Siew rzutowy pszenicy ozimej 220 szt./m 2

Siew rzutowy pszenicy ozimej 220 szt./m 2 Wstęp Siew rzutowy jest najstarszą metodą wysiewania nasion na świecie, w ten sposób siano nasiona od początków rolnictwa. Bardzo ważnym elementem dla rozwoju roślin jest umieszczenie nasion na odpowiedniej głębokości i rozłożeniu na polu. Wysiewając nasiona ręcznie było to bardzo trudne do osiągnięcia, a przykrywanie ziarna bronami zębowymi powoduje, że nasiona nie są umieszczone na jednakowej głębokości. Między innymi dlatego skonstruowano siewnik rzędowy, który umożliwia precyzyjny(nie mylić z punktowym) siew. Pierwszy dokonał tego Jethro Tull w 1701 * roku. Tak więc siew rzędowy ma stosunkowo krótką historię. Obecnie siew rzutowy mimo projektowania coraz to nowych systemów wysiewających zyskuje nowych zwolenników, ponieważ w ten sposób można ograniczyć koszty- duża wydajność ha/h, niskie zużycie paliwa, połączenie uprawy z siewem. Siew rzutowy kiedyś uważany za symbol zacofania, dziś staje się realną alternatywą dla siewników rzędowych. Wielu rolnikom siew rzutowy kojarzy się z siewem ręcznym lub siewem rozsiewaczem do nawozów. Rozwiązanie firmy Duro France składa się siewnika rzutowego montowanego na przednim podnośniku ciągnika i aluminiowej belki rozsiewającej. Nasiona spadają z wysokości ok. 50 centymetrów na glebę (dzięki czemu są równomiernie rozmieszczone na polu). Z tyłu ciągnika zaczepiona jest brona łopatkowa Compil przykrywająca ziarno na głębokość 1,5-2 cm. Wskazówki dla siewu rzutowego 1. Wyrównane pole- gwarancja sukcesu- pole przed siewem musi być wyrównane- nasiona spadają na wierzch, przez co są przykrywane są jednakowo przez Compil na zadaną głębokość. Docelowo ziarno musi być umieszczone na 1,5-2 cm głębokości. 2. Zapewnienie podsiąku kapilarnego ziarnikom, przez zamontowanie na Compilu wałka gumowego, a w razie potrzeby pole zwałować wałem gładkim. 3. Tak jak przy tradycyjnym siewie rzędowym, w suchych warunkach zwiększyć normę wysiewu. 4. Gdy jest zbyt twardo, pole ściernisko należy co najmniej jeden raz uprawiać Compilem bezpośrednio przed siewem. Największe znaczenie ma to przy siewie roślin o grubych nasionach- np. groch, bobik, słonecznik. Wielu rolników uważa, że tą metodą należy siać gęściej niż w siewie rzędowym, ponieważ nie wszystkie rośliny w tak przygotowanym stanowisku skiełkują. Dlatego założyliśmy doświadczenie z siewem pszenicy ozimej (bardzo rzadko według większości rolników)- 220 szt./m 2. Zalety rzadkiego siewu: 1. Mniejsza podatność na choroby przez większe przewietrzenie łanu 2. Mniejsze narażenie na wyleganie, ponieważ rośliny tworzą mocne źdźbła 3. Mniejsze koszty materiału siewnego, można zakupić nasiona droższych odmian, które mogą wystarczyć na obsianie większej liczby hektarów Materiał i metody Do doświadczenia wybrano następujące odmiany: Ostroga, Fidelius, Barok, Kelvin, Bohemia, Kerubino i Cubus. Tabela 1. Norma wysiewu odmian przy gęstości 220 ziarn/m 2 Odmiana MTZ (g) Do wysiewu kg/ha Ostroga 47 116 Fidelius 45 111 Barok 42 104 Kelvin 44 109 Bohemia 44 109 Kerubino 40 99 Cubus 43 106

