PLANOWANIE PRODUKCJI W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO Z WYKORZYSTANIEM INFORMACJI ZGROMADZONYCH W SYSTEMACH GIS

Podobne dokumenty
PLANOWANIE PRODUKCJI W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO Z WYKORZYSTANIEM INFORMACJI ZGROMADZONYCH W SYSTEMACH GIS

WYKORZYSTANIE SYSTEMU OBSŁUGI KOPALNIANYCH MAP NUMERYCZNYCH DLA CELÓW PROGNOZOWANIA DEFORMACJI TERENU GÓRNICZEGO

Każdy system GIS składa się z: - danych - sprzętu komputerowego - oprogramowania - twórców i użytkowników

System zarządzania złożem w LW Bogdanka SA. Katowice, r.

Bazy danych geologiczno-inżynierskich Państwowej Służby Geologicznej w procesie inwestycyjnym i w planowaniu przestrzennym

Tytuł referatu: Wykorzystanie serwera map w planowaniu produkcji węgla kamiennego Subject: Using map server in planning for coal production

HURTOWNIE DANYCH I BUSINESS INTELLIGENCE

SYSTEM INFORMACJI GIS DLA POTRZEB GOSPODARKI WODNEJ WOJ. ZACHODNIOPOMORSKIEGO

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny

Wybrane projekty Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w Warszawie Przedsięwzięcia zmierzające do harmonizacji baz danych przestrzennych

Baza danych Monitoring Wód Podziemnych

Nowe możliwości systemu mapy numerycznej GEO-MAP

ZASTOSOWANIE GEOMETRII INŻYNIERSKIEJ W AEROLOGII GÓRNICZEJ

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski. 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47

HARMONIZACJA DANYCH PRZESTRZENNYCH JERZY GAŹDZICKI

Ogólny zarys koncepcji rachunku ABC w kopalni węgla kamiennego

Modernizacja systemu gromadzenia i przetwarzania informacji hydrogeologicznych

ZARZĄDZENIE NR 986/2012 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA Z DNIA

Zarządzanie wiedzą w opiece zdrowotnej

ZADANIA PROJEKTU I HARMONOGRAM ICH REALIZACJI

Opracowanie narzędzi informatycznych dla przetwarzania danych stanowiących bazę wyjściową dla tworzenia map akustycznych

Systemy informacji przestrzennej jako niezbędne narzędzie do prowadzenia zrównoważonej polityki przestrzennej

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących innych dokumentacji geologicznych

PODSTAWY BAZ DANYCH. 19. Perspektywy baz danych. 2009/2010 Notatki do wykładu "Podstawy baz danych"

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 15 listopada 2011 r.

MAPY CYFROWE I ICH ZASTOSOWANIE

Warszawa, dnia 15 grudnia 2016 r. Poz. 2023


PROJEKT MODERNIZACJI EWIDENCJI GRUNTÓW I BUDYNKÓW OBRĘBY: RAŻNY, SADOLEŚ, WILCZOGĘBY, ZARZETKA GMINA: SADOWNE POWIAT: WĘGROWSKI WOJ.

Współczesne możliwości zarządzania zbiorami i bezpieczeństwo publikacji zbiorów danych w praktyce: jakość

Przyspieszenie wzrostu konkurencyjności. społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej. Cele i ryzyko związane z realizacją

DROGA ROZWOJU OD PROJEKTOWANIA 2D DO 3D Z WYKORZYSTANIEM SYSTEMÓW CAD NA POTRZEBY PRZEMYSŁU SAMOCHODOWEGO

ZASTOSOWANIE SYSTEMÓW INFORMATYCZNYCH DLA POTRZEB SPORZĄDZANIA DOKUMENTACJI MIERNICZO-GEOLOGICZNEJ ZAKŁADU GÓRNICZEGO

OfficeObjects e-forms

Robocza baza danych obiektów przestrzennych

ZARZĄDZANIE DOKUMENTACJĄ. Tomasz Jarmuszczak PCC Polska

Stan realizacji Projektu BW

SYSTEM ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM PRZYKŁAD WDROŻENIA

Geograficzny System Informacji (GIS, SIP) w urzędzie gminy kompetencje i zastosowania

Monitoring procesów z wykorzystaniem systemu ADONIS

Szybkość instynktu i rozsądek rozumu$

PROBLEMY FUNKCJONOWANIA OŚRODKA DOKUMENTACJI GEODEZYJNEJ I KARTOGRAFICZNEJ W WARUNKACH PROWADZENIA ZASOBU NUMERYCZNEJ MAPY ZASADNICZEJ.

