BHPw firmie TEMAT NUMERU Niski poziom ryzyka resztkowego nie gwarantuje braku wypadków przy pracy Uzyskanie w procesie oceny ryzyka zawodowego poziomu ryzyko małe czy ryzyko akceptowalne skłania zarówno wielu pracodawców, jak i pracowników służby bhp do stwierdzenia, że praca jest bezpieczna, a zaistnienie wypadku praktycznie niemożliwe. Czy praktyka potwierdza takie myślenie? TEMAT BRANŻOWY Bhp przy magazynowaniu gazów technicznych Magazyny gazów technicznych występują w wielu zakładach przemysłowych, ale spotkać się z nimi można także w dużych laboratoriach, instytutach i uczelniach, a także placówkach służby zdrowia. Ze względu na wysokie ciśnienie wewnątrz butli oraz właściwości palne i wybuchowe czy szkodliwe dla zdrowia niektórych gazów wymagania dla bezpiecznego ich magazynowania są inne niż dla pozostałych materiałów, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa pożarowego i transportu. BIURO Ocena warunków pracy na stanowiskach pracy biurowej na podstawie list kontrolnych Dbałość o bhp w każdym przedsiębiorstwie powinna polegać w szczególności na zbieraniu i przetwarzaniu rzetelnych informacji o występujących zagrożeniach i związanym z nimi ryzykiem zawodowym na wszystkich stanowiskach pracy, w tym również na stanowiskach pracy biurowej. Wnioski wynikające z oceny ryzyka zawodowego dają podstawę do podejmowania odpowiednich działań zmniejszających prawdopodobieństwo wystąpienia wypadków przy pracy. Odpowiedzi na pytania Czytelników >> Uprawnienia II WJO są wystarczające do sztaplowania wózkiem jezdniowym podnośnikowym bez dodatkowego osprzętu >> Polska Norma PN-EN 365:2006 reguluje szkolenie osób z zakresu kontroli urządzeń zabezpieczających Zapraszamy na www.bhpwfirmie.wip.pl
BHP na budowie Skontaktuj si z naszym Cetrum Obs ugi Klienta i zamów ju dzi : telefon 22 518 29 29 faks 22 617 60 10 e-mail cok@wip.pl Jeste my do Twojej dyspozycji od poniedzia ku do pi tku w godzinach 7:00 18:00 ISBN: 978-83-269-2598-6 Liczba stron: 150 Cena: 84,76 z netto dowiesz si jak bezpiecznie organizowa stanowiska pracy na budowie, zgodnie z przepisami i zasadami bezpiecze stwa i higieny pracy, przeczytasz o zagospodarowaniu terenu budowy, zdob dziesz wiedz dotycz c koordynacji BHP na budowie, dowiesz si o wymaganiach kwalifikacyjnych dotycz cych obs ugi maszyn i urz dze technicznych. 84,76 z netto Ksi ka przedstawia wszelkie nieprawid owo ci, zagro enia zwi zane z pracami na budowie, a tak e bezpieczne metody ich wykonywania. Jest doskona ym ród em informacji, wskazówek, gotowych rozwi za, jak bezpiecznie organizowa stanowiska pracy na budowie, zgodnie z przepisami i zasadami bezpiecze stwa i higieny pracy. Ksi ka jest równie baz wiedzy, któr mo na wykorzysta w czasie prowadzenia szkole stanowiskowych bhp na budowie.
