Instrukcje do przedmiotu Komputerowe wspomaganie prac inżynierskich Opracowała: Dr inż. Joanna Bartnicka
Instrukcja I Temat laboratorium: PODSTAWY KOMPUTEROWEGO ZAPISU KONSTRUKCJI Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMU AutoCAD, cz. I Cel ćwiczenia Zapoznanie studentów z zasadami pracy w programie AutoCAD oraz podstawowymi poleceniami rysunkowymi. Forma przebiegu laboratorium: Pokaz multimedialny połączony z samodzielnymi ćwiczeniami studentów. Opis przebiegu laboratorium: 1. Omówienie zakresu i celu nauczania przedmiotu: Grafika inżynierska. 2. Omówienie sposobu zaliczenia przedmiotu. 3. Omówienie zasady działania programu AutoCAD: Opis interfejsu graficznego użytkownika programu AutoCAD, Sposób definiowania współrzędnych w prostokątnym układzie współrzędnych, Sposób definiowania współrzędnych w biegunowym układzie współrzędnych, Zastosowanie współrzędnych bezwzględnych oraz współrzędnych względnych. Sposoby oglądania rysunku na ekranie AutoCADa. Opis pomocy rysunkowych: Tryb SKOK, SIATKA, ORTO, OBIEKT, ŚLEDZIENIE, BIEGUN, 4. Omówienie polecenia Linia. 5. Wykonanie samodzielnych ćwiczeń studentów: Narysuj dowolne odcinki linii prostej. Narysuj trójkąt o następujących wierzchołkach: (100,150) (300,150),(150,350). 2
Narysuj łamaną składającą się z poziomego odcinka o długości 300 i pionowego odcinka o długości 100 jednostek (w dowolnym miejscu obszaru). Narysuj odcinek o długości 200 zaczepiony w punkcie (100,100) i nachylony pod kątem 45 względem osi X. Narysuj odcinek równoległy do osi x stosując tryb ortogonalny. Narysuj kwadrat dowolnej wielkości wykorzystując skokowy przesuw kursora oraz siatkę pomocniczą. 6. Omówienie polecenia Prostokąt. 7. Wykonanie samodzielnych ćwiczeń studentów: Narysuj prostokąt o wymiarach: 150, 300. Narysuj kwadrat o boku 200 z zaokrągleniem o promieniu R30. 8. Omówienie polecenia Okrąg. 9. Wykonanie samodzielnych ćwiczeń studentów: Narysuj okrąg o promieniu R250. Narysuj okrąg o średnicy ø250. Narysuj okręgi wg. wzoru (rys.1, rys.2, ). Rys. 1 3
Rys. 2 10. Omówienie polecenia Wielobok. 11. Wykonanie samodzielnych ćwiczeń studentów: Narysuj trójkąt równoboczny o podstawie równoległej do osi x, wpisany w okrąg o promieniu R210. Narysuj wieloboki wg wzoru (rys.3). Rys. 3 12. Wykonanie samodzielnego zapisu konstrukcji (rys. 4, rys. 5): 4
Rys. 4 Rys. 5 Realizacja ćwiczeń pozwoli na osiągnięcie następujących korzyści u studenta: Poznanie i zastosowanie wybranych poleceń rysunkowych i edycyjnych w programie AutoCAD, nabycie umiejętności komputerowego zapisu podstawowych elementów konstrukcji. Literatura: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000, zagadnienia: Ekran AutoCADa, Polecenia rysunkowe, Pomoce rysunkowe. 5
dr inż. Joanna Bartnicka interaktywny kurs AutoCADa dostępny na stronie: www.cad.pl/kursy Zasoby i środki dydaktyczne: tablica, kreda, program AutoCAD, arkusze dla studentów z przykładami do samodzielnego wykonania ćwiczeń. Spis poleceń do realizacji zadań w programie AutoCAD: menu: Plik Otwórz, Zapisz, menu: Rysuj Linia, Prostokąt, Wielobok, Okrąg, menu: Widok Zoom, Nowy Fragment, menu: Zmiana Wymaż Tryby lokalizacji punktu: Koniec, Symetria, Centrum, Kwadrant, Od, Punkt przecięcia, Tymczasowe linie konstrukcyjne. Materiał do przygotowania przez studentów na kolejne zajęcia: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000 lub nowszy, zagadnienia: : Polecenia edycyjne, Warstwy. T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 1: Znormalizowane elementy rysunku technicznego maszynowego. 6
