Redakcja (praca zbiorowa) Internet serfowanie, meilowanie i gadanie (Skype) Samouczek dla dinozaurów (seniorów młodych duchem i z poczuciem humoru) używających komputera z Windows XP, Vista lub 7 Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP
Praca zbiorowa pod redakcją Piotra Gomolińskiego by Piotr Gomoliński & Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP Michałowice 2011 Obsługi komputera i Internetu można się nauczyć w każdym wieku, również w wieku seniora/ dinozaura! Dla takich osób przygotowaliśmy właśnie książkę, którą masz w ręku. Ty także możesz swobodnie żeglować po Internecie! Wystarczy dostęp do komputera z Windows XP, Windows Vista lub Windows 7 podłączonego do Sieci, podstawowa znajomość Windows (na poziomie innych samouczków z tej serii dotyczących Windows) i... ten samouczek. Kolejne kroki zilustrowane rysunkami pozwolą Ci szybko opanować podstawy Internetu! Z ogromnego zasobu narzędzi internetowych ograniczamy się do opisu żeglugi po sieci World Wide Web (WWW) i obsługi poczty elektronicznej. Jako narzędzie do żeglugi po Sieci zaproponujemy bezpłatną, ale znakomitą i nowoczesną przeglądarkę stron WWW Mizilla Firefox. Pokażemy jak można ją ściągnąć z Internetu. W ostatnim rozdziale omówimy telefonię internetową na przykładzie komunikatora Skype. Wydawca: Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP, Piotr Gomoliński ul. Dworcowa 8, 05-816 Michałowice (pod Warszawą) tel./faks (0-22) 723 89 21, 723 87 64, tel. awaryjne: 0-604 298 099, 0-602 633 452, 0-602 248 550 poczta elektroniczna: piotr@besthelp.pl www.besthelp.pl Druk: A-Z DRUK Raszyn, ul. Słowikowskiego 21c, tel. 720 35 61 Oprawa: Raszyn, ul. Cicha 45, tel. 0-601 22 37 20 ISBN-13 978-83-7603-051-7
Spis treści Przedmowa... 9 Co musisz wiedzieć zanim rozpoczniesz naukę z tego samouczka... 9 Założenia samouczka... 11 Słowo wstępne... 13 Trochę teorii i historii... 13 Czym jest sieć komputerowa?... 13 Internet jako Sieć sieci... 14 Historia Internetu... 15 Co jest potrzebne, aby można było korzystać z Internetu? Rodzaje połączeń... 17 Połączenie stałe w dużych przedsiębiorstwach... 17 Dostęp komutowany (modem+linia telefoniczna)... 18 Dostęp szerokopasmowy (np. Neostrada)... 18 Oprogramowanie... 19 Instalacja Internetu szerokopasmowego na przykładzie Neostrady... 19 Zamawianie... 20 Wybór taryfy, czyli jaka szybkość połączenia... 21 Wybór modemu... 22 Finalizacja zamówienia i instalacja... 23 Jak poznać, czy Twój komputer jest połączony z Internetem?... 26 Adresy internetowe... 28 Przeglądarki internetowe... 30 Lekcja 1. Pierwsze podróże po stronach WWW... 31 Czy mam Firefoxa?... 32 Uruchamianie Internet Explorera... 34 Internet Explorer 6... 36 Przechodzenie do strony o znanym adresie... 37 Hiperłącza... 38 Przyciski Wstecz i Dalej... 39 Ściąganie i instalacja Firefoxa... 40 Pierwsze uruchomienie Firefoxa... 42 3
Lekcja 2. Dalsza żegluga z Firefoxem... 43 Szukanie informacji, gdy nie znamy adresu... 44 Powiększanie obrazu, menu programu... 45 Karty... 46 Ponowne odwiedzanie witryn lista paska adresu... 48 Autouzupełnianie... 49 Zakładki... 50 Historia... 52 Gdy nie chcemy zostawiać śladów... 54 Jak zatrzeć już zostawione ślady?... 55 Zmiana strony początkowej (startowej) przeglądarki... 56 Lekcja 3. Bezpieczeństwo... 59 Centrum zabezpieczeń systemu Windows... 60 Wirusy i inne złośliwe oprogramowanie... 62 Instalacja MS Security Essentials... 64 Zapora sieciowa (firewall)... 68 Aktualizacja systemu Windows... 70 Kontrola konta użytkownika... 72 Lekcja 4. Ciekawe strony i aktywności... 73 Szukanie w sieci... 74 Portale... 76 Onet.pl... 76 Gazeta.pl... 77 Interia.pl... 77 Typowy portal Wirtualna Polska (www.wp.pl)... 78 Prasa w Internecie... 80 Rzeczpospolita www.rp.pl... 81 Gazeta Wyborcza (www.gazeta.pl)... 82 Fakt (www.fakt.pl)... 83 Super Expres (www.se.pl)... 84 Dziennik Gazeta Prawna (www.dziennik.pl)... 85 Nasz dziennik (naszdziennik.pl)... 86 Wprost (wprost.pl)... 87 Polityka (polityka.pl)... 89 Gazeta Polska (gazetapolska.pl)... 90 Najwyższy Czas! (nczas.com)... 91 4 Internet
Wortale, czyli portale tematyczne... 92 Wikipedia... 93 Blogi publiczne pamiętniki znanych i nieznanych... 94 Ściąganie i instalacja potrzebnych programów np. Adobe Reader... 96 Dokumenty PDF... 100 Ściąganie plików muzycznych... 104 Windows Media Player... 106 Późniejsze odtworzenie pliku... 107 Kopiowanie muzyki na przenośny odtwarzacz mp3... 110 Muzodajnia.pl... 112 Audiobooki i e-booki... 113 E-booki... 113 Sieci p2p... 114 Radio internetowe... 116 Filmy z sieci... 118 YouTube czyli filmiki w sieci... 119 Telewizja w Internecie... 120 Program telewizyjny... 121 Myszką po mapie... 122 Dla seniorów... 124 www.senior.pl... 124 www.bycseniorem.pl... 125 www.starszakiplus.pl... 125 Czatowanie... 126 Komunikatory (np. Gadu-Gadu)... 130 Telefonia internetowa (Skype)... 132 Nasza klasa (www.nk.pl) portal społecznościowy... 134 Facebook (www.facebook.pl)... 136 Bankowość internetowa... 138 Zakupy w Sieci... 140 Aukcje internetowe (np. Allegro)... 142 Sklepy dla seniorów... 143 Księgarnie internetowe... 144 www.merlin.pl... 145 Empik.pl... 146 Internet 5
Księgarnia internetowa Oficyny Help www.besthelp.pl... 147 Koszyk... 148 Lekcja 5. Poczta elektroniczna czynności wstępne... 151 Jak działa poczta elektroniczna?... 152 Adres poczty elektronicznej... 153 Darmowe i komercyjne konta pocztowe... 154 Zakładanie konta darmowego... 156 Lekcja 6. Korzystanie z poczty elektronicznej za pomocą przeglądarki internetowej... 161 Wejście do Twojej skrzynki... 162 Czytanie odebranych wiadomości... 164 Redagowanie i wysyłanie wiadomości... 166 Odbieranie poczty... 168 Wysyłanie listu z załącznikiem... 170 Otwieranie załącznika... 172 Książka adresowa... 174 Korzystanie z książki adresowej... 175 Kasowanie wiadomości z folderu... 176 Wylogowanie się... 177 Lekcja 7. Korzystanie z poczty elektronicznej za pomocą specjalnego programu... 179 Ściąganie, instalacja i konfiguracja Thunderbirda... 180 Późniejsza konfiguracja konta... 181 Redagowanie i wysyłanie wiadomości... 182 Odbieranie i czytanie poczty... 184 Odpowiadanie na list... 185 Wysyłanie listu z załącznikiem... 186 Otwieranie załącznika... 188 Książka adresowa... 190 Lekcja 8. Skype, czyli telefonia internetowa... 193 Pozyskanie i instalacja Skype a... 194 Zakładanie konta Skype... 195 Ściąganie programu... 196 Instalacja Skype i logowanie... 197 Ekran powitalny i rozmowa testowa... 198 6 Internet