Drodzy Czytelnicy! Agnieszka Świeboda redaktor prowadząca Komisja Europejska przedstawiła nowe ramy strategiczne w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na lata 2014 2020. Celem jest lepsza ochrona 217 milionów pracowników UE przed wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi oraz promowanie wysokich standardów warunków pracy. Więcej informacji na ten temat znajduje się w Kalendarium. Uzyskanie w procesie oceny ryzyka zawodowego poziomu ryzyko małe czy ryzyko akceptowalne skłania zarówno wielu pracodawców, jak i pracowników służby bhp do stwierdzenia, że praca jest bezpieczna, a zaistnienie wypadku praktycznie niemożliwe. Warto zastanowić się, czy takie myślenie jest właściwe. Czy faktycznie niski poziom ryzyka jest w każdej sytuacji gwarantem pełnego bezpieczeństwa, czy praktyka potwierdza takie myślenie? Aby się tego dowiedzieć, warto zapoznać się z Tematem numeru. Magazyny gazów technicznych występują w wielu zakładach przemysłowych, ale spotkać się z nimi można także w dużych laboratoriach, instytutach i uczelniach, a także placówkach służby zdrowia. Ze względu na wysokie ciśnienie wewnątrz butli oraz właściwości palne i wybuchowe czy szkodliwe dla zdrowia niektórych gazów wymagania dla bezpiecznego ich magazynowania są inne niż dla pozostałych materiałów, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa pożarowego i transportu. Więcej na ten temat w Temacie branżowym. Dbałość o bezpieczne i higieniczne warunki pracy w każdym przedsiębiorstwie powinna polegać w szczególności na zbieraniu i przetwarzaniu rzetelnych informacji o występujących zagrożeniach i związanym z nimi ryzykiem zawodowym na wszystkich stanowiskach pracy, w tym również na stanowiskach pracy biurowej. Wnioski wynikające z oceny ryzyka zawodowego dają podstawę do podejmowania odpowiednich działań zmniejszających prawdopodobieństwo wystąpienia wypadków przy pracy. Zagadnienia te zostały poruszone w tekście Ocena warunków pracy na stanowiskach pracy biurowej na podstawie list kontrolnych. Serdecznie pozdrawiam, życząc jednocześnie satysfakcjonującej lektury. 1 bhpwfirmie@wip.pl
KIEROWNIK GRUPY WYDAWNICZEJ Agnieszka Konopacka-Kuramochi REDAKTOR PROWADZĄCA Agnieszka Świeboda MENEDŻER PRODUKTU Rafał Kępka KOORDYNATOR PRODUKCJI Mariusz Jezierski KOREKTA Zespół SKŁAD I ŁAMANIE Katarzyna Kopeć DRUK MDruk ISBN 978-83-269-3293-9 Nakład: 1200 egz. Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o., Warszawa 2014 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o., ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa, tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10, e-mail: bhpwfirmie@wip.pl, NIP: 526-19-92-256, KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Poradnik Bhp w firmie z przysługującymi Czytelnikom innymi elementami dostępnymi w subskrypcji (WWW, e-letter) chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w poradniku Bhp w firmie i innych elementach dostępnych w subskrypcji, bez zgody wydawcy, jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Poradnik Bhp w firmie został przygotowany z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia autorów i konsultantów. Zaproponowane w poradniku Bhp w firmie i innych elementach dostępnych w subskrypcji wskazówki, porady oraz interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Porady zamieszczone w poradniku Bhp w firmie i innych elementach dostępnych w subskrypcji nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Rozwiązania podawane w poradniku Bhp w firmie i innych elementach dostępnych w subskrypcji nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów oraz urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku Bhp w firmie oraz innych elementach dostępnych w subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. 2 BHP w firmie
KALENDARIUM 5 Bezpieczne i ergonomiczne warunki pracy oraz bezpieczeństwo techniczne to wspólne cele CIOP i UDT 5 Nowe wymagania bhp i ppoż. w otworowych zakładach górniczych 5 Obowiązuje nowy wykaz chorób i oceny procentowej uszczerbku na zdrowiu służb mundurowych 13 Urządzenia NO można dostosować w zakresie budowy jeszcze przez 1,5 roku 17 Komisja Europejska określiła nową strategię bhp na lata 2014-2020 18 Hipermarkety mają przewagę nad małymi sklepami pod względem bhp 20 TEMAT NUMERU 23 Niski poziom ryzyka resztkowego nie gwarantuje braku wypadków przy pracy 23 Środki zabezpieczające 24 Ryzyko resztkowe lub końcowe 25 Prawidłowa ocena ryzyka zawodowego a wypadki przy pracy 25 Błędy w ocenie ryzyka zawodowego 26 100% bezpieczeństwa pracy 27 Ocena ryzyka zawodowego a czynnik ludzki 27 TEMAT BRANŻOWY 39 Bhp przy magazynowaniu gazów technicznych 39 Oznakowanie butli 41 Kwalifikacje obsługi 42 Sposoby magazynowania 42 Oznakowanie magazynu gazów technicznych 43 Pozostałe wymagania 44 Ogrzewanie pomieszczeń 45 3 bhpwfirmie@wip.pl
