1 RADOSŁAW ŚLĄSKI INSTRUKCJA DO ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH Komendy i zasady ich wydawania przy manewrach na jachtach typu kecz i slup WERSJA 04.10.0 (ostatnia aktualizacja 26.04.2012) Opracowano tylko do celów szkoleniowych na stopień żeglarza jachtowego dla Śląskiej Szkoły Żeglarstwa FELUKA i Jacht Klubu Pogoria III Zgodnie z przeprowadzoną przez Komisję Szkolenia PZŻ unifikacją komend.
2 WSTĘP Pamiętam te czasy jak z Anią 15 lat temu uczyliśmy się żeglować. Zrobiłem wtedy z tektury patyków, starego prześcieradła i odrobiny nici mały stołowy żaglowiec, to był nasz Trener. Pływaliśmy wówczas po stole z ciągle otwartymi notatkami z wykładów nie mając pewności czy wszystko co zdążyliśmy zanotować na zajęciach i to co robimy na naszym stole jest na pewno tym o co chodziło naszym instruktorom. Do dziś pamiętam minę Ojca Ani jak wszedł do domu i zobaczył ten bałagan Wówczas to Ewa i Waldek byli naszymi instruktorami pamiętam to jak dziś i nasz siedmioosobowy kurs, był jeszcze Kapitan Jan wiedziałem wówczas, że nikt lepiej od Nich nie potrafi żeglować. Kapitan Jan był Kierownikiem Wyszkolenia Żeglarskiego w Klubie Żeglarskim Huta Katowice, w którym robiliśmy nasze patenty na Pogorii 3 w Dąbrowie Górniczej, a później naszym egzaminatorem wyznaczonym przez jeszcze Katowicki Okręgowy Związek Żeglarski. Tak na marginesie to nie wiele brakowało, a nie zdałbym tego egzaminu, ale wtedy wszystko było inne i jak to w życiu bywa wszystko się zmienia - i poglądy i ludzie i to, że dziś to ja siedzę po drugiej strony katedry samemu ucząc nowych adeptów żeglarstwa no, ale to już zupełnie inna historia Wychodząc naprzeciw i rozumiejąc potrzeby osób uczących się tej trudnej sztuki, jaką jest umiejętność żeglowania i niejednokrotnie na ich prośbę postanowiłem stworzyć krótkie i w moim przekonaniu konkretne opracowanie, którego celem ma stać się możliwość szybszego przyswajania wiadomości podczas praktycznej nauki pływania jachtem żaglowym pozwalając na ominięcie tych trudności, z którymi sam się borykałem podczas stawiania pierwszych kroków. Oczywiście to opracowanie nie jest doskonałe i posiada szereg dostrzeganych przeze mnie wad jest jednak pewnym kompromisem pomiędzy ciągle upływającym czasem, a momentem, w jakim należy się zatrzymać podejmując kolejną decyzję o ruchu jachtu. Niniejszy skrypt zbudowałem z dwóch części, w których kolejno uporządkowałem wszystko to, co należy zrobić, aby poprawnie wykonać manewr zdając sobie jednocześnie sprawę z pewnej trudności i ograniczeń, jakim jest analiza dynamicznej sytuacji w określonym czasie. W pierwszej części starałem się przy każdym poleceniu zrobić przerwę na chociażby krótkie słowo komentarza i zastanowić się, co w danej chwili tak naprawdę dzieje się z jachtem. Druga część służy niejako za ściągę dla osób mających już w miarę dobrze ugruntowaną wiedzę i wykonujących dany manewr przypominając, co, w jakiej kolejności powinno się zdarzyć. Niniejsze opracowanie służyć może jeszcze przez długie lata po zakończeniu kursu, jako podpowiedź dla osób pływających przez dwa tygodnie w sezonie w trakcie wspaniałego odpoczynku od pracy Dla wszystkich uczących się z życzeniami pozytywnego zdania egzaminu na patent żeglarza jachtowego Radek
3 CZĘŚĆ I komendy i komentarze Definicje oraz znaczenie komend W żeglarstwie tak jak w każdej dziedzinie życia występują specyficzne nazwy i określenia. Należy tutaj wspomnieć, że język żeglarstwa to zlepek wielu języków pierwszych żeglarzy i spolszczenie tych wielu znaczeń. W pierwszych dniach kursu, każdy uczący się powinien przywyknąć do tych specyficznych nazw i rozumieć ich znaczenie. Poniższy dział to taki mały słowniczek, który powinien na stałe wejść w nawyk każdego, kto zaczyna żeglować. Podział manewrów: Manewry proste jak sama nazwa wskazuje manewry wykonywane są w sposób prosty chodzi głównie o to, że przy wydawaniu komend nigdy nie wydaje się komend tzw. twardych (luz, wybierz) spowodowane jest to ciągłą koniecznością pracy żagli. Wykonuje się je na jednym halsie bez przechodzenia linii wiatru. Zaliczają się do nich odpadanie i ostrzenie. Manewry główne są to manewry bardziej skomplikowane niż manewry proste i służą one wyłącznie do przechodzenia jachtu przez linię wiatru. Manewry składają się z kilku podstawowych elementów: dochodzenie do linii wiatru (element pomocniczy wiąże się z tym przygotowanie do przejścia), przejście przez samą linię wiatru (element zasadniczy) oraz wyprowadzenie jachtu na przeciwny hals (element wykańczający) bez utraty przez jacht sterowności i stateczności oraz nadanie mu właściwej prędkości manewrowej przez prawidłowe ustawienie żagli. Manewry złożone manewry składające się z manewrów prostych i złożonych służących do osiągnięcia wyznaczonego celu np. przepłynięcie z punktu A do punktu B, podejścia do tonącego etc. Manewry pomocnicze wykorzystuje się je głównie w celu rozpoznania własności manewrowych jachtu np. sprawdzanie cyrkulacji jachtu, sprawdzanie inercji jachtu polega na wprowadzeniu jachtu dziobem w linię wiatru obliczając jego drogę od momentu zdjęcia siły napędowej aż do całkowitego zatrzymania się. Manewry dodatkowe często niewchodzące w skład podstawowych manewrów egzaminacyjnych np. dojście do boji, stawanie w dryf, stawanie na kotwicy etc. Nie oznacza to także obniżenia rangi manewru. Komendy na żagle, szoty: Wybierz komenda twarda używana wyłącznie przy manewrach głównych lub złożonych oznacza natychmiastowe i maksymalne wyciągnięcie szota wybranie jego luzu i utrzymywanie go naprężonego.
