PROGRAM NAUCZANIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ, O STRUKTURZE PRZEDMIOTOWEJ

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ, 341201 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ TY SZKOŁY: SZKOŁA OLIEALNA RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY Warszawa 2012

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Autorzy: mgr Irena Zielińska, mgr Marta olanowska, mgr Andrzej Mądry, mgr Krzysztof is (język migowy) Recenzenci: mgr Elżbieta Małek, mgr Mariola Mirecka, prof. dr hab. ogdan Szczepankowski Lider grupy branżowej: mgr inż. Grażyna Krogulec Lider zadania Opracowanie przykładowych zmodernizowanych programów nauczania dla zawodów : mgr inż. Joanna Ksieniewicz Koordynator merytoryczny projektu: mgr inż. Maria Suliga Menadżer projektów systemowych realizowanych przez KOWEZiU: mgr Agnieszka feiffer Redakcja i skład: zespół Addvalue Dorota urzec ublikacja powstała w ramach projektu systemowego Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego w ramach Działania 3.3. oprawa jakości kształcenia, oddziałanie 3.3.3. Modernizacja treści i metod kształcenia, riorytet III, rogram Operacyjny KAITAŁ LUDZKI. rojekt realizowany przez Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. ublikacja jest dystrybuowana bezpłatnie. opyright by Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej Warszawa 2012 Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej 02-637 Warszawa ul. Spartańska 1 www.koweziu.edu.pl rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej.

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SIS TREŚI 1. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 5 2. OGÓLNE ELE i ZADANIA KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 5 3. INFORMAJA O ZAWODZIE ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ... 6 4. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA w ZAWODZIE ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ... 6 5. OWIĄZANIA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ z INNYMI ZAWODAMI... 7 6. SZZEGÓŁOWE ELE KSZTAŁENIA w ZAWODZIE ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ... 7 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 8 8. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ... 8 9. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 12 1. Wybrane zagadnienia z psychologii i socjologii... 12 2. Elementy anatomii i patologii człowieka... 20 3. Język migowy... 24 4. Metodyka pracy asystenta osoby niepełnosprawnej... 31 5. Organizacja wsparcia osoby niepełnosprawnej... 39 6. Język obcy w pomocy społecznej... 49 7. Opieka i pielęgnacja człowieka... 53 8. Terapia zajęciowa i aktywizacja... 62 raktyki zawodowe... 66 ZAŁĄZNIKI... 73 Załącznik 1.... 73 EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ ZAISANE w ROZORZĄDZENIU w SRAWIE ODSTAWY ROGRAMOWEJ KSZTAŁENIA w ZAWODAH... 73 Załącznik 2.... 78 OGRUOWANE EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ... 78 Załącznik 3.... 86 USZZEGÓŁOWIONE EFEKTY KSZTAŁENIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ... 86 rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej.

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 4

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej opracowany jest zgodnie z następującymi aktami prawnymi: ustawa z dnia 8 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r, Nr 205, poz. 1206), rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 7), rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. z 2012 r., poz. 184), rozporządzenie z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 204), rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2012 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626), rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz. U. 2012 r., poz. 752), rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.), rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487), rozporządzenie MEN z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.). 2. OGÓLNE ELE i ZADANIA KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 5

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie powyższych celów ogólnych kształcenia zawodowego. 3. INFORMAJA O ZAWODZIE ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ Zawód asystenta osoby niepełnosprawnej jest zawodem nowym w obszarze medyczno-społecznym, związanym z pomocą społeczną. Historia jego powstania sięga roku 2001, gdy rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej został wpisany do systemu kształcenia. w okresie poprzednim nie wymagano formalnego wykształcenia od osób opiekujących się osobami niepełnosprawnymi. owołanie tego zawodu stało się zwrotem w polityce społecznej państwa wobec osób niepełnosprawnych. elem głównym działań zawodowych asystenta jest systematyczne wspieranie w kształceniu samodzielności i wzmacnianie wiary osoby niepełnosprawnej we własne możliwości. Asystent osoby niepełnosprawnej współtworzy programy rehabilitacji i pomocy osobie niepełnosprawnej, doradza w zakresie usług medycznych, rehabilitacyjnych, zawodowego przekwalifikowania, kontaktów społecznych, usług kulturalnych, rekreacji i integracji ze środowiskiem, diagnozuje warunki życia i dąży do usuwania wszelkiego typu barier psychologicznych, społecznych, architektonicznych, komunikacyjnych, pobudza aktywność osoby niepełnosprawnej oraz jej rodziny w celu zaspokojenia potrzeb biologicznych, psychicznych i społecznych, planuje, kontroluje i ocenia indywidualny program pomocy osobie niepełnosprawnej, włącza osobę niepełnosprawną w programy instytucji i placówek świadczących usługi rehabilitacyjne. Zakres działań zawodowych asystenta wymaga posiadania określonych kompetencji personalnych i społecznych. Wśród nich, ze względu na charakter pracy z człowiekiem niepełnosprawnym, istotne znaczenie ma empatia i komunikatywność. w realizacji zadań kreatywność, konsekwencja i umiejętność współpracy oraz zdolności negocjowania pomocy i wsparcia ze strony środowiska społecznego, organizacji i instytucji działających na rzecz osób niepełnosprawnych. racodawcy oczekują od osoby wykonującej ten zawód specjalistycznego przygotowania, dlatego konieczne jest kontynuowanie kształcenia zawodowego w podyplomowych formach doskonalenia zawodowego. Asystent osoby niepełnosprawnej uzyskuje kwalifikację po zdaniu egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. 4. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA w ZAWODZIE ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ Niepełnosprawność jest jedną z najważniejszych kwestii społecznych. z danych szacunkowych wynika, że w olsce liczba osób niepełnosprawnych wynosi około 16% ogółu społeczeństwa. oraz większy udział mają tu osoby w wieku aktywności zawodowej oraz osoby w wieku starszym. Według badań przeprowadzonych w 2009 roku prawne orzeczenie o niepełnosprawności posiadało 4 miliony olaków, w tym blisko 180 tysięcy dzieci do lat 16.Osoby niepełnosprawne są grupą szczególnie narażoną na wykluczenie społeczne i ubóstwo. rowadzą do niego przede wszystkim negatywne postawy społeczne, utrudniony dostęp do wielu obszarów życia społecznego, niski poziom wykształcenia i zatrudnienia, niewystarczające wsparcie w zakresie edukacji i brak właściwych wyspecjalizowanych służb. Zagwarantowanie tej grupie społeczeństwa pomocy w przeciwdziałaniu dyskryminacji oraz tworzeniu mechanizmów wyrównywania szans i warunków korzystania z przysługujących praw wymaga kształcenia pracowników asystentów osób niepełnosprawnych, którzy otoczą profesjonalną opieką osoby niepełnosprawne. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 6

