Program rewitalizacji Miasta Nowy Dwór Mazowiecki na lata 2016 2023 szkolenie dla zespołu ds. rewitalizacji Nowy Dwór Mazowiecki, 09.11.2016 r. Grzegorz Romańczuk
Plan szkolenia 1. Podstawowe definicje 2. Program rewitalizacji kiedy i po co? 3. Partycypacja społeczna jak, z kim i po co? 4. Zespół ds. rewitalizacji zadania i plan pracy 5. Obszar zdegradowany i rewitalizacji - prezentacja 6. Projekt programu prezentacja podstawowych elementów
Rewitalizacja Rewitalizacja to proces: wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe obejmujące powiązane wzajemnie przedsięwzięcia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne lub środowiskowe integrujący interwencję na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowany terytorialnie prowadzony w sposób zaplanowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji
Aspekty rewitalizacji
Obszar zdegradowany Jest to obszar, na którym zidentyfikowano stan kryzysowy spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych, współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w sferze gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej. Obszar zdegradowany może być podzielony na podobszary, pod warunkiem stwierdzenia sytuacji kryzysowej na każdym z podobszarów. Mogą być podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic
Obszar rewitalizacji Obejmuje całość lub część obszaru zdegradowanego, cechującego się szczególną koncentracją negatywnych zjawisk. Obszar rewitalizacji może być podzielony na podobszary, w tym podobszary nieposiadające ze sobą wspólnych granic. Obszar nie może obejmować terenów większych niż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez więcej niż 30% mieszkańców gminy.
Obszar zdegradowany i rewitalizacji
Rewitalizacja a publico bono Zgodnie z założeniami rewitalizacja to proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych przez kompleksowe działania prowadzone na przede wszystkim na rzecz lokalnej społeczności prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie programu rewitalizacji. http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php
Potrzeba tworzenia Programu kiedy? Kiedy miasto nie funkcjonuje w sposób zrównoważony zidentyfikowano na terenie miasta obszar koncentracji negatywnych zjawisk społecznych i gospodarczych lub środowiskowych lub technicznych lub przestrzenno-funkcjonalnych albo ww. zjawiska kryzysowe występują na terenie całego miasta występuje potrzeba realizacji działań rewitalizacyjnych
Potrzeba tworzenia Programu kiedy? Problemy społeczne Problemy infrastrukturalnotechniczne Problemy gospodarcze Problemy środowiskowe Rewitalizacja
Potrzeba tworzenia Programu po co? Zintegrowane prowadzenie działań rewitalizacyjnych Ożywienie społeczne i gospodarcze rewitalizowanych obszarów, a w konsekwencji całej gminy Stymulowanie współpracy trzech sektorów Koncentracja działań rewitalizacyjnych na obszarze kryzysowym o istotnym znaczeniu dla rozwoju gminy
Potrzeba tworzenia Programu niezbędne minimum opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy, diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych, zasięg przestrzenny obszaru/obszarów rewitalizacji, wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji (planowany efekt), cele rewitalizacji oraz kierunki działań odpowiadające zidentyfikowanym potrzebom, lista planowanych przedsięwzięć wraz z opisami, charakterystyka pozostałych rodzajów przedsięwzięć, mechanizmy zapewnienia komplementarności między poszczególnymi projektami/przedsięwzięciami i działaniami różnych podmiotów i źródłami finansowania, indykatywne ramy finansowe z odniesieniem do listy podstawowych projektów/przedsięwzięć, mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji, system realizacji (wdrażania) programu, system monitorowania i oceny skuteczności działań i system wprowadzania modyfi kacji w reakcji na zmiany w otoczeniu.