INSTRUKCJA DO ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH 4 Luz komenda twarda jest komendą przeciwstawną do komendy wybierz, używana wyłącznie przy manewrach głównych lub złożonych oznacza natychmiastowe puszczenie naprężonych szotów doprowadzenie do ich maksymalnego wyluzowania, co bardzo często wiąże się z wyciągnięciem ich z bloczków, kabestanów i miejsc gdzie mogłyby się zaczepić prowadząc do minimalnej pracy żagla lub uniemożliwić jego swobodne wystawienie na wiatr. Wybieraj komenda miękka używana w czasie zwykłego prowadzenia jachtu na danym halsie służąca do wykonywania manewrów prostych, korygowania ustawienia żagli itp. Szotmen po otrzymaniu polecenia wybieraj winien wybierać szot, aż do momentu, kiedy żagiel zostanie ustawiony w optymalnej pozycji, w pozycji pracy, co oznacza, że nie jest przebrany i nie łopocze. Luzuj komenda bardzo bliskoznaczna z komendą wybieraj jest to komenda miękka i tak jak wybieraj używana jest w czasie zwykłego prowadzenia jachtu na danym halsie. Jej użycie zaleca się jedynie do wykonywania manewrów prostych lub do korygowania ustawienia żagla. W swoim znaczeniu nakazuje ustawienie żagla do pracy stąd czasami użycie komendy luzuj przy łopoczącym żaglu nie jest do końca bezzasadne. Natomiast w trakcie manewru odpadania użycie komendy luz będzie tutaj potraktowane, jako poważny błąd. Staw komenda związana jedynie ze stawianiem żagli np. grota staw. Zwyczajowo uznaną za nie poprawną byłaby tutaj forma grota fał wybieraj, chociaż z punktu widzenia logiki jej użycie nie byłoby błędem. Zrzuć (precz) komenda służąca do zdjęcia żagla z masztu lub reji, np. foka zrzuć lub fok precz. Zaleca się jednak używania formy pierwszej, jako bardziej eleganckiej. Komendy na cumy: Oddaj komenda wydawana podczas odejścia jachtu od keji. Z racji przynależności cumy do jachtu stanowiącej jego własność używana formuła stanowi, że wszystko, co jest poza jachtem należy na ów jacht zwrócić, oddać np. cumę rufową oddaj. Podaj komenda używana podczas podejścia, kiedy często zdarza się, że na keji lub pirsie stoi osoba, który będzie nam pomagała w czasie cumowania. Stąd używana formuła określa moment, w którym cumę należy podać np. cumę dziobową podaj zgodnie z zasadą, że na jacht się oddaje, a z jachtu się podaje. Wybieraj polecenie oznacza wyciąganie zacumowanej, zahaczonej np. za poler cumy przez okucia kadłuba na jacht aż do momentu wydania komendy dość wybieraj. Wybieranie cum tak samo jak wybieranie szotów zawsze powinno być robione ze zrozumieniem. Cumy tak jak szoty żagli pracują, a w czasie silnych wiatrów mają duże znaczenie. Zaniechanie tej prostej czynności i wykonanie jej w sposób niewłaściwy może doprowadzić do sytuacji, kiedy cuma ulegnie zerwaniu, a jacht na niej stojący zdryfuje. Wybieranie cum, szpringów i brestów powinno być wykonane z lekkim luzem nie mniej jednak w taki sposób, aby jacht zawsze stał prosto tzn. równolegle do pomostu lub prostopadle do pomostu tak jak zwyczajowo zostało to określone. Luzuj komenda identyczna w swoim znaczeniu jak komenda wybieraj. Nakazuje luzowania cumy aż do momentu wydania komendy dość luzuj.
INSTRUKCJA DO ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH 5 Obłóż w momencie, kiedy osoba odpowiedzialna za zacumowanie jachtu uzna, że wybieraniem i luzowaniem doprowadziła do prawidłowego ustawienia cumy nakazuje jej obłożenie na knadze, czyli w sposób trwały zaczepienie jej do jachtu. Tak stoimy komenda wydawana przez osobę najczęściej prowadzącą jacht w momencie zakończenia wszystkich czynności związanych z cumowaniem i stwierdzeniem, że jacht stoi zacumowany w sposób prawidłowy i nic nie będzie już w jego ustawieniu zmienione. Komendy na ster: Prawo nakaz wychylenia steru o kilkadziesiąt stopni w stronę prawej burty tak, aby jacht płynący do przodu zaczął skręcać w prawo. Prawo na burt nakaz wyłożenia steru maksymalnie na prawą burtę. Lewo nakaz wychylenia steru o kilkadziesiąt stopni w stronę lewej burty tak, aby jacht płynący do przodu zaczął skręcać w lewo. Lewo na burt nakaz wyłożenia steru maksymalnie na lewą burtę. Prawiej nakaz wychylenia steru w stronę prawej burty i zmianę kursu o kilka stopni np. dziesięć i powrót w pozycję zero oraz utrzymywanie kursu zgodnie z nowym kierunkiem. Lewiej nakaz wychylenia steru w stronę lewej burty i zmianę kursu o kilka stopni np. dziesięć i powrót w pozycję zero oraz utrzymywanie kursu zgodnie z nowym kierunkiem. Ster zero ustawienie steru w pozycji zero np. rumpla w osi pokrywającej się diametralną jachtu, a jachtu ze szturwałem w pozycji oznaczonej, jako zero. Przykładowe komendy dla sternika: Sternik tak trzymaj komenda taka nakazuje sternikowi płynięcie w kierunku, w którym jacht płynął w momencie jej wydania np., jeżeli podczas cyrkulacji jachtu komenda padła, kiedy kompas pokazywał kurs 270 i zmienił się później o kilka lub kilkadziesiąt stopni należy powrócić na kurs 270. Sternik kurs na boję komenda nakazująca trzymanie kursu na boję tak, aby boja znajdowała się na kursie jachtu. Odpowiedź sternika na taką komendę winna brzmieć boja na kursie. Sternik kurs na człowieka - komenda nakazująca trzymanie kursu na tonącego tak, aby człowiek unoszący się w wodzie znajdował się na kursie jachtu. Odpowiedź sternika na taką komendę winna brzmieć człowiek na kursie. Komendy na pagaje: Chwilowo brak wyjaśnienia. Zostanie dopisane w przyszłości.