Instrukcja II Temat laboratorium: PODSTAWY KOMPUTEROWEGO ZAPISU KONSTRUKCJI Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMU AutoCAD, cz. II Cel ćwiczenia Zapoznanie studentów z podstawowymi poleceniami edycyjnymi programu AutoCAD. Forma przebiegu laboratorium: Pokaz multimedialny połączony z samodzielnymi ćwiczeniami studentów. Opis przebiegu laboratorium: 1. Omówienie polecenia: Kopiuj, 2. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów wg wzoru (rys. 1): Rys. 1 3. Omówienie polecenia: Lustro. 4. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Dorysuj dolną część wałka odbijając narysowaną górną część (rys. 2) względem osi symetrii. 7
Rys.2 5. Omówienie polecenia: Odsuń. 6. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Wykonaj rysunek wg wzoru (rys. 3). Rys. 3 7. Omówienie polecenia: Szyk 8. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Wykonaj rysunek wg wzoru (rys. 4). Rys. 4 8
9. Omówienie polecenia: Utnij. 10. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Wykonaj rysunek wg wzoru (rys. 5). dr inż. Joanna Bartnicka Rys. 5 11. Omówienie polecenia: Fazuj, Zaokrągl. 12. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Wykonaj rysunek wg wzoru (rys. 6). 13. Omówienie polecenia: Warstwy. Rys. 6 14. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: 9
Utwórz warstwy z przypisanymi cechami wg tabeli. Lp. Nazwa warstwy Kolor Rodzaj linii Szerokość linii 1 Krawędzie widoczne Biały Linia ciągła 0,30 mm 2 Krawędzie niewidoczne Żółty Linia przerywana Standard 3 Oś symetrii Czerwony Linia punktowa Standard 4 Linie pomocnicze Błękitny Linia ciągła Standard Wykonaj rysunek pamiętając o właściwej organizacji warstw wg rys. 7. Rys. 7 Realizacja ćwiczeń pozwoli na osiągnięcie następujących korzyści u studenta: Poznanie, przypomnienie i zastosowanie poleceń rysunkowych i edycyjnych w programie AutoCAD, nabycie umiejętności komputerowego zapisu podstawowych elementów konstrukcji z rozróżnieniem grubości i rodzaju linii. Literatura: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000 lub nowszy, zagadnienia: : Polecenia edycyjne, Warstwy. 10
dr inż. Joanna Bartnicka T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 1: Znormalizowane elementy rysunku technicznego maszynowego. interaktywny kurs AutoCADa dostępny na stronie: www.cad.pl/kursy Zasoby i środki dydaktyczne: tablica, kreda, program AutoCAD, arkusze dla studentów z przykładami do samodzielnego wykonania ćwiczeń. Spis poleceń do realizacji zadań w programie AutoCAD: menu: Plik Otwórz, Zapisz, menu: Rysuj Linia, Prostokąt, Okrąg, menu: Widok Zoom, Nowy Fragment, menu: Zmiana Kopiuj, Lustro, Odsuń, Szyk, Utnij, Fazuj, Zaokrągl, menu: Format Warstwa, Tryby lokalizacji punktu. Materiał do przygotowania przez studentów na kolejne zajęcia: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000 lub nowszy. T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 4: Rzutowanie prostokątne. 11