Dodawanie kontaktów... 200 Potwierdzanie czyjegoś zaproszenia... 202 Status dostępności kontaktów... 203 Dzwonimy... 204 Odbieramy telefon... 205 Wideo rozmowa... 206 Wiadomości tekstowe... 208 Przesyłanie plików... 210 Usługi płatne... 211 Ta książka jest dla Ciebie jeśli:... 212 Internet 7
8 Internet
Przedmowa Nigdy nie jest za późno na naukę obsługi komputera i Internetu! Można się tego nauczyć w każdym wieku, również w wieku seniora/ dinozaura. Dla takich osób przygotowaliśmy właśnie książkę, którą masz w ręku. Co musisz wiedzieć zanim rozpoczniesz naukę z tego samouczka Ten samouczek przeznaczony jest do samodzielnej nauki pracy w Internecie. Zakładamy, że czytelnik posiada podstawową wiedzę na temat systemu operacyjnego Windows na poziomie innego samouczka z tej serii dotyczącego właśnie właściwej wersji Windows. Powinien wiedzieć, jak uruchamiać i wyłączać komputer, posługiwać się myszą i klawiaturą, uruchamiać programy, zapisywać dane na dysku, obsługiwać okna i menu oraz posługiwać się systemem pomocy. Potrzebna jest również znajomość takich pojęć, jak system operacyjny, aplikacje Windows, plik, folder czy skrót. Te nazwy i czynności są takie same we wszystkich programach dla systemu Windows. Jeżeli są Ci obce, to zachęcamy, byś wcześniej przerobił nasz samouczek dotyczący Windows. W zależności od wersji systemu operacyjnego Windows, który posiadasz, w grę mogą wchodzić następujące samouczki. Wystarczy jak przerobisz jeden z nich. Pogrubiliśmy tytuły książek, które ciągle powinny być w sprzedaży. Dla Windows XP: o NAUCZ SIĘ Z NAMI! obsługi komputera Wydanie czwarte lub piąte o Windows XP czyli obsługa komputera o Obsługa komputera z Windows XP o NAUCZ SIĘ Z NAMI! Windows XP o Komputer z Windows XP. SAMOUCZEK ZA DYCHĘ Internet 9
o Obsługa komputera z Windows XP (i Vista) dla dinozaurów Dla Windows Vista: o Obsługa komputera z Windows Vista o Obsługa komputera z Windows XP (i Vista) dla dinozaurów o NAUCZ SIĘ Z NAMI! obsługi komputera Edycja 2008 o Komputer z Windows Vista. SAMOUCZEK ZA DYCHĘ Dla Windows 7: o Obsługa komputera (także laptopa) z Windows 7 o Komputer (laptop też) z Windows 7. SAMOUCZEK ZA DYCHĘ o Windows 7 i Internet dla dinozaurów o NAUCZ SIĘ Z NAMI! obsługi komputera Edycja 2011 10 Internet
o Obsługa komputera (także laptopa) z Windows 7 dla dinozaurów Założenia samouczka Znasz podstawy obsługi systemu operacyjnego Windows w zakresie omówionym powyżej. Chcesz się nauczyć podstawowych czynności wykonywanych w Internecie w zakresie niezbędnym do rozpoczęcia w nim samodzielnej pracy. Masz dostęp do komputera. Ten podręcznik nie jest książką do poduszki. Ćwiczenia tego samouczka musisz przerobić samodzielnie na komputerze. Obsługi programów nie da się nauczyć na sucho, tak samo jak nie można się w ten sposób nauczyć pływania. Twój komputer jest połączony z Internetem lub też działa w sieci lokalnej połączonej z Internetem albo jesteś zdecydowany zamówić połączenie internetowe (patrz str. 17.). Internet 11
Na komputerze jest prawidłowo zainstalowany system operacyjny Windows XP, Windows Vista lub Windows 7. Teorię komputerową i informatyczną redukujemy do niezbędnego minimum. Ideą samouczka jest nauka przez ćwiczenia, dlatego prosimy, byś wykonywał na komputerze opisane przez nas czynności związane z omawianym zagadnieniem. W ćwiczeniach pomagają Ci ilustracje. Możesz porównywać je z wyglądem swojego ekranu. Wskaźnik pokazuje miejsce ekranu związane z czynnością oznaczoną kolejnym numerem. Ten samouczek nauczy cię tylko podstawowych umiejętności potrzebnych do pracy w Internecie. Możliwości są znacznie większe. Pokazanie ich wszystkich nie jest naszym celem. W programach dla systemu operacyjnego Windows wiele czynności można wykonać na kilka sposobów. My zwykle podajemy jedną metodę. Na koniec zakładamy, że co prawda nie znasz Internetu, ale nie jesteś głupi. Przyjmujemy, że jesteś inteligentny, i gdy kilka razy wykonasz jakąś czynność, to ją opanujesz i nie trzeba Ci będzie za każdym razem tłumaczyć wszystkiego od początku. Samouczek jest podzielony na kilka lekcji. Każda zawiera w założeniu materiał na jedno posiedzenie. Przerobienie lekcji może trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Sugerujemy, abyś przy pierwszym przerabianiu samouczka ograniczył się do ścisłego wykonywania naszych poleceń. Lekcje są tak skonstruowane, że jedna wynika z drugiej i samowolne eksperymenty na którejś lekcji mogą wprowadzić zamieszanie w następnych. Po pierwszym przerobieniu materiału samouczka możesz wszystko zacząć od początku i pogłębiać swoją wiedzę, samodzielnie eksperymentując. Bardzo do tego zachęcamy. 12 Internet