6 Komendy na silnik: Uruchomić silnik (maszynę) polecenie nakazujące uruchomić silnik i trzymać go włączonym w stanie gotowości na biegu jałowym. Odstawić silnik (maszynę) polecenia nakazujące wyłączyć silnik. Mała naprzód polecenie nakazujące ustawić bieg naprzód i zwiększyć obroty silnika do maksymalnie jednej czwartej jego nominalnej mocy. Pół naprzód polecenie nakazujące ustawić bieg naprzód i zwiększyć obroty silnika do maksymalnie połowy jego nominalnej mocy. Cała naprzód polecenie nakazujące ustawić bieg naprzód i zwiększyć obroty silnika do jego maksymalnej mocy. Mała wstecz polecenie nakazujące ustawić bieg wstecz i zwiększyć obroty silnika do maksymalnie jednej czwartej jego nominalnej mocy. Pół wstecz polecenie nakazujące ustawić bieg wstecz i zwiększyć obroty silnika do maksymalnie połowy jego nominalnej mocy. Cała wstecz polecenie nakazujące ustawić bieg wstecz i zwiększyć obroty silnika do jego maksymalnej mocy. Silnik (maszyna) stop polecenie nakazujące zmniejszenie jego obrotów do minimum i wyłączenie biegu do przodu lub wstecz i pozostawienie go na biegu jałowym w gotowości do natychmiastowego działania. Komendy na wiosła: Wiosła Wiosła chwyć Wiosła wzwyż Wiosła staw Wiosła skróć Lewa naprzód Prawa naprzód Obie naprzód Lewa wstecz Prawa wstecz Obie wstecz Hamuj
INSTRUKCJA DO ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH 7 Odejście od keji To najłatwiejszy ze wszystkich manewrów złożonych. Po właściwej ocenie kierunku wiatru i prawidłowego doboru narzędzi odejście od pomostu nie nastręcza wielu trudności. Plan przygotowania do manewru składa się z trzech elementów: wiatr, keja, jacht. Kolejność nie pozostaje bez znaczenia. Wyobraźmy sobie, że jacht stoi dopychany do keji przez stosunkowo silny wiatr 4 B i odpowiedzmy sobie na pytanie. Czy w takiej sytuacji możliwe jest w ogóle odklejenie się od keji? Oczywiście, że nie! Dlatego naszym zadaniem jest postawić jacht za keją odcumować rufę i czekać, aż jacht ustawi się dziobem w kierunku, z którego wieje. Założenie: przy odchodzeniu jacht zawsze stoi na cumie dziobowej w linii wiatru. Ćwiczenie: Ustawienia dla jachtu typu kecz (Trener): Przed wejściem na jacht należy wyznaczyć funkcje dla załogi: Ster osoba prowadząca jacht (na komendzie), Bezan szot i pomocnik przy stawianiu, Grot szot i pomocnik przy stawianiu żagla (w zależności od warunków możliwe jest wyznaczenie dwóch osób do pomocy, jeżeli należy założyć ref lub wykonać inne bardziej wymagające prace), Fok prawy szot, lewy szot (osoby wspólnie stawiają foka), Cumy i szpringi dwie osoby (jedna osoba pracuje na keji i pozostaje na desancie, druga osoba pracuje na jachcie). Uwagi: Pozostałe osoby bez funkcji oczekują na keji na pozwolenie wejścia na jacht lub wchodzą na jacht i bezwzględnie siadają w części dziobowej starając się nie przeszkadzać i ustępować miejsca osobom wykonującym wyznaczone czynności (dla osób bez funkcji obowiązuje zakaz stania na jachcie ze względu na zagrożenie, jakie stwarzają dla siebie i innych osób przebywających na jachcie). Żagle stawiane są od rufy jachtu. Po postawieniu żagli pod żadnym pozorem nie wolno ich wybierać bez wyraźnego polecenia osoby prowadzącej, wszystkie szoty muszą być wyluzowane nie wolno łapać, przytrzymywać, trzymać bomów grota i bezana itp. Komendy: Jeżeli odejście zaplanowano z użyciem któregoś z żagli (fok lub bezan) zaczynamy od wydania komendy na dany żagiel. (Powód: żagiel będzie już pracował w momencie oddania cumy reakcja jachtu jest prawie natychmiastowa i bardziej przewidywalna). Na keji wyjaśnię dlaczego Przykład: Przygotować cumę dziobową do oddania! (odpowiedź załoganta jest przygotować cumę dziobową do oddania...... jeżeli cuma jest gotowa donośnym głosem należy poinformować sternika: cuma dziobowa do oddania klar!)
8 Fok (prawo, lewo) na wiatr! (odpowiedź załoganta jest Fok (prawo, lewo) na wiatr) Ster (prawo, lewo)! oczekiwanie na reakcję jachtu od kilku do kilkunastu sekund Cumę dziobową oddaj i desant na pokład! (odpowiedź załoganta jest cumę dziobową oddaj i desant na pokład) {jacht płynie do tyłu oraz zaczyna się obracać w lewo lub w prawo to zależy od Foka} Fok luz! Ster zero! (lewy, prawy) Foka szot wybieraj! (odpowiedź załoganta jest (lewy, prawy) Foka szot wybieraj) (odpowiedź załoganta jest Grota szot wybieraj) {jacht będzie przez krótki okres czasu dryfował i nie należy o tym myśleć ponieważ po kilku sekundach przy wybranym grocie powinien zacząć płynąć do przodu} Bezana szot wybieraj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot wybieraj) w chwili kiedy można już określić kurs (np. jacht będzie w bejdewindzie zacznie przede wszystkim płynąć) należy wydać komendę na ster Ster lewo, prawo lub zero! Klar na cumach, szpringach i odbijaczach! Ustawienia dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Przed wejściem na jacht należy wyznaczyć funkcje dla załogi: Ster osoba prowadząca jacht (na komendzie), Grot szot (osoba prowadząca jacht) i pomocnik do stawiania żagla, Fok prawy szot, lewy szot (osoby wspólnie stawiają foka), Cumy i szpringi dwie osoby jeżeli brakuje załogi należy wyznaczyć np. osobę pomagającą przy grocie lub przy foku (jedna osoba pracuje na keji i pozostaje jako desant, druga osoba pracuje na jachcie). Uwagi: Pozostałe osoby bez funkcji oczekują na keji na pozwolenie wejścia na jacht lub wchodzą na jacht i bezwzględnie siadają w kokpicie starając się nie przeszkadzać i ustępować miejsca osobom wykonującym wyznaczone czynności (dla osób bez funkcji obowiązuje zakaz stania na jachcie ze względu na zagrożenie, jakie stwarzają dla siebie i innych osób przebywających na jachcie). Żagle stawiane są od rufy jachtu. Po postawieniu żagli pod żadnym pozorem nie wolno ich wybierać bez wyraźnego polecenia osoby prowadzącej wszystkie szoty muszą być wyluzowane nie wolno łapać, przytrzymywać, trzymać bomu grota.
