PARLAMENT EUROPEJSKI 2014-2019 Komisja Petycji 16.12.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja nr 0171/2012, którą złożył Klaus Träger (Niemcy), w sprawie różnych okresów przedawnienia stosowanych we Włoszech w odniesieniu do Włochów i cudzoziemców 1. Streszczenie petycji Składający petycję uważa, że we Włoszech przy określaniu okresów przedawnienia wykroczeń cudzoziemcy są dyskryminowani. Zgodnie z przekazanymi przez niego informacjami wykroczenia drogowe popełnione przez Włochów ulegają przedawnieniu już po 90 dniach, podczas gdy okres ten w przypadku cudzoziemców wynosi 360 dni. Składający petycję zwraca się w związku z tym o zbadanie tej sprawy. 2. Dopuszczalność Petycja uznana została za dopuszczalną dnia 8 czerwca 2012 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 216 ust. 6 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 30 kwietnia 2014 r. Artykuł 201 dekretu ustawodawczego nr 285 z dnia 30 kwietnia 1992 r. (Nuovo Codice della Strada) zmieniony ustawą nr 120 z dnia 29 lipca 2010 r. (http://www.scuolaguida.it/nuovo- Codice-della-Strada Modifiche al codice della strada, sicurezza stradale, patente a punti) stanowi, że władze krajowe muszą zawiadomić osobę, która naruszyła ustawę o ruchu drogowym, o tymże naruszeniu w ciągu 90 dni od chwili jego popełnienia. Zgodnie z tym samym artykułem w przypadku osób, które nie mieszkają na terytorium Włoch, termin zawiadomienia jest przedłużony do 360 dni. Zgodnie z obowiązującymi przepisami włoskimi termin zawiadomienia o grzywnach za CM\1044180.doc PE532.612v02-00 Zjednoczona w różnorodności
naruszenie przepisów o ruchu drogowym w przypadku osób mieszkających we Włoszech jest krótszy niż w przypadku osób mieszkających za granicą. W przepisach włoskich zastosowano kryterium oparte na miejscu zamieszkania, niepowiązane z przynależnością państwową. Komisja skontaktowała się z władzami włoskimi w sprawie różnych okresów przedawnienia w przypadku obywateli włoskich oraz obywateli UE niebędących obywatelami włoskimi. Władze włoskie podkreślają w swojej odpowiedzi, że art. 201 ustawy o ruchu drogowym nie dyskryminuje obywateli UE niebędących obywatelami Włoch, ponieważ termin powiadomienia nie jest związany z obywatelstwem danej osoby, gdyż z jednej strony krótszy termin jest stosowany do obywateli UE, którzy legalnie mieszkają w UE, a nie są obywatelami Włoch, z drugiej zaś strony dłuższy termin jest stosowany do obywateli włoskich mieszkających za granicą. Komisja podkreśliła w swoim piśmie do władz włoskich, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przepisy UE dotyczące równego traktowania zakazują nie tylko jawnej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, lecz również wszelkich ukrytych form dyskryminacji, które poprzez zastosowanie innych kryteriów rozróżnienia prowadzą faktycznie do tego samego skutku. 1 Warunki określone w prawie krajowym należy traktować jako pośrednio dyskryminujące, gdy nawet jeśli przynależność państwowa nie stanowi kryterium obywatele danego państwa członkowskiego mogą z większą łatwością spełnić wymagane warunki niż obywatele Unii będący migrantami, chyba że środki te są obiektywnie uzasadnione oraz proporcjonalne do zakładanego celu. W związku z tym władze włoskie w odpowiedzi podkreślają, że: przepisy włoskie mają na celu ściganie jasno określonych przestępstw lub wykroczeń ruchu drogowego w ogólnie pojętym interesie bezpieczeństwa ruchu drogowego; powodem różnych okresów przedawnienia jest to, że w przypadku obywateli UE legalnie mieszkających we Włoszech istnieje możliwość natychmiastowego uzyskania danych potrzebnych do ich zawiadomienia o grzywnie za naruszenie przepisów ruchu drogowego. Natomiast w przypadku obywateli UE mieszkających za granicą uzyskanie danych niezbędnych