Słowo wstępne Na początek spróbujemy pokrótce wyjaśnić, czym w ogóle jest Internet. Określa się go różnie w zależności od punktu widzenia. Najczęściej uważa się, że Internet jest gigantyczną siecią komputerową. Rozdział ten jest jedynym całkowicie teoretycznym, niewymagającym wykonywania ćwiczeń na komputerze. Trochę teorii i historii Internet (ang. International - globalna, międzynarodowa; network - sieć, również spotykany zapis: łac. inter - między, ang. net - sieć; dosłownie międzysieć) ogólnoświatowa sieć komputerowa, która jest logicznie połączona w jednolitą sieć adresową opartą na protokole IP (ang. Internet Protocol). Sieć ta dostarcza lub wykorzystuje usługi wyższego poziomu, które oparte są na funkcjonowaniu telekomunikacji i związanej z nią infrastrukturze. To definicja Internetu z Wikipedii encyklopedii (a jakże!) internetowej, o której wspomnimy jeszcze na stronie 93. No dobrze, a co to wszystko znaczy? Zacznijmy od podstaw. Czym jest sieć komputerowa? Początkujący użytkownik pracuje na jednym komputerze. Uruchamia w nim jakiś program, wprowadza informacje, przetwarza je, tworzy i modyfikuje dokumenty tekstowe i obrazki, przeprowadza obliczenia, wyszukuje w pamięci trwałej potrzebne mu informacje itd. Do tego typu działalności komputer może pracować indywidualnie, nie współpracując z innymi maszynami. Człowiek jednak ciągle usiłuje ułatwić sobie pracę. Po co od nowa redagować umowę leasingową, skoro kolega zza ściany już to kiedyś zrobił? Zamiast tracić czas, od nowa wertować przepisy i przeprowadzać mozolne kalkulacje, można skorzystać z jego pracy. Idziesz do niego z dyskiem lub innym rodzajem pamięci przenośnej np. pendrivem, kopiujesz na niego dany dokument, po czym dysk umieszczasz w swojej maszynie i kopiujesz na Internet 13
swój dysk twardy. W ten sposób przenosisz dane z jednego komputera na drugi. Mówimy, że ma miejsce komunikacja komputerów. Takie przeniesienie informacji można uzyskać o wiele łatwiej. Komputery można połączyć przewodami, przez które dane popłyną z jednej maszyny do drugiej. W ten sposób powstaje najprostsza sieć komputerowa. Można powiedzieć, że sieć jest zbiorem komputerów połączonych przewodami, które mogą przesyłać między sobą dane. UWAGA Oczywiście nie wystarczy połączyć komputerów przewodami, aby mogły one przesyłać między sobą informacje. Aby to osiągnąć, komputery muszą być wyposażone w odpowiednie elementy sprzętowe (m.in. karty sieciowe) i mieć odpowiednie oprogramowanie. W tym miejscu chcieliśmy pokazać tylko ideę działania sieci. Poza tym komputery w sieci mogą przesyłać dane bezprzewodowo. W ramach jednego przedsiębiorstwa, uczelni czy nawet w mieszkaniu, gdzie jest więcej niż jeden komputer, często tworzy się tzw. sieć lokalną, która składa się z komputerów pracujących w bliskim sąsiedztwie, na przykład w jednym budynku. Bardzo ułatwia ona pracę. Taka sieć jest własnością danego przedsiębiorstwa, ma swojego kierownika, który nazywa się administratorem sieci, oraz działa na bazie jakiegoś regulaminu. Internet może być traktowany jako zbiór połączonych ze sobą sieci lokalnych oraz indywidualnych komputerów. Z tego właśnie powodu nazywa się go również Siecią. Jednak normalna sieć komputerowa ma swojego właściciela i administratora, tymczasem Internet nie ma właściciela, regulaminu ani siedziby. Nie finansuje go żadna organizacja, firma ani rząd. Są jeszcze inne definicje Internetu. Internet jako Sieć sieci Z technicznego punktu widzenia Internet rzeczywiście jest Siecią sieci. Podstawowymi elementami są w niej sieci lokalne organizacji lub przedsiębiorstw oraz pojedyncze komputery. Sieci lokalne tworzą sieć miejską, a te z kolei składają się na sieć ogólnokrajową. Sieci ogólnokrajowe są połączone rozmaitymi łączami i tworzą Internet. Dane między komputerami w Internecie są przesyłane zwykłymi, ogólnodostępnymi liniami telefonicznymi i liniami stałymi (przeznaczonymi 14 Internet
wyłącznie do pracy w Internecie bez obsługi rozmów telefonicznych). Łączność realizuje się również przez łącza szybkie (szerokopasmowe): typu ISDN, sieć telewizji kablowej, sieci radiowe, telefonii komórkowej, a nawet za pośrednictwem satelity. Pracujące w Internecie komputery, które działają na rzecz użytkowników Internetu, nazywają się serwerami. Są na nich przechowywane pliki ze stronami, które możesz wyświetlać na swoim monitorze, konta poczty elektronicznej, w których są zapisywane wiadomości e-mail, archiwa artykułów grup dyskusyjnych Usenetu, programy do obsługi pracy w Sieci itd. Twój domowy komputer PC nie jest serwerem, mimo że w czasie połączenia z Siecią należy do Internetu. Twoja maszyna jest raczej klientem serwerów, ponieważ tylko korzysta z ich usług. Ważną cechą Internetu jest możliwość połączenia się każdego komputera pracującego w Sieci z dowolnie wybranym komputerem w każdym punkcie globu. Jak się one odnajdą? Każda maszyna w Internecie ma swój adres IP, który występuje w postaci cyfrowej, na przykład 195.116.54.3. Komputery rozumieją go doskonale, ale dla ludzi jest on trudny do zapamiętania. W związku z tym każdy komputer ma jeszcze tzw. adres DNS zwany także domeną (na przykład misiek.com.pl), który również umożliwia identyfikowanie komputera w sieci. Użytkownikowi wystarczy znajomość tylko tego drugiego adresu. Jak duży jest Internet? Ile komputerów w nim działa? Tego dokładnie nikt nie wie, ponieważ ta Sieć sieci ciągle dynamicznie się rozrasta. Gdyby ktoś spróbował policzyć komputery w Internecie, to zanim skończy to robić, już wielkość ta się zmieni. Na pewno jednak liczba ta jest ogromna. Historia Internetu Można zadać pytanie skoro Internet nie ma właściciela ani szefa, to skąd się wziął? Przecież ktoś go musiał wymyślić i utworzyć. Ktoś musiał za to wszystko zapłacić. Zgoda. Sieć będąca zaczątkiem Internetu na początku miała właściciela. W 1957 roku w Stanach Zjednoczonych powstała organizacja rządowa pod nazwą ARPA. Podlegała Departamentowi Obrony. Jej za- Internet 15