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego rzegląd internetowych ofert pracy w oparciu portal kariera.pl oraz ogłoszeń owiatowych Urzędów racy z różnych regionów olski wykazał zainteresowanie zatrudnianiem asystentów do opieki nad osobami niepełnosprawnymi w ich miejscu zamieszkania oraz na terenie UE. 5. OWIĄZANIA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym umożliwiając uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Zawód asystent osoby niepełnosprawnej posiada wspólne efekty kształcenia z zawodami z obszaru zawodowego medycznospołecznego oznaczone kodem KZ(Z.c), efekty te stanowią podbudowę kształcenia w zawodach. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne Z.5 341204 Opiekunka środowiskowa KZ(Z.c) Z.6 341203 Opiekun w domu pomocy społecznej KZ(Z.c) Z.7 341202 Opiekun osoby starszej KZ(Z.c) Z.8 341201 Asystent osoby niepełnosprawnej KZ(Z.c) 6. SZZEGÓŁOWE ELE KSZTAŁENIA w ZAWODZIE ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) udzielania pomocy osobie niepełnosprawnej w korzystaniu z różnych form kompleksowej rehabilitacji; 2) świadczenia opieki osobie niepełnosprawnej w zakresie czynności higienicznych i pielęgnacyjnych oraz pomagania w prowadzeniu gospodarstwa domowego; 3) wspierania osoby niepełnosprawnej w dążeniu do samodzielności życiowej; 4) motywowania osoby niepełnosprawnej do aktywności społecznej i zawodowej. Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia, na które składają się: efekty wspólne dla wszystkich zawodów (H, DG, JOZ, KS, OMZ); efekty kształcenia stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej KZ(Z.c); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie Udzielanie pomocy i organizowanie wsparcia osobie niepełnosprawnej (Z.8). rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 7

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 7. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. 8. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU ASYSTENT OSOY NIEEŁNOSRAWNEJ Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w policealnej szkole zawodowej z rocznym cyklem kształcenia minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 800 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych 400 godzin i na kształcenie zawodowe praktyczne 400 godzin. w ramowy planie nauczania na kształcenie w ramach kwalifikacji Z.8 przeznaczono 568 godziny, natomiast na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono 232 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: - na kształcenie w ramach kwalifikacji Z.8. przeznaczono 350 godzin - na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono 210 godzin. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 8

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tabela. lan nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej o strukturze przedmiotowej Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne Semestr Liczba godzin w okresie nauczania I II tygodniowo łącznie Kształcenie zawodowe teoretyczne 1 Wybrane zagadnienia z psychologii i socjologii 2 2 2 64 2 Elementy anatomii i patologii człowieka 2 1 1,5 48 3 Język migowy 3 1,5 48 4 Metodyka pracy asystenta osoby niepełnosprawnej 4 3 3,5 112 5 Organizacja wsparcia osoby niepełnosprawnej 3 2 2,5 80 6 Język obcy w pomocy społecznej 1 2 1,5 48 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 15 10 12,5 400 Kształcenie zawodowe praktyczne* 7 Opieka i pielęgnacja człowieka 4 3 3,5 112 8 Terapia zajęciowa i aktywizacja 6 2 4 128 9 raktyki zawodowe 10** 5 160 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 10 15 12,5 400 raktyki zawodowe 10 10** 10 320 *zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. ** liczba godzin tygodniowo w przypadku praktyk realizowanych w wymiarze ponad 4 tygodnie. EGZAMIN OTWIERDZAJĄY KWALIFIKAJĘ Z.8. ODYWA SIĘ OD KONIE DRUGIEGO SEMESTRU. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 9