Partycypacja społeczna Koordynatorem prac nad opracowaniem i realizacją programów rewitalizacji jest gmina, ale nie da się przeprowadzić tych procesów bez aktywnego udziału wielu interesariuszy realnej partycypacji społecznej
Partycypacja społeczna dotyczy każdego etapu programu rewitalizacji Tworzenie Wdrażanie Ocena
Partycypacja społeczna cele Identyfikacja potrzeb i oczekiwań mieszkańców Informacja oraz edukacja - rozwijanie społeczeństwa obywatelskiego Integracja międzyludzka i wzmacnianie poczucia tożsamości z miejscem zamieszkania Budowanie współodpowiedzialności za wspólną przestrzeń Zmniejszenie oporu przed wprowadzaniem zmian Kreowanie pomysłów praca grupowa
Partycypacja społeczna główne zasady Główne zasady partycypacji: Zaangażowanie społeczności na etapie tworzenia, wdrażania oraz oceny projektu, Włączenie w proces rewitalizacji różnych grup interesariuszy, Równouprawnienie wszystkich uczestników konsultacji, Dwustronny przepływ informacji koncentracja na dojrzałych formach partycypacji (współdecydowanie i kontrola obywatelska) Jawność przebiegu partycypacji oraz jej efektów, Responsywność i dopasowanie form oraz treści partycypacji do potrzeb interesariuszy.
Partycypacja społeczna główni interesariusze Główni interesariusze rewitalizacji: 1. mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze ( ); 2. mieszkańcy gminy inni niż wymienieni w pkt 1; 3. podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność gospodarczą; 4. podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne; 5. jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne; 6. organy władzy publicznej; 7. podmioty, inne niż wymienione w pkt 6, realizujące na obszarze rewitalizacji uprawnienia Skarbu Państwa.
Partycypacja społeczna role Mieszkańcy Udział w planowaniu Współdecydowanie Udział w realizacji Korzystanie z efektów rewitalizacji Przedsiębiorcy Możliwość poznania pomysłów władz i prezentacji swoich Współdecydowanie Partnerska realizacja projektów Korzystanie z efektów ożywienia gospodarczego Organizacje pozarządowe Informowanie edukowanie, prezentacja swoich pomysłów Współdecydowanie Wsparcie i wspólna realizacja Korzystanie z efektów poprawy wizerunku obszarów rewitalizowanych
Partycypacja społeczna katalog form (1) Spotkanie otwarte/konsultacyjne Warsztaty: konsultacyjne, przyszłościowe, grupa robocza, planowanie partycypacyjne Forum lokalne, kawiarnia obywatelska Wywiad indywidualny (IDI) http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php
Partycypacja społeczna katalog form (2) Zogniskowane wywiady grupowe (FGI - fokus) Planning for real Punkt konsultacyjny Konsultacje: pisemne i internetowe Makieta 3D I jeszcze ponad 20 innych możliwych (opis znajduje się w załączniku nr 1 do prezentacji) http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php
Partycypacja społeczna planowanie działań w zakresie partycypacji Informowanie aktywizacja Konsultow anie Współdecydowanie o kształcie przedsięwzięć 3 sektory
Projekty społeczne Projekty gospodarcze Projekty środowiskowe Projekty infrastrukturalnotechniczne Projekty zintegrowane Partycypacja społeczna planowanie działań w zakresie partycypacji Naprawa stanu istniejącego i ożywienie społeczno-gospodarcze 3 sektory
Komplementarność działań Sfera społeczna Integracja społeczna, edukacja, bezpieczeństwo, działania na rzecz zdrowia Sfera gospodarcza Rozwój przedsiębiorczości, handlu i usług Sfera przestrzennofunkcjonalna Infrastruktura liniowa, np. sieć dróg i chodników Sfera techniczna Budynki, mieszkalnictwo Sfera środowiskowa Środowisko, bioróżnorodność, walory przyrodnicze
Partycypacja społeczna w procesie wdrażania programu rewitalizacji Informowanie O planowanych działaniach O wynikach monitoringu i ewaluacji Ocena Zrealizowanych działań - monitoring Współdecydowanie Realny wpływ na realizowane działania
Zespół ds. rewitalizacji kto to i po co? Kto to? 1. Forum współpracy i dialogu interesariuszy z organami miasta Nowy Dwór Mazowiecki w sprawach dotyczących przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji w ramach opracowywanego i realizowanego Programu rewitalizacji miasta Nowy Dwór Mazowiecki na lata 2016 2023 2. Zespół tworzą interesariusze procesu rewitalizacji
Rola zespołu w procesie rewitalizacji Doradcza - w zakresie realizowanych działań Informacyjna realizatorów oraz władz miast o opiniach mieszkańców, a także mieszkańców o planowanych i zrealizowanych działaniach Opiniodawcza - nt. realizowanych działań (na podstawie oceny własnej i głosu społeczeństwa)
Zasady działania zespołu - propozycja Bieżący kontakt mailowy i telefoniczny Cykliczne spotkania, np. raz na kwartał Spotkania ad hoc Spotkania z mieszkańcami (zbieranie opinii i rzetelne informowanie)
Diagnoza Obszar przeznaczony do rewitalizacji jest wyznaczony na podstawie diagnozy ilościowej i jakościowej Obejmuje ona w szczególności pogłębioną analizę kwestii społecznych oraz sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej. Niezbędnym elementem diagnozy był udział mieszkańców.