daniem było koordynowanie prac naukowych nad opracowywaniem i wdrażaniem nowych technologii militarnych. Jednym z owoców jej działalności była pierwsza sieć komputerowa. Nazywała się Arpanet. Miała służyć do kierowania armią w warunkach konfliktu nuklearnego. Musiała funkcjonować nawet po zniszczeniu jednego lub większej liczby elementów tej sieci. Zasada jej działania opierała się na dwóch cechach. Po pierwsze, w tej sieci nie było jednego centralnego komputera, którego zniszczenie sparaliżowałoby pracę całej sieci. Po drugie, dane między elementami sieci były przekazywane w pakietach. Informacja na komputerze nadawczym była dzielona na odpowiednią liczbę pakietów, które były przekazywane do komputera docelowego niezależnie od siebie. Gdyby w warunkach wojennych któraś z linii łączących została przerwana i jeden z pakietów danych został stracony, natychmiast wysyłano pakiet drugi. Przemieszczał się on już inną drogą, za pośrednictwem innych komputerów. Wszystkie komputery w tej sieci były połączone w układzie każdy z każdym. Taka sieć wykorzystywana była tylko na ćwiczeniach wojskowych, bo wojny nuklearnej na szczęście nie było. Potem dołączyło się do niej wiele amerykańskich uniwersytetów i sieć zaczęła przynosić bardziej praktyczne korzyści wymieniano informacje naukowe. Profesorom i studentom bardzo spodobały się możliwości sieci. Można było bowiem łączyć komputery odległe o wiele kilometrów, a także szybko przesyłać na odległość pliki z danymi. Do sieci podłączało się coraz to więcej ośrodków, przez co jej utrzymanie stawało się coraz kosztowniejsze. Właścicielem jej był wciąż Pentagon. W pewnym momencie odmówił on finansowania rozrastającej się sieci, którą wykorzystywał w niewielkim stopniu. W związku z tym sieć tę rozdzielono na podsieć wojskową (Milnet), która nadal pozostała we władaniu armii, i cywilną (Arpanet). Tą drugą zarządzał Narodowy Fundusz Nauki (National Science Foundations). Obydwie sieci pracowały przy wykorzystaniu protokołu IP (Internet Protocol), od czego zaczęto potocznie nazywać je Internetem. (Ostatecznie nazwa Internet zastąpiła dawną Arpanet w roku 1990.) 16 Internet
Cywilna sieć rozrastała się coraz bardziej. Dopóki działała w USA, zarządzał nią NSF. Gdy przekroczyła granice i rozprzestrzeniła się na całym świecie, NSF zarządzał już tylko jej amerykańska częścią. Obecnie mówi się, że Internetem nikt nie zarządza, ale właściwie należałoby powiedzieć, że kierują nim wszyscy. Pracą serwera w Internecie zarządza jego właściciel. Siecią lokalną podłączoną do Internetu kieruje administrator. Domowym komputerem PC zawiaduje jego użytkownik. Podobnie jest ze sprawą własności. Nie ma jednego właściciela Internetu. Są nimi wszyscy właściciele jego części składowych. Na początku w Internecie mogli pracować tylko naukowcy i środowisko akademickie. Działalność komercyjna była w niej zakazana. Jednak ta Sieć była zbyt dobrym narzędziem do prowadzenia interesów, aby środowiska biznesu z niej zrezygnowały. Poza Internetem zaczęły powstawał niewielkie sieci lokalne, pozwalające na dostęp do Internetu za stosowną opłatą. Światem rządzi pieniądz, dlatego było oczywiste, że komercjalizacja Internetu jest tylko kwestią czasu. Stało się to w roku 1995, kiedy to prezydent USA Bill Clinton wydał decyzję zezwalającą na działalność komercyjną w Internecie. W tym momencie Internet przyjął swoją obecną postać. Co jest potrzebne, aby można było korzystać z Internetu? Rodzaje połączeń Abyś mógł korzystać z Internetu, musisz mieć jedną rzecz komputer. Nie jest to do końca prawdą, ponieważ można pracować w Internecie za pomocą telefonu komórkowego. Połączenie z Internetem można także realizować poprzez konsole gier (ale są to w zasadzie też komputery, tyle że wyspecjalizowane) oraz inne urządzenia. W tym samouczku skoncentrujemy się jednak na komputerze a konkretnie na komputerze pracującym w systemie Windows. Połączenie stałe w dużych przedsiębiorstwach Jeżeli komputer włączysz do sieci lokalnej przedsiębiorstwa lub uczelni, to administrator tej sieci wykona wszystkie czynności po- Internet 17
trzebne do podłączenia cię do Internetu. Podłączenie takie dokonuje się zwykle za pomocą łącza stałego, specjalnej linii dzierżawionej przez przedsiębiorstwo od przedsiębiorstwa telekomunikacyjnego. Ty, jako użytkownik, nie musisz znać szczegółów technicznych takiego połączenia. Jeśli coś nie działa, musisz wezwać administratora sieci. Dostęp komutowany (modem+linia telefoniczna) Tradycyjny i najprostszy sposób dostępu komputera indywidualnego użytkownika do Internetu wykorzystuje modem i zwykłą linię telefoniczną. Nazywamy go dostępem komutowanym (wdzwanianym, ang. dial-up). Modem jest urządzeniem przetwarzającym cyfrowe sygnały komputera na analogowe impulsy przesyłane linią telefoniczną i vice versa sygnały analogowe otrzymane linią telefoniczną na impulsy cyfrowe pozyskiwane do komputera. Sposób taki ma szereg wad: połączenie jest stosunkowo wolne, w czasie trwania połączenia blokuje się linię telefoniczną, płaci się za czas połączenia, co przy aktywnym korzystaniu z Internetu powoduje astronomiczne rachunki. Obecnie ciągle można się łączyć z Internetem tym sposobem (na przykład dzwoniąc, ale oczywiście nie telefonem, ale zadzwonić musi ów modem dołączony do komputera, na numer 202122 Telekomunikacji Polskiej), ale połączenie jest tak wolne w porównaniu z nowoczesnymi sposobami łączenia się z Internetem, że już mało kto z niego korzysta. ZDECYDOWANIE ODRADZAMY! Dostęp szerokopasmowy (np. Neostrada) Alternatywą łączenia się z Internetem poprzez zwykłą linię telefoniczną jest podłączenie szerokopasmowe. Komputer jest w takim wypadku podłączony do sieci na stałe a opłata za połączenie nie zależy od czasu wykorzystania połączenia. Jest to zwykle zryczałtowana opłata miesięczna. W sensie technicznym połączenie szerokopasmowe może się również dokonywać poprzez zwykłą linię telefoniczną, ale wykorzystuje ją w inny sposób, który pozwala na jednoczesne prowadzenie rozmów tele- 18 Internet