Zabezpieczenie przed osobami nieupoważnionymi 45 Wymagania ppoż. 45 Pozostałe wymagania dotyczące magazynowania 46 Zakazy 48 Podstawowe zasady transportu gazów technicznych w butlach 49 Transport zakazy 50 Zagrożenia występujące przy magazynowaniu, transporcie butli z gazami technicznymi 50 BIURO 39 Ocena warunków pracy na stanowiskach pracy biurowej na podstawie list kontrolnych 53 Listy kontrolne 57 Lista Dortmundzka 68 Stanowisko pracy 70 ODPOWIEDZI NA LISTY OD CZYTELNIKÓW 39 Uprawnienia II WJO są wystarczające do sztaplowania wózkiem jezdniowym podnośnikowym bez dodatkowego osprzętu 94 Polska Norma PN-EN 365:2006 reguluje szkolenie osób z zakresu kontroli urządzeń zabezpieczających 95 Badania okresowe elektronarzędzi trzeba wykonywać w zależności od jego zakwalifikowania do właściwej kategorii użytkowania 97 4 BHP w firmie
Kalendarium Bezpieczne i ergonomiczne warunki pracy oraz bezpieczeństwo techniczne to wspólne cele CIOP i UDT 11 lipca w Warszawie Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy i Urząd Dozoru Technicznego podpisały porozumienie o współpracy. Dotyczy ona wspólnych działań w zakresie poprawy bezpieczeństwa technicznego oraz kształtowania bezpiecznych i ergonomicznych warunków pracy. Strony porozumienia będą współpracować miedzy innymi przy: organizacji informacyjnych kampanii społecznych, prowadzeniu projektów celowych, badawczych i rozwojowych w zakresie bezpieczeństwa technicznego i bezpieczeństwa pracowników w miejscu pracy, organizacji Ogólnopolskiego Konkursu Poprawy Warunków Pracy. Nowe wymagania bhp i ppoż. w otworowych zakładach górniczych 8 lipca weszły w życie nowe przepisy dotyczące szczegółowych wymagań prowadzenia ruchu zakładów górniczych wydobywających kopaliny otworami wiertniczymi, w zakresie: bhp, w tym oceniania i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko; bezpieczeństwa pożarowego; gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania; ochrony środowiska; podstawowych obiektów, maszyn i urządzeń zakładu górniczego. Do prowadzenia ruchu zakładów górniczych prowadzących podziemne bezzbiornikowe magazynowanie substancji i zakładów górniczych pro- 5 bhpwfirmie@wip.pl
Kalendarium wadzących podziemne składowanie odpadów w górotworze otworami wiertniczymi przepisy rozporządzenia stosuje się z wyjątkiem przepisów dotyczących gospodarki złożami kopalin w procesie ich wydobywania. Przedsiębiorca w zakładzie górniczym otworowym: sporządza, uzupełnia i aktualizuje dokumentację dotyczącą prowadzenia ruchu zakładu górniczego otworowego oraz, w sposób ciągły, przeprowadza analizy i badania niezbędne dla bezpiecznego prowadzenia tego ruchu, w tym dla oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko; dokonuje nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy przeglądu działań podjętych w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników; projektuje, buduje, wyposaża, oddaje do użytku, obsługuje i utrzymuje miejsca pracy, w sposób zapewniający bezpieczeństwo pracowników; sporządza przed rozpoczęciem prac, odrębnie dla każdego zakładu górniczego otworowego, dokument bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, zwany dokumentem bezpieczeństwa. Dokument bezpieczeństwa Dokument bezpieczeństwa stanowi zbiór wewnętrznych regulacji oraz dokumentów umożliwiających ocenę i dokumentowanie ryzyka zawodowego oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko w zakładzie górniczym otworowym. Do jego sporządzania wykorzystywane są dokumenty i opracowania posiadane przez przedsiębiorcę. Dokument ten zawiera w szczególności: strukturę organizacyjną zakładu górniczego otworowego; opis zagrożeń w zakładzie górniczym otworowym; odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy; sposób jego aktualizacji; sposób oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego; opis postępowania związanego z bezpiecznym prowadzeniem ruchu zakładu górniczego otworowego, w zakresie: bieżącego przeprowadzania analiz i badań niezbędnych dla bezpiecznego prowadzenia ruchu zakładu górniczego otworowego, projektowania, wykonywania, wyposażenia i przekazywania do użytkowania nowych miejsc i stanowisk pracy, 6 BHP w firmie