Obszar zdegradowany i rewitalizacji Obszar rewitalizacji: obejmuje 6,78% (191,28 ha) zamieszkiwany jest przez 17,60% mieszkańców (4659 osób)
Obszar rewitalizacji - wskaźniki Negatywne zjawiska społeczne Liczba osób korzystających z zasiłków pomocy społecznej na 1000 mieszkańców wynosiła 59,63, przy średniej dla miasta 41,80, Wysokość świadczeń z pomocy społecznej ogółem na 1000 mieszkańców wynosiła 232 940,98 zł, przy średniej dla miasta 97 331,64 zł, Wysokość świadczeń z pomocy społecznej z powodu ubóstwa na 1000 mieszkańców wynosiła 84 829,19 zł, przy średniej dla miasta 36 338,17 zł, Wysokość świadczeń z pomocy społecznej z powodu bezrobocia na 1000 mieszkańców wynosiła 42 042,05 zł, przy średniej dla miasta 26 956,71 zł, Wysokość świadczeń z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności na 1000 mieszkańców wynosiła 175 981,47 zł, przy średniej dla miasta 71 265,49 zł, Wysokość świadczeń z pomocy społecznej z powodu bezradności w prowadzeniu gospodarstwa domowego na 1000 mieszkańców wynosiła 36 572,79 zł, przy średniej dla miasta 27 021,31 zł,
Obszar rewitalizacji - wskaźniki Negatywne zjawiska przestrzenno-funkcjonalne i techniczne: Średni wiek budynków mieszkalnych wynosi 43,37, przy średniej dla miasta 37,68, Średnia powierzchnia użytkowa budynków mieszkalnych na osobę wynosi 10,07, przy średniej dla miasta 11,72, Liczba lokali komunalnych na 1000 mieszkańców wynosi 39,71, przy średniej dla miasta 16,31, Liczba pustostanów na 1000 mieszkańców wynosi 1,71, przy średniej dla miasta 0,6, Powierzchnia użytkowa lokali w pustostanach wynosi 39,95 m 2, przy średniej dla miasta 14,88 m 2, Negatywne zjawiska środowiskowe: odsetek unieszkodliwionych odpadów azbestowych na wyznaczonym obszarze stanowi jedynie 2,27%, przy średniej dla miasta 17%.
Obszar rewitalizacji - problemy Duża liczba osób korzystających z pomocy społecznej Duża liczba osób bezrobotnych Niski poziom integracji społecznej, zanik relacji sąsiedzkich Braki w zakresie animacji życia społeczno-kulturalnego Brak lokalnych liderów Niski poziom aktywności mieszkańców Zagrożenie marginalizacją i wykluczeniem społecznym części ludności
Obszar rewitalizacji - problemy Niewystarczająca ilość przestrzeni publicznych (przestrzeń rekreacyjna, place zabaw, boiska ogólnodostępne) Niewystarczająca infrastruktura społeczna Nieuporządkowane i miejscami niebezpieczne nabrzeże, zanieczyszczone plaże oraz brak oświetlenia miejskiego na trasach pieszych na wałach rzecznych Niska jakość przestrzeni publicznej (m.in. ze względu na wandalizm i zły stan techniczny budynków i infrastruktury) Niewystarczająco wykorzystany potencjał turystyczny Braki w bazie gastronomicznej i hotelarskiej Zły stan techniczny budynków mieszkalnych Zły stan techniczny budynków komunalnych Przegęszczenie mieszkań Nieekologiczne zachowania mieszkańców Zanieczyszczenie środowiska
Obszar rewitalizacji - potencjały Ukształtowane zaczątki tożsamości lokalnej Park Miejski im. J. Wybickiego jako miejsce rekreacji i spotkań Działalność Miejskiego Ośrodka Kultury Działalność Biblioteki Miejskiej Plac Solny i Twierdza Modlin miejsca ważne dla tożsamości mieszkańców Budynek dawnego Kasyna Carskiego Zabytkowe budynki wchodzące w skład kompleksu Twierdza Modlin Budynki dawnych stajni przy carskich blokach przy ul. Poniatowskiego i ul. Malewicza Duża liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców Duża liczba organizacji pozarządowych Potencjał historyczny rewitalizowanych miejsc Potencjał turystyczny Rozwijająca się turystyka kajakowa Potencjał przyrodniczy