GŁÓWNE WĄTKI REALIZOWANE W PROJEKCIE GEOPORTAL

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących innych dokumentacji geologicznych

POLITYKA BEZPIECZEŃSTWA w zakresie ochrony danych osobowych w ramach serwisu zgloszenia24.pl

Proces przygotowywania Politechniki Warszawskiej do ankiety jednostki rola Biblioteki Głównej. mgr Weronika Kubrak

Baza Danych Obiektów Topograficznych dobra podstawa do budowy GIS"

WYZNACZENIE WARTOŚCI PARAMETRÓW TEORII PROGNOZOWANIA WPŁYWÓW W PRZYPADKU EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ PROWADZONEJ W DWÓCH POKŁADACH

Planowanie przestrzenne

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA1) z dnia 15 listopada 2011 r.

Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi

JEDEN FORMAT WYMIANY DANYCH *.gml

6. Co stanowi treść opisu mapy do celów projektowych? Jak długo jest aktualna mapa do celów projektowych? Uzasadnij odpowiedź.

MIERNICTWO GÓRNICZE SYLLABUS

Certified IT Manager Training (CITM ) Dni: 3. Opis:

Inwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią usytuowanych terenach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych

Analiza wykonalności dla wskaźnika: dostępność obszarów pod zabudowę

The development of the technological process in an integrated computer system CAD / CAM (SerfCAM and MTS) with emphasis on their use and purpose.

dr inż. Rafał ŻUCHOWSKI Katedra Budownictwa Ogólnego i Fizyki Budowli Wydział Budownictwa, Politechnika Śląska Gliwice, 8-9 listopad 2016

jako źródło danych do planowania strategicznego i przestrzennego

Analizy środowiskowe i energetyka odnawialna

Załącznik Nr 1 do Umowy Nr... WARUNKI TECHNICZNE

Zastosowanie nowoczesnych programów komputerowych do projektowania kopalń odkrywkowych mgr inż. Maciej Zajączkowski

ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ

Technologia tworzenia. metody i parametry obliczeń. Dr inż. Artur KUBOSZEK INSTYTUT INŻYNIERII PRODUKCJI

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 15 grudnia 2011 r. w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej

Koncepcja Standardu Danych GIS dla ochrony przyrody (w tym dla obszarów w Natura 2000)

Laboratorium Technologii Informacyjnych. Projektowanie Baz Danych

Struktura prezentacji

Analiza wykonalności dla wskaźnika: zmiany obszarów użytkowanych rolniczo

Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza.

RAMOWA DYREKTYWA WODNA

KORZYŚCI DLA GMIN I INWESTORÓW Z PROWADZENIA PRAC GEOLOGICZNO-INŻYNIERSKICH I REKULTYWACYJNYCH

CELE I ZAKRES DZIAŁALNOŚCI

Stan opracowania metadanych zbiorów i usług danych przestrzennych dla tematu Geologia

IMPLEMENTATION OF WDROŻENIE COMARCHW MINISTERSTWIE FINANSÓW SINDBAD RAPORTY ANALIZY BADANIA PROGNOZY CASE STUDY 1

dla opracowania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Konina:

Tworzenie baz wiedzy o Mazowszu. jako elementów krajowej infrastruktury informacji przestrzennej

Dz.Urz.WUG zm. Dz.Urz.WUG ZARZĄDZENIE Nr 2 PREZESA WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO. z dnia 17 marca 2006 r.

Dokumentowanie, prowadzenie ewidencji i rozliczanie zasobów złoża

OPROGRAMOWANIE WSPOMAGAJĄCE ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI. PLANOWANIE ZADAŃ I HARMONOGRAMÓW. WYKRESY GANTTA

Krzysztof Mączewski Departament Geodezji i Kartografii Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie. Grodzisk Mazowiecki, 6.05.