wyposażania miejsc i stanowisk pracy w odpowiedni system akustyczny i optyczny do przekazywania sygnału alarmowego, zmiany, rozbudowy i przebudowy miejsc i stanowisk pracy, powodujących zmianę warunków pracy, ochrony przed zagrożeniami występującymi w zakładzie górniczym otworowym, przeglądów maszyn i urządzeń dla utrzymywania ich w stanie sprawności, zatrudniania i koordynacji prac wykonywanych przez inne podmioty, obiegu dokumentów pokontrolnych organów nadzoru zewnętrznego; opis postępowania związanego z bezpieczeństwem zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego otworowego, w zakresie: identyfikacji i monitorowania zagrożeń, wyposażania miejsc i stanowisk pracy w odpowiednie środki ochrony zbiorowej oraz pracowników w środki ochrony indywidualnej, oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego dla miejsc i stanowisk pracy, konsultowania i udziału pracowników w sprawach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, informowania pracowników o ryzyku zawodowym i sposobach zapobiegania zagrożeniom, zatrudniania pracowników posiadających wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności, identyfikacji i wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych oraz prac, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, badań przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy, stosowania znaków bezpieczeństwa i ich lokalizacji; opis postępowania w sytuacjach awaryjnych dotyczących: sposobu ewakuacji oraz przewidywanego czasu trwania ewakuacji i zapewnienia środków ratunkowych, organizacji ratownictwa i pierwszej pomocy medycznej, zapewnienia łączności, systemów ostrzegawczych i alarmowych. 7 bhpwfirmie@wip.pl
Kalendarium Dokument bezpieczeństwa musi być: dostępny w zakładzie górniczym otworowym, wydzielonym w jego oddziale lub w jednostce terenowej; aktualizowany: każdorazowo w przypadku zmiany, rozbudowy i przebudowy miejsca lub stanowiska pracy, powodujących zmianę warunków wykonywania pracy, z zaznaczeniem środków, które zostały podjęte po wystąpieniu niebezpiecznych zdarzeń oraz wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych, w celu uniknięcia ich powtórzenia się. Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego zapoznaje pracowników tego zakładu z dokumentem bezpieczeństwa lub z odpowiednią jego częścią. Natomiast pracownik potwierdza pisemnie zapoznanie się z dokumentem bezpieczeństwa, w szczególności z oceną ryzyka zawodowego oraz ze stosowaniem niezbędnych rozwiązań zmniejszających to ryzyko. Jeżeli dokument bezpieczeństwa tego wymaga, w zakładzie górniczym otworowym: zapewnia się bezpieczne miejsca zbiórek oraz prowadzi listę zawierającą imiona i nazwiska pracowników przebywających w miejscach pracy. Instrukcja bezpiecznego wykonywania pracy Kierownik ruchu zakładu górniczego otworowego jest odpowiedzialny za opracowanie instrukcji bezpiecznego wykonywania pracy dla stanowiska lub miejsca pracy w ruchu tego zakładu. Konsultuje on projekt instrukcji z pracownikami lub ich przedstawicielami, wyłonionymi w sposób przyjęty w danym zakładzie, a po zakończeniu konsultacji zatwierdza tę instrukcję. Aby instrukcja była zrozumiała powinna zawierać: opis czynności wykonywanych przed rozpoczęciem i po zakończeniu, pracy; zasady i sposób bezpiecznego wykonywania pracy; zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagro- 8 BHP w firmie
żenia dla życia lub zdrowia pracowników, z uwzględnieniem zagrożeń występujących podczas wykonywania poszczególnych prac; zasady ochrony przed zagrożeniami; informacje o stosowaniu sprzętu ochronnego i ratunkowego. Pracownicy potwierdzają pisemnie zapoznanie się z instrukcją. Miejsca pracy: organizuje się w sposób zapewniający odpowiednią ochronę przed zagrożeniami oraz utrzymuje się je w dobrym stanie, a wszelkie substancje niebezpieczne usuwa się lub kontroluje w sposób ustalony przez kierownika ruchu zakładu górniczego otworowego, aby nie narażać bezpieczeństwa i zdrowia pracowników; wyposaża się w odpowiedni i łatwo dostępny sprzęt przeciwpożarowy. Gaśnice: oznakowuje się w sposób umożliwiający ich identyfikację; poddaje się przeglądom technicznym oraz czynnościom; opisuje czytelną datą przeprowadzonych przeglądów. Informowanie o działaniach bhp Pracowników zatrudnionych w ruchu zakładu górniczego otworowego lub ich przedstawicieli informuje się o wszelkich podejmowanych działaniach dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w miejscach i na stanowiskach pracy. Przekazywane informacje muszą być zrozumiałe dla pracowników, których dotyczą. Oznakowanie terenu Teren zakładu górniczego otworowego, jeżeli nie jest ogrodzony, oznakowuje się tablicą, na której umieszcza się nazwę tego zakładu oraz napis zakazujący wstępu osobom nieupoważnionym. Miejsca niebezpieczne, zlokalizowane na terenie zakładu górniczego otworowego, które nie znajdują się pod stałym nadzorem, zabezpiecza się w sposób ustalony przez kierownika ruchu tego zakładu. Miejsca o szczególnym zagrożeniu dla życia i zdrowia oraz tereny zagrożone nagłym osiadaniem zabezpiecza się i oznakowuje znakami bezpieczeństwa. 9 bhpwfirmie@wip.pl