KONWERTER INTERFEJSÓW RS-485/ETHERNET TYPU PD8

KONWERTER INTERFEJSÓW RS-485/ETHERNET TYPU PD8 INSTRUKCJA OBS UGI 1

2

KONWERTER INTERFEJSÓW RS-485/ETHERNET TYPU PD8 INSTRUKCJA OBS UGI SPIS TREŒCI 1. ZASTOSOWANIE...5 2. ZESTAW KONWERTERA PD8...5 3. INSTALOWANIE...10 3.1. Monta konwertera...10 3.2. Po³¹czenia elektryczne PD8...11 3.3. Sposób po³¹czenia z urz¹dzeniami...12 3.4. Wymagania do pod³¹czenia wyprowadzeñ...14 3.5. Parametry transmisji interfejsu szeregowego...15 3.6. Konfiguracja ustawieñ sieciowych PD8...15 3.6.1. Instalacja programu PD8Konfig.exe...15 3.6.2. Opis programu konfiguracyjnego...16 3.7. Uprawnienia do konfigurowania PD8...18 3.7.1. Instalacja sk³adnika obs³ugi apletu konfiguracyjnego PD8 na komputerze PC...18 3.7.2. Uwagi dotycz¹ce apletu konfiguracyjnego w przegl¹darce u ytkownika...19 3.7.3. Zmiana danych autoryzacji...20 4. TRYB PRACY Z US UG REALPORT...21 4.1. Informacje o plikach sterownika us³ugi RealPort...21 4.2. Przyk³ad instalacji sterownika w Windows XP...21 4.3. Konfiguracja sterownika RealPort w Windows XP...22 4.4. Przyk³ad konfiguracji Lumel Ciep³o i Lumel Energia do wspó³pracy z PD8...24 3

5. TRYB MOSTU SZEREGOWEGO Z PROTOKO EM UDP...25 5.1. Ustalanie parametrów transmisji ³¹cza szeregowego...25 5.2. Konfiguracja pracy klienta us³ugi...26 5.3. Ustawienia buforowania transmisji szeregowej...27 5.4. Zarz¹dzanie serwerem us³ugi...27 6. TRYB PRACY Z USŁUGĄ TCP...28 6.1. Ustalanie parametrów transmisji ³¹cza szeregowego...29 6.2. Ustawienia buforowania transmisji szeregowej...29 6.3. Zarz¹dzanie serwerem us³ugi...29 7. DANE TECHNICZNE...30 8. KOD WYKONANIA PD8...32 9. KONSERWACJA I SERWIS...32 4

