VII Krakowskie Spotkania z INSPIRE Georeferencyjne dane przestrzenne w INSPIRE - od zbiorów do usług danych przestrzennych Zdzisław KURCZYŃSKI UKSZTAŁTOWANIE TERENU - prace grupy tematycznej INSPIRE Kraków, 12-14 maja 2010 r. 1
Plan 1. Tematyczne Grupy Robocze tryb powoływania 2. Harmonogram prac 3. Grupa Robocza Ukształtowanie terenu (TWG-EL) 4. Specyfikacja Danych Ukształtowanie terenu 5. Specyfikacja Danych wybrane problemy 6. INSPIRE a sprawa polska 2
Tematy danych przestrzennych INSPIRE Załącznik I 1. Coordinate reference systems 2. Geographical grid systems 3. Geographical names 4. Administrative units 5. Addresses 6. Cadastral parcels 7. Transport networks 8. Hydrography 9. Protected sites Załącznik II 1. Elevation 2. Land cover 3. Orthoimagery 4. Geology Załącznik III 1. Statistical units 2. Buildings 3. Soil 4. Land use 5. Human health and safety 6. Utilities and government service 7. Environmental monitoring facilities 8. Production and industrial facilities 9. Agricultural and aquaculture facilities 10.Population distribution - demography 11. Area management/restriction/ regulation zones & reporting units 12. Natural risk zones 13. Atmospheric conditions 14. Meteorological geographical features 15. Oceanographic geographical features 16. Sea regions 17. Bio-geographical regions 18. Habitats and biotopes 19. Species distribution 20. Energy resources 21. Mineral resources 3
1. Zakres zadań : Opracowanie Specyfikacji Danych (DS( - Data Specification) ) dla danego tematu danych przestrzennych 2. Tryb powoływania Tematycznych Grup Roboczych (TWG Thematic Working Group) ) : Tematyczne Grupy Robocze Zgłaszanie kandydatów - organizacje uprawnione (LMO - Legally Mandated Organisations ) - społeczności wspólnego zainteresowania danymi przestrzennymi (SDIC - Spatial Data Interest Community) Kryteria selekcji: - merytoryczne - balans geograficzny 4
Tematyczne Grupy Robocze wynik rekrutacji INSPIRE załącznik I i II: 1. Zgłoszono 311 ekspertów z 23 krajów (w tym Australii, Chin i Turcji), 2. wybrano około 167 ekspertów 3. Nie zgłosiły przedstawicieli: Estonia, Litwa, Łotwa Luksemburg, Malta, Portugalia 4. Utworzono 19 grup roboczych 5. W każdej grupie roboczej: Około 8-10 członków Koordynator (Facilitator( Facilitator) ) koordynacja TWG, harmonizacja z innymi tematami Edytor edycja DS. Punkt Kontaktowy EC (INSPIRE European Commission Contact point,, JRC Ispra) 5
Tematyczne Grupy Robocze wynik rekrutacji Wybrani przedstawiciele z Polski: 1. GUGiK: 2. GUGiK: 3. GUGiK: Kurczyński Zdzisław Ukształtowanie terenu (II) Andrzejewska Maria - Zagospodarowanie przestrzenne i regiony biogeograficzne (III) Wysocka Ewa Budynki (III) 4. Bielecka Elżbieta - Użytkowanie terenu 5. Nałęcz Tomasz - Geologia 6. Kmiecik Alina - Jednostki statystyczne 7. Borsa Maciej Gospodarowanie obszarem/strefy ograniczone/regulacyjne oraz jednostki sprawozdawcze 6
Tematyczne Grupy Robocze Załącznik II 1. Elevation 2. Land cover 3. Ortho-imagery 4. Geology 21. Mineral resources (Annex III) Załącznik III 1. Statistical units 10. Population distribution demography 2. Buildings 3. Soil 4. Land use 5. Human health and safety 6. Utility and governmental services 7. Environmental monitoring facilities 8. Production and industrial facilities 9. Agricultural and aquaculture facilities 11. Area management/restriction /regulation zones & reporting units 12. Natural risk zones 13. Atmospheric conditions 14. Meteorological geographical features 15. Oceanographic geographical features 16. Sea regions 17. Bio-geographical regions 18. Habitats and biotopes 19. Species distribution 20. Energy Resources 7