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Tabela. Wykaz przedmiotów i działów programowych w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych 1. Wybrane zagadnienia z psychologii i socjologii (64 godziny) 2. Elementy anatomii i patologii człowieka (48 godzin) 3. Język migowy (48 godzin) 4. Metodyka pracy asystenta osoby niepełnosprawnej (112 godzin) 5. Organizacja wsparcia osoby niepełnosprawnej (80 godzin) 6. Język obcy w pomocy społecznej (48 godzin) Nazwa działu programowego Liczba godzin przeznaczona na dział 1.1. Zagadnienia z psychologii ogólnej, społecznej i rozwojowej 24 1.2. Zagadnienia z socjologii i polityki społecznej 16 1.3. Trening psychologiczny 24 2.1. odstawy anatomii, fizjologii i patologii 28 2.2. ostępowanie w stanach zagrożenia zdrowia i życia 10 2.3. Niepełnosprawność 10 3.1. Niesłyszący i język migowy 3 3.2. Daktylografia 5 3.3. Ideografia 40 4.1. Zasady bezpieczeństwa w pracy asystenta osoby niepełnosprawnej 10 4.2. Zagadnienia prawne w pracy asystenta osoby niepełnosprawnej 32 4.3. lanowanie pracy asystenta osoby niepełnosprawnej 35 4.4. Metody pracy asystenta osoby niepełnosprawnej 35 5.1. Działalność asystenta i instytucji w organizacji wsparcia osoby niepełnosprawnej 5.2. Działalność gospodarcza w świadczeniu pomocy osobom niepełnosprawnym 30 6.1. orozumiewanie się opiekuna z osobą podopieczną podczas wykonywania zadań zawodowych 6.2. orozumiewanie się opiekuna ze współpracownikami 24 50 24 rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 10

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nazwa obowiązkowych zajęć edukacyjnych 7. Opieka i pielęgnacja człowieka (112 godzin) 8. Terapia zajęciowa i aktywizacja (128 godzin) 9. raktyki zawodowe (320 godzin) Nazwa działu programowego Liczba godzin przeznaczona na dział 7.1. ezpieczeństwo na stanowisku pracy 4 7.2. ierwsza pomoc 28 7.3. Metody pracy opiekuńczo pielęgnacyjnych 60 7.4. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych 20 8.1. Organizacja czasu wolnego 80 8.2. Kształtowanie samodzielności osoby niepełnosprawnej 48 9.1. raktyki zawodowe ( nie ujęte w planie nauczania ) 160 9.2. raktyki zawodowe ( ujęte w planie nauczania) 160 rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 11

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 9. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej zastosowano taksonomię celów A. Niemierko. 1. Wybrane zagadnienia z psychologii i socjologii 1.1. Zagadnienia z psychologii ogólnej, społecznej i rozwojowej 1.2. Zagadnienia z socjologii i polityki społecznej 1.3. Trening psychologiczny 1.1. Zagadnienia z psychologii ogólnej, społecznej i rozwojowej Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna KZ(Z.c)(1)1 rozróżnić rodzaje procesów psychicznych człowieka; KZ(Z.c)(1)2 zanalizować rolę poszczególnych procesów psychicznych w życiu człowieka; KZ(Z.c)(2)1 określić związek między procesami emocjonalnymi i motywacyjnymi; KZ(Z.c)(2)2 zanalizować wpływ procesów emocjonalnych i procesów motywacyjnych na przebieg procesów poznawczych i zachowanie człowieka; KZ(Z.c)(2)3 wyjaśnić wpływ procesów emocjonalnych i motywacyjnych na sprawność działania człowieka; KZ(Z.c)(3)1 wyjaśnić istotę funkcjonowania struktury osobowości człowieka; KZ(Z.c)(3)2 zanalizować funkcjonowanie regulacyjne osobowości człowieka jako systemu cech; KZ(Z.c)(3)3 określić wpływ osobowości człowieka na kształtowanie się jego relacji z otoczeniem; KZ(Z.c)(5)1 wyjaśnić ogólne prawa i mechanizmy rozwoju człowieka; KZ(Z.c)(5)2 określić osiągnięcia rozwojowe prawidłowo występujące w różnych okresach życia człowieka; KZ(Z.c)(5)3 ocenić ogólny poziom rozwoju osoby i wskazać ewentualne deficyty rozwojowe; D Materiał nauczania rocesy psychologiczne człowieka. Rola poszczególnych procesów psychicznych w życiu człowieka. Relacja między procesami emocjonalnymi a motywacyjnymi. Wpływ procesów emocjonalnych i motywacyjnych na procesy poznawcze i działanie człowieka. Znaczenie procesów motywacyjnych dla sprawność działania (prawa Yerkesa-Dodsona). sychologiczne koncepcje osobowości człowieka. Struktura osobowości. Osobowość jako system. Regulacyjna funkcja osobowości. ojęcie rozwoju, rodzaje zmian rozwojowych. zynniki wpływające na dynamikę i kierunek rozwoju człowieka. Mechanizmy zmian rozwojowych. Osiągnięcia rozwojowe w kolejnych fazach życia człowieka od niemowlęctwa do starości. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 12