Wizja Efektem działań rewitalizacyjnych będzie ożywienie społeczno-gospodarcze zdegradowanych obszarów miasta. W wyniku utworzenia nowych miejsc spędzania czasu wolnego zwiększy się poziom integracji mieszkańców, co w konsekwencji podniesie ich zdolność samoorganizacji i kreowania oddolnych inicjatyw społecznych. Rozwojowi społecznemu miasta będzie towarzyszył rozwój gospodarczy. Silne poczucie tożsamości z miejscem zamieszkania, pobudzenie życia społeczno-kulturalnego oraz wzrost gospodarczy szczególnie w zakresie wykorzystania potencjałów miasta związanych z przyrodą i historią sprawią, że wzrośnie jakość życia na obszarach rewitalizacji.
Obszar rewitalizacji cele strategiczne 1. Wysoka jakość życia mieszkańców obszaru rewitalizacji 2. Przestrzeń publiczna spełniająca potrzeby mieszkańców obszaru rewitalizacji 3. Wykorzystanie potencjału turystycznego dla rozwoju gospodarczego obszaru rewitalizacji
Obszar rewitalizacji cele operacyjne Cel strategiczny: Wysoka jakość życia mieszkańców obszaru rewitalizacji 1. Wysoki poziom integracji społeczności lokalnej 2. Wsparcie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
Obszar rewitalizacji cele operacyjne Cel strategiczny: Przestrzeń publiczna spełniająca potrzeby mieszkańców obszaru rewitalizacji 1. Infrastruktura rekreacyjna i kulturalna odpowiadająca potrzebom mieszkańców 2. Infrastruktura społeczna dostosowana do potrzeb mieszkańców, w tym osób potrzeb osób niepełnosprawnych 3. Wysoki poziom estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznych
Obszar rewitalizacji cele operacyjne Cel strategiczny: Wykorzystanie potencjału turystycznego dla rozwoju gospodarczego obszaru rewitalizacji 1. Wykorzystanie potencjału historycznego obszaru rewitalizacji dla budowania jego atrakcyjności turystycznej 2. Zapewnienie kompleksowej obsługi ruchu turystycznego
Obszar rewitalizacji przedsięwzięcia podstawowe Adaptacja dawnych stajni dla koni na cele społeczne Adaptacja budynku dawnego Kasyna Oficerskiego na cele społeczne Poprawa warunków życia ludności poprzez instalację centralnego ogrzewania w Blokach Carskich ul. Kadetów i Moniuszki Adaptacja budynku Frontu Księcia Warszawskiego w Twierdzy Modlin na cele turystyczne, edukacyjne i społeczne Arena sportu - boisko wielofunkcyjne w Modlinie Twierdzy Plac Solny jako miejsce integracji społecznej mieszkańców Bulwar spacerowy ze ścieżką rowerową wzdłuż ul. Sukiennej (projekt częściowo poza obszarem rewitalizacji) Modernizacja budynku i otoczenia Nowodworskiego Centrum Medycznego (projekt poza obszarem rewitalizacji)
Obszar rewitalizacji przedsięwzięcia uzupełniające Budowa zewnętrznej tężni solankowej (zadaszonej) o drewnianej konstrukcji Mural - powrót do przeszłości Wybudowanie placu sportowego do Street Workout oraz Skateboardingu Modernizacja nawierzchni ulicy Kadetów Aktywizacja społeczna mieszkańców poprzez zagospodarowanie terenu przy Obwodowej
ResPublic sp. z o.o. ul. Trębacka 4 00-074 Warszawa Tel.: 22 630 98 34 Faks: 22 630 95 57 biuro@respublic.pl www.respublic.pl
Załącznik 1 charakterystyka form partycypacji Nowy Dwór Mazowiecki, 09.11.2016 r. Grzegorz Romańczuk
Spotkanie otwarte/konsultacyjne Obecność w jednym miejscu i czasie przedstawicieli środowisk, które zazwyczaj nie prowadzą z sobą rozmów Udział władz gwarantuje uwzględnienie zgłaszanych opinii Na początku charakter informacyjno-edukacyjny (wprowadzenie w tematykę rewitalizacji oraz uświadomienie wagi udziału społeczności w tworzeniu programów rewitalizacji), później konsultacyjny W zależności od etapu można zastosować narzędzia np.: mapa papierowa z koncepcją, makieta 3D, etc. Możliwość spotkania się z wykonawcą programu W kolejnych etapach na spotkaniach prezentowane są wypracowane rezultaty Okazja do dyskusji nt. występujących problemów http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php