Rozwiązanie GIS dla mniejszego. miasta: model Miasta Stalowa Wola. Janusz JEśAK. Jacek SOBOTKA. Instytut Rozwoju Miast. ESRI Polska Sp. z o. o.

OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA W WOJEWÓDZTWACH MAŁOPOLSKIM I ŚWIĘTOKRZYSKIM

GIS W SPISACH POWSZECHNYCH LUDNOŚCI I MIESZKAŃ. Katarzyna Teresa Wysocka


Projekt: Współpraca i Rozwój wzrost potencjału firm klastra INTERIZON

RELACYJNE BAZY DANYCH

MAZOWIECKIE FORUM TERYTORIALNE

Realizacja zadań z zakresu geodezji i kartografii - ważne terminy

Bank danych o lasach źródło informacji o środowisku leśnym w Polsce

Województwo podlaskie Powiat łomżyński. Tworzenie i aktualizacja bazy GESUT i BDOT500 Gmina Przytuły Warunki Techniczne

Możliwości wykorzystania Systemu PLUSK w zadaniach administracji

Dane geoinżynierskie podstawą do planowania i projektowania inwestycji infrastrukturalnych

ZAŁOŻENIA DO SYSTEMU INFORMATYCZNEGO WSPOMAGAJĄCEGO PLANOWANIE POZIOMU ZATRUDNIENIA W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO I W GRUPIE KOPALŃ

Welding quality management

Efektywne procesy zaopatrzenia dla służb remontowych studium przypadku CMC Poland

9. Proszę określić jakie obiekty budowlane (ogólnie) oraz które elementy tych obiektów, podlegają geodezyjnemu wyznaczeniu (wytyczeniu) w terenie.

Wprowadzenie do systemów GIS

Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (IACS), struktura systemu oraz podstawowe problemy związane z jego wdrożeniem

Transkrypt:

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2012 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 60 Nr kol. 1871 Seweryn TCHÓRZEWSKI Politechnika Śląska Wydział Organizacji i Zarządzania Instytut Zarządzania i Administracji Marian PONIEWIERA Politechnika Śląska Wydział Górnictwa i Geologii Instytut Eksploatacji Złóż PLANOWANIE PRODUKCJI W KOPALNI WĘGLA KAMIENNEGO Z WYKORZYSTANIEM INFORMACJI ZGROMADZONYCH W SYSTEMACH GIS Streszczenie. Planując produkcję węgla kamiennego, musimy przygotowywać z wieloletnim wyprzedzeniem informacje o przewidywanych do realizacji zadaniach związanych z robotami górniczymi, zakupami wyposażenia czy też właściwą produkcją. Wiarygodność informacji dotyczącej wielkości zasobów oraz jakości węgla, który ma być eksploatowany, stanowi jedną z kluczowych informacji, jakie są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania kopalni węgla kamiennego. PLANNING OF PRODUCTION IN COAL MINING WITH USING INFORMATION COLLECTED IN GIS SYSTEMS Summary. While planning production of coal we have to prepare information connected with planned mining works, buying of proper equipement or proper production of coal with advance of many years. Credibility of information containing the size of resources or the quality of coal, which is to be exploited, is vital for coal mine to function properly. 1. Wprowadzenie Realizacja zadań górniczych w każdej z kopalń węgla kamiennego, jakie prowadzą działalność w Polsce, wymaga od pracowników operacyjnych, managerów zgromadzenia

