Typy obszarów wg rozmieszczenia ludności ekumena - obszary stale zamieszkane i zagospodarowane przez człowieka, subekumena (paraeumena) - obszary okresowo zamieszkane i wykorzystywane gospodarczo, anekumena - obszary niezamieszkane i niezagospodarowane przez człowieka (bezludne)
Czynniki określające rozmieszczenie ludności świata warunki środowiska przyrodniczego (klimat, warunki wodne, wysokość nad poziom morza i ukształtowanie powierzchni, odległość od morza, występowanie złóż surowców mineralnych); warunki ekonomiczne (ogólny poziom rozwoju, rynek pracy, polityka rozwoju gospodarczego itp.)
Cechy rozmieszczenia ludności świata ludność zajmuje ok. 10% pow. lądowej Ziemi, prawie 90% ludności świata mieszka na półkuli północnej, większość ludzi na świecie mieszka w strefie klimatu umiarkowanego oraz na nizinach, większość ludzi zamieszkuje wybrzeża mórz i oceanów oraz doliny rzek.
Ludność świata wg kontynentów w 2007 r. mln % Świat 6650 100 Afryka 960 14,5 Azja 4020 60 Europa 730 11 Ameryka Łacińska 572 9 Ameryka Północna 335 5 Oceania 33 0,5
Obszary koncentracji ludności świata: wschodnioazjatycki (Nizina Chińska, Japonia, Korea Pd., Filipiny) skupiający ok. 1,6 mld, południowoazjatycki (Indie delta Gangesu i Brahmaputry, Pakistan, Bangladesz) 1,3 mld, zachodnioeuropejski (obszar od Londynu, wzdłuż Renu, kraje Beneluxu, Ile de France) 300 mln, północnoamerykański (rejon Wielkich Jezior i wschodnie wybrzeże Antlantyku w USA) 200 mln.
Kolosy demograficzne (mln) 11 w 2006 r. 18 w 2050 r. 1. Chiny 1 314 2. Indie 1 095 UE-27 487 3. USA 300 4. Indonezja 245 5. Brazylia 188 6. Pakistan 166 7. Bangladesz 147 8. Rosja 143 9. Nigeria 132 10. Japonia 127,5 11. Meksyk 107,5 1. Indie 1 600 2. Chiny 1 500 3. USA 400 4. Indonezja 340 5. Nigeria 300 6. Pakistan 268 7. Brazylia 207 8. Bangladesz 205 9. Etiopia 200 10. Dem Rep.Kongo 182
Okresy przyrostu ludności: do XVIII w. powolny wzrost liczby ludności, od XVIII w. do I połowy XX w. wzrost przyspieszony, od 1950 r. wzrost bardzo szybki (eksplozja demograficzna).
Clocks Population World 7,060158541 27 września 2012, 21:04 www.geostrefa.pl
Ruch naturalny ludności obejmuje zmiany w populacji ludzkiej na skutek: urodzeń i zgonów, zawierania oraz rozwiązywania związków małżeńskich.
Przyrost naturalny Przyrost naturalny różnica między liczbą urodzeń żywych i liczbą zgonów w danym okresie na określonym terytorium ( saldo ruchu naturalnego); współczynnik przyrostu naturalnego przyrost naturalny w przeliczeniu na na 1000 ludności. U Z L W pn = t t 3 [ ] 10
PRZYROST RZECZYWISTY = przyrost naturalny + saldo migracji zagr. PR = Pn + SM
Dzietność liczba dzieci przypadająca na 1 kobietę w wieku prokreacyjnym (15-49 lat) dla zachowania prostej zastępowalności pokoleń wsk. dzietności powinien wynosić 2,15 w KWR 1,2-1,3 (tendencja spadkowa); w KSR max. w Afryce 5,8; w Polsce 1,29 (miasta 1,16, wieś 1,50).
Eksplozja demograficzna (bomba demograficzna) - szybkie tempo przyrostu rzeczywistego ludności w danym regionie P.rz. > 3%
Czynniki eksplozji demograficznej w KSR: wysoki udział ludzi młodych, bardzo wysoka stopa urodzeń żywych (3-4%), spadek liczby zgonów (wydłużenie okresu trwania życia), model wielodzietnej rodziny, kształtowany przez religię, kulturę oraz środowisko zamieszkania,
Struktura demograficzna Struktura demograficzna jest to struktura ludności wg płci i wieku jest uzależniona od przyrostu naturalnego oraz od przyrostu (ubytku) migracyjnego
Piramida wieku ludności Polski w 2006 r. niż demogr. z okresu II wojny wyż demogr. z lat 50.. echo niżu demogr. echo wyżu demogr. z lat 70. i 80.