fonicznych. Przykładem jest tu technologia ADSL, którą Telekomunikacja Polska oferuje pod handlową nazwą Neostrada. Innymi popularnymi technologiami szerokopasmowego dostępu do Internetu są np. dostęp poprzez sieci telewizji kablowych, dostęp radiowy, poprzez sieć telefonii komórkowej oraz dostęp satelitarny. Jeśli jeszcze nie masz jeszcze połączenia z Internetem, to zdecydowanie powinieneś wybrać połączenie szerokopasmowe. Jakie? Musisz porównać różne oferty, gdzie głównym kryterium powinna być szybkość połączenia (im wyższa tym lepiej więcej na ten temat na stronie 21.), niezawodność oraz oczywiście cena. Oprogramowanie Do pracy w Internecie potrzebne jest również odpowiednie oprogramowanie, m.in. przeglądarka (program do wyświetlania stron internetowych, na przykład Microsoft Internet Explorer lub Mozilla FireFox), program poczty elektronicznej i program do obsługi połączenia. Zakładamy, że Twój komputer pracuje pod kontrolą systemu operacyjnego Windows XP, Windows Vista lub Windows 7, które zawierają już oprogramowanie do obsługi połączenia, przeglądarkę internetową o nazwie Internet Explorer a nawet program do obsługi poczty elektronicznej o nazwie Poczta systemu Windows (Windows Vista) lub Outlook Express (Windows XP) w wypadku Windows 7 program do obsługi poczty elektronicznej musisz sobie zainstalować dodatkowo (my zresztą zaproponujemy używanie jeszcze innego programu Mozilla Thunderbird). Instalacja Internetu szerokopasmowego na przykładzie Neostrady Poniżej krótko omówimy pozyskanie połączenia szerokopasmowego w technologii ADSL na przykładzie Neostrady. Jeśli już masz działające połączenie internetowe, to możesz opuścić ten fragment. Pozyskanie Internetu szerokopasmowego u innych firm komunikacyjnych będzie bardzo podobne. Internet 19
Neostrada jest marką handlową usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu oferowanej przez Telekomunikację Polską S.A. Korzysta ona z linii telefonicznej przy użyciu technologii ADSL bez blokowania możliwości jednoczesnych rozmów telefonicznych. W momencie oddania tego wydania książki do druku, TP S.A. oferowała kilka taryf Neostrady z prędkościami transmisji od 256 do 20480 KB/s (dla porównania połączenie komutowane zapewnia szybkość 56 KB/s). Modem potrzebny do korzystania z tej usługi (są to zupełnie inne urządzenia niż modemy do połączenia komutowanego) można zamówić w ramach pakietu instalacyjnego od dostawcy tej usługi; można także używać sprzętu zakupionego we własnym zakresie. By korzystać z Neostrady musisz mieć komputer z systemem Windows (wersja 98 lub nowsza, czyli np. XP, Vista lub 7), albo Mac OS lub Linux, ale tych przypadków nie omawiamy w tym samouczku. W komputerze powinien być procesor o szybkości co najmniej 166 MHz, co najmniej 1024 MB pamięci RAM i 20 MB wolnego miejsca na dysku twardym. Co oznaczają te wartości i jak je sprawdzić omawiamy w innych samouczkach, np. Komputer i laptop. Samouczek za dychę dla dinozaurów. W opisie Neostrady będziemy się starać o nie wchodzenie w zbytnie szczegóły, gdyż szybko się one zmieniają. Zamawianie Usługę Neostrady zamówić możesz: w sieci sprzedaży Telekomunikacji Polskiej S.A.; przez telefon pod numerem błękitnej linii tp 9393; przez Internet (oczywiście przy założeniu, że masz już dostęp do jakiegoś innego połączenia internetowego). W tych dwóch ostatnich przypadkach zestawy instalacyjne otrzymasz przesyłką kurierską. Ponieważ jeszcze nie umiesz obsługiwać Internetu lub robisz to jeszcze niezbyt biegle (wnioskujemy to po tym, że kupiłeś ten samo- 20 Internet
uczek), to powinieneś zamówić Neostradę przez błękitną linię lub w punkcie sprzedaży. Chyba, że masz kogoś, kto może Ci pomóc przy zamówieniu przez Internet (i ten ktoś ma już Internet) Telekomunikacja Polska promuje zamawianie przez Internet oferując zachęty w postaci np. drobnego prezentu. Wybór taryfy, czyli jaka szybkość połączenia Najważniejszą decyzją do podjęcia przy wypełnianiu formularza zamówienia będzie wybór odpowiedniej taryfy Neostrady, która jest pochodną prędkości transmisji. Nazwy taryf Neostrady pochodzą od prędkości transmisji możliwej do osiągnięcia w danej taryfie wyrażonej w Kb/s (kilobajtach na sekundę). Np. taryfa Neostrada 512 oznacza, że możliwa do osiągnięcia prędkość transmisji wynosi 512 Kb/s. Prędkość ta dotyczy transmisji danych z Internetu do komputera użytkownika Neostrady. Prędkość transmisji w drugą stronę (od komputera użytkownika do Sieci) jest zawsze niższa. W momecie oddania tego wydania samouczka do druku oferowano następujące taryfy Neostrady: 256, 512, 1024, 2048, 6144, 10240 i 20480. Jaką taryfę wybrać? Oczywiście im wyższa szybkość transmisji tym lepiej, ale niestety także tym drożej. (W samouczku tym unikać będziemy podawania konkretnych cen, gdyż bardzo szybko ulegają one zmianie.) Dla porównania podajmy, że połączenie komutowane (dialup, modemowe) zapewnia szybkość transmisji 56 Kb/s. Przez wiele lat większość domowych użytkowników komputera korzystała z takiego połączenia i jakoś z tym żyła. Zapewniało ono w miarę swobodne korzystanie z poczty elektronicznej (pod warunkiem, że Twoi korespondenci nie przesyłali Ci wielkiej ilości grafiki) i swobodne przeglądanie stron WWW aczkolwiek im niższa prędkość transmisji, tym każda strona (zwłaszcza zawierająca dużo grafiki) ładuje się dłużej. W Neostardzie najwolniejsze połączenie (256) jest prawie pięć razy szybsze, ale... apetyt zwykle rośnie w miarę jedzenia i pewnie na nim długo nie poprzestaniesz. Reasumując decyzja należy do Ciebie. Najszybsze połączenia będziesz potrzebował do ściągania z Sieci plików muzycznych a zwłasz- Internet 21