W zależności od MTZ poszczególnych odmian było to 99-116 kg/ha. Bardzo istotne w tym doświadczeniu łanowym było zbadanie poszczególnych składowych plonu pszenicy ozimej: liczby roślin po zimie/m 2, liczby pędów/m 2, liczby kłosów oraz masy tysiąca ziaren (MTZ). Było to wykonywane w 3 powtórzeniach w odmianie, na powierzchni 1 m 2, za każdym razem w tym samym miejscu. Powierzchnia jednego pasa z badaną odmianą wynosiła ok. 1,5 ha. Łącznie doświadczenie zajmowało powierzchnię ok. 10 ha. Celowo wybrano tak dużą powierzchnię, aby wyniki nie miały jedynie charakteru doświadczalnego, a żeby były jak najbardziej przydatne i wiarygodne dla rolników. Doświadczenie zostało założone na glebie klasy IVa-b (piasek). Cel doświadczenia: Sprawdzenie czy konkretna odmiana reaguje na dawkę siewu, oraz czy norma wysiewu 220 szt/m 2 ma wpływ na parametry składowe plonu pszenicy ozimej siedmiu wybranych odmian. Określenie jaka gęstość najlepiej plonuje do jakiej gęstości można redukować normę wysiewu. Zabiegi agrotechniczne Nawożenie: Ze względu na wysoką zasobność gleby w fosfor, potas zrezygnowano z nawożenia tymi makroskładnikami. 04. 03. 2013 r. 223 l/ha RSM 28%- 80 kg/ha N 08. 04. 2013 r. 237 l/ha RSM 32%- 100 kg/ha N 09. 03. 2013 r. siarczan magnezu (kizeryt) 145 kg/ha 06. 06. 2013 r. 60 kg/ha saletry amonowej- 20 kg/ha N Ochrona roślin 19.10. 2012 r. jodosulfuron metylowy 5g/ha+2,4 D 188,5 g/ha + diflufenikan 50 g/ha + chlorotoluron 500 g/ha +zeta cypermetryna 0,12 g/ha 06. 05. 2013 r. florasulam 1,87g/ha+ 2,4 D 250 g/ha + fenpropimorf 100 g/ha + epoksykonazol 31,7 g/ha + metrafenon 37,5 g/ha 20. 05. 2013 r. chlorotalonil 500 g/ha + azoksystrobina 50g/ha + izopirazam 50 g/ha + epoksykonazol 36 g/ha + etefon 160 g/ha 07.06. 2013 r. azoksystrobina 50g/ha + tiofanat metylowy 93 g/ha + epoksykonazol 62 g/ha + tebukonazol 100 g/ha + zetacypermetryna 10 g/ha + siarczan magnezu 3 kg/ha Porównanie odmian pszenicy ozimej, wyniki z 3 powtórzeń (1m 2 na odmianie Odmiana Ostroga Fidelius Kerubino Bohemia Kelvin Barok Cubus Liczba roślin 15 04 Liczba pędów 02 05 Liczba pędów/rośli nę Liczba kłosów Liczba kłosów/rośli nę Liczba ziarn/kłos 141 167 159 187 140 153 180 1032 887 1154 1102 1083 1094 1044 7,3 5,3 7,2 5,9 7,7 7,2 5,8 456 428 518 397 472 379 474 3,3 2,6 3,3 2,1 3,4 2,7 2,6 29 35 29 30 39 43 33 MTZ w (g) 56,33 55,93 51,12 55,96 44,98 47,46 46,99 Plon t/ha (z 1 m 2 ) 7,5 8,4 7,6 6,6 8,3 7,8 7,3

