Ewa Wiercińska-Banaszczyk, Dorota Ceran SCENARIUSZ ZAJĘĆ Typ szkoły: podstawowa Etap kształcenia: II, klasa IV Rodzaj zajęć: lekcja historii Temat zajęć: Zabawa w chowanego w dworku rodziców Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli Cele kształcenia: 1. Cel ogólny: zapoznanie uczniów z życiem codziennym w XIX-wiecznym dworze szlacheckim 2. Cele szczegółowe: Uczeń: poznaje funkcje różnych pomieszczeń dworskich, poprawnie stosuje w wypowiedziach słowa: salon, alkierz, alkowa, komora, sień, ganek. kojarzy elementy wyposażenia z pomieszczeniami dworku, rozumie znaczenie dworku dla społeczności lokalnej (integracyjne i kulturotwórcze). Metody kształcenia: pogadanka, instrukcje nauczyciela, praca z planem budynku, rozmowa. Formy pracy: zbiorowa, w grupach Środki dydaktyczne i materiały: plan dworku szlacheckiego, fotografie dworków szlacheckich, fotografia dworku w Żelazowej Woli, nagranie utworu Fryderyka Chopina Walc Des-dur op. 64 nr 1. Czas trwania zajęć: 45 minut 1
Przebieg lekcji: I. Faza wstępna 1. Sprawy organizacyjno-porządkowe. 2. Rozwiązanie przez uczniów zagadki skojarzeniowej (nauczyciel odtwarza nagranie Mazurka a-moll op. 17 nr 4 Chopina, rozdaje załącznik 1 i prosi, aby uczniowie określili swoje skojarzenia wywołane ilustracjami i muzyką). 3. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie zasad zabawy w chowanego. 4. Nauczyciel podaje temat oraz omawia zasady pracy. II. Faza główna 1. Nauczyciel opowiada uczniom o Fryderyku Chopinie, uzdolnionym muzycznie chłopcu, który urodził się i spędzał wakacje w dworku szlacheckim w XIX wieku. 2. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każda z nich otrzymuje plan dworku z zaznaczonym pomieszczeniem, w którym Fryderyk mógł się schować podczas zabawy w chowanego. pierwsza grupa otrzymuje plan z zaznaczonym salonem druga grupa otrzymuje plan z zaznaczoną sienią trzecia grupa otrzymuje plan z zaznaczoną kuchnią czwarta grupa otrzymuje plan z zaznaczoną jadalnią 3. Na podstawie planu dworku (załącznik 2) uczniowie w grupach znajdują te miejsca i znajdują oraz zaznaczają na planie brakujące wg nich sprzęty mogące służyć jako kryjówka (np. fortepian w salonie). 4. Uczniowie określają funkcje sprzętów i pomieszczeń; znajdują nazwy sprzętów, których nie znajdują w swoich domach. Przy pomocy nauczyciela określają ich znaczenie. 5. Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów dotyczące funkcji salonu w dworze szlacheckim: salon jako miejsce wypoczynku dla domowników, salon jako miejsce spotkań towarzyskich, salon jako miejsce obcowania z kulturą. 6. Uczniowie słuchają nagrania utworu Fryderyka Chopina: Walca Des-dur op. 64 nr 1 (walc Minutowy ). 2
7. Uczniowie w grupach porównują fotografie dworków szlacheckich (załącznik 3) z fotografią dworku w Żelazowej Woli (załącznik 4) i referują swoje wnioski dotyczące cech wspólnych obiektów. 8. Podsumowanie: ustalenie, dlaczego dworek w Żelazowej Woli jest charakterystyczny dla architektury szlacheckiej XIX wieku, sporządzenie notatki w zeszytach, zadanie pracy domowej: wyszukać ikonografię dotyczącą dworków szlacheckich i przygotować się do wykonania plakatu zapraszającego na koncert fortepianowy w dworku. 3
Załącznik 1 2 0 0 www.nifc.pl 4
Załącznik 2 Instrukcja I. Grupa I znajduje w salonie i zaznacza na planie: stół, krzesła, kredens, stolik do kawy, dwa fotele, komodę, sekretarzyk, sofę, biblioteczkę. Są to miejsca, wokół których mały Fryderyk mógł bawić się w chowanego. Uczniowie zaznaczają na planie miejsca, w których mogłyby znaleźć się brakujące sprzęty (np. fortepian, piec). II. Grupa II znajduje w sieni i zaznacza na planie: schody, wejście do schowka, ławkę. Uczniowie zaznaczają na planie miejsca, w których mogłyby znaleźć się brakujące sprzęty (np. skrzynia, szafka na drobiazgi). III. Grupa III znajduje w kuchni i zaznacza na planie: piec, stół, kredens. Uczniowie zaznaczają na planie miejsca, w których mogłyby znaleźć się brakujące sprzęty (np. krzesła, regał na przetwory, piec do pieczenia chleba). IV. Grupa IV znajduje w jadalni i zaznacza na planie: stół, stolik dla dzieci, kredens, szafkę na obrusy i sztućce). Uczniowie zaznaczają na planie miejsca, w których mogłyby znaleźć się brakujące sprzęty (np. piec). 5
KUCHNIA SIEŃ SALON JADALNIA Rys. Dorota Ceran 6
Załącznik 3 Dworki szlacheckie Fot. Dorota Ceran Fot. Dorota Ceran 7
Załącznik 4 Dworek w Żelazowej Woli Fot. Dorota Ceran 8