1. Luty 2010: 2. Kwiecień 2010: utworzenie Tematycznych Grup Roboczych pierwsze spotkanie TWG z koordynatorem, Edytorem i przedstawicielem Punktu Kontaktowego (INSPIRE European Commission Contact point,, JRC Ispra) 3. Październik: Specyfikacja Danych, ver. 1.0 Kwiecień 2011: Specyfikacja Danych, ver. 2.0 4. Kwiecień 2011: 5. Lato 2011: Harmonogram prac (Roadmap( Roadmap) konsultacje i testowanie (LMO, SDIC) 6. Koniec 2011: Specyfikacja Danych, ver. 3.0 7. Maj 2012: Przepis implementacyjny (Implementing( Rule IR) 8
Harmonogram prac (Roadmap( Roadmap) IV-X / 2010 G WT Data specs (DS) v1 SD TD TC Prepare documents & tools Review DS v1 s IC DS CRJ/ s OML Provide User requirements & reference material / S M D CE Provide User requirements & reference material Phase 1 9
Harmonogram prac (Roadmap( Roadmap) IV-X / 2010 X/2010 VIII/2011 Data specs (DS) v1 Data specs (DS) v2 G WT Comment resolution SD TD Prepare documents & tools Review DS v1 TC s IC DS CRJ/ s OML / Provide User requirements & reference material Consultation and Testing S M D CE Provide User requirements & reference material Phase 1 Phase 2 10
Harmonogram prac (Roadmap) IV-X / 2010 Data specs (DS) v3 Release candidate (RC) Data specs (DS) v2 Review DS v1 Data specs (DS) v3 Review DS v3 Prepare documents & tools Provide User requirements & reference material Consultation and Testing Provide User requirements & reference material D CE XI/2011 I/2012 Comment resolution S M / s CI DS CRJ/ T C s O ML SD T D G WT Data specs (DS) v1 X/2010 VIII/2011 Phase 1 Phase 2 Phase 3 11
Harmonogram prac (Roadmap) Data specs (DS) v3 Release candidate (RC) CE II/2012 V/2012 Data specs (DS) v3 Review DS v3 Review DS v3 Implementing Rule (IR) v1 S M / s CI DS CRJ/ T C s O ML SD T D G WT XI/2011 I/2012 IR v2 IR v3 INSPIRE Committee vote MS Feedback Phase 3 Phase 4 IR v4 Inter-service consultation 12
Grupa Robocza Ukształtowanie terenu (TWG-EL) Nazwisko Imię Kraj Organizacja Allan Lynne UK Ordnance Survey Escriu Paradell Jorge ES Institut Cartogràfic de Catalunya González Cristobal Eduardo ES National Geographic Institute Hovenbitzer Michael DE Federal Agency for Cartography and Geodesy (BKG) Howlett Chris UK United Kingdom Hydrographic Office Iván Gyula HU Institute of Geodesy, Cartography and RS Kurczyński Zdzisław PL Head Office Geodesy and Cartography Pätynen Veijo FI National Land Survey of Finland Donato Vincent FR Service Hydrographique et Océanographique de la Marine Kearns Tim ESRI Toth Katalin Komisja Europejska, Joint Research Centre, Ispra W TWG-EL dwóch przedstawicieli służb hydrograficznych 13
Grupa Robocza Ukształtowanie terenu (TWG-EL) Zakres tematu Ukształtowanie terenu (Elevation( Elevation) ) : numeryczne modele wysokościowe dla powierzchni lądu, lodu i oceanu. wysokości na lądzie, batymetria (mórz i wód śródlądowych), oraz linia brzegowa nie zawiera batymetrii rzek 14
Grupa Robocza Ukształtowanie terenu (TWG-EL) Formy pracy i współpracy : Internet : forum dyskusyjne JIRA, ponad 100 maili miesięcznie Telekonferencje (co 1-2 tygodnie) Spotkania fizyczne : 11-12 kwiecień 2010, kick-off meeting, Frankfurt (BKG), 6-7 październik 2010, Warszawa (GUGiK) 24-25 marzec 2011, Barcelona (ICC) 15
Grupa Robocza Ukształtowanie terenu (TWG-EL) GUGiK, 7 październik 2010 r. 16
SPECYFIKACJA DANYCH - Ukształtowanie terenu 1. Zakres 2. Przegląd 3. Zakresy specyfikacji 4. Informacja identyfikująca 5. Zawartość i struktura danych Schemat aplikacyjny ukształtowania terenu (opis, katalog obiektów) Schemat aplikacyjny - elementy wektorowe (opis, katalog obiektów) Schemat aplikacyjny pokrycia (opis, katalog obiektów) 1. Systemy odniesienia 2. Jakość danych 3. Metadane na poziomie danych 4. Dostawa 5. Pozyskiwanie danych 6. Wizualizacja Bibliografia Załącznik C: Przypadki użycia 17
Diagram UML podstawowy schemat aplikacyjny 18