Warsztaty: konsultacyjne, przyszłościowe, grupa robocza, planowanie partycypacyjne Umożliwiają zagregowanie opinii, określenie priorytetów, wypracowanie propozycji/rozwiązań do dokumentu Możliwe jest zastosowanie różnych sposobów pracy (opisywanie, wyobrażanie sobie, praca z mapą, itp.) Praca polega na: podziale zadań, pracy indywidualnej, cyklicznym podsumowywaniu i wyznaczaniu kolejnych zadań Kluczowy jest udział odpowiednich grup interesariuszy Planowanie partycypacyjne składa się z trzech zasadniczych części:analiza środowiska (badania i analizy), warsztaty oraz opracowywanie ostatecznej koncepcji. http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php
Forum lokalne, kawiarnia obywatelska Spotkania obywatelskie o różnym stopniu sformalizowania Bardziej oficjalne mogą być prowadzone jednorazowo lub regularnie Obradujące ciało doradcze złożone ze stałej lub zmieniającej się grupy interesariuszy Mniej formalna, kawiarnia obywatelska realizowana jest np. w kawiarni Uczestnicy po przedstawieniu się prezentują swoje zdanie bez możliwości komentowania go przez innych uczestników, ale odnosząc się do poprzedzających wypowiedzi Po zamknięciu rundy prowadzona jest właściwa dyskusja Na koniec - runda odpowiedzi na pytanie: co wynoszę ze spotkania? umożliwiają przedstawienie szczegółów istotnych kwestii z punktu widzenia życia społecznego oraz poznanie opinii uczestników na ich temat http://www.freedigitalphotos.net/images/agree -terms.php
Wywiad indywidualny (IDI) Ukierunkowany na określone w kwestionariuszu cele Przebieg zależy od przedmiotu badania Rolą moderatora jest wprowadzanie kolejnych tematów rozmowy, doprecyzowywanie wypowiedzi badanego oraz motywowanie do otwartego ujawniania opinii http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php
Zogniskowane wywiady grupowe (FGI - fokus) Wywiad, w którym moderator jednocześnie rozmawia z grupą Skoncentrowany na określonych zagadnieniach i pytaniach Moderator zachęca uczestników do aktywnego udziału w dyskusji, zarządza konfliktami i organizuje przebieg rozmowy wg scenariusza Wykorzystuje pozytywne efekty synergii grupowej uczestnicy wzajemnie się inspirują i motywują do wyrażania swoich opinii Szczególnie wskazane w przypadkach trudności w dotarciu do określonej grupy respondentów http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php
Makieta 3D Przestrzenna forma wizualizacji koncepcji i założeń przygotowywanych w dokumencie rewitalizacji. Makieta tworzona jest z wykorzystaniem technologii druku 3D Planning for real Metoda obejmuje pracę dot. zmiany przestrzeni i wypracowania konkretnych rozwiązań. Do pracy wykorzystywana jest przygotowana makieta 3D i internetowego modelu 3D. http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php
Konsultacje: pisemne i internetowe Umożliwiają uzyskanie pisemnej odpowiedzi na przedstawiony wcześniej przedmiot konsultacji społecznych W siedzibie urzędu i na jego stronie internetowej dostępny jest formularz zgłaszania wniosków/uwag Zainteresowane osoby mogą pobrać formularz, wypełnić go, podpisać i złożyć bezpośrednio w urzędzie lub wysłać drogą elektroniczną http://www.freedigitalphotos.net/images/agree-terms.php