1. ZASTOSOWANIE Konwerter interfejsu RS485/ETHERNET typu PD8 umo liwia urz¹dzeniom nadzorczym transmitowanie danych za poœrednictwem sieci komputerowej typu Ethernet do urz¹dzeñ z interfejsem RS-485 i RS-232. Konwerter ma trzy tryby pracy: us³uga sieciowa RealPort, mostu szeregowego z protoko³em UDP, usługa Socket TCP. W pierwszym i trzecim trybie, przy³¹czanym urz¹dzeniem nadzorczym systemu, jest komputer PC z kart¹ sieciow¹ Ethernet. W trybie drugim konwerter wspó³pracuje z urz¹dzeniem z funkcj¹ Master i interfejsem szeregowym RS-485 i RS-232. Praca konwertera PD8 z usługą sieciową RealPort wymaga zainstalowania na komputerze PC z systemem Windows programowego sterownika wirtualnego portu szeregowego. Sterownik ten zapewnia obecnym systemom nadzor czym, np. systemy Lumel Ciep³o i Lumel Energia, mo liwoœæ transmisji danych pomiêdzy urz¹dzeniami z interfejsem RS-485 lub RS-232, za poœrednictwem sieci Ethernet, dziêki wykorzystaniu konwerterów typu PD8 (rys. 1, 2). U yty w ten sposób konwerter umo liwia wspó³pracê z jednym komputerem nadzorczym w danym czasie. W przypadku wykorzystania PD8 do obs³ugi protoko³ów przemys³owych Modbus i Lumbus - jego poprawna wspó³praca z sy-stemami nadzorczymi na PC zale y od ich wbudowanych mechanizmów kontroli przerw czasowych pomiêdzy odebranymi znakami transmisyjnymi. Przy zastosowaniu PD8 w trybie drugim mo na rozbudowaæ magistralê RS-485 o kolejne segmenty za pomoc¹ dodatkowych konwerterów PD8 i lokalnej sieci Ethernet. Odpowiednio skonfigurowana, jedna para konwerterów, pozwala na zbudowanie systemu pracującego w trybie mostu szeregowego (rys. 3). Mo liwa jest te konfiguracja ich pracy w trybie jeden do wielu (w formie zespo³u licz¹cego maksymalnie 65 konwerterów - rys. 4). Funkcja druga konwertera dzia³a w lokalnej sieci Ethernet obs³uguj¹cej protokó³ datagramowy UDP. Działanie funkcji trzeciej jest bardzo zbliżone do pracy konwertera z usługą sieciową RealPort, z tą różnicą, iż nie jest wymagane zainstalowanie na komputerze PC z systemem Windows programowego sterownika wirtualnego portu szeregowego. Komunikacja pomiędzy komputerem PC a konwerterem PD8 odbywa się poprzez mechanizm Socket TCP. W celu połączenia się z urządzeniem konieczne jest, w tym przypadku, podanie adresu IP konwertera i numer portu dostępowego (rys. 1, 2). 2. ZESTAW KONWERTERA PD8 W sk³ad zestawu konwertera wchodz¹: - konwerter PD8 1 szt., - instrukcja obs³ugi PD8 1 szt., - karta gwarancyjna 1 szt., - mini CD z oprogramowaniem 1 szt. 5

ETHERNET SIEÆ LOKALNA ETHERNET Miernik N10 Miernik N12 RS-485 RS-485 Komputer PC ODRÊBNY PRYWATNY ADRES IP: 192.168.0.1 PD8 STA Y PRYWATNY ADRES IP: 192.168.0.145 koncentrator PD21 Regulator RG24 Rys. 1 Przyk³adowe zastosowanie konwertera PD8 (dla trybu pracy z usługą REALPORT i SOCKET TCP) w lokalnej sieci komputerowej. 6

Miernik N10 Router Router Miernik N12 ETHERNET ETHERNET INTERNET RS-485 RS-485 koncentrator PD21 PD8 STA Y PUBLICZNY ADRES IP: pd8.lumel.com.pl Regulator RG24 Komputer PC ODRÊBNY PUBLICZNY ADRES IP: stacja.lumel.com.pl Rys. 2 Przyk³adowe zastosowanie konwertera PD8 (dla trybu pracy z usługą REALPORT i SOCKET TCP) w rozleg³ej sieci komputerowej. 7

ETHERNET SIEÆ LOKALNA ETHERNET Miernik N12 RS-485 RS-485 Komputer PC ADRES IP: 10.10.0.1 PD8 ADRES IP: 10.0.2.161 PD8 ADRES IP: 10.0.2.162 Regulator RG24 Rys. 3 Przyk³adowe zastosowanie konwertera PD8 dla trybu pracy mostu szeregowego z protokołem UDP (punkt-punkt). 8

SIEÆ LOKALNA ETHERNET PD8 RS-485 RS-485 ADRES IP: 10.0.3.1 PD8 ADRES IP: 10.0.2.160 RS-485 PD8 ADRES IP: 10.0.3.65 Rys. 4 Przyk³adowe zastosowanie konwertera PD8 dla trybu pracy mostu szeregowego z protokołem UDP (punkt-wiele punktów). Sieæ urz¹dzeñ z interfejsem szeregowym Urz¹dzenie nadzorcze z interfejsem szeregowym Sieæ urz¹dzeñ z interfejsem szeregowym 9

3. INSTALOWANIE Symbole umieszczone w instrukcji oznaczaj¹: szczególnie wa ne, nale y zapoznaæ siê przed pod³¹czeniem konwertera. Nieprzestrzeganie uwag oznaczonych tym symbolem mo e spowodowaæ uszkodzenie konwertera. nale y zwróciæ uwagê, gdy konwerter pracuje niezgodnie z oczekiwaniami. Uwaga: Zdjêcie obudowy konwertera PD8 w trakcie trwania umowy gwarancyjnej powoduje jej uniewa nienie. 3.1 Monta konwertera Konwerter jest mocowany na wsporniku szynowym 35 mm wg rys. 3. 10 Rys. 3 Rysunek gabarytowy i monta owy.