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.1. Zagadnienia z psychologii ogólnej, społecznej i rozwojowej Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi KZ(Z.c)(17)1 wyjaśnić przyczyny problemów wychowawczych i psychospołecznych osoby podopiecznej i jej rodziny; KZ(Z.c)(17)2 zidentyfikować przejawy problemów wychowawczych i psychospołecznych osoby podopiecznej i jej rodziny; KZ(Z.c)(17)3 przewidzieć skutki problemów wychowawczych i psychospołecznych osoby podopiecznej i jej rodziny; oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Z.8.1(7)1 określić metody rozpoznawania potrzeb i problemów psychospołecznych; Z.8.1(7)2 opracować i stosować wybrane techniki diagnostyczne; Z.8.1(7)3 ocenić kompleksowo stan osoby niepełnosprawnej w aspekcie poziomu zaspokojenia potrzeb i występujących problemów; Z.8.3(2)3 zidentyfikować problemy osobiste osoby niepełnosprawnej; A Z.8.3(2)4 wyjaśnić przyczyny problemów osobistych osoby niepełnosprawnej; Z.8.3(2)5 zanalizować związki pomiędzy poszczególnymi problemami osobistymi i społecznymi. A D D Materiał nauczania Wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny trudności w realizowaniu funkcji przez rodzinę. Rodzina dysfunkcjonalna: rodzaje i przyczyny dysfunkcjonalności, specyfika funkcjonowania. Skutki wychowywania dzieci w rodzinie dysfunkcjonalnej. Metody diagnostyczne: obserwacja, wywiad, rozmowa. Zasady konstruowania narzędzi diagnostycznych: arkusz obserwacyjny, kwestionariusz wywiadu, kwestionariusz rozmowy. Zasady stosowania metod diagnostycznych w kontakcie interpersonalnym. Zasady konstruowania kompleksowych ocen sytuacji osobistej i społecznej osób. Trudności w podejmowaniu i pełnieniu ról społecznych. Automarginalizacja osób niepełnosprawnych. Ograniczenia autonomii. 1.1. Zagadnienia z psychologii ogólnej, społecznej i rozwojowej lanowane zadania (ćwiczenia) 1. rzygotuj narzędzia diagnostyczne do badania problemów i potrzeb osoby niepełnosprawnej: - arkusz obserwacyjny; - kwestionariusz wywiadu; - kwestionariusz rozmowy. Uczniowie podzieleni na 3 grupy przygotowują narzędzia diagnostyczne, liderzy grup prezentują prace na forum klasy, porównują z wzorcowymi narzędziami przygotowanymi przez nauczyciela i dokonują samooceny. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 13

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.Opracuj plan pomocy osobie niepełnosprawnej w oparciu o diagnozę potrzeb i problemów i opis indywidualnego przypadku. Uczniowie pracują ponownie w grupach, korzystają z narzędzi diagnostycznych i w oparciu o tekst opisu przypadku przygotowują plan pomocy osobie niepełnosprawnej. Liderzy grup prezentują wyniki w postaci prezentacji lub plakatów. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone w pracowni wspomagania komputerowego wyposażonej w: tablicę interaktywną z oprogramowaniem, projektor multimedialny, stanowiska komputerowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), drukarkę, pakiety programów biurowych. Środki dydaktyczne Opisy przypadków osób niepełnosprawnych, wzorcowe narzędzia diagnostyczne, arkusze papieru, środki piśmiennicze. Zalecane metody dydaktyczne Metoda tekstu przewodniego. Metoda przypadku. urza mózgów. Metoda projektów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach liczących nie więcej niż 20 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Najaktywniejsi uczniowie podczas ćwiczeń otrzymają ocenę za wykonane zadania. Do oceny osiągnięć edukacyjnych z działu programowego proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Uczeń otrzymuje ocenę pozytywną przy więcej niż 50% poprawnych odpowiedzi w teście wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 14