9 Komendy: Jeżeli odejście zaplanowano z użyciem foka zaczynamy od wydania komendy na żagiel. (Powód: żagiel będzie już pracował w momencie oddania cumy reakcja jachtu jest prawie natychmiastowa i bardziej przewidywalna). Na keji wyjaśnię, dlaczego Przykład: Przygotować cumę dziobową do oddania! (odpowiedź załoganta jest przygotować cumę dziobową do oddania...... jeżeli cuma jest gotowa donośnym głosem należy poinformować sternika: cuma dziobowa do oddania klar!) Fok (prawo, lewo) na wiatr! (odpowiedź załoganta jest Fok (prawo, lewo) na wiatr) Ster (prawo, lewo)! oczekiwanie na reakcję jachtu od kilku do kilkunastu sekund Cumę dziobową oddaj i desant na pokład! (odpowiedź załoganta jest cumę dziobową oddaj i desant na pokład) {jacht płynie do tyłu oraz zaczyna się obracać w lewo lub w prawo to zależy od Foka} Fok luz! Ster zero! (lewy, prawy) Foka szot wybieraj! (odpowiedź załoganta jest (lewy, prawy) Foka szot wybieraj) w chwili kiedy można już określić kurs (np. jacht będzie w bejdewindzie) należy wydać komendę na ster Ster lewo, prawo lub zero! Klar na cumach szpringach i odbijaczach! To ćwiczenie wymaga wiele uwagi i koncentracji. Koncepcji i planów odchodzenia jachtu od keji jest tyle ilu ludzi jest w danym momencie na podorędziu. Autor jednak ze względu na swój prostolinijny styl zaleca rozwiązania najprostsze wymagające od każdego jak najmniej wysiłku, a zarazem dające stu procentową gwarantowaną satysfakcję poprawnego, skutecznego i bezpiecznego odejścia. Ostrzenie To jeden z pierwszych i podstawowych manewrów. W nomenklaturze żeglarskiej jest jednym z dwóch manewrów nazywanych manewrami prostymi. Wymaga on nie tyle koncentracji, co spostrzegawczości. Tak naprawdę wystarczy wiedzieć, czemu się przyglądać, aby zmienić kurs z pełnego na ostry np. z baksztagu do bejdewindu. Nie mniej jednak nie wystarczy podczas realizowania tego manewru być tylko spostrzegawczym, po prostu trzeba jeszcze coś wiedzieć. Najistotniejszy jest tutaj kierunek płynącego jachtu względem wiejącego wiatru. Teraz przyda się wiedza teoretyczna na temat owych kursów i ustawienia żagli dla danego kursu.
10 Ćwiczenie Założenie: jacht nie płynie ostro pod wiatr. Ostrzenie można wykonać z kursów: fordewind (np. po zwrocie przez rufę), baksztag, półwiatr, lub w ostateczności pełny bajdewind. Ustawienia dla jachtu typu kecz (Trener): Ster (prawo, lewo) jacht skręca zmniejsza się kąt pomiędzy osią jachtu, a liną wiatru (kadłub przemieszcza się i idzie na wiatr) Bezana szot wybieraj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot wybieraj) (odpowiedź załoganta jest Grota szot wybieraj) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) Ustawienia dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Ster (prawo, lewo)! jacht skręca zmniejsza się kąt pomiędzy osią jachtu, a liną wiatru (kadłub przemieszcza się i idzie na wiatr) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) Odpadanie Oto kolejny manewr prosty. Krótko rzecz ujmując tak jak odejmowanie jest odwrotnością dodawania, a dzielenie mnożenia tak odpadanie jest odwrotnością ostrzenia i o tym przede wszystkim należy pamiętać. Tak jak manewr ostrzenia wymagał spostrzegawczości i sprytu tak przy odpadaniu przyda się jeszcze błyskotliwe myślenie. Jak wiadomo jachty mają tą zaletę, że w większości przypadków wybaczają nam nasze nieudolne i nieprzemyślane działania czasami ostro i brutalnie z nami postępując tak i tutaj się to wielokrotnie zdarzy no chyba, że jak ze wszystkim - przesadzimy Ale jachty jedno, a koleżanki i koledzy załoganci to już inna sprawa i nie muszą być aż tak wspaniołomyśli w szczególności, kiedy to przez naszą nonszalancję otrzymają niespodziewany bum bomem w głowę. O co w tym wszystkim chodzi? Tak jak już wspomniałem najważniejsze jest, aby nie przesadzić. Kiedy na początku zaczynają nam wychodzić pewne czynności usypia to naszą czujność i podczas odpadania zapatrujemy się wtedy na otaczający nas świat i nawet nie zauważamy jak
11 nasz jacht przechodzi rufą przez linię wiatru i wykonuje niekontrolowany zwrot przez rufę, a to już jest jawne proszenie się o kłopoty. Ćwiczenie Założenie: jacht nie płynie kursem: fordewind i pełnym baksztagiem, ponieważ nie jest możliwe dalsze odpadanie. W takiej sytuacji należałoby rozpocząć manewr zwrot przez rufę, ten manewr ompisano w dalszej części niniejszego opracowania. Ustawienia dla jachtu typu kecz (Trener): Ster (prawo, lewo)! jacht skręca zwiększa się kąt pomiędzy osią jachtu, a linią wiatru (kadłub przemieszcza się i odchodzi od wiatru) Bezana szot luzuj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot luzuj) (odpowiedź załoganta jest Grota szot luzuj) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luzuj) Ustawienia dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Ster (prawo, lewo)! jacht skręca zwiększa się kąt pomiędzy osią jachtu, a linią wiatru (kadłub przemieszcza się i odchodzi od wiatru) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luzuj) Zwrot przez sztag Zwrot przez sztag to manewr główny. Idea tego manewru polega na tym, aby wykonać go jak najszybciej, ponieważ jacht będzie przechodził dziobem, a tak naprawdę sztegiem linię wiatru. Wiejący w dziób wiatr będzie chciał zatrzymać nasz jacht, a my będziemy chcieli jak najszybciej przejść linię wiatru po to, aby nie dać się zatrzymać, więc jak widać pracy może tutaj być sporo. Oczywiście najważniejsze będzie przy tym myślenie i wiedza jak ów manewr należy wykonać tak, aby nie zebrać przy tym przykrych doświadczeń i nie przekonać się, że brak wiedzy może być niebezpieczny. Założenie: Jacht płynie ostro pod wiatr - ostry bajdewind