3.2. Po³¹czenia elektryczne PD8 Zasilanie oraz sygna³y zewnêtrzne nale y pod³¹czyæ zgodnie z rysunkami 4 i 5 oraz tablicami 1 i 2, w których opisano przeznaczenie poszczególnych wyprowadzeñ konwertera PD8. Na p³ycie czo³owej konwertera znajduj¹ siê trzy diody: zielona - sygnalizuje za³¹czenie zasilania czerwona (RxD) - sygnalizuje odbieranie danych przez RS-485 ó³ta (TxD) - sygnalizuje nadawanie danych przez RS-485 Opis wyprowadzeń konwertera PD8 Tablica 1 Zacisk Opis zacisku 5 Masa interfejsu RS-485 z optoizolacj¹ 6 Linia B interfejsu RS-485 z optoizolacj¹ 7 Linia A interfejsu RS-485 z optoizolacj¹ 8 Wyjœcie +5V (do polaryzacji magistrali) 9,10 Linie zasilania konwertera 12 Wyjœcie TxD interfejsu RS232 z optoizolacj¹ 13 Wejœcie RxD interfejsu RS232 z optoizolacj¹ 14 Masa interfejsu RS-232 z optoizolacj¹ 15 Wejœcie DSR interfejsu RS232 z optoizolacj¹ 16 Wyjœcie DTR interfejsu RS232 z optoizolacj¹ Rys.4 Po³¹czenia zewnêtrzne konwertera PD8. W gnieÿdzie RJ-45 interfejsu Ethernet s¹ umieszczone 2 diody: zielona (ACT) - sygnalizuj¹ca aktywnoœæ sieciow¹ urz¹dzenia (nadawanie lub odbieranie) pomarañczowa (LNK) - wskazuj¹ca aktywne po³¹czenie sieciowe. 11

Opis sygnałów gniazda RJ-45 Tablica 2 Nr Sygna³ Opis Rys. 5 Widok z przodu gniazda RJ-45 interfejsu Ethernet 1 TX+ Transmisja + 2 TX- Transmisja - 3 RX+ Odbiór + 4 EPWR+ (nie u ywany) 5 EPWR+ (nie u ywany) 6 RX- Odbiór - 7 EPWR- (nie u ywany) 8 EPWR- (nie u ywany) 3.3 Sposób po³¹czenia z urz¹dzeniami Sposób po³¹czenia konwertera PD8 do interfejsów RS-485 i Ethernet przedstawia rys. 6. Dla interfejsu Ethernet zastosowaæ przewód skrêtka typu STP (ekranowana) kategorii 5 z wtykiem RJ-45 o kolorystyce y³ (wg tablicy 3) w nastêpuj¹cym standardzie: EIA/TIA 568A dla obu wtyczek przy tzw. po³¹czeniu prostym PD8 do koncentratora sieciowego (hub) lub prze³¹cznika sieciowego (switch). EIA/TIA 568A dla pierwszego wtyku oraz EIA/TIA 568B dla drugiego wtyku przy tzw. po³¹czeniu z przeplotem (krzy owym) stosowanym m.in. przy bezpoœrednim pod³¹czeniu PD8 do komputera. 12

ZASILANIE GND B A A B GND MAGISTRALA RS485 Rys 6. Przyk³ad po³¹czenia konwertera PD8. 13