Diagram UML schemat aplikacyjny Elementy wektorowe 19
Diagram UML schemat aplikacyjny Pokrycia 20
Diagram UML schemat aplikacyjny Pokrycia Grid 21
Diagram UML schemat aplikacyjny Pokrycia TIN 22
SPECYFIKACJA DANYCH - Ukształtowanie terenu D2.8. Data Specification on Elevation Draft Guidelines (wersja 2 - robocza) Jest dostępny 23
Układ odniesienia wysokościowego 1. Związek definicji: wysokości głębokości linii brzegowej z wpływem pływów 1. Specyfika batymetrii mórz: Ukształtowanie terenu (TWG-EL) wybrane problemy związek z obowiązującymi przepisami (S-100 IHO Universal Hydrographic Data Model, International Hydrographic Organization) 1. Linia brzegowa: nie jest stała mapy lądowe: wykorzystują MHW (Mean( High Water) mapy morskie: wykorzystują MLLW (Mean( Lower Low Water) 1. Głębokość z powodu bezpieczeństwa żeglugi względem MLLW (Mean( Lower Low Water) ale wartość pływu ma lokalny zasięg 24
Ukształtowanie terenu (TWG-EL) wybrane problemy Po opracowaniu DS. wer. 1.0 dyskusja w ramach nakładania się i powiązania z innymi tematami - cross-theme aspects Statistical Units Bio-geographical regions input from the same thematic community Habitats and biotopes Mineral Resources potentially same data providers input from the same thematic community Population distribution, demography may share common concepts input from the same thematic community Species distribution input from the same thematic community may provide input to Energy Resources may provide input to Area management/restriction/ regulation zones and reporting units potentially same data providers Human Health and Safety may provide input to Utility and Governmental Services may be referenced to Buildings may provide input to may provide input to may be referenced to may provide input to Geology potentially same data providers Production and industrial facilities may share common concepts Agricultural and aquaculture facilities may provide input to may provide input to Soil may provide input to Natural Risk Zones may provide input to Oceanographic geographical features input from the same thematic community Sea regions may provide input to may provide input to may provide input to Land cover need to jointly define area of competence Land use Orthoimagery Meteorological geographical features input from the same thematic community Atmospheric conditions may provide input to may provide requirements for Elevation Environmental Monitoring Facilities may provide input to 25
Ukształtowanie terenu (TWG-EL) wybrane problemy Paneuropejska siatka geograficzna (grid) dla danych wysokościowych i ortofotomap 1. Dyskusja z TWG-OI (w ramach nakładania się i powiązania z innymi tematami - cross-theme aspects) ) : pełna interoperacyjność danych przestrzennych wymaga dla analiz przestrzennych i wizualizacji wspólnej siatki geograficznej (grid) 1. Problemy: różne odwzorowania różna rozdzielczość (piksel) tajlowanie, piramida 1. 2 propozycje: 1. Propozycja 1: siatka bazująca na wsp. geodezyjnych (geograficznych) ETRS89, tj. bezpośrednio na elipsoidzie, z pominięciem projekcji kartograficznej) 1. Propozycja 2: siatka bazująca na odwzorowaniu azymutalnym, równopowierzchniowym Lamberta (CRS ETRS89-LAEA) 26
Ukształtowanie terenu (TWG-EL) wybrane problemy Paneuropejska siatka geograficzna (grid) Propozycja 1: Siatka bazująca na wsp. geodezyjnych (geograficznych) ETRS89, tj. bezpośrednio na elipsoidzie, z pominięciem projekcji kartograficznej) ograniczenia: wsp. geodezyjne tylko formą przejściową (składowanie danych) zmienny piksel duża dystorsja (szczególnie na północy) Wsp. geodezyjne (geograficzne) Wsp. UTM, strefa 30 27