336 S. Tchórzewski, M. Poniewiera oraz przetworzenia znacznej liczby różnego rodzaju informacji. Informacje te pochodzą z różnych źródeł i różne są ich treść oraz forma. W konsekwencji przygotowanie jednolitej oraz spójnej informacji dotyczącej planowanych do realizacji działań wymaga dużego wkładu pracy, koordynowania wysiłku wielu osób. Cały proces związany z koordynacją działań planistycznych (rys. 1) rozpoczyna się od zebrania danych dotyczących potencjału złoża oraz technicznych możliwości jego eksploatacji, a jednocześnie gromadzone są informacje dotyczące możliwości zbytu węgla. Jako efekt procesu koordynowania tych dwóch elementów uzyskujemy uzgodnienie informacji odnoszących się do właściwego procesu produkcyjnego robót górniczych oraz eksploatacyjnych, które z kolei stanowią bazę dla monitoringu działań prowadzonych przez kopalnię. Rys. 1. Proces przetwarzania głównych informacji planistycznych w kopalni węgla kamiennego Fig. 1. Processing of major planning information in the coal mine Dzięki tak zgromadzonym oraz przetworzonym informacjom możliwe jest podejmowanie decyzji zarządczych, a w szczególności decyzji dotyczących planowania sprzedaży oraz inwestycji, będących w przypadku kopalń często działaniem obejmującym perspektywę wieloletnią. Szczególnego znaczenia w tym kontekście nabiera proces zbierania oraz przetwarzania informacji dotyczących dostępnego potencjału produkcyjnego, na który składają się informacje techniczne (o dostępnym oraz potrzebnym wyposażeniu) oraz informacje górnicze (o udostępnionych oraz niezbędnych do udostępnienia partiach złoża). W dalszej części artykułu bardziej szczegółowo omówione zostaną elementy składające się na system gromadzenia informacji górniczo-geologicznej oraz możliwości wykorzystania narzędzi informatycznych do usprawnienia tego procesu.

Planowanie produkcji w kopalni... 337 2. Integrowanie informacji planistycznych Proces tworzenia informacji planistycznych jest działaniem okresowym, ale i długotrwałym (rys. 2). Przez okresowość rozumieć będziemy z jednej strony konieczność przygotowywania podstawowego dokumentu planistycznego, niezbędnego i wymaganego przez prawo, jakim jest Plan Ruchu Kopalni, opracowywany w dwuletnich okresach czasu, a z drugiej strony konieczność corocznego weryfikowania przyjętego planu działań z uwagi na wyniki, jakie zostały w kopalni uzyskane, oraz zmiany, jakie zaszły w otoczeniu kopalni. korekta korekta PTE Plan wielkości wydobycia Harmonogram biegu ścian Mapy złoża Koordynacja terminów eksploatacji ścian i robót górniczych Zadania górnicze dla oddziałów Monitoring Dyspozytor + miernicy Raportowanie i informacja businesowa PZZ Plan udostępnienia złoża Harmonogram robót górniczych Informacja o realizacji korekta korekta Rys. 2. Proces planowania oraz monitorowania robót górniczych w kopalni węgla kamiennego Fig. 2. Process of planning and monitoring mine works in a coal mine Z kolei długotrwałość działań planistycznych wynika z konieczności uwzględnienia w procesie planowania wielu zróżnicowanych informacji, które należy ze sobą skoordynować. Do informacji tych zaliczymy z jednej strony warunki biznesowe reprezentowane przez Plan Techniczno-Ekonomiczny (PTE), wskazujący na oczekiwany poziom wydobycia węgla o określonych parametrach handlowych, a z drugiej strony warunki górniczo-geologiczne reprezentowane przez Plan Zagospodarowania Złoża (PZZ), dokument pozwalający na udostępnienie oraz eksploatację węgla o ustalonych parametrach jakościowych. 1 1 Tchórzewski S.: Raport z realizacji zadania Analiza procedur tworzenia planów i monitorowania produkcji oraz robót górniczych stosowanych kopalniach węgla kamiennego w Polsce w ramach projektu nr 0967/R/T02/2010/1. Zabrze 2011 r. Praca niepublikowana.