cza filmów. Dobrą wiadomością jest to, że nie ma generalnie problemu ze zmianą taryfy w górę ( w dół jest gorzej jako, że przy korzystaniu z różnych promocji musisz zwykle podpisać cyrograf na wiele miesięcy). Dlatego dobrym pomysłem może być wybranie na początek jakiejś taniej taryfy (śledź ofertę promocji!) np. 2048. Jeśli nie będzie Ci wystarczać, zmienisz to później. Wybór modemu Kolejną poważną decyzją, którą musisz podjąć, jest wybór modemu do Neostrady. Uwaga! Jest to zupełnie inne urządzenie niż modem do połączenia komutowanego (dial-up). TP S.A. oferuje za darmo lub po niskiej cenie swoje modemy, możesz również się uprzeć na korzystanie z własnego modemu zdolnego do współpracy z Neostradą. Do wyboru masz zasadniczo trzy grupy modemów: Łączące się z komputerem przez port USB, który ma chyba każdy współczesny komputer. Umożliwiają one podłączenie do Neostrady tylko jednego komputera. Np. Combo ZTE. Łączące się z komputerem przez kartę sieciową lub przez połączenie bezprzewodowe i kartę WiFi. Jeśli nie masz w domu lub pracy sieci komputerowej, to Twój komputer może nie mieć tej karty; możesz ją jednak dokupić jest tania i łatwa do zainstalowania. 22 Internet
Podobnie karta WiFi (do łączności bezprzewodowej). Modemy tej grupy umożliwiają podłączenie do Neostrady kilku komputerów. Uwaga! Regulamin usługi dopuszcza przyłączanie kilku komputerów tylko w ramach jednego lokalu. Np. WiFi ZTE Urządzenia wielofunkcyjne typu Livebox. Umożliwiają korzystanie z Internetu, telewizji i telefonii komputerowej. Finalizacja zamówienia i instalacja Po zawarciu umowy o świadczenie usługi (w której załącznikach powinny być ważne dane identyfikacyjne, które będą niezbędne przy instalacji) otrzymasz zestaw instalacyjny. W tym samym czasie musi być odpowiednio ustawiona centrala, by Twój numer był zdolny do obsługi Neostrady. Razem z neostradą tp otrzymasz zestaw do samodzielnej instalacji wraz z instrukcją zwykle na płytce CD-ROM. Przykładowy zestaw może np. zawierać takie składniki: Internet 23
Instalacja oprogramowania i modemu nie wymaga wiedzy technicznej. Instrukcje są łopatologiczne i krok po kroku. Poniżej prezentujemy kilka przykładowych ekranów instrukcji komputerowej na CD-ROM. 24 Internet
W razie problemów możesz zadzwonić pod bezpłatny numer pomocy technicznej. Możesz również skorzystać z pomocy pracownika technicznego, zamawiając asystę techniczną w domu (w momencie oddania tego samouczka do druku cena tej usługi wynosiła 99 zł). To wszystko. Masz już działające połączenie internetowe. W następnym zagadnieniu pokażemy jak to sprawdzić. Internet 25
Jak poznać, czy Twój komputer jest połączony z Internetem? Spójrz na obszar powiadomień po prawej stronie paska zadań Windows. Przeznaczenie różnych ikon w tym obszarze najłatwiej rozszyfrować najeżdżając na daną ikonę wskaźnikiem myszy na tyle długo, by pojawiła się etykieta opisująca ikonę. W zależności od rodzaju połączenia internetowego jego ikona może mieć różne kształty. Może być taka: Albo zupełnie inna. 26 Internet
W każdym wypadku możesz kliknąć tę ikonę prawym przyciskiem myszy i wybrać Otwórz Centrum sieci i udostępnienia. Powyższy rysunek określa np., że jesteś podłączony do sieci domowej o nazwie Fila a za jej pośrednictwem z Internetem. Jeśli masz wykupione połączenie internetowe, które w danym momencie jednak nie działa, to grafika będzie wyglądała. w ten sposób. Kliknij wyobrażenie niedziałającego połączenia internetowego. Czasem to może pomóc, czasem nie. Czasem mogą się pokazać wska- Internet 27
zówki dotyczące innych działań, które musisz przeprowadzić, by odzyskać połączenie. Jeśli ich nie rozumiesz lub jeśli nic i tak nie pomoże, to skontaktuj się z Twoim dostawcą Internetu. Adresy internetowe Adresem nazywamy zapis określający serwer przechowujący daną stronę Internetu i ścieżkę dostępu do pliku na tym serwerze, który zawiera zapis tej strony. W adresie znajduje się również zapis protokołu internetowego i typ serwera. Komputery w Sieci odszukują się za pomocą tzw. adresu IP, który składa się z czterech liczb rozdzielonych kropkami, na przykład 204.195.243.4. Komputerom taki adres w zupełności wystarcza. Jednak ludziom bardzo trudno jest zapamiętać taką formę adresu. Z tego względu dla użytkowników wymyślono inne adresy, które mają już formę słów, na przykład firma.com lub misiek.com.pl. Taki adres nazywamy adresem domenowym. Komputery go nie rozumieją, dlatego w Internecie działają specjalne serwery, które tłumaczą adresy domenowe na adresy IP. Taki serwer nosi nazwę DNS (Domain Names Server serwer nazw domenowych). Dzięki temu podane przez Ciebie adresy domenowe zostaną wysłane do jednego z tych serwerów, tam przetłumaczone na adresy IP, zrozumiałe dla komputerów w sieci, i nawiążesz łączność z serwerem, o który Ci chodziło. Jeżeli nie bardzo rozumiesz pokazanego tu mechanizmu, to się nie przejmuj. Użytkownikowi w zupełności wystarczy posługiwanie się adresem domenowym. Oto przykładowy domenowy adres internetowy: http://www.mojafirma.com.pl znaki http oznaczają protokół (zbiór reguł) przesyłania danych; UWAGA W przeglądarkach internetowych można pominąć znaki http://. W takim wypadku program przyjmie, że wykorzystywany jest protokół http. Jeżeli jednak będziesz wywoływał adres w innym protokole (na przykład FTP), to obowiązkowo musisz 28 Internet
