Odsetki a nadużycie prawa Rozdział V Odsetki jako narzędzie zwalczania opóźnień w płatnościach Uwagi wprowadzające Upowszechnienie kredytu kupieckiego jako formy. kredytowania działalności przedsiębiorstwa Potrzeba regulacji prawnej problematyki opóźnień w płatnościach na poziomie krajowym i wspólnotowym

8 34. Polskie ustawodawstwo przeciwdziałające zatorom płatniczym Kodeks zobowiązań Kodeks cywilny Ustawa o terminach zapłaty w obrocie gospodarczym Ustawa o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Odsetki prolongacyjne Uwagi ogólne Znaczenie wezwania do zapłaty Termin zapłaty Dopuszczalność żądania odsetek za opóźnienie. od odsetek prolongacyjnych Przedawnienie roszczenia Odsetki za opóźnienie w wysokości odsetek. od zaległości podatkowych Relacja art. 7 ustawy do art. 481 k.c Charakter prawny odsetek z art. 7 ustawy Pozostałe wybrane zagadnienia związane z ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych Zwolnienie od kosztów sądowych i inne odrębności proceduralne Stosowanie ustawy do sprzedaży na raty Stosowanie ustawy do sprzedaży z zastrzeżeniem. prawa własności Stosowanie ustawy w wypadku nowacji. zobowiązania pieniężnego Dopuszczalność zrzeczenia się roszczenia o odsetki Zbywalność roszczenia o odsetki Propozycje de lege ferenda Rozdział VI Zagadnienia proceduralne związane z obowiązkiem świadczenia odsetek. Odsetki w prawie upadłościowym i naprawczym Odsetki w kodeksie postępowania cywilnego Odsetki a wartość przedmiotu sporu (art. 20 k.p.c.) i wartość przedmiotu zaskarżenia (art i k.p.c.) Dochodzenie odsetek niewymagalnych (art. 190 k.p.c.) Odsetki a zasada koncentracji orzekania z art. 618 k.p.c

9 38.4. Oprocentowanie sumy złożonej na rachunek depozytowy sądu w postępowaniu zabezpieczającym. (art k.p.c.) Odsetki w podziale sumy uzyskanej z egzekucji. (art k.p.c.) Odsetki w prawie upadłościowym i naprawczym Ograniczenie zaspokojenia z masy upadłości odsetek. od wierzytelności upadłego (art. 92 p.u.n.) Dyskonto długu niewymagalnego Odsetki niezabezpieczone rzeczowo w podziale. funduszów masy upadłości (art. 342 p.u.n.) Zaspokojenie odsetek zabezpieczonych rzeczowo Odsetki objęte układem zawartym. w postępowaniu upadłościowym Odsetki w postępowaniu naprawczym Wnioski końcowe Literatura Zestawienie orzecznictwa