12 Komendy dla jachtu typu kecz (Trener): w pierwszej kolejności wydawana jest zapowiedź Do zwrotu przez sztag! (odpowiedź załogi jest do zwrotu przez sztag) Ster (prawo, lewo)! {skręt należy wykonać zdecydowanie i dynamicznie} Bezana szot wybierz! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot wybierz) {wybranie tylnego żagla powoduje, że jacht jeszcze gwałtowniej idzie na wiatr Bezan zawsze pomaga podczas tego manewru jednak należy bezwzględnie pamiętać aby w odpowiednim momencie go wyluzować przy silnym wietrze nawet krótka zwłoka spowoduje zatrzymanie jachtu w linii wiatru} Grota szot wybierz! (odpowiedź załoganta jest Grota szot wybierz) (prawy, lewy) Foka szot luz! (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luz) jacht zbliża się do linii wiatru należy obserwować żagle grota i bezana gdy grot przestaje pracować Grota szot luz! (odpowiedź załoganta jest Grota szot luz) gdy Bezan przestaje pracować Bezana szot luz! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot luz) obserwacja foka po stwierdzeniu, że jacht przeszedł przez linię wiatru (np. fok przemieścił się na drugą stronę masztu) należy wybierać żagle (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) (odpowiedź załoganta jest Grota szot wybieraj) Bezana szot wybieraj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot wybieraj) w momencie gdy żagle zaczynają pracować możliwa, a nawet wskazana jest korekcja (kontra) sterem tak aby jacht nie odpadał tylko pozostał w ostrym bejdewindzie Komendy dla jachtu typu slup (Venus, Nash): w pierwszej kolejności pada zpowiedź Do zwrotu przez sztag! (odpowiedź załogi jest do zwrotu przez sztag) Ster (prawo, lewo) {Skręt należy wykonać zdecydowanie i dynamicznie jednak z pewną zwłoką uwzględniającą czas na wykonanie poniższych czynności na małym jachcie typu Venus i Nash należy tą czynność wykonywać inaczej niż na jachcie dużym typu Trener.} Grota szot wybierz! (prawy, lewy) Foka szot luz!
13 (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) foka szot luz) jacht zbliża się do linii wiatru należy obserwować grota gdy grot przestaje pracować Grota szot luz! obserwacja foka po stwierdzeniu że jacht przeszedł przez linię wiatru (np. fok przesunął się na drugą stronę masztu) należy wybierać żagle (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) foka szot wybieraj) w momencie gdy żagle zaczynają pracować możliwa jest i bardzo wskazana na małym jachcie korekcja (kontra) sterem tak aby jacht nie odpadał tylko pozostał w ostrym bejdewindzie Zwrot przez rufę Zwrot przez rufę to kolejny manewr główny. Jest zdecydowanie mniej pracochłonny i zdecydowanie bardziej wymagający od zwrotu przez sztag. Owe wymagania wprawiają czasem mnie w zadumę, a jeszcze bardziej kursanta, który uważa, że przerasta go zadanie poprawnego wykonania zwrotu uzasadniając to przez powtarzanie dawno już zasłyszanego przez autora nieprawdziwego stwierdzenia, że manewr ten jest niebezpieczny i trudniejszy od zwrotu przez sztag. W tym miejscu należy mieć się na baczności i zważać na słowa, którymi bardzo szybko można rozśmieszyć, a nawet rozzłościć doświadczonego żeglarza. Czasem i autorowi niniejszego skryptu zdarzało się usłyszeć z ust osób pretendujących do sięgnięcia po tytuł instruktora żeglarstwa lub nawet, co gorsza z ust samych instruktorów: strzeżcie się ludzie, bo zwrot przez rufę to jak ogień w przepastnych czeluściach, kto nie widział niech siedzi cicho, bo może w najmniej niespodziewanym momencie wyskoczyć jak spod wody kranen chcąc zatopić nasz jacht. Oczywiście dzięki autorowi niniejszego opracowania i innym trzeźwo myślącym instruktorom udało się na wiele lat zablokować kariery żeglarskie opisanych powyżej osób i odesłać ich na ławkę rezerwowych, aby jeszcze mieli szansę poćwiczyć i nauczyć się zwrotu przez rufę, a tych, którym tego nie uczyniono należy współczuć tak słabej wiedzy i doświadczenia żeglarskiego i na ucho ich poprosić, aby nie przynosili sobie i reszcie braci żeglarskiej wstydu. Oczywiście w zwrocie przez rufę jest coś, co powoduje jego zaczarowanie i nadanie mu tak złej sławy najniebezpieczniejszego manewru (co jak wcześniej wspomniano jest nieprawdą). To coś to wiedza, a właściwie jej brak oraz przełożenie w odpowiednim czasie ciężkich żagli z burty na burtę nie uszkadzając przy tym jachtu, nie przechylając go niebezpiecznie i nie rozbijaniu głów osób znajdujących się na pokładzie. Należy przy tym pamiętać, że wszystko, co złe i wykonane przy braku elementarnej wiedzy będzie naszą winą i powinniśmy się czuć za to odpowiedzialni. Na koniec zaznaczę, że gdyby ten manewr był niewykonalny to najprawdopodobniej by go nie było. Wszystkich niedowiarków zapraszam na statek szkolny s/v Dar Młodzieży tak, aby na własne oczy mogli przekonać się, co jest bardziej niebezpieczne i trudniejsze. Wspomnę tylko mając na uwadze własne doświadczenie, że wykonanie zwrotu przez rufę na takim żaglowcu zajmuje tylko czterdzieści pięć minut, a zwrotu przez sztag trzykrotnie dłużej. Założenie: Jacht płynie pełnym kursem ostry baksztag
14 Komendy dla jachtu typu kecz (Trener): W pierwszej kolejności pada zapowiedź Do zwrotu przez rufę! (odpowiedź załogi jest do zwrotu przez rufę) Ster (prawo lewo)! {zwrot należy wykonywać powoli i cyrkulację sterem rozpocząć zdecydowanie wolniej niż przy zwrocie przez sztag wówczas cała załoga dysponuje większą ilością czasu na wykonywanie wszystkich czynności. Nie wolno zapomnieć, że opisywany manewr jest zawsze niebezpieczny chyba że wszyscy przestrzegają ogólnie przyjętych zasad} Bezana szot wybierz! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot wybierz) Grota szot wybierz! (odpowiedź załoganta jest Grota szot wybierz)... należy obserwować lik wolny Bezana i Grota i moment kiedy przemieści się na drugi hals, jeżeli dostrzeżemy taką sytuację należy luzować żagle...... należy obserwować Foka i w momencie kiedy zaczyna gasnąć (przestaje pracować)... (lewy, prawy) Foka szot wybieraj! (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) (odpowiedź załoganta jest (lewy, prawy) Foka szot wybieraj) proszę zawsze pamiętać znaczenie komend luz, wybierz, luzuj i wybieraj komendy miękkie w domyśle oznaczają wybieraj do pracy!, luzuj do pracy! Stąd bezzasadne jest inną komendą dodatkowo luzować foka!... należy obserwować lik wolny Bezana i Grota i moment kiedy przemieści się na drugi hals, jeżeli dostrzeżemy taką sytuację należy luzować żagle... (odpowiedź załoganta jest Grota szot luzuj) Bezana szot luzuj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot luzuj) {koniec zwrotu sternik zatrzymuje cyrkulację jacht znajduje się w kursie baksztag przeciwnego halsu} Komendy dla jachtu typu SLUP (Venus, Nash): w pierwszej kolejności pada zapowiedź Do zwrotu przez rufę! (odpowiedź załogi jest do zwrotu przez rufę) Ster (prawo lewo)! {zwrot należy wykonywać powoli i cyrkulację sterem rozpocząć zdecydowanie wolniej niż przy zwrocie przez sztag wówczas cała załoga dysponuje większą ilością czasu na wykonywanie wszystkich czynności. Nie wolno zapomnieć, że opisywany manewr jest zawsze niebezpieczny chyba że wszyscy przestrzegają ogólnie przyjętych zasad} Grota szot wybierz! (odpowiedź załoganta jest Grota szot wybierz)... należy obserwować Foka i w momencie kiedy zaczyna gasnąć (przestaje pracować)...