Ludność wg płci i wieku w 2002 i 2030 r. 2002 2030 100+ 100+ 90 90 Mężczyźni 80 Kobiety Mężczyźni 80 Kobiety 70 70 60 60 50 50 40 40 30 30 20 20 10 10 0 0 400 300 200 100 0 100 200 300 400 Tysiące 400 300 200 100 0 100 200 300 400 Tysiące
Migracje ludności
Migracja (z łac. migratio wędrówka) oznacza przemieszczanie się mieszkańców kraju lub regionu; jest to zmiana miejsca pobytu mieszkańców kraju lub regionu, spowodowana czynnikami natury ekonomicznej, ekologicznej, społecznej lub politycznej itp.
Przyczyny współczesnych migracji: ekonomiczne - wynikają ze zróżnicowania dochodów ludności i poziomów bezrobocia, polityczne są związana m.in. z konfliktami zbrojnymi oraz naruszeniem praw człowieka, ekologiczne ze względu na skutki klęsk żywiołowych i katastrof ekologicznych oraz skażenie środowiska
Bariery migracji: geograficzna, polityczna, prawno-administracyjna, językowa, kulturowa, psychologiczna, infrastrukturalna.
Podział migracji 1) ze względu na czas trwania: stałe, okresowe (w tym sezonowe), wahadłowe, 2) ze względu na kierunek przebiegu: emigracja, imigracja, reemigracja, 1) miasto-miasto, 2) miasto-wieś, 3) wieś-miasto, 4) wieś-wieś,
Podział migracji 3) ze względu na zasięg terytorialny: wewnętrzne przemieszczanie się wewnątrz terytorium danego państwa lub jednostki terytorialnej, zewnętrzne przemieszczanie się ludności z jednej jednostki terytorialnej lub politycznej do innej (przyjazdy i wyjazdy zagraniczne);
4) ze względu na przyczyny: ekonomiczne (zarobkowe, zawodowe), pozaekonomiczne (społeczne, ekologiczne, polityczne, etniczne, religijne, turystyczne); swobodne, wymuszone (uchodźctwo, deportacje, wysiedlenia, repatriacje).
Obszary migracji obszary emigracyjne obszary z których ludność wyjeżdża do innego państwa. obszary imigracyjne państwa, do których napływa ludność z innych państw.
Cechy współczesnych procesów migracyjnych w KSR dominują migracje ze wsi do dużych miast; w KWR migracje są wielokierunkowe, przy czym nasilają się migracje miasto-wieś; dominują migracje zarobkowe (w poszukiwaniu pracy), rosnące znaczenie posiada ekouchodźstwo (z powodu przeludnienia, braku wody, skażenis środowiska itp.).
Współczesne fale migracyjne
Państwa świata wg udziału imigrantów w ogóle populacji ponad 50% od 20% do 50% od 10% do 20% od 4% do 10% od 1% do 4% poniżej 1%
Nowe tendencje w migracjach nasilenie migracje będą liczniejsze niż kiedykolwiek przedtem; zróżnicowanie brak możliwości określenia konkretnych fal migracji globalizacja migracje obejmą cały świat, feminizacja większość migrantów będą stanowiły kobiety
Skutki migracji w obszarach emigracyjnych: spadek liczby ludności i gęstości zaludnienia; wyludnianie się (depopulacja) obszarów słabo rozwiniętych; zmniejszenie bezrobocia, zmiany w strukturze społeczno-ekonomicznej ludności - drenaż mózgów, deformacja struktury demograficznej (defeminizacja, starzenie się społeczeństwa), napływ dewiz do kraju,
Skutki migracji w obszarach imigracyjnych : wzrost liczby ludzi wykształconych (wzbogacenie rynku pracy), wzrost bezrobocia, odmłodzenie struktury wiekowej ludności, wzrost wskaźnika urodzeń oraz przyrostu naturalnego, mieszanie się kultur i zmiana struktury narodowościowej, problemy z nieprzystosowaniem się imigrantów do nowych warunków, nasilanie się problemów społecznych.
Międzynarodowa migracja ekonomiczna Koszty: Wydatki na podróż Strata zarobków w okresie przemieszczania się Separacja od rodziny Separacja od przyjaciół Korzyści: Wyższe zarobki Możliwość edukacji i pracy dla dzieci Nowe znajomości Wyższa stopa życiowa Separacja od otoczenia Aklimatyzacja Ryzyko związane z poszukiwaniem pracy