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. Zagadnienia z socjologii i polityki społecznej Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi KZ(Z.c)(8)1 rozróżnić i analizować procesy społeczne o charakterze mikro i makrospołecznym; KZ(Z.c)(8)2 wyjaśnić zachowania społeczne zbiorowości i jednostki w kontekście ogólnych procesów społecznych; KZ(Z.c)(9)1 zinterpretować zmiany zachodzące we współczesnej kulturze społecznej; KZ(Z.c)(9)2 wyjaśnić wpływ na funkcjonowanie człowieka zjawisk zachodzących we współczesnej kulturze społecznej; KZ(Z.c)(10)1 scharakteryzować różne modele współczesnej rodziny; oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania D Struktura i ekonomika procesów społecznych. zynniki zmian społecznych. Teoria zmiany społecznej. Zjawisko ruchów społecznych. Rodzaje ruchów społecznych. Typy i struktura rodziny. ykle życia rodzinnego. Funkcje rodziny i uwarunkowania ich realizacji. Współczesne kierunki zmian rodziny. KZ(Z.c)(10)2 określić i analizować funkcje rodziny; olityka społeczna państwa - podstawowe pojęcia. KZ(Z.c)(11)1 uzasadnić potrzebę prowadzenia przez państwo Zadania polityki społecznej. polityki społecznej; Instrumenty polityki społecznej. KZ(Z.c)(11)2 wskazać i analizować obszary polityki społecznej Europejska Karta Społeczna D państwa; Karta raw odstawowych KZ(Z.c)(11)3 określić i interpretować cele polityki społecznej Umiędzynarodowienie polityki społecznej. państwa; Organy państwowe realizujące funkcje polityki społecznej. KZ(Z.c)(12)1 określić środki i instrumenty polityki społecznej rzejmowanie zadań socjalnych państwa przez organy państwa; samorządu terytorialnego. KZ(Z.c)(12)2 rozróżnić podmioty polityki społecznej realizujące Organizacje społeczne, wspólnoty lokalne, fundacje, zasadę równości i sprawiedliwości społecznej; organizacje charytatywne i grupy samopomocowe jako KZ(Z.c)(13)1 wyjaśnić znaczenie podstawowych pojęć podmioty polityki społecznej. dotyczących problemów i kwestii społecznych; Zadania socjalne zakładów pracy i związków zawodowych. KZ(Z.c)(13)2 rozpoznać poszczególne rodzaje problemów ojęcie problemu społecznego i kwestii społecznej. A i kwestii społecznych; Rodzaje problemów i kwestii społecznych. KZ(Z.c)(13)3 zidentyfikować przyczyny występowania problemów i kwestii społecznych we współczesnym społeczeństwie; KZ(Z.c)(14)1 wyjaśnić personalne i społeczne przyczyny zróżnicowania w zakresie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych i kulturowych; Identyfikacja problemów społecznych. rzyczyny występującego zróżnicowania w zakresie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych i kulturowych. rzemiany stylów życia. Współczesne trendy zmian społecznych. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 15

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. Zagadnienia z socjologii i polityki społecznej Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi KZ(Z.c)(14)2 uzasadnić postawę tolerancji dla odmienności w kontekście jednostkowego, społecznego i kulturowego wymiaru wartości; oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna KZ(Z.c)(15)1 zastosować zasady i metody diagnozy społecznej; KZ(Z.c)(15)2 określić rolę diagnozy społecznej w rozwiązywaniu problemów społecznych; KZ(Z.c)(16)1 zanalizować przyczyny wykluczenia społecznego; D KZ(Z.c)(16)2 zidentyfikować osoby i grupy ryzyka wykluczeniem społecznym; D KZ(Z.c)(16)3 ocenić poziom zagrożenia wykluczeniem społecznym; D Z.8.2(16)1 wyjaśnić ideę wolontariatu; Z.8.2(16)2 zanalizować sytuację prawną osób będących wolontariuszami; D Z.8.2(16)3 zastosować zasady współpracy z wolontariuszami; Z.8.3(2)1 zidentyfikować problemy społeczne osoby niepełnosprawnej; D Z.8.3(2)2 wyjaśnić przyczyny problemów społecznych osoby niepełnosprawnej. Materiał nauczania Diagnoza społeczna. Metodologia i elementy metodyki diagnozy społecznej. ojęcie wykluczenia społecznego, wykluczenie a marginalizacja, cechy zjawiska. Grupy narażone na wykluczenie społeczne. Mierniki wykluczenia społecznego. Wolontariat: podstawowe pojęcia, zadania i funkcje. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Zasady współpracy profesjonalisty z wolontariuszem podczas realizacji zadań zawodowych. Zakres uprawnień i odpowiedzialność prawna wolontariusza. Reakcje społeczne na niepełnosprawność. ostawy społeczne wobec niepełnosprawności. Wpływ stygmatyzacji na proces socjalizacji osób niepełnosprawnych. 1.2. Zagadnienia z socjologii i polityki społecznej lanowane zadania (ćwiczenia) Opracowanie projektu integracji wielodzietnej rodziny. Opracuj projekt integracji wielodzietnej rodziny, w której wystąpił problem nieakceptowanej niepełnosprawności rodzica lub dziecka. Nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy i przydziela opis sytuacji rodziny. Uczniowie przygotowują projekt integracji rodziny. Liderzy grup prezentują wyniki prac. w wyniku dyskusji nastąpi wybór najwłaściwszego sposobu zintegrowania rodziny. elem głównym zajęć powinno być opracowanie wzorcowego postępowania asystenta w odniesieniu do osoby niepełnosprawnej. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia mogą być poprowadzone w pracowni wspomagania komputerowego działalności zawodowej. Środki dydaktyczne Opis przypadku rodziny z problemem nieakceptowanej niepełnosprawności członka rodziny. roponuje się, aby uczniowie pracowali na dwóch opisach, w jednym przypadku rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 16