Instrukcja III Temat laboratorium: KOMPUTEROWY ZAPIS GRAFICZNY ELEMENTÓW MASZYN ZA POMOCĄ RZUTOWANIA PROSTOKĄTNEGO Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMU AutoCAD Cel ćwiczenia Wykonanie rzutów prostokątnych wybranych elementów w programie AutoCAD. Forma przebiegu laboratorium: Pokaz multimedialny połączony z samodzielnymi ćwiczeniami studentów. Opis przebiegu laboratorium: 1. Przypomnienie podstawowych zasad rzutowania prostokątnego metodą europejską. 2. Omówienie polecenia: Prosta, 3. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Wykonaj rysunek wg wzoru (rys. 1). Do wykonania elementu wykonanego liniami pogrubionymi użyj pomocniczych linii konstrukcyjnych (prostych) wyznaczających właściwe krawędzie elementu. Rys. 1 Wykonaj odwzorowanie elementów (rys. 2, rys. 3, rys. 4) za pomocą rzutów prostokątnych (po dwa rzuty na przykład). Do wyznaczenia 12
krawędzi w drugim rzucie posłuż się pomocniczymi liniami konstrukcyjnymi (prostymi). Rys. 2 Rys. 3 Realizacja ćwiczeń pozwoli na osiągnięcie następujących korzyści u studenta: Poznanie, przypomnienie i zastosowanie poleceń rysunkowych i edycyjnych w programie AutoCAD, Powtórzenie wiadomości w zakresie rzutowania prostokątnego metodą europejską, nabycie umiejętności komputerowego zapisu rzutów prostokątnych metodą europejską w programie AutoCAD. 13
Literatura: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000 lub nowszy. T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 4: Rzutowanie prostokątne. interaktywny kurs AutoCADa dostępny na stronie: www.cad.pl/kursy Zasoby i środki dydaktyczne: tablica, kreda, program AutoCAD, arkusze dla studentów z przykładami do samodzielnego wykonania ćwiczeń. Spis poleceń do realizacji zadań w programie AutoCAD: menu: Plik Otwórz, Zapisz, menu: Rysuj Linia, Prosta, Okrąg, menu: Widok Zoom, Nowy Fragment, menu: Zmiana Kopiuj, Lustro, Odsuń, Szyk, Utnij, Fazuj, Zaokrągl, menu: Format Warstwa, Tryby lokalizacji punktu, Tymczasowe linie konstrukcyjne. Materiał do przygotowania przez studentów na kolejne zajęcia: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000 lub nowszy. T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 5: Widoki, przekroje i kłady. 14
Instrukcja IV Temat laboratorium: KOMPUTEROWY ZAPIS GRAFICZNY ELEMENTÓW MASZYN ZA POMOCĄ WIDOKÓW I PRZEKROJÓW PROSTYCH Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMU AutoCAD, Cel ćwiczenia Wykonanie widoków i przekrojów wybranych elementów w programie AutoCAD. Forma przebiegu laboratorium: Pokaz multimedialny połączony z samodzielnymi ćwiczeniami studentów. Opis przebiegu laboratorium: 1. Przypomnienie podstawowych zasad zapisu widoków i przekrojów prostych, 2. Omówienie polecenia: Kreskuj, 3. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Przerysuj widok i przekrój podany na rysunku 1. Do podanych rzutów dobierz odpowiedni przekrój z trzech możliwych uzasadniając swój wybór. Po konsultacjach z prowadzącym zajęcia dorysuj przekrój we właściwym miejscu oraz brakujące osie symetrii. Pamiętaj o konstrukcyjnych liniach pomocniczych oraz o właściwej organizacji warstw. Rys. 1 15
Wykonaj rzuty: widok i przekrój elementu przedstawionego na rysunku. Pamiętaj o konstrukcyjnych liniach pomocniczych, osiach symetrii oraz o właściwej organizacji warstw. Rys. 2 Realizacja ćwiczeń pozwoli na osiągnięcie następujących korzyści u studenta: Poznanie, przypomnienie i zastosowanie poleceń rysunkowych iedycyjnych w programie AutoCAD, Powtórzenie wiadomości w zakresie rzutowania prostokątnego metodą europejską, nabycie umiejętności komputerowego zapisu widoków i przekrojów elementów w programie AutoCAD. Literatura: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000 lub nowszy. T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 5: Widoki, przekroje i kłady. interaktywny kurs AutoCADa dostępny na stronie: www.cad.pl/kursy Zasoby i środki dydaktyczne: tablica, kreda, program AutoCAD, 16