15 (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) proszę zawsze pamiętać znaczenie komend luz, wybierz, luzuj i wybieraj komendy miękkie w domyśle oznaczają wybieraj do pracy!, luzuj do pracy! Stąd bezzasadne jest inną komendą dodatkowo luzować foka!... należy obserwować lik wolny Grota i moment kiedy przemieści się na drugi hals, jeżeli dostrzeżemy taką sytuację należy luzować żagiel... {koniec zwrotu sternik zatrzymuje cyrkulację jacht znajduje się w kursie baksztag przeciwnego halsu} Uwaga: Dla prowadzącego jacht oraz dla szotmena foka, aby zwrócić uwagę na stan foka po przejściu prze linię wiatru. Jeżeli fok (co się często zdarza) jest przebrany należy go wyluzować. Lepiej gdyby w tym przypadku zorientował się sam prowadzący szot foka w innym razie należałoby uzupełnić zwrot o komendę (prawy, lewy) Foka szot luzuj. Manewr człowiek za burtą metoda półwiatrowa To jeden z wielu tzw. manewrów złożonych oznacza to, że poprawne jego wykonanie zależy od stopnia opanowania czterech manewrów podstawowych, czyli opisanych powyżej dwóch manewrów prostych i dwóch manewrów głównych. Manewr człowiek za burtą jak sama nazwa sugeruje jest używany w sytuacjach awaryjnych i jak się to da odczuć niebezpiecznych. Zawsze, kiedy tracimy członka załogi musimy zrobić wszystko, aby ocalić mu życie. Jak to zrobić? Najlepiej nauczyć się do perfekcji jednej metody tak abyśmy odczuwali jej niezawodność i w każdej sytuacji nawet w środku nocy z zamkniętymi oczami mieli komfort wydawania w szybki zdecydowany i zasadny sposób komend. Manewr prezentowany przez autora jest dobrany w sposób przemyślany odwołujący się do doświadczenia żeglarskiego i instruktorskiego. Należy od razu wspomnieć, że manewrów podejścia do tonącego jest kilka (metoda klasyczna, półwiatrowa, ósemek sztagowych, z dryfem tzw. monachijski itd.) Założenie: Jacht płynie ostrym kursem ostry bajdewind Komendy dla jachtu typu kecz (Trener): Osoba która zauważa wypadnięcie członka załogi donośnym głosem krzyczy człowiek za burtą potem osoba na komendzie wykonuje poniższe czynności: Alarm człowiek za burtą Koło, kapok rzuć! {lub inaczej środki ratunkowe, jednak one zawsze kojarzą się z apteczką lub czymś co leży w magazynie na półce dlatego jestem zdecydowanym zwolennikiem wyrzucenia koła lub kapoka, a nie środków ratunkowych którymi przecież są także krople żołądkowe w warunkach morskich za kołem wyrzuca się jeszcze pławę (tyczkę) o długości ok 2
16 m na szczycie której znajduje się dobrze widoczna chorągiewka najczęściej w kolorze pomarańczowym} <podać imię> obserwator! {należy wyznaczyć osobę która ręką będzie wskazywała gdzie znajduje się człowiek i w jakiej jest odległości od jachtu. Najczęściej co jest oczywiście logiczne wskazuje się imię tej osoby która pierwsza zauważyła, że ktoś wypadł za burtę} Ster (prawo lewo) {komenda ta powoduje rozpoczęcie cyrkulacji jachtu w założonym przypadku odpadanie do półwiatru stąd nazwa metoda półwiatrowa } Bezana szot luzuj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot luzuj) (odpowiedź załoganta jest Grota szot luzuj) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luzuj) {po wydaniu komendy na żagle należy obserwować wiatr i w chwili przejścia jachtu do półwiatru należy zatrzymać cyrkulację jachtu} {od tej chwili jacht powinien płynąć półwiatrem tak długo aż usłyszy się od obserwatora...człowiek trzy długości za jachtem... 1 dopiero wówczas należy rozpocząć odpadanie} Ster (prawo, lewo)! Bezana szot luzuj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot luzuj) (odpowiedź załoganta jest Grota szot luzuj) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luzuj) Do zwrotu przez rufę! {zwrot należy wykonywać szybko ciasna rufa 2 cyrkulację sterem rozpocząć zdecydowanie} (odpowiedź załogi jest do zwrotu przez rufę) Bezana szot wybierz! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot wybierz) Grota szot wybierz! (odpowiedź załoganta jest Grota szot wybierz) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) (lewy, prawy) Foka szot luzuj! (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luzuj) (odpowiedź załoganta jest Grota szot luzuj) Bezana szot luzuj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot luzuj) {po manewrze należy na sekundę zatrzymać cyrkulację tak aby jacht się ustabilizował i zbyt mocno się nie przechylał (bo jak wiadomo po zwrocie przez rufę ostrzenie bywa niebezpieczne) i od tego 1 Podana miara jest długością orientacyjną i oznacza że obserwowany obiekt znajduje się w odległości trzech długości jachtu. Jeżeli jacht ma 7m to obserwowany obiekt znajduje się w odległości około 21m od jachtu. 2 Pojęcie to jest określeniem wymyślonym na potrzeby niniejszego opracowania i oznacza, że zwrot przez rufę musi zostać wykonany bardzo sprawnie na jak najmniejszej przestrzeni inaczej rzecz ujmując promień okręgu jaki zatacza jacht powinien być możliwie krótki.