wpisać oznaczenie tego protokołu. W dalszej części tego samouczka będziemy podawali adresy internetowe ze znakami http:// lub bez nich. Możesz je wprowadzać lub nie, według własnego uznania. litery www to oznaczenie typu serwera (serwer World Wide Web); mojafirma określa konkretny serwer w sieci; może to być rzeczywisty komputer lub wydzielona część serwera rzeczywistego, zwana serwerem wirtualnym; com jest oznaczeniem rodzaju serwera i w tym wypadku oznacza serwer komercyjny; UWAGA Mogą być jeszcze serwery organizacji niezarobkowych (z oznaczeniem org), instytucji rządowych (gov), operatorów sieciowych (net), organizacji edukacyjnych (edu), instytucji wojskowych (mil) itd. literki pl są oznaczeniem kraju, w którym znajduje się serwer; serwery amerykańskie nie mają tego oznaczenia. Pokazany powyżej adres określa tzw. witrynę w Internecie. Jest to pojedyncza strona lub większa liczba stron stanowiąca pewną całość i należąca do jednego właściciela. Na witrynę może się składać więcej niż jeden plik zapisany na dysku serwera. Aby wskazać określony plik w witrynie, za jej adresem stawiamy ukośnik i podajemy ścieżkę do tego pliku. Hipotetyczny adres ze wskazaniem wybranego pliku witryny może mieć następującą postać: http://www.mojafirma.com.pl/katalog/plik.htm Oczywiście struktura plików i folderów na dysku serwera może być bardzo rozbudowana, dlatego ścieżka dostępu do pliku może być o wiele bardziej skomplikowana, niż pokazano powyżej. UWAGA W naszym samouczku będziemy jeszcze mieli do czynienia z adresem poczty elektronicznej, który oprócz określenia serwera podaje jeszcze nazwę skrzynki pocztowej, czyli przestrzeni na dysku, gdzie są zapisane wiadomości dla tego adresu. Internet 29
Przeglądarki internetowe Do przeglądania internetowych stron WWW (ang. World Wide Web Globalna Sieć) służą programy nazywane przeglądarkami internetowymi). W Windows XP standardowo wbudowana jest przeglądarka Internet Explorer 6 a w Windows Vista Internet Explorer 7. W Windows 7 standardowo wbudowana jest przeglądarka o nazwie Internet Explorer 8. Istnieją również inne przeglądarki, które mogą działać w systemie Windows. W tym samouczku rekomendować będziemy korzystanie z przeglądarki Mozilla Firefox, nazywanej krótko Firefox (czytaj Fajerfoks). Jeśli na swoim komputerze nie masz zainstalowanego Firefoksa, to na stronie 40. pokażemy Ci jak go ściągnąć z Internetu i zainstalować. W tym wypadku jednak będziesz najpierw potrzebował innej przeglądarki, by wejść do Internetu. Dlatego na następnej lekcji pokażemy najpierw jak korzystać z dowolnej przeglądarki (najczęściej to będzie Internet Explorer) a dopiero na końcu ściągniemy Firefoxa. 30 Internet
Lekcja 1. Pierwsze podróże po stronach WWW Na tej lekcji zrobisz pierwsze kroki w internetowych podróżach. Zakładamy, że masz już komputer z Windows i z działającym połączeniem internetowym. Na tej lekcji: Czy mam Firefoxa?... 32 Uruchamianie Internet Explorera... 34 Przechodzenie do strony o znanym adresie... 37 Hiperłącza... 38 Przyciski Wstecz i Dalej... 39 Ściąganie i instalacja Firefoxa... 40 Internet 31
Czy mam Firefoxa? Najprościej by było, gdybyś na swoim komputerze miał już zainstalowaną przeglądarkę internetową Mozilla Firefox. Zobacz czy na swoim pulpicie, albo na pasku zadań nie masz czasem ikonki Firefoxa. Kliknij ją pojedynczo lub podwójnie. Jeśli nie, to kliknij przycisk Start i do pola Wyszukaj programy i pliki (tylko w Windows 7 i Vista, w Windows XP nie ma takiej funkcji) zacznij wpisywać Firefox. Jeśli Firefox jest zainstalowany, to pojawi się on w menu start. Kliknij jego ikonę. Po kliknięciu ikony Firefoxa, program ten się uruchomi i na ekranie ukaże się jego okno. Wygląda ono po uruchomieniu podobnie do okien innych przeglądarek. (Porównaj obrazki okien Internet Explorera na następnych stronach.) 32 Internet
Istotny jest tu wygląd góry okna z paskiem tytułowym, paskiem menu paskami narzędziowymi, zakładkami kart i paskiem adresu a nie wygląd centralnego obszaru okna, który zawiera treść aktualnie wyświetlanej strony internetowej (WWW). Jeśli masz najnowszego Firefoxa o numerze 4, to góra okna jest znacznie zredukowana, standardowo nie widać np. paska menu (by wywołać menu musisz nacisnąć klawisz lewy Alt na klawiaturze) patrz strona 42. Na tej lekcji przedstawimy tylko najbardziej podstawowe funkcje przeglądarki, które działają tak samo praktycznie we wszystkich najważniejszych przeglądarkach. Ponieważ możesz na razie nie mieć Firefoxa, ilustrować je będziemy obrazami innej przeglądarki Internet Explorera (którego na pewno masz, bo standardowo dołączany jest do Windows). W każdym razie: jeśli ustaliłeś teraz, że masz Firefoxa, to przejdź na stronę 37; jeśli nie masz Firefoxa, to kontynuuj przerabianie samouczka od następnej strony, gdzie pokażemy jak uruchomić Internet Explorer. Na końcu lekcji Firefoxa sobie i tak ściągniemy i zainstalujemy. Internet 33
Uruchamianie Internet Explorera Jeśli nie masz Firefoxa, to na pewno masz inną przeglądarkę Internet Explorer. Tak jak każdy program komputerowy, Internet Explorera (w skrócie IE) możesz wywołać w różny sposób. Często ikona skrótu tej przeglądarki umieszczona jest na pulpicie. Możesz ją także znaleźć w menu startowym wywołując polecenie Start Wszystkie programy Internet Explorer. 1. Najprościej jednak jest kliknąć ikonę przeglądarki na pasku szybkiego uruchamiania, gdzie standardowo jest umieszczona (ale można ją stamtąd usunąć wtedy musisz użyć innego sposobu). Internet Explorer się załaduje. Na ekranie zacznie się wyświetlać domyślna strona początkowa przeglądarki. Najczęściej będzie to strona rekomendowana przez producenta Windows i Internet Explorera firmę Microsoft. Ta strona jest w przeglądarce ustawiona fabrycznie i pokazuje się przy pierwszym uruchamianiu nowo zainstalowanej przeglądarki. Można ją zmienić, więc nie bądź zdziwiony, gdy u siebie zobaczysz inną stronę startową. To oznacza, że została przez kogoś zmieniona. 34 Internet
2. Spójrz na rysunek poniżej i porównaj wygląd górnej części okna ze swym odpowiednikiem w przypadku Firefoxa strona 33. Porównaj go też ze swoim ekranem. 3. Zwróć uwagę na prawą (i ewentualnie dolną) krawędź ekranu. Mogą tam być paski przewijania. Za pomocą tych pasków możesz wyświetlać na ekranie te części strony internetowej, które do tej pory były ukryte. Poniżej przedstawiony typowy wygląd przeglądarki internetowej Internet Explorer 8. Bardzo podobnie wygląda jej poprzednia wersja Internet Explorer 7. Trochę inaczej wygląda Internet Explorer 9 standardowo widać na górze tylko przyciski Wstecz i Dalej, zintegrowany pasek adresu i szukania oraz zakładki kart. Przyciski Wstecz i Dalej (str. 39.) Pasek adresu (str. 37.) Zakładki kart (patrz str. 46.) Pasek przycisków Pasek stanu Wyszukiwanie Pasek przewijania Zwróć uwagę na brak tradycyjnego menu znanego Ci prawdopodobnie z innych programów. Jego zadania przejęły teraz przyciski z paska przycisków. Dla zwolenników tradycyjnego menu twórcy programu zostawili jednak furtkę. Można je przywołać naciskając klawisz lewe Alt. Internet 35