dr inż. Joanna Bartnicka arkusze dla studentów z przykładami do samodzielnego wykonania ćwiczeń. Spis poleceń do realizacji zadań w programie AutoCAD: menu: Plik Otwórz, Zapisz, menu: Rysuj Linia, Prosta, Okrąg, Kreskuj, menu: Widok Zoom, Nowy Fragment, menu: Zmiana Kopiuj, Lustro, Odsuń, Utnij, menu: Format Warstwa, Tryby lokalizacji punktu, Tymczasowe linie konstrukcyjne. Materiał do przygotowania przez studentów na kolejne zajęcia: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000, zagadnienia: Tekst, T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 5: Widoki, przekroje i kłady. 17
Instrukcja V Temat laboratorium: KOMPUTEROWY ZAPIS GRAFICZNY ELEMENTÓW MASZYN ZA POMOCĄ WIDOKÓW I PRZEKROJÓW ZŁOŻONYCH Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMU AutoCAD, Cel ćwiczenia Wykonanie widoków i przekrojów złożonych wybranych elementów w programie AutoCAD z zaznaczaniem płaszczyzn przekroju. Forma przebiegu laboratorium: Pokaz multimedialny połączony z samodzielnymi ćwiczeniami studentów. Opis przebiegu laboratorium: 1. Przypomnienie podstawowych zasad zapisu widoków i przekrojów złożonych, 2. Omówienie polecenia: Tekst, 3. Omówienie sposobu definicji stylu teksty w oknie dialogowym: Styl tekstu, 4. Omówienie polecenia Splajn, 5. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Wykonaj rysunek 1. W tym celu utwórz styl wymiarowania z przypisaną czcionką: gothice; stosuj polecenia tekstu wielowierszowego oraz jednowierszowego z odpowiednim stylem wyrównania. W celu wpisania odchyłek w tekście wielowierszowym użyj symbolu #. Umieść tekst na odrębnej warstwie. 18
Rys. 1 Wykonaj rysunek 2. W celu zaznaczenia wyrwania zastosuj polecenie rysunkowe Splajn. Rys. 2 19
Przerysuj widoki podane na rysunku 3. Na właściwym widoku zaznacz płaszczyznę przekroju stopniowego przechodzącą przez jak największą liczbę otworów. Drugi widok przekształć w przekrój pozbywając się poszczególnych linii przerywanych wskazujących krawędzie niewidoczne, a zastępując właściwe linią ciągłą wskazującą na przebieg krawędzie w przekroju. Pamiętaj o konstrukcyjnych liniach pomocniczych oraz o właściwej organizacji warstw. Rys. 3 Realizacja ćwiczeń pozwoli na osiągnięcie następujących korzyści u studenta: Poznanie, przypomnienie i zastosowanie poleceń rysunkowych i edycyjnych w programie AutoCAD, Powtórzenie wiadomości w zakresie rzutowania prostokątnego metodą europejską, Powtórzenie wiadomości w zakresie rysowania przekrojów w programie AutoCAD, 20
Nabycie umiejętności komputerowego zapisu przekrojów cząstkowych oraz przekrojów stopniowych w programie AutoCAD z zaznaczaniem i oznaczaniem płaszczyzn przekrojów. Literatura: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000 lub nowszy. T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 5: Widoki, przekroje i kłady. interaktywny kurs AutoCADa dostępny na stronie: www.cad.pl/kursy Zasoby i środki dydaktyczne: tablica, kreda, program AutoCAD, arkusze dla studentów z przykładami do samodzielnego wykonania ćwiczeń. Spis poleceń do realizacji zadań w programie AutoCAD: menu: Plik Otwórz, Zapisz, menu: Rysuj Linia, Prosta, Okrąg, Kreskuj, Splajn, menu: Widok Zoom, Nowy Fragment, menu: Zmiana Kopiuj, Lustro, Odsuń, Utnij, Zaokrągl, menu: Format Warstwa, Tryby lokalizacji punktu, Tymczasowe linie konstrukcyjne. Materiał do przygotowania przez studentów na kolejne zajęcia: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000 lub nowszy. T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 6: Wymiarowanie. 21