do ich zawiadomienia o grzywnie za naruszenie przepisów ruchu drogowego wymaga wymiany informacji między różnymi organami krajowymi, co często wymaga czasu. W swojej odpowiedzi władze włoskie przedstawiły konkretne szczegółowe informacje dotyczące uciążliwej procedury obowiązującej państwo członkowskie, w którym popełniono przestępstwo lub wykroczenie, wymaganej w celu uzyskania dostępu do danych rejestracyjnych pojazdu w państwie członkowskim rejestracji. Władze włoskie utrzymują zatem, że stosowanie różnych okresów przedawnienia w przypadku obywateli Unii mieszkających za granicą jest uzasadnione tym, że administracja włoska potrzebuje wystarczająco dużo czasu, aby uzyskać niezbędne dane, a tym samym zapobiec bezkarności przestępstw lub wykroczeń w ruchu drogowym popełnianych przez 1 Zob. sprawa 152/73 Sotgiu przeciwko Deutsche Bundespost, Zb.Orz. 1974, s. 153, pkt 11. Wyrok ETS z dnia 16 stycznia 2013 r. w sprawie C-388/01 Komisja przeciwko Włochom, Zb.Orz. 2003, s. I-721, pkt 13. PE532.612v02-00 2/5 CM\1044180.doc
obywateli Unii na terytorium Włoch. Dlatego władze włoskie twierdzą, że obywatele Unii mieszkający na terytorium Włoch oraz obywatele Unii mieszkający za granicą nie znajdują się w tej samej sytuacji oraz że dłuższy termin przewidziany w przepisach nie ułatwia obywatelom danego państwa członkowskiego dopełnienia obowiązków względem Republiki Włoskiej. W odpowiedzi władz włoskich wspomniano o tym, że są one gotowe ponownie rozważyć tę kwestię po wejściu w życie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/82/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie ułatwień w zakresie transgranicznej wymiany informacji dotyczących przestępstw lub wykroczeń związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego. Według Komisji jak wskazały władze włoskie w odpowiedzi oraz zważywszy na praktyczne trudności w uzyskiwaniu danych niezbędnych do zawiadomienia obywateli UE mieszkających za granicą o grzywnach za naruszenie przepisów ruchu drogowego art. 201 dekretu ustawodawczego nr 285 z dnia 30 kwietnia 1992 r. nie mógł w czasie, gdy władze włoskie przygotowywały odpowiedź, stanowić dyskryminacji ze względu na przynależność państwową w myśl art. 18 TFUE. Jednakże z uwagi na fakt, że w dniu 7 listopada 2013 r. w życie weszła dyrektywa 2011/82/UE, Komisja skierowała do władz włoskich dalsze pytanie: czy w świetle niedawnych doświadczeń, jakie przyniósł system transgranicznej wymiany informacji dotyczących pewnych określonych przestępstw lub wykroczeń związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego zapewniający państwu członkowskiemu, w którym popełniono przestępstwo lub wykroczenie, dostęp do danych rejestracyjnych pojazdów państwa członkowskiego rejestracji Republika Włoska rozważa dokonanie przeglądu okresów przedawnienia mających zastosowanie do osób niemieszkających we Włoszech w przypadku przestępstw lub wykroczeń w ruchu drogowym objętych dyrektywą 2011/82/UE. Komisja oczekuje obecnie na odpowiedź władz włoskich. 4. Odpowiedź Komisji (REV) otrzymana dnia 16 grudnia 2014 r. W dniu 23 lipca 2014 r. władze włoskie przedstawiły swoje poglądy na temat tego, czy system transgranicznej wymiany informacji o określonych przestępstwach lub wykroczeniach związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego, wprowadzony dyrektywą 2011/82/UE, może doprowadzić do ponownego rozważenia swojego stanowiska. Po pierwsze władze włoskie argumentują, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził nieważność dyrektywy 2011/82/UE. W związku z tym przed przyjęciem i wprowadzeniem w życie nowych przepisów można będzie przeprowadzić ich końcową ocenę. Po drugie, według władz włoskich wymiana informacji przewidziana w dyrektywie 2011/82/UE nie wystarczy, aby przyspieszyć procedurę mająca na celu egzekwowanie kar za przestępstwa i wykroczenia związane z bezpieczeństwem ruchu drogowego popełnione we Włoszech przez osoby mieszkające za granicą z następujących powodów: zakres wymiany informacji jest ograniczony tylko do niektórych informacji, przestępstw i wykroczeń; niektóre wymogi proceduralne umożliwiające szybkie zawiadomienie o popełnieniu CM\1044180.doc 3/5 PE532.612v02-00