Ukształtowanie terenu (TWG-EL) wybrane problemy Paneuropejska siatka geograficzna (grid) Propozycja 2: Siatka bazująca na odwzorowaniu azymutalnym, równopowierzchniowym Lamberta (ETRS89-LAEA) ograniczenia: różnorodność stosowanych projekcji (=> reprojekcja) ETRS89-LAEA niezbyt wygodne dla wizualizacji (wyświetlania): kierunek północy zmienny wraz z dł. geograficzną ETRS89-LAEA 28
Ukształtowanie terenu (TWG-EL) wybrane problemy Paneuropejska siatka geograficzna (grid) Wątpliwości: Koszty, Różnorodność stosowanych rozwiązań (odwzorowania, rozdzielczości, formaty, ) Wątpliwe uzasadnienie dla ortofotomap Mniej problemów i większe uzasadnienie dla danych wysokościowych (takie rozwiązania już stosowane: SRTM, EuroDEM, DTED-2) Rekomendacje: siatka we wsp. geodezyjnych dla danych wysokościowych brak propozycji dla ortofotomap 29
Zbiory danych dot. ukształtowania terenu 1. Zbiory danych dot. ukształtowania terenu : 1. Obejmują : INSPIRE a sprawa polska Organ wiodący: Główny Geodeta Kraju, Jednostki dysponujące zbiorami: - GUGiK, - Urząd Morski w Szczecinie (porty, nabrzeża, tory wodne) - Urząd Morski w Gdyni (porty, nabrzeża, tory wodne) - Oddział Geologii Morza Państwowego Instytutu Geologicznego (Polski Obszar Morski) Numeryczne modele terenu pow. lądu, lodu i oceanu, Wysokość topograficzną terenu, Batymetrię, Linię brzegową 30
INSPIRE a sprawa polska Zbiory danych dot. Ukształtowania terenu 1. NMT: Wykonane: Pokrycie: po 2002 r (=> LPIS) cały kraj Rozdzielczość: 15 m, 20 m, 25 m, 30 m, 40 m 31
INSPIRE a sprawa polska 1. Usługi danych : Usługa wyszukiwania: istnieje i jest zgodna ze specyfikacjami INSPIRE w zakresie funkcjonalnym Usługa przeglądania: istnieje i jest zgodna ze specyfikacjami INSPIRE w zakresie funkcjonalnym Usługa pobierania: Usługa przekształcania: Usługa uruchamiania: nie istnieje nie istnieje nie istnieje 1. Metadane zbiorów i usług danych NMT: - metadane zbioru: zgodne ze specyfikacjami INSPIRE - metadane usług wyszukiwania : są - metadane usług przeglądania nie ma - metadane usług pobierania nie ma - metadane usług przekształcania nie ma - metadane usług uruchamiania nie ma 32
INSPIRE a sprawa polska Odniesienia do sytuacji bieżącej : 1. NMT w ramach Projektu ISOK 2. Kończone prace nad Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie baz danych dotyczących zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu Współpraca z zespołem autorskim Udostępnienie roboczych wersji Specyfikacji Danych w zakresie Ukształtowania terenu i Sporządzania ortoobrazów 33
DZIĘKUJĘ DZIĘKUJĘ kurczynski@wp.pl kurczynski@wp.pl 34
VII Krakowskie Spotkania z INSPIRE Georeferencyjne dane przestrzenne w INSPIRE - od zbiorów do usług danych przestrzennych Zdzisław KURCZYŃSKI UKSZTAŁTOWANIE TERENU - prace grupy tematycznej INSPIRE Kraków, 12-14 maja 2010 r. 35
Development of of INSPIRE INSPIRE data data specifications - - a multi-step process process Directive (2007) Modelling Framework for INSPIRE data specifications (2008) Data specifications for the 9 Annex I data themes (2009) Data specifications for the 25 Annex II/III data themes (2012) Interoperability of spatial data sets and services (Implementing Rule) (2009..2012) Annex II/III kick-off 36
Responsibilities Responsibilities CT Consolidated registers Feature Concept Dictionary Consolidated UML model Glossary D2.8.m.n Data Specification provide baseline Application Schema Other implementing rules provide change requests provide framework CRS/UoM register CT Code list register TWGs provide framework provide framework Data specification development framework DT DS D2.3 Scope D2.5 Generic D2.6 and definition of themes Conceptual Model D1.3 Metadata Methodology D2.7 Encoding guidelines Annex II/III kick-off IOC D3.x TF D3.x dependency D3.x Network Network Network services services services 37