17 momentu należy bezwzględnie kierować się w stronę człowieka dbając o to aby podjęcie go z wody odbywało się prawie w kącie martwym czyli na granicy ostrego bajdewidnu} Sternik kurs na człowieka! {Po sprawnie wykonanych manewrach opisanych powyżej jacht z definicji powinien znaleźć się w takim położeniu, aby możliwa była żegluga kursem ostry bajdewind, a ratowany człowiek powinien być dostrzegalny przed jachtem. Od tego momentu należy uważnie płynąć zwracając uwagę na to gdzie znajduje się człowiek. Obserwator powinien ciągle podawać odległość najlepiej w metrach oraz kierunek, na którym jest poszukiwana osoba. Do określania kierunku najlepiej posługiwać się określaniem godzinowym np. człowiek na godzinie 13 ; 30 metrów przed jachtem. Płynąc kursem na człowieka należy uwzględniać poprawkę na dryf i unikać przypadkowego wpływania w kąt martwy należy także bezwzględnie zwracać uwagę, aby małym jachtem podejmować człowieka z burty zawietrznej} Bezana szot wybieraj! (odpowiedź załoganta jest Bezana szot wybieraj) (odpowiedź załoganta jest Grota szot wybieraj) (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) {w momencie kiedy jacht zbliżyć się na pewną odległość do człowieka zależy to od wielkości jachtu, a właściwie jego masy i siły wiatru należy jacht zwolnić do prędkości ok 0,5 węzła} Żagle luz! {część załogi powinna upewnić się czy wszystkie żagle są na pewno wyluzowane i żaden z żagli się o coś nie oparł lub nie zahaczył} Podjąć człowieka! Udzielić człowiekowi pierwszej pomocy! {w momencie, kiedy człowiek jest już na pokładzie i otrzymał pierwszą pomoc jacht powinien zacząć płynąć dalej więc należy ustalić kurs i płynąć wybierając przy tym żagle} Odwołuję alarm człowiek za burtą Komendy dla jachtu typu SLUP (Venus, Nash): Osoba, która zauważa wypadnięcie członka załogi donośnym głosem krzyczy człowiek za burtą potem osoba na komendzie wykonuje poniższe czynności: Alarm człowiek za burtą Koło, kapok rzuć! {lub inaczej środki ratunkowe, jednak one zawsze kojarzą się z apteczką lub czymś co leży w magazynie na półce dlatego jestem zdecydowanym zwolennikiem wyrzucenia koła lub kapoka, a nie środków ratunkowych którymi przecież są także krople żołądkowe w warunkach morskich za kołem wyrzuca się jeszcze pławę (tyczkę) o długości ok 2 m na szczycie której znajduje się dobrze widoczna chorągiewka najczęściej w kolorze pomarańczowym} <podać imię> obserwator! {należy wyznaczyć osobę która ręką będzie wskazywała gdzie znajduje się człowiek i w jakiej jest odległości od jachtu. Najczęściej co jest oczywiście logiczne wskazuje się imię tej osoby która pierwsza zauważyła, że ktoś wypadł za burtę}
18 Ster (prawo lewo) {komenda ta powoduje rozpoczęcie cyrkulacji jachtu w założonym przypadku odpadanie do półwiatru stąd nazwa metoda półwiatrowa } (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luzuj) {po wydaniu komendy na żagle należy obserwować wiatr i w chwili przejścia jachtu do półwiatru należy zatrzymać cyrkulację jachtu} {od tej chwili jacht powinien płynąć półwiatrem tak długo aż usłyszy się od obserwatora...człowiek trzy długości za jachtem... 3 dopiero wówczas należy rozpocząć odpadanie} Ster (prawo, lewo)! (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luzuj) Do zwrotu przez rufę! {zwrot należy wykonywać szybko ciasna rufa 4 cyrkulację sterem rozpocząć zdecydowanie} (odpowiedź załogi jest do zwrotu przez rufę) Grota szot wybierz! (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) (lewy, prawy) Foka szot luzuj! (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot luzuj) {po manewrze należy na sekundę zatrzymać cyrkulację tak aby jacht się ustabilizował i zbyt mocno się nie przechylał (bo jak wiadomo po zwrocie przez rufę ostrzenie bywa niebezpieczne) i od tego momentu należy bezwzględnie kierować się w stronę człowieka dbając o to aby podjęcie go z wody odbywało się prawie w kącie martwym czyli na granicy ostrego bajdewidnu} Sternik kurs na człowieka! {Po sprawnie wykonanych manewrach opisanych powyżej jacht z definicji powinien znaleźć się w takim położeniu, aby możliwa była żegluga kursem ostry bajdewind, a ratowany człowiek powinien być dostrzegalny przed jachtem. Od tego momentu należy uważnie płynąć zwracając uwagę na to gdzie znajduje się człowiek. Obserwator powinien ciągle podawać odległość najlepiej w metrach oraz kierunek na którym jest poszukiwana osoba. Do określania kierunku najlepiej posługiwać się określaniem godzinowym np. człowiek na godzinie 13 ; 30 metrów przed jachtem. Płynąc kursem na człowieka należy uwzględniać poprawkę na dryf i unikać przypadkowego wpływania w kąt martwy należy także bezwzględnie zwracać uwagę aby małym jachtem podejmować człowieka z burty zawietrznej} (odpowiedź załoganta jest (prawy, lewy) Foka szot wybieraj) 3 Podana miara jest długością orientacyjną i oznacza że obserwowany obiekt znajduje się w odległości trzech długości jachtu. Jeżeli jacht ma 7m to obserwowany obiekt znajduje się w odległości około 21m od jachtu. 4 Pojęcie to jest określeniem wymyślonym na potrzeby niniejszego opracowania i oznacza, że zwrot przez rufę musi zostać wykonany bardzo sprawnie na jak najmniejszej przestrzeni inaczej rzecz ujmując promień okręgu jaki zatacza jacht powinien być możliwie krótki.