338 S. Tchórzewski, M. Poniewiera Z uwagi na częstą wielowariantowość planów biznesowych oraz górniczych, dojście do jednego, spójnego i skoordynowanego planu działań, zawierającego informacje o poszczególnych zadaniach górniczych (wykonaniu wyrobisk, przezbrajaniu ścian, eksploatacji poszczególnych parcel), jest procesem iteracyjnym oraz wymagającym poświęcenia dużej ilości czasu (3 4 miesiące). Aby zmniejszyć ryzyko powstawania błędów wynikających z przetwarzania tak dużej liczby danych, należy z jednej strony w sposób ciągły prowadzić kontrolę właściwego procesu planowania, z drugiej zaś wskazane jest stosowanie zintegrowanych rozwiązań informatycznych, pozwalających na dotarcie do odpowiednich danych i informacji szybko oraz z małą liczbą możliwych do popełnienia błędów. Właściwy proces planowania robót górniczych sprowadza się z kolei do skoordynowania trzech realizowanych jednocześnie działań (rys. 3). Są nimi: planowanie produkcji węgla gdzie planowaniu podlegają terminy uruchomienia poszczególnych ścian i zakończenie ich eksploatacji, wielkość postępów frontu, jakość węgla, wyposażenie dla poszczególnych ścian itp., planowanie zbrojenia ścian gdzie planowaniu podlegają terminy dostarczania i montażu wyposażenia dla poszczególnych ścian, planowanie wykonania wyrobisk górniczych gdzie planowaniu podlegają terminy rozpoczęcia i zakończenia wykonywania wyrobisk górniczych, ilości i jakości pozyskiwanego tą drogą węgla, zapotrzebowania na materiały i wyposażenie itp. W konsekwencji działań planistycznych tworzony jest zbiór harmonogramów zawierających informacje niezbędne dla skoordynowania terminów tych działań. Harmonogram biegu ścian Termin uruchomienia ściany Harmonogram zbrojenia ścian Termin oddania ściany do zbrojenia Termin zakończenia zbrojenia ściany Harmonogram robót przygotowawczych Termin zakończenia robót przygotowawczych dla ściany Rys. 3. Podstawowe zależności pomiędzy głównymi procesami związanymi z planowaniem produkcji w kopalni Fig. 3. Basic dependences between main processes connected with coal extraction Źródło: Karbownik A., Kosiński Z.: Komputerowe wspomaganie planowania robót górniczych w kopalni. Materiały konferencyjne Szkoła eksploatacji podziemnej, 1997; s. 749-762.

Planowanie produkcji w kopalni... 339 3. Gromadzenie danych geologicznych w systemach map cyfrowych Zgodnie z art. 69 ust. 1 Ustawy Prawo geologiczne i górnicze przedsiębiorca jest zobowiązany posiadać dokumentację mierniczo-geologiczną i uzupełniać ją w miarę postępu robót górniczych. Numeryczny Model Złoża wspomaga wykonanie tej dyrektywy, gdyż umożliwia: pozyskanie, zgromadzenie i przetworzenie niezbędnych do optymalnego i bezpiecznego projektowania informacji, prowadzenie robót górniczych oraz modelowanie: struktury jakości złoża, sieci wyrobisk górniczych, warunków hydrogeologicznych, skutków robót górniczych w górotworze i na powierzchni terenu. Numeryczny Model Złoża ułatwia sporządzenie, przechowywanie, przetwarzanie i aktualizację tej dokumentacji. Do jego zbudowania niezbędne jest posiadanie odpowiedniej infrastruktury technicznej sprzętu, oprogramowania oraz dysponowanie odpowiednią liczbą osób przygotowanych do jego obsługi. O użyteczności takiego systemu decyduje jakość wprowadzanych do niego danych. Czym większa dokładność wykonanej mapy, tym większa możliwość wykorzystania jej do sporządzania bezpośrednio na niej różnorodnych obliczeń. Dlatego ważniejsze obiekty, szczególnie w rejonach, gdzie prowadzona jest eksploatacja, powinny być wprowadzane na mapę ze współrzędnych (rys. 4). Rys. 4. Przykładowy fragment mapy złoża Fig. 4. Example part of map of deposit System Informacji o Przestrzeni Górniczej powinien umożliwić utrzymanie jednego modelu złoża i jednego zestawu danych oraz zapewnić dostęp do nich z dowolnego komputera wchodzącego w skład Systemu. Powinna także istnieć możliwość wykonywania pracy przez wielu użytkowników równocześnie, z tym, że każdemu użytkownikowi zostaną

