J! Instytut Studiów Międzynarodowych Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego Adam Sokołowski Inwestycje niemieckie na Dolnym Śląsku w latach 1990-2000 B 327024 Wrocław 2001
Spis treści Wstęp 7 Rozdział I Wybrane elementy teorii w zakresie bezpośrednich inwestycji zagranicznych 17 1. Istota współczesnej gospodarki światowej 17 1.1. Międzynarodowy podział pracy i przepływ kapitału 17 1.2. Pojęcie i podmioty gospodarki światowej 23 1.3. Charakterystyka procesu globalizacji 27 1.4. Problemy globalne współczesnego świata 30 2. Proces internacjonalizacji przedsiębiorstw 31 2.1. Charakterystyka procesu internacjonalizacji przedsiębiorstw 31 2.2. Teorie internacjonalizacji przedsiębiorstw 34 2.3. Uwarunkowania internacjonalizacji przedsiębiorstw 37 2.4. Zarządzanie na rynku międzynarodowym 41 3. Pojęcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych 45 3.1. Pojęcie inwestycji i inwestora 45 3.2. Definicje bezpośrednich inwestycji zagranicznych 48 3.3. Pojęcie joint venture 51 3.4. Czynniki kształtujące bezpośrednie inwestycje zagraniczne 55 Rozdział II Charakterystyka bezpośrednich inwestycji niemieckich w Polsce w latach 1990-2000 59 1. Podstawy prawne bezpośrednich inwestycji niemieckich w Polsce 59 1.1. Umowa z 1972 r. między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku 61 1.2. Rozporządzenie Rady Ministrów z 1976 r. w sprawie warunków, trybu i organów właściwych do wydawania zagranicznym osobom prawnym i fizycznym uprawnień do tworzenia przedstawicielstw na terytorium PRL dla wykonywania działalności gospodarczej 62
1.3. Ustawa z 1982 r. o zasadach prowadzenia na terytorium PRL działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne 63 1.4. Ustawa z 1988 r. o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych 65 1.5. Umowa z 1989 r. między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji 68 1.6. Ustawa z 1990 r. o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych 69 1.7. Ustawa z 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym 72 1.8. Traktat z 1991 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy 75 1.9. Układ Europejski z 1991 r 76 1.10. Ustawa z 1996 r. o zmianie ustawy z 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców 77 1.11. Ustawa z 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych 78 1.12. Ustawy branżowe 81 2. Analiza bezpośrednich inwestycji niemieckich na tle inwestycji zagranicznych w Polsce 84 2.1. Pierwsze inwestycje (1990-1991) 84 2.2. Napływ kolejnych inwestorów (1992-1996) 87 2.3. Zmiany wśród inwestorów (1997-2000) 92 3. Rola i znaczenie bezpośrednich inwestycji niemieckich w Polsce 96 3.1. Kapitał niemiecki w procesie prywatyzacji polskiej gospodarki 96 3.2. Instytucje wspierające polsko-niemiecką współpracę gospodarczą 102 3.3. Miejsce bezpośrednich inwestycji niemieckich w polskiej gospodarce 111 Rozdział III Charakterystyka bezpośrednich inwestycji niemieckich na Dolnym Śląsku w rozbiciu na poszczególne województwa 125 1. Byłe województwo jeleniogórskie 125 1.1. Prezentacja obszaru województwa i jego obrazu gospodarczego 125 1.2. Analiza bezpośrednich inwestycji niemieckich na tle inwestycji zagranicznych 131 1.3. Wpływ kapitału niemieckiego na sytuację gospodarczą i społeczną 134 2. Byłe województwo legnickie 139 2.1. Prezentacja obszaru województwa i jego obrazu gospodarczego 139 2.2. Analiza bezpośrednich inwestycji niemieckich na tle inwestycji zagranicznych... 143 2.3. Wpływ kapitału niemieckiego na sytuację gospodarczą i społeczną 144
3. Byłe województwo wałbrzyskie 151 3.1. Prezentacja obszaru województwa i jego obrazu gospodarczego 151 3.2. Analiza bezpośrednich inwestycji niemieckich na tle inwestycji zagranicznych 156 3.3. Wpływ kapitału niemieckiego na sytuację gospodarczą i społeczną 158 4. Byłe województwo wrocławskie 165 4.1. Prezentacja obszaru województwa i jego obrazu gospodarczego 165 4.2. Analiza bezpośrednich inwestycji niemieckich na tle inwestycji zagranicznych 172 4.3. Wpryw kapitału niemieckiego na sytuację gospodarczą i społeczną 176 5. Nowe województwo dolnośląskie 200 5.1. Prezentacja obszaru województwa i jego obrazu gospodarczego 200 5.2. Analiza bezpośrednich inwestycji niemieckich na tle inwestycji zagranicznych 202 5.3. Wpływ kapitału niemieckiego na sytuację gospodarczą i społeczną 204 Rozdział IV Ocena bezpośrednich inwestycji niemieckich na Dolnym Śląsku 213 1. Ocena bezpośrednich inwestycji niemieckich na Dolnym Śląsku w świetle własnych badań ankietowych 213 1.1. Przesłanki badań 213 1.2. Przedmiot i założenia badawcze 214 1.3. Metody i techniki badań 214 1.4. Realizacja badań 215 1.5. Wyniki badań 216 1.6. Podsumowanie badań 227 2. Instytucje wspierające polsko-niemiecką współpracę gospodarczą na Dolnym Śląsku,. 228 2.1. Konsulat Generalny RFN we Wrocławiu 228 2.2. Polska Izba Handlu Zagranicznego - Centrum Promocji we Wrocławiu... 231 2.3. Izby Gospodarcze oraz Izby Przemysłowo-Handlowe 232 2.4. Agencje Rozwoju Regionalnego 234 2.5. Saksońskie Biuro Współpracy Gospodarczej we Wrocławiu 237 2.6. Polsko-Niemieckie Towarzystwo Wspierania Gospodarki S.A. w Gorzowie Wielkopolskim - Biuro w Jeleniej Górze 238 3. Rola i znaczenie bezpośrednich inwestycji niemieckich na Dolnym Śląsku... 240 3.1. Inwestycje a otoczenie polityczno-prawne 242 3.2. Inwestycje a otoczenie ekonomiczne 252 3.3. Inwestycje a otoczenie społeczno-kulturowe 261
Zakończenie 275 Wykaz źródeł i literatury 283 Aneks 297 1. Formularz ankiety pt. Społeczne warunki działalności inwestorów niemieckich na Dolnym Śląsku w latach dziewięćdziesiątych" 297 2. Lista największych inwestorów niemieckich w Polsce według Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych S.A. w Warszawie (stan - czerwiec 2000 r.) 303