19 {w momencie kiedy jacht zbliży się na pewną odległość do człowieka zależy to od wielkości jachtu, a właściwie jego masy i siły wiatru należy jacht zwolnić do prędkości ok. 0,5 węzła} Żagle luz! {część załogi powinna upewnić się czy wszystkie żagle są na pewno wyluzowane i żaden z żagli się o coś nie oparł lub nie zahaczył} Podjąć człowieka! Udzielić człowiekowi pierwszej pomocy! {w momencie kiedy człowiek jest już na pokładzie i otrzymał pierwszą pomoc jacht powinien zacząć płynąć dalej więc należy ustalić kurs i płynąć dalej wybierając przy tym żagle} Odwołuję alarm człowiek za burtą CZĘŚĆ II
komendy bez komentarza 20 Odejście od keji Założenie: przy odchodzeniu jacht stoi na cumie dziobowej w linii wiatru. Ustawienia dla jachtu typu kecz (Trener): Przygotować cumę dziobową do oddania! Fok (lewo, prawo) na wiatr! Cumę dziobową oddaj i desant na pokład! Fok luz! Ster zero! (lewy, prawy) Foka szot wybieraj! Bezana szot wybieraj! Ster lewo, prawo lub zero! Klar na cumach, szpringach i odbijaczach! Ustawienia dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Przygotować cumę dziobową do oddania! Fok (prawo, lewo) na wiatr! Ster (prawo, lewo)! Cumę dziobową oddaj i desant na pokład! Fok luz! Ster zero! (lewy, prawy) Foka szot wybieraj! Ster lewo, prawo lub zero! Klar na cumach szpringach i odbijaczach! Ostrzenie
21 Założenie: jacht nie płynie ostro pod wiatr ostrzenie można wykonać z kursów: fordewind, baksztag, półwiatr, lub pełny bajdewind Ustawienia dla jachtu typu kecz (Trener): Ster (prawo, lewo)! Bezana szot wybieraj! Ustawienia dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Ster (prawo, lewo)! Odpadanie Założenie: jacht nie płynie kursem: fordewind Ustawienia dla jachtu typu kecz (Trener): Ster (prawo, lewo)! Bezana szot luzuj! Ustawienia dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Ster (prawo, lewo)! (prawy, lewy) foka szot luzuj! Zwrot przez sztag
22 Założenie: Jacht płynie ostro pod wiatr - ostry bajdewind Komendy dla jachtu typu kecz (Trener): Do zwrotu przez sztag! Ster (prawo, lewo)! Bezana szot wybierz! Grota szot wybierz! (prawy, lewy) Foka szot luz! Grota szot luz! Bezana szot luz! (lewy, prawy) Foka szot wybieraj! Bezana szot wybieraj! Komendy dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Do zwrotu przez sztag! Ster (w prawo, w lewo)! Grota szot wybierz! (prawy, lewy) Foka szot luz! Grota szot luz! (lewy, prawy) Foka szot wybieraj! Zwrot przez rufę Założenie: Jacht płynie pełnym kursem pełny baksztag Komendy dla jachtu typu kecz (Trener): Do zwrotu przez rufę! Ster (prawo lewo)! Bezana szot wybierz! Grota szot wybierz! (lewy, prawy) Foka szot wybieraj!
Bezana szot luzuj! 23 Komendy dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Do zwrotu przez rufę! Ster (prawo lewo)! Grota szot wybierz! (lewy, prawy) Foka szot luzuj! Manewr człowiek za burtą metoda półwiatrowa Założenie: Jacht płynie ostrym kursem ostry bajdewind Komendy dla jachtu typu kecz (Trener): Alarm człowiek za burtą Koło, kapok rzuć! <podać imię> obserwator! Ster (prawo lewo) Bezana szot luzuj! Ster (prawo, lewo) Bezana szot luzuj! Do zwrotu przez rufę! Bezana szot wybierz! Grota szot wybierz! (lewy, prawy) Foka szot luzuj! Bezana szot luzuj! Sternik kurs na człowieka! Bezana szot wybieraj!
Żagle luz! Podjąć człowieka! Udzielić człowiekowi pierwszej pomocy! Odwołuję alarm człowiek za burtą 24 Manewr człowiek za burtą metoda półwiatrowa Założenie: Jacht płynie ostrym kursem ostry bajdewind Komendy dla jachtu typu slup (Venus, Nash): Alarm człowiek za burtą Koło, kapok rzuć! <podać imię> obserwator! Ster (prawo lewo) Ster (prawo, lewo) Do zwrotu przez rufę! Grota szot wybierz! (lewy, prawy) Foka szot luzuj! Sternik kurs na człowieka! Żagle luz! Podjąć człowieka! Udzielić człowiekowi pierwszej pomocy! Odwołuję alarm człowiek za burtą
Przekazywanie komendy. 25 Podczas zmiany wachty (osoby prowadzącej jacht) powinno się przekazywać komendę zgodnie z poniższą procedurą. Jest ona zalecana ponieważ podczas nauki uczący się kształtuje nawyk informowania kolejnego prowadzącego o sytuacji z jaką spotka się po przejęciu wachty. Prawidłowo należy przekazywać wszystkie niezbędne informacje czyli: Kierunek z jakiego wieje wiatr, Podać hals (prawy, lewy), Kurs jakim w danej chwili płynie jacht. PRZYKŁAD Założenie: jacht płynie baksztagiem lewego halsu kierując się na nabieżnik, którym w tym przypadku jest wieża kościoła. Osoba przekazująca komendę mówi: Baksztag lewego halsu, kurs na kościół komendę przekazuję. Osoba przejmująca komendę powtarza: Baksztag lewego halsu, kurs na kościół komendę przyjmuję. Węzły wymagane na egzaminie: 1. płaski 2. knagowy 3. ósemkowy 4. żeglarski 5. ratowniczy dwoma sposobami 6. szotowy 7. refowy 8. flagowy 9. buchta 10. wyblinka 11. rożkowy 12. sztyk
26 DEKLARACJA: W przyszłości skrypt zostanie poszerzony o: spis treści, rysunki obrazujące każdy etap wykonywania manewru, rozszerzenie informacji teoretycznych, uzupełnienie manewrów określonych, jako obowiązkowe w tym manewrów złożonych (cumowanie i praca na cumach, manewry na silniku), uzupełnienie manewrów określonych, jako dodatkowe (stawnie na kotwicy, zejście z kotwicy, dojście do boji z różnych kursów, zejście z boji, holowanie jachtu, wiosła,), ujednolicenie stylu opisów z formy ja na formę równoważników zdań, zmianę stylu pisania na oficjalny uzupełnię informacje o sobie.