340 S. Tchórzewski, M. Poniewiera nadane odpowiednie do charakteru pracy uprawnienia i będzie on przez System jednoznacznie identyfikowany. System musi oczywiście gwarantować pełne bezpieczeństwo administrowania danymi, umożliwiać ich archiwizowanie oraz posiadać zabezpieczenia przed przypadkową lub celową ingerencją w jej zawartość. Wchodzące w skład Systemu bazy danych muszą być bazami połączonymi relacyjnie i umożliwiać gromadzenie oraz przetwarzanie danych opisujących: zasoby węgla i metanu, jako kopaliny towarzyszącej, warunki geologiczno-inżynierskie, warunki hydrogeologiczne i jakość wód podziemnych, warunki geotermiczne, punkty osnów geodezyjnych, zagrożenia naturalne, wyrobiska górnicze i otwory wiertnicze. Istotne jest, aby obiekty modelu złoża były ze sobą powiązane. Na podstawie wprowadzonych do Systemu kolejnych danych geologicznych model przestrzenny złoża powinien automatycznie się aktualizować. Mapy numeryczne są często mapami obiektowymi (z odwołaniem do baz danych) sporządzonymi na podstawie dokumentów kartograficznych (mapy podstawowe wyrobisk górniczych i przekrojów geologicznych, profile otworów i wyrobisk) oraz wyników pomiarów geodezyjnych i geologicznych udokumentowanych w dziennikach pomiarowych. Celem stosowania Numerycznego Modelu Złoża jest prowadzenie górniczych map podstawowych, przeglądowych i specjalnych w formie cyfrowej, w tym również tworzenie przekrojów geologicznych, kart otworowych, profilów otworów i wyrobisk górniczych. System map powinien dawać możliwość wygenerowania dowolnej mapy tematycznej w wybranej skali oraz sporządzenia profili podłużnych i poprzecznych. Wynikowe dokumenty kartograficzne muszą być zgodne z obowiązującymi w Polsce przepisami prawnymi i normami (rys. 5). Rys. 5. Przykładowy fragment mapy osiadań terenu Fig. 5. Example part of map of land subsidance Zastosowane technologie i narzędzia powinny pozwalać na stworzenie przestrzennego modelu złoża wspomaganego procedurami ułatwiającymi jego kontrolę i wizualizację, liczącymi objętość, interpolującymi warstwice.

Planowanie produkcji w kopalni... 341 Przestrzenny model złoża powinien umożliwiać: modelowanie struktur stratygraficzno-litologicznej i tektonicznej złoża oraz warunków hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich w złożu, w którym prowadzone są roboty górnicze, obliczenie zasobów węgla kamiennego według zadanych kryteriów, wyszukiwanie parceli zasobowych o określonych parametrach, charakteryzujących ilość i jakość zasobów. System powinien umożliwiać importowanie i eksportowanie danych ewidencyjnych oraz map i ich fragmentów w standardowych formatach (m.in. XML, DXF, SHAPEFILE). Musi istnieć możliwość włączenia do wdrażanego Systemu numerycznych map powierzchni pozyskanych z zasobów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (format Ewmapa, Geo-info, dgdialog). System powinien być zintegrowany z systemami wspierającymi procesy produkcyjne (harmonogramowanie prac, projektowanie wentylacji, monitoring zagrożeń, łączność alarmowo-rozgłoszeniowa, przeróbka węgla). 4. Wykorzystanie map cyfrowych do planowania produkcji węgla Wprowadzenie, w ciągu ostatnich kilkunastu lat, nowej technologii, jaką są mapy cyfrowe, z jednej strony stawia przed organizacjami nowe wymagania, lecz z drugiej strony daje do dyspozycji narzędzie o niespotykanych do tej pory możliwościach. Wymagania odnośnie tych systemów zostały przybliżone na poprzednich stronach. Jak wskazano w punkcie 2, proces planowania produkcji wymaga skoordynowania wielu informacji dotyczących planowanych, wykonywanych, utrzymywanych oraz likwidowanych wyrobisk. Tradycyjny sposób wykorzystania tych informacji to ręczne przenoszenie danych (wprowadzanie do systemów planistycznych) pomiędzy mapami papierowymi lub cyfrowymi a excell em pełniącym funkcję podstawowego narzędzia planistycznego. Taki sposób działania obarczony jest typowymi problemami związanymi z możliwością popełnienia błędu wynikającego z realizacji tego procesu w sposób ręczny oraz naturalnej skłonności ludzi do ograniczania ilości informacji, jakie są manualnie przenoszone pomiędzy systemami. Opisanie wyrobisk parametrami, takimi jak geometria, wyposażenie, geologia czy bezpieczeństwo środowiska, jest w stosowanych obecnie systemach informatycznych standardem. Często systemy te pozwalają na przypisanie bardzo szczegółowych elementów opisowych (rys. 6 oraz rys. 7).