Plon t/ha zbiór kombajnow y Waga hektolitra 6,06 6,78 7,4 6,7 8,03 7,79 8,02 76 73 74 72 73 72 75 Obsada roślin poszczególnych odmian po zimie była bardzo zróżnicowana. Różnica pomiędzy odmianą która miała najwięcej roślin (Bohemia) a odmianą o najmniejszej liczbie roślin (Kelvin) wyniosła 26%. Trzeba zaznaczyć, bez względu na odmianę rozkład roślin był równomierny, nie było znaczących placowych wypadnięć roślin ani zastoisk wodnych. Jest to bardzo ważne przy siewie o obniżonej normie wysiewu. Tylko w przypadku równomiernego rozłożenia na polu rośliny będą mogły wytworzyć ponad 8-10 mocnych pędów z których powinno pozostać co najmniej 4-5 kłosów. Mimo, że obsada roślin po wznowieniu wegetacji wyniosła 64%(Kelvin) do 85% zakładanej normy wysiewu 250 szt./m 2, liczba pędów z powierzchni 1 m 2 była wystarczająca do wydania maksymalnego plonu według teoretycznych, założeń rzadkiego siewu bez względu na odmianę. Liczba pędów na 1 m 2 na początku Maja wyniosła 887 (Fidelius) do 1154 (Kerubino). Można zauważyć zróżnicowaną zdolność odmian do krzewienia się. Odmianą która wytworzyła największą liczbę pędów/roślinę była odmiana Kelvin, odmiany Ostroga, Kerubino i Barok również wytworzyły ponad 7 pędów na roślinę. Zdolność odmian do tworzenia większej ilości pędów na roślinę, nie przełożyła się bezpośrednio na większą liczbę kłosów/m 2, np. odmiana Bohemia która wytworzyła 1102 pędy, miała 397 kłosy, natomiast Fidelius (887) miał 428 kłosy. Plon roślin wahał się w przedziale 6,6-8,4 t/ha. Większość odmian miała wysoką, powyżej 51 g masę tysiąca ziaren (MTZ). Nie można jednoznacznie stwierdzić, że dzięki wysokiej masie tysiąca ziaren plon był na wysokim poziomie, ponieważ odmiany Barok, i Kelvin mimo że miały MTZ na poziomie 47,46 i 44,98 g, a plon był gorszy tylko od odmiany Fidelius. Przy wyborze konkretnej odmiany nie można kierować się plonem jako jedynym kryterium. Bardzo dobrym przykładem w tym przypadku jest oścista odmiana Ostroga. Mimo uzyskanego plonu (wyższego od 3 odmian) w trakcie żniw słoma nie była jeszcze wystarczająco dojrzała, czego objawem były zielonawe liście. Duża masa ości spowodowała kłopoty przy omłocie, a przez co wydajność kombajnu spadła. Trudno też stwierdzić czy rzeczywiście straty powodowane przez zwierzynę leśną były niższe w porównaniu z innymi odmianami. Analiza wyników Doświadczenie zostało założone w oparciu o następujące teoretyczne podstawy: Głównym celem to osiągnięcie 600-700 kłosów/m 2. Można to zrealizować dwoma drogami: 1. siejąc gęściej powyżej 300 ziarniaków/m 2, rośliny wytwarzają wtedy 1-2 kłosy na roślinę 2. siejąc rzadko poniżej 250 szt./m 2 optymalną liczbę kłosów osiąga się, przez zdolność roślin do krzewienia się i wytwarzania 3-4 kłosów (lub więcej przy rzadszym siewie). Liczba kłosów nie jest ostatecznym wskaźnikiem powodzenia rzadkiego siewu, gdyż później nabierają znaczenia pozostałe składniki plonu takie jak liczba ziaren z kłosa (liczba pięterek x liczba ziaren/pięterko) oraz MTZ. Na parametry kształtujące długość kłosa rolnik nie ma takiego wpływu jak na samą liczbę kłosów. Dla plonowania pszenicy negatywny wpływ na plon może mieć susza kwietniowa ponieważ stres w tym czasie dla rośliny może spowodować redukcję źdźbeł, dodatkowo utrudnia podanie drugiej dawki azotu i jego efektywne działanie. Jeśli pod koniec kwietnia rośliny nie będą miały zapewnionej odpowiedniej ilości azotu zajdzie kolejna redukcja tym razem już w samym kłosie- będzie mniejsza liczba pięterek a co za tym idzie liczba ziarn z kłosa. Gdy kłosy są już wykształcone późniejsza susza wpływa na zmniejszenie MTZ. Rośliny nie są w stanie prowadzić efektywnie procesu przesyłania asymilatów z tkanek do ziarna, przez co plon jest już nie do uratowania. Zakładana liczba kłosów bez względu na odmianę nie została osiągnięta. Przyczyn tej sytuacji może być kilka. Obsada roślin po zimie została była znacznie niższa od zakładanej normy wysiewu. Niestety jesień 2012/13 należała do dość suchych. Po siewie 20 września, deszcz w Ryczeniu spadł w połowie października. Spowodowało to ograniczenie obsady ponieważ, rośliny które wzeszły później mogły nie być w wystarczającym stadium do przezimowania i po prostu wymarzły. Powszechnie panuje opinia, że rośliny ozime należy wysiewać gęściej ponieważ dużo roślin przez zimę wypada. Nie jest to prawdą. Tylko zapewniając rośliną optymalne warunki do przezimowania mamy szansę, aby na polu nie było placowych wypadnięć roślin spowodowanych nadmierną konkurencją o światło, wzrostu w pionie jesienią, zbytnim wyniesieniem szyjki korzeniowej jesienią a to prowadzi do wymarznięcia. Prawdą też jest, że wymarznięcia z reguły dotykają całe regiony a nawet kraj (jak było w sezonie 2011/12) a w normalnych latach po zimie na polach gdzie rośliny miały zapewnione optymalne warunki po zimie pozostaje 95-99% posianych roślin. Wyjątkiem są mniej mrozoodporne odmiany, na które trzeba zwrócić szczególną