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1.2. Zagadnienia z socjologii i polityki społecznej powinna wystąpić niepełnosprawność dziecka, w drugim dorosłego. Zajęcia mogą być prowadzone w pracowni standardowo wyposażonej w tablicę, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, rzutnik multimedialny. (ewentualnie sprzęt audiowizualny). Zalecane metody dydaktyczne Do realizacji zajęć tego działu przedmiotowego zaleca się zastosowanie metod: metoda wykładu konwersatoryjnego, metoda tekstu przewodniego, metoda przypadku, metoda projektów. Dominujące powinny być metody aktywizujące. Formy organizacyjne Ćwiczenia powinny być prowadzone w grupach 5 osobowych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Najaktywniejsi uczniowie podczas ćwiczeń otrzymają ocenę za wykonane zadanie. Do oceny osiągnięć edukacyjnych z działu programowego proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru. Uczeń otrzymuje ocenę pozytywną przy więcej niż 50% poprawnych odpowiedzi w teście wyboru. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 17

1.3. Trening psychologiczny Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KS(5)1 przewidywać sytuacje wywołujące stres; harakterystyka procesu komunikacji KS(5)2 stosować sposoby radzenia sobie ze stresem; KS(5)3 określić skutki stresu; KZ(Z.c)(6)1 określić i stosować zasady skutecznej komunikacji interpersonalnej; KZ(Z.c)(6)2 zastosować formy i środki komunikacji zapobiegające zakłóceniom w przebiegu tego procesu; KZ(Z.c)(6)3 zastosować zasady negocjacji oraz techniki negocjacyjne uwzględniające aspekty różnych sytuacji społecznych; KZ(Z.c)(7)1 wyjaśnić mechanizm powstawania reakcji stresu oraz zidentyfikować czynniki będące przyczyną stresu; KZ(Z.c)(7)2 zanalizować metody terapii oraz stosować techniki autoterapii stresu uwzględniające uwarunkowania indywidualne i sytuacyjne; KZ(Z.c)(7)3 wyjaśnić zjawisko wypalenia zawodowego oraz opisać symptomy zespołu; KZ(Z.c)(7)4 opracować plan działań zapobiegających powstaniu zespołu wypalenia zawodowego. 1.3. Trening psychologiczny D interpersonalnej. Zakłócenia w procesie komunikacji. Umiejętności związane z komunikacją werbalną. Formy komunikacji niewerbalnej. Komunikacja interpersonalna w różnych sytuacjach społecznych. Negocjacje: podstawowe pojęcia, postawa negocjacyjna, strategie i techniki negocjacyjne. Stres: koncepcje stresu, źródła stresu, skutki długotrwałego stresu, uwarunkowania odporności na stres. Metody i techniki terapii i autoterapii stresu. Wypalenie zawodowe: definicja, objawy, przyczyny, grupy ryzyka. Uwarunkowania wypalenia zawodowego personalne (cechy osobowości, postawa wobec pracy zawodowej) i związane z sytuacją pracy. rofilaktyka zaburzeń związanych ze stresem i wypaleniem zawodowym. lanowane zadania (ćwiczenia) Opracuj scenariusz i przeprowadzić wzorcowe zajęcia dotyczące autoterapii stresu skierowane do osoby znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej, uwzględniające jej wiek i stan zdrowia; rzeprowadź innym uczniem (grającym rolę osoby podopiecznej) w warunkach symulowanych rozmowę dotyczącą sytuacji rodzinnej i społecznej; rzygotuj projekt zmian organizacyjnych w zespole terapeutycznym uwzględniający profilaktykę stresu i zespołu wypalenia zawodowego. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny się odbywać w pomieszczeniu o powierzchni pozwalającej na swobodne poruszanie się uczniów i wyposażonym w twarde materace (typu karimata). rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 18

1.3. Trening psychologiczny Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Środki dydaktyczne akiety edukacyjne dla ucznia, karimaty. scenariusz wypowiedzi dla ucznia symulującego osobę podopieczną, opis funkcjonowania zespołu terapeutycznego, w którym istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia stresu i wypalenia zawodowego. Sprzęt audiowizualny. łyty D z muzyką relaksacyjną, filmy instruktażowe. Zalecane metody dydaktyczne Zalecana do realizacji zadania 1 jest metoda warsztatowa. Metoda dramy w realizacji zadania 2. Metoda projektu w realizacji zadania 3. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w grupach nie większych niż 12 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu praktycznego oraz ocenę indywidualnych uczniowskich projektów. Uczeń otrzymuje ocenę pozytywną przy poprawnie merytorycznie i metodologicznie wykonanym teście praktycznym oraz przy poprawnie merytorycznie i metodologicznie przygotowanym projekcie z uwzględnieniem kreatywności ucznia. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 19