Internet Explorer 6 Jeśli masz Windows XP, to możliwym jest, że masz starszą wersję przeglądarki Internetowej Internet Explorer 6. Nie ma tutaj zakładek kart i pola wyszukiwania a tradycyjne menu jest ciągle widoczne na ekranie. 1. By upewnić się, wydaj z tradycyjnego menu polecenie Pomoc Internet Explorer informacje i przeczytaj informacje o wersji programu. Masz starszą wersję przeglądarki. Dobrą wiadomością jest to, że i tak namówimy Cię do zmiany przeglądarki na Firefoxa patrz strona 40. Do tego czasu wykonuj wszystkie ćwiczenia z kolejnych stron. Będą one wychodzić także w Internet Explorer 6. 36 Internet
Przechodzenie do strony o znanym adresie Do końca tej lekcji będziesz wykonywał ćwiczenia, które będą takie same niezależnie od używanej przeglądarki. Zakładamy, że nie interesuje cię strona internetowa, która załadowała się przy uruchomieniu przeglądarki i chcesz obejrzeć stronę o znanym Ci adresie. 1. Kliknij pasek adresu. Aktualny zapis zostanie podświetlony. Z klawiatury wpisz adres www.onet.pl i naciśnij klawisz Enter. Zauważ, że w wpisując adres pominęliśmy oznaczenie protokołu http://. Program domyślnie założył jednak, że ten adres dotyczy tego właśnie protokołu. Po pewnym czasie na ekranie pokaże się strona główna portalu onet.pl. Portale są uniwersalnymi serwisami internetowymi, będącymi dla wielu osób niejako bramami do Internetu. Portal onet.pl jest najpopularniejszym polskim portalem. Więcej o portalach dowiesz się na lekcji 4. (od strony 76.). Zakładamy tutaj i w dalszej części tego samouczka, że masz działające połączenie internetowe patrz strona 26. Jeśli tak nie jest, to oczywiście nic się nie załaduje. WAŻNE!!! WITRYNA A STRONA WWW Witryną nazywamy zbiór stron WWW dotyczących tego samego tematu, często dotyczących jednej firmy. Po wywołaniu adresu witryny (np. www.onet.pl) ładuje się najpierw strona główna (domowa, startowa) witryny. Internet 37
Hiperłącza 1. Naprowadzaj wskaźnik myszy na napisy na ekranie. 2. Jeśli po naprowadzeniu wskaźnika napis zmienia kolor i/lub zostaje podkreślony a wskaźnik myszy zmienia kształt na wskazującą dłoń, oznacza to, że napis ten jest hiperłączem. Kiedy je klikniesz, przeniesiesz się do innej strony lub witryny w Internecie. 3. Kliknij. Po pewnym czasie pokaże się inna strona. UWAGA Hiperłącze może cię również przenosić do innej witryny lub do innego miejsca na tej samej stronie. WAŻNE!!! HIPERŁĄCZA Hiperłącze (angielski - hiperlink, link; popularnie - łącze, link) to wyróżniony tekst, obrazek lub część obrazka, które po kliknięciu przenosi użytkownika do innej witryny WWW, innej strony WWW w tej samej witrynie lub do innej części tej samej strony. 38 Internet
Przyciski Wstecz i Dalej 1. Na pasku przycisków przeglądarki kliknij przycisk Wstecz. Na ekranie ponownie wyświetli się strona, którą poprzednio oglądałeś. 2. Na pasku narzędzi przeglądarki kliknij przycisk Dalej. Na ekranie pokaże się strona, od której się cofałeś. To samo mógłbyś uzyskać, ponownie klikając hiperłącze. 3. Jeszcze raz kliknij przycisk Wstecz, aby wrócić do strony poprzednio oglądanej, czyli w naszym przypadku strony głównej portalu. Internet 39
Ściąganie i instalacja Firefoxa Jeśli Twoją przeglądarką internetową nie jest Mozilla Firefox (sprawdzaliśmy to na stronie 32., to rekomendujemy jej zamianę na ten właśnie program. Jest on bezpłatny. Mimo, że Internet Explorer dołączany jest standardowo do każdej instalacji Windows, to już ponad połowa polskich internautów używa Firefoxa. Jego główne zalety to prostota obsługi, zgodność ze standardami, niezawodność, szybkość i bezpieczeństwo. Jeśli Firefox masz już zainstalowany, to przeskocz na stronę 42. Jeśli jednak nie chcesz zmieniać swojej dotychczasowej przeglądarki na Firefoxa, to jej obsługa będzie trochę odbiegać od tej opisywanej w tym samouczku. Powinieneś sobie dać radę, ale będzie Cię złościć, że niektóre czynności wykonuje się trochę inaczej. Ponieważ jesteś początkującym internautą (inaczej nie kupiłbyś tego samouczka), to radzimy, żeby przy ściąganiu i instalacji przeglądarki Firefox pomógł Ci ktoś bardziej doświadczony. Aby to zrobić: 1. Wejdź na stronę www.firefox.pl. 2. Znajdź i kliknij przycisk Pobierz za darmo. 40 Internet
3. A w okienku, które się ukarze, Uruchom. 4. Poczekaj na ściągnięcie się pliku instalacyjnego. 5. Odpowiedz twierdząco na pytanie Czy chcesz uruchomić to oprogramowanie oraz ewentualnie na pytanie kontroli konta użytkownika patrz str. 72. Rozpocznie się proces instalacji. 6. Odpowiadaj na pytania programu instalacyjnego aż nie ukaże się komunikat, że instalacja jest zakończona. Możesz przyjmować standardowe sugestie i tylko klikać Dalej. W szczególności: 6a. Wybierz instalację standardową. 6b. Ustaw Firefox jako przeglądarkę domyślną. 7. Na koniec pozostaw zaznaczone pole Uruchom program Firefox i kliknij Zakończ. Zainstalowany program Firefox zostanie od razu uruchomiony. Przy pierwszym uruchomieniu zapyta, czy ma zaimportować Twoje ustawienia z Internet Explorera jak historię przeglądania, zakładki, hasła i inne dane. Możesz się zgodzić, choć, gdy dużo dotąd nie korzystałeś z Internet Explorera, nie ma to większego znaczenia. W wypadku strony startowej zgódź się na stronę startową Firefox Start. Podobnie przebiega pozyskiwanie i instalacja innych programów zarówno płatnych jak i bezpłatnych, które chcesz ściągnąć przez Internet. Internet 41