uwagę przy uprawie. Pole po zimie wyglądało bardzo dobrze. Na polu nie stała woda, ani brak było placowych wypadnięć. Mimo ograniczenia w znacznym stopniu obsady ciągle zamierzony cel 600-700 kłosów był bardzo realny, gdyż rośliny były równomiernie rozłożone na polu, a z doświadczenia własnego wiemy, że 4-6 kłosów z rośliny pszenicy ozimej w Ryczeniu jest do osiągnięcia. Kiedy tylko był możliwy wjazd w pole wysiano dawkę startową azotu. Niestety po niej spadł śnieg i przykrył pola na kilka dni. Po ostatecznych roztopach trzeba było, zabieg powtórzyć. Nawał pracy w tym okresie, nie pozwolił nam zbadać pola na zasobność pola w azot mineralny Nmin. Wiosenny przebieg pogody sprzyjał rozwojowi pszenicy, gdyż nie wystąpiła susza przed kłoszeniem. Mimo to zaszła znaczna redukcja kłosów. Niektóre odmiany zareagowały silniej inne słabiej. Odmiana Bohemia zredukowała, aż 2/3 swoich pędów, a w przypadku innych odmian zredukowanych zostało około połowa pędów. Niekorzystna pogoda może też tak silnie wpływać, ale nie mogło być tak w tym przypadku. Wynika to z analizy kłosa. Pozostałe kłosy były wyrównane, a brak było tzw. kłosów płonych (kłosów bez nasion). Również liczba ziaren z kłosa wynosi w najmniejszym przypadku 29 ziarniaków co, świadczy, że nie były to kłosy bardzo krótkie. Mimo silnej redukcji kłosów, plon powyżej 7,5 t/ha nas satysfakcjonuje. To jest jednak rolnictwo, plon nie jest na szczęście rezultatem matematycznych wyliczeń, ale bez cyfr nie można go interpretować w sposób w pełni obiektywny. Plonów z powierzchni 1m 2 nie można brać pod uwagę przy wyborze odmiany. Zrobiono je po to aby sprawdzić czy istnieje zależność liczby roślin na liczbę kłosów/m 2, oraz czy odmiany różnie reagują na np. warunki stresowe. Compil Siew rzutowy- tą metodą w PR Barycz wysiewane są zboża, groszek i międzyplony. Siew rzutowy Stan plantacji jesienią. Bardzo ważne jest aby nasiona były umieszczone nie za głęboko, ponieważ tylko wtedy rośliny będą miały optymalne warunki do krzewienia się.