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2. Elementy anatomii i patologii człowieka 2.1. odstawy anatomii, fizjologii i patologii 2.2. ostępowanie w stanach zagrożenia zdrowia i życia 2.3. Niepełnosprawność 2.1. odstawy anatomii, fizjologii i patologii Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi Z.8.1(4)1 scharakteryzować niebezpieczne dla zdrowia i życia objawy chorobowe ze strony układu krążenia; Z.8.1(4)2 scharakteryzować niebezpieczne dla zdrowia i życia objawy chorobowe ze strony układu oddechowego; Z.8.1(4)3 scharakteryzować niebezpieczne dla zdrowia i życia objawy chorobowe ze strony układu pokarmowego; oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Z.8.1(6)1 rozpoznać objawy starzenia się organizmu; Z.8.1(6)2 rozpoznać objawy niepełnosprawności warunkujące aktywność osoby niepełnosprawnej; Z.8.2(2)1 obserwować podopiecznego pod kątem występowania objawów zaburzeń psychosomatycznych; Z.8.2(2)2 pomóc w korzystaniu z opieki medycznej. Materiał nauczania Anatomia i fizjologia człowieka. horoby układu oddechowego, pokarmowego, krążenia, narządu ruchu, narządów zmysłów. odstawowe badania laboratoryjne. roces starzenia się organizmu człowieka. Metody diagnostyczne: obserwacja, wywiad, rozmowa rodzaje, cechy, funkcja, zastosowanie. Zasady konstruowania narzędzi diagnostycznych: arkusz obserwacyjny, kwestionariusz wywiadu, kwestionariusz rozmowy. Zasady stosowania metod diagnostycznych. Analiza ilościowa i jakościowa danych pochodzących z diagnozy. Zasady konstruowania kompleksowych ocen sytuacji osobistej i społecznej osób. Tworzenie diagnoz w modelu zależnościowym - wewnętrzne powiązanie elementów. lanowane zadania (ćwiczenia) Na podstawie karty pracy oraz materiałów przygotowanych przez nauczyciela uczniowie mają odpowiedzieć na pytanie: w oparciu o opisane objawy wskaż jakiego układu dotyczy choroba i czy konieczna jest natychmiastowa wizyta u lekarza, czy można ją odłożyć do dnia następnego? Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone są zajęcia uczniowie powinni mieć dostęp do literatury z zakresu medycyny, komputera z dostępem do Internetu (jedno stanowisko na 4 uczniów), urządzenia multimedialne, pakiety edukacyjne dla uczniów. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 20

2.1. odstawy anatomii, fizjologii i patologii Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zalecane metody dydaktyczne: Dział programowy Starość i choroby wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy myśli, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w formie pracy w grupach liczących nie więcej niż 20 osób. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji, oraz metoda przypadku polegająca na analizowaniu przypadku opisującego problem wystąpienia objawów chorobowych u osoby niepełnosprawnej. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Uczeń otrzymuje ocenę pozytywną przy więcej niż 50% poprawnych odpowiedzi w teście wyboru oraz przy poprawnie merytorycznie i metodologicznie wykonanym teście praktycznym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 21

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.2. ostępowanie w stanach zagrożenia zdrowia i życia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania Z.8.2(3)1 ocenić stan świadomości osoby niepełnosprawnej; D Skala Glasgow. omiar i ocena podstawowych parametrów Z.8.2(3)2 ocenić podstawowe funkcje życiowe; D życiowych. Najczęściej występujące stany zagrożenia życia Z.8.2(3)3 rozpoznać objawy zagrożeń zdrowia i życia osoby podopiecznej. i zdrowia. Zaopatrywanie ran różnych okolic ciała, unieruchamianie urazów kostno-stawowych. lanowane zadania (ćwiczenia) Uczniowie dobierają się w pary. Dokonaj pomiaru tętna, ciśnienia tętniczego krwi i temperatury ciała u swego kolegi (swojej koleżanki) z grupy. Zaprojektuj i wykonaj miesięczną kartę obserwacji podstawowych parametrów życiowych. Zapisz otrzymane wyniki na karcie obserwacji. Zinterpretuj wyniki. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Środki dydaktyczne W pracown,i w której odbywać się będą zajęcia powinny znajdować się: elektroniczne i zegarowe aparaty do mierzenia ciśnienia, stetoskopy, różnego rodzaju termometry, przykładowe karty obserwacji, tabela norm podstawowych parametrów życiowych. Zalecane metody dydaktyczne Dominującą metodą powinna być metoda ćwiczeń i metoda tekstu przewodniego pozwalające na samodzielną pracę uczniów. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach liczących nie więcej niż 20 osób. Zajęcia ćwiczeniowe z podziałem na grupy dwuosobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Uczeń otrzymuje ocenę pozytywną przy więcej niż 50% poprawnych odpowiedzi w teście wyboru oraz przy poprawnie merytorycznie i metodologicznie wykonanym teście praktycznym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 22

rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 2.3. Niepełnosprawność Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi oziom wymagań programowych Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania Z.8.1(5)1 rozpoznać rodzaj i stopień niepełnosprawności; Definicja niepełnosprawności i osoby niepełnosprawnej. Z.8.1(5)2 scharakteryzować rodzaje niepełnosprawności sensorycznej, fizycznej i psychicznej. Rodzaje niepełnosprawności. Stopnie niepełnosprawności. odział niepełnosprawności. lanowane zadania (ćwiczenia) odział uczniów na trzy grupy. w oparciu o materiały przygotowane przez nauczyciela i kartę pracy uczniowie każda grupa opracowuje i przedstawia graficznie jeden rodzaj niepełnosprawności. rzedstawiciel każdej grupy prezentuje efekt pracy grupy na forum klasy. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w pracowni wspomagania komputerowego działalności zawodowej lub pracowni umiejętności opiekuńczych. Środki dydaktyczne Literatura z zakresu medycyny, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy, opisy przypadków osób podopiecznych z dolegliwościami ze strony układu krążenia, oddechowego i pokarmowego. Literatura z zakresu rehabilitacji i pakiety edukacyjne dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy Niepełnosprawność wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego, metody przypadków, mapy myśli, dyskusji dydaktycznej. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda tekstu przewodniego, która ułatwi uczniom samodzielne zbieranie i analizowanie informacji oraz metoda przypadku polegająca na analizowaniu przypadku opisującego problem wystąpienia objawów chorobowych u osoby niepełnosprawnej. Zajęcia należy prowadzić w grupach do 10 osobowych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Uczeń otrzymuje ocenę pozytywną przy więcej niż 50% poprawnych odpowiedzi w teście wyboru oraz przy poprawnie merytorycznie i metodologicznie wykonanym teście praktycznym. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 23