przestępstwa lub wykroczenia związanego z bezpieczeństwem ruchu drogowego nie mają zastosowania do osób mieszkających za granicą; dyrektywa 2011/82 nie ma zastosowania w Zjednoczonym Królestwie, Danii i Irlandii. Nakładając kary pieniężne za wykroczenia drogowe, państwa członkowskie muszą przestrzegać postanowień Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w tym zasady niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową, zapisanej w art. 18 traktatu oraz art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Przede wszystkim muszą dopilnować, aby nakładanie i egzekwowanie takich kar nie dyskryminowało bezpośrednio lub pośrednio, użytkowników dróg z uwagi na ich przynależność państwową lub miejsce zamieszkania. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [1] różnica w traktowaniu osób popełniających przestępstwa i wykroczenia drogowe w zależności od miejsca, gdzie zostały zarejestrowane prowadzone przez nich pojazdy, jest zgodna z zasadą niedyskryminacji ze względu na przynależność państwową, o której mowa w art. 18 TFUE, jeżeli taka różnica jest uzasadniona obiektywnymi okolicznościami i jest proporcjonalna do wyznaczonego celu. W orzecznictwie wymienionym powyżej Trybunał uznał, że zapewnienie uiszczenia kar pieniężnych nałożonych za wykroczenia drogowe popełnione przez osoby prowadzące pojazd zarejestrowany w innym państwie członkowskim niż to, w którym wykroczenie zostało popełnione, może być obiektywna podstawą uzasadniającą pośrednią dyskryminację ze względu na przynależność państwową w traktowaniu osób, które popełniły wykroczenie drogowe Dyrektywa 2011/82/UE przewiduje automatyczną (online) wymianę informacji tylko wtedy, gdy trzeba zidentyfikować właściciela / posiadacza pojazdu zarejestrowanego w państwie członkowskim innym niż państwo, w którym zostało popełnione przestępstwo lub wykroczenie drogowe. Dyrektywa nie określa jednak obowiązkowych norm dotyczących zawiadamiania ewentualnego sprawcy, ani też nie przewiduje limitów czasowych na zawiadomienie ani inne procedury następcze. Dlatego też nie daje ona podstawy, aby oceniać legalność włoskich przepisów w sprawie przedawnień za przestępstwa i wykroczenia objęte dyrektywą 2011/82/UE. Omawiane ustawodawstwo włoskie służy celowi, jakim jest płacenie kar pieniężnych nałożonych za wykroczenia popełnione przez osoby kierujące pojazdem zarejestrowanym w innym państwie członkowskim niż to, w którym popełniono wykroczenie. Ze względu na przeszkody w transnarodowym egzekwowaniu takich kar pieniężnych oraz ze względu na brak unijnych przepisów rozwiązujących takie trudności, dłuższych terminów, jakie przewidziano w omawianym ustawodawstwie włoskim na zawiadomienie o wykroczeniu drogowym, nie można uznać za nieproporcjonalne w stosunku do wyżej wymienionego celu. Podsumowanie Komisja uważa, że ze względu na praktyczne trudności w egzekwowaniu kar za wykroczenia drogowe popełnione przez obywateli UE mieszkających za granicą, różnicę w ich traktowaniu można uznać za zgodną z zasadą niedyskryminacji, ponieważ jest ona obiektywnie uzasadniona, w szczególności do celów zapobiegania niepłaceniu grzywien przez osoby, które popełniają wykroczenia, a mieszkają za granicą. [1] Sprawa C-29/95 Pastoors and Trans-Cap oraz sprawa C-224/00Komisja przeciwko Włochom PE532.612v02-00 4/5 CM\1044180.doc
CM\1044180.doc 5/5 PE532.612v02-00