Instrukcja VI Temat laboratorium: RODZAJE I SPOSOBY WYMIAROWANIA ELEMENTÓW MASZYN Z ZASTOSOWANIEM PROGRAMU AutoCAD, Cel ćwiczenia Wykonanie wymiarowania wybranych elementów w programie AutoCAD z uwzględnieniem zasad wymiarowania obowiązujących w rysunku technicznym maszynowym. Forma przebiegu laboratorium: Pokaz multimedialny połączony z samodzielnymi ćwiczeniami studentów. Opis przebiegu laboratorium: 1. Przypomnienie podstawowych informacji na temat zasad wymiarowania w rysunku technicznym maszynowym, 2. Omówienie menu: Wymiary, 3. Omówienie sposobu definiowania stylów wymiarowania w oknie dialogowym: Menedżer stylów wymiarowania, 4. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Utwórz nowy styl wymiarowania. Ustaw wysokość tekstu na 10 jedn. Podobnie ustaw rozmiar strzałki na 10 jedn. Określ odległość pomiędzy liniami wymiarowymi (dot. wymiarów od bazy) na 20 jedn. Zwymiaruj rysunek 1 (plik 6-1) pamiętając o zasadach wymiarowania w rysunku technicznym. 22
Rys. 1 5. Omówienie sposobu wprowadzania dodatkowego tekstu do liczby wymiarowej: symbole średnicy - %%c, symbol stopnia - %%d 6. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Narysuj i zwymiaruj przekrój rury o długości 500 jedn., średnicy 80 jedn. i grubości ściany otworu 30 jedn. 7. Wykonanie samodzielnego ćwiczenia przez studentów: Uzupełnij przekrój do rysunku 2 (plik: rys.6-2), dorysuj osie symetrii i uzupełnij o wymiary. Rys. 2 Wykonaj rysunek stosując dowolne wymiary. Następnie zwymiaruj uzyskany rysunek ze szczególnym uwzględnieniem wymiarów: od bazy oraz szeregowych. Dostosuj właściwy styl wymiarowania określając odpowiednie wysokości tekstu i strzałek, odległości 23
pomiędzy liniami wymiarowymi oraz określając liczby wymiarowe jako liczby całkowite. Rys. 3 Realizacja ćwiczeń pozwoli na osiągnięcie następujących korzyści u studenta: Poznanie, przypomnienie i zastosowanie poleceń rysunkowych i edycyjnych w programie AutoCAD, Powtórzenie wiadomości w zakresie zasad wymiarowania w rysunku technicznym maszynowym, Nabycie umiejętności dostosowania stylu wymiarowania do rysunku w programie AutoCAD, Nabycie umiejętności komputerowego zapisu wymiarów w programie AutoCAD, Powtórzenie wiadomości w zakresie rysowania przekrojów w programie AutoCAD. Literatura: podręcznik do AutoCADa, np.: Pikoń A.: AutoCAD 2000 PL. Wydawnictwo Helion. Gliwice, 2000, zagadnienia: Wymiarowanie. T. Dobrzański: Rysunek techniczny maszynowy, Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa, Rozdział 6: Wymiarowanie. interaktywny kurs AutoCADa dostępny na stronie: www.cad.pl/kursy Zasoby i środki dydaktyczne: 24
dr inż. Joanna Bartnicka tablica, kreda, program AutoCAD, arkusze dla studentów z przykładami do samodzielnego wykonania ćwiczeń, pliki z rysunkami do ćwiczeń. Spis poleceń do realizacji zadań w programie AutoCAD: menu: Plik Otwórz, Zapisz, menu: Rysuj Linia, Prosta, Okrąg, Kreskuj, menu: Widok Zoom, Nowy Fragment, menu: Format Warstwa, menu: Wymiar Liniowy, Normalny, Średnica, Promień, Kątowy, Baza, Szeregowy, Styl, Uaktualnij. Tryby lokalizacji punktu, Tymczasowe linie konstrukcyjne. 25