3. Język migowy 3.1. Niesłyszący i język migowy 3.2. Daktylografia 3.3. Ideografia 3.1. Niesłyszący i język migowy Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego oziom Kategoria wymagań Materiał nauczania Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi taksonomiczna programowych KZ(Z.c)(21)1 opisać wybrane problemy środowiska niesłyszących; A Ogólna problematyka uszkodzeń słuchu KZ(Z.c)(21)2 wymienić potrzeby osób niesłyszących ze szczególnym uwzględnieniem komunikowania się; KZ(Z.c)(21)3 wyjaśnić pojęcia z zakresu języka migowego; KZ(Z.c)(21)4 scharakteryzować sposoby komunikacji z osobami niesłyszącymi. A terminologia i dane liczbowe. Konsekwencje głuchoty w sferze fizycznej, psychicznej, zawodowej i społecznej. Osoby niesłyszące w odbiorze społecznym mity i fakty. Tożsamość środowiskowa i kulturowa niesłyszących. Komunikacja interpersonalna osób niesłyszących środki porozumiewania się, rola i znaczenie języka migowego, komunikacja totalna. Werbalne i niewerbalne metody porozumiewania się z niesłyszącymi. Mowa dźwiękowa, język migowy, język migany, pismo i inne środki porozumiewania się w praktyce zawodowej pracownika służby zdrowia. Kształcenie osób niesłyszących w olsce, szkolnictwo specjalne i kształcenie integracyjne, kształcenie na poziomie ponadpodstawowym, kierunki kształcenia. Niesłyszący jako pracownik niepełnosprawny możliwości zatrudniania. Ochrona zdrowia niesłyszących. Niesłyszący, jako pacjent. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 24

3.1. Niesłyszący i język migowy Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Środki techniczne stosowane w leczeniu, rehabilitacji, kształceniu i zatrudnianiu osób z uszkodzeniami słuchu. Zaopatrzenie i zasady finansowania środków technicznych. Rehabilitacja społeczna działalność organizacji pozarządowych, uczestnictwo w kulturze, sport niesłyszących, duszpasterstwo niesłyszących. Działalność olskiego Związku Głuchych oraz współpraca jego organów ze służbami społecznymi samorządów lokalnych i innych instytucji w zakresie rozwiązywania problemów osób niesłyszących. lanowane zadania (ćwiczenia) Określenie sposobów komunikowania się osób niesłyszących. Na podstawie sporządzonych notatek dokonaj klasyfikacji metod i środków komunikacji pomiędzy osobami niesłyszącymi oraz osób niesłyszących z osobami słyszącymi. Dokonaj samooceny w oparciu o porównanie odpowiedzi z kluczem nauczycielskim. Wybór sposobu komunikowania się osoby słyszącej z osobą niesłyszącą. Zadaniem ucznia jest dokonanie wyboru środków i metod komunikacji w zależności od poziomu kompetencji językowych i możliwości technicznych, aby nawiązać konwersację z osobą niesłyszącą o określonym stanie sprawności. W oparciu o załączony kwestionariusz wywiadu opisujący osobę niesłyszącą wykonaj analizę przypadku i zaproponuj formę prowadzenia rozmowy z tą osobą. Dokonaj samooceny w Karcie samooceny ucznia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia prowadzone w klasie wyposażonej w sprzęt audiowizualny. o zapoznaniu się z treściami nauczania oraz obejrzeniu filmu prezentującego możliwości w zakresie komunikowania się osób niesłyszących, uczeń dokonuje realizacji zadań ćwiczeniowych. Aby zapewnić odpowiedni poziom kształcenia w zakresie języka migowego, zajęcia mogą być prowadzone przez osoby, które ukończyły szkolenie w zakresie metodyki nauczania języka migowego i posiadają ważny certyfikat EJM przy ZG ZG. Jest to związane ze specyfiką języka migowego, który różny jest od innych języków poprzez kinestetyczny charakter. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty samooceny ucznia, karty pracy ucznia. Filmy i prezentacje multimedialne o tematyce z zakresu języka migowego i niepełnosprawności słuchowej. Świdziński M., Gałkowski T. [red.] Studia nad kompetencją językową i komunikacją niesłyszących. UW, KA, Warszawa 2003. Szczepankowski.: Niesłyszący głusi głuchoniemi: wyrównywanie szans. WSi Warszawa, 1999. rogram nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej 341201 o strukturze przedmiotowej. 25