342 S. Tchórzewski, M. Poniewiera Rys. 6. Przykładowy fragment mapy pokładu z naniesionymi informacjami jakościowymi Fig. 6. Sample section of map with marked qualitative information Planowanie robót górniczych oraz produkcji węgla z wykorzystaniem mapy cyfrowej jest zatem naturalnym procesem, będącym efektem wkroczenia szeroko rozumianej informatyki do planowania produkcji. Oczywiście sam system informatyczny nie zastąpi człowieka, którego doświadczenie jest niezbędne i pozwala na szybkie rozstrzyganie kwestii wynikających np. ze zmienności złoża czy szacowanych postępów. Korzyści, jakie może przynieść stosowanie zintegrowanych systemów informatycznych do planowania robót górniczych oraz produkcji w kopalni węgla kamiennego, to również możliwość wymiany danych z systemami planistycznymi służącymi do tworzenia harmonogramów robót, zbrojeń oraz eksploatacji. Zautomatyzowanie tego działania pozwala z jednej strony na eliminację błędów wynikających z wspomnianego wcześniej ręcznego przenoszenia danych, z drugiej strony umożliwia szybkie wprowadzanie zmian w harmonogramach, wynikających z kolei ze zmian dokonanych w projekcie robót lub w projekcie eksploatacji.

Planowanie produkcji w kopalni... 343 Rys. 7. Przykładowy zestaw danych opisujących punkt na mapie Fig. 7. A sample set of data describing a point on the map 5. Podsumowanie Planowanie robót górniczych w kopalni węgla kamiennego jest procesem wymagającym dostępu do zróżnicowanych informacji o charakterze geologicznym, technicznym czy organizacyjnym. Bez ciągłego dostępu do danych opisujących planowane do eksploatacji złoże, projektowanie oraz planowanie robót górniczych stają się działaniami co najmniej trudnymi oraz uciążliwymi. Już sam proces wyboru lokalizacji eksploatacji obarczony jest koniecznością zgromadzenia wiarygodnych danych o ilości oraz jakości węgla, a te informacje na etapie projektowania często obarczone są błędem wynikającym z braku rzeczywistego rozpoznania danego obszaru. Stosowanie zintegrowanych narzędzi informatycznych wspierających proces planowania robót górniczych staje się zatem codzienną koniecznością, wymuszającą stosowanie coraz bardziej rozwiniętych oraz wyrafinowanych rozwiązań z obszaru CAD oraz GIS, ale dających zarazem szansę na ułatwienie pracy planistycznej dzięki łatwości w dostępie do danych

344 S. Tchórzewski, M. Poniewiera i informacji niezbędnych dla realizacji statusowych działań przypisanych do działów przygotowania produkcji w kopalni. Publikacja opracowana oraz finansowana ze środków NCBiR w ramach realizacji projektu nr 0967/R/T02/2010/10. Bibliografia 1. Karbownik A., Kosiński Z.: Komputerowe wspomaganie planowania robót górniczych w kopalni. Materiały konferencyjne Szkoła eksploatacji podziemnej, 1997; s. 749-762. 2. Poniewiera M.: Raport z realizacji zadania Analiza i ocena stosowanych rozwiązań informatycznych w zakresie projektowania produkcji oraz robót górniczych z wykorzystaniem map cyfrowych w ramach projektu nr 0967/R/T02/2010/1. Zabrze 2011 r. Praca niepublikowana. 3. Tchórzewski S.: Raport z realizacji zadania Analiza procedur tworzenia planów i monitorowania produkcji oraz robót górniczych stosowanych kopalniach węgla kamiennego w Polsce w ramach projektu nr 0967/R/T02/2010/1. Zabrze 2011 r. Praca niepublikowana. Abstract The process of creating planning information is both periodical and long-term. Because of often multivariety of business and mining plans, achieving one, solid and coordinated schedule of works, containing information of separate mining tasks (creating excavations, reinforcing of faces, exploiting of separate plots) is both an iterative and time-consuming (3 4 months) process. To reduce the risk of occuring mistakes connected with analyzing such big amount of data, following two basic rules is vital. First of all you have to control planning process constantly. Secondly using integrated IT systems allows to gain suitable data and information without delay and with minimum number of possible mistakes. This article is to present basic elements of integrated system of planning mining works.