Pole po długiej zimie 2012/13. Rośliny tworzą zwarte kępki, pole jest równe dzięki uprawie Compilem. Zdjęcia wykonano 15 kwietnia.

w trakcie wyznaczania miejsc do wyliczeń liczby roślin, pędów itd. 4 maja 2013. Rośliny rozkrzewiły się na tyle silnie, że zakryły już całą powierzchnię

Na skraju pola, przy granicy z rowem, można było zobaczyć rośliny o grubych 15-20 pędach, które później miały ponad 10 kłosów. Utwierdza to nas w przekonaniu, że normę siewu w przyszłości będzie można jeszcze obniżyć.

17 maja 2013. Zdjęcia z wieży myśliwskiej. Gęstość plantacji jest porównywalna z tymi sianymi w standardowej obsadzie.

Na tych zdjęciach można zaobserwować różnicę pomiędzy odmianami. Szeroki liść flagowy świadczy o dobrym zaopatrzeniu w składniki pokarmowe, oraz o stworzeniu optymalnych warunków do rozwoju.

Rośliny po wykłoszeniu. Wizualnie brak różnic z okolicznymi plantacjami. Przy wyborze sposobu uprawy nie można sugerować się wzrokiem, dlatego zdecydowaliśmy się wykonać wszystkie wyliczenia, gdyż tylko z cyframi można dyskutować.

Próba z powierzchni 1 m2

Podczas kombajnowego zbioru doświadczenia. Niestety w kombajnie zepsuł się szarpacz słomy i musieliśmy słomę sprasować.

Ściernisko. Podsumowanie Uzyskane wyniki, potwierdziły nasze założenia, że mimo tak niskiej normy wysiewu można uzyskiwać zadawalające plony. Trzeba zauważyć, że jest to stanowisko słabe, choć jak na warunki glebowe panujące, w Ryczeniu jest to jedno z lepszych pól. Plany jakie udało się uzyskać, są znacznie powyżej średniej w regionie, jednakże zakładaliśmy plony o ok 1 t/ha wyższe. Daje to nam nowy materiał do pracy, aby z każdym kolejnym sezonem udoskonalać tą technologię, i spróbować odpowiedzieć na nurtujące nas pytania: Dlaczego zaszła tak znacząca redukcja kłosów? Czy opłacalne jest dalsze obniżanie normy wysiewu na naszych słabych glebach? Nie jesteśmy też instytutem badawczym, i nie możemy się skupić na zbadaniu wszystkich możliwości. Nasze doświadczenia są możliwie proste, aby nie sprawiały wiele kłopotów podczas uprawy. Doświadczenia w Ryczeniu prowadzimy po to aby sprawdzić, czy idziemy w dobrym kierunku jeśli chodzi o zmniejszanie normy wysiewu. W nowym sezonie będzie założone nowe doświadczenie. Nie będzie ono typowym doświadczeniem odmianowym, ponieważ w ten sposób zajmuje powierzchnię. Będziemy chcieli sprawdzić jak będą się kształtować składowe plonu przy różnych normach wysiewu. Bardzo nam zależy aby było to ciągle doświadczenie łanowe o dużej powierzchni. Planujemy wysiewać 100, 220 i 440 ziarniaków na 1m 2, w kilku powtórzeniach aby wynik był jeszcze bardziej miarodajny. Mamy nadzieje, że włożona przez nas praca będzie dla państwa przydatna, a wyniki ciekawe. * http://www.talktalk.co.uk/reference/encyclopaedia/hutchinson/m0006239.html Tekst i zdjęcia: Adam Zych