Kolorystyka żył we wtyku RJ-45 Tablica 3 Nr Kolor y³y wg standardu Sygna³ y³y EIA/TIA 568A EIA/TIA 568B 1 TX+ bia³o-zielony bia³o-pomarañczowy 2 TX- zielony pomarañczowy 3 RX+ bia³o-pomarañczowy bia³o-zielony 4 EPWR+ niebieski niebieski 5 EPWR+ bia³o-niebieski bia³o-niebieski 6 RX- pomarañczowy zielony 7 EPWR- bia³o-br¹zowy bia³o-br¹zowy 8 EPWR- br¹zowy br¹zowy 3.4. Wymagania do pod³¹czenia wyprowadzeñ Praktycznie wystêpuj¹ce ró ne Ÿród³a zak³óceñ oddzia³uj¹ na konwerter w sposób ci¹g³y lub impulsowy od strony sieci zasilaj¹cej (na skutek dzia³añ innych urz¹dzeñ). Poziom tych zak³óceñ powinien zostaæ sprowadzony do wartoœci ni szej od progu odpornoœci konwertera, przede wszystkim poprzez odpowiedni¹ instalacjê konwertera na obiekcie. W celu uzyskania pe³nej odpornoœci konwertera na zak³ócenia elektrotromagnetyczne w œrodowisku o nieznanym poziomie zak³óceñ zaleca siê przestrzeganie nastêpuj¹cych zasad: w instalacji budynku powinien istnieæ wy³¹cznik lub wy³¹cznik automatyczny. Element ten powinien byæ w pobli u urz¹dzenia, ³atwo dostêpny dla operatora. Powinien on byæ oznakowany jako przyrz¹d roz³¹czaj¹cy urz¹dzenia, nie zasilaæ konwertera z sieci w pobli u urz¹dzeñ wytwarzaj¹cych du e zak³ócenia impulsowe, stosowaæ filtry sieciowe dla grupy konwerterów obs³uguj¹cych ten sam obiekt, stosowaæ ogóln¹ zasadê, e przewody (wi¹zki) wiod¹ce ró ne sygna³y powinny byæ prowadzone w jak najwiêkszej odleg³oœci od siebie (nie mniej ni 50 cm), a skrzy owania takich wi¹zek wykonane pod k¹tem 90. z uwagi na zak³ócenia elektromagnetyczne do pod³¹czenia sygna³ów interfejsu RS-485 nale y stosowaæ przewody ekranowane. Ekran nale y pod³¹czyæ do zacisku ochronnego w pojedynczym punkcie. Zasilanie nale y pod³¹czyæ przewodem dwu y³owym, o odpowiedniej œrednicy przewodów zapewniaj¹cej jego zabezpieczenie za pomoc¹ bezpiecznika instalacyjnego. 14

3.5 Parametry transmisji interfejsu szeregowego Konwerter PD8 po stronie interfejsu RS-485 wspó³pracuje z urz¹dzeniami przemys³owymi z nastêpuj¹cymi prêdkoœciami: 300 bit/s, 600 bit/s, 1200 bit/s, 2400 bit/s, 4800 bit/s, 9600 bit/s, 19200 bit/s, 38400 bit/s, 56000 bit/s, 115200 bit/s. Maksymalne prêdkoœci transmisji szeregowej s¹ uzale nione od d³ugoœci linii transmisyjnej i s¹ przedstawione na tablicy 4. Przy d³ugoœci linii powy ej 800 m nale y zastosowaæ terminator (rezystor o wartoœci 120 Ohm), który po³¹czy zaciski A i B konwertera PD8. Zależność prędkości maksymalnej od długości linii Tablica 4 D³ugoœæ linii transmisyjnej Maksymalna prêdkoœæ transmisji Uwagi 100 m 115200 bit/s bez terminatora 200 m 800 m 1200 m 56000 bit/s 38400 bit/s 9600 bit/s bez terminatora z terminatorem dla prêdkoœci > 9600 bit/s z terminatorem 3.6. Konfiguracja ustawieñ sieciowych PD8 Podobnie jak inne urz¹dzenia sieciowe konwerter PD8 wymaga przy pierwszym uruchomieniu odpowiedniego skonfigurowania ustawieñ dla potrzeb sieciowego protoko³u IP. W sk³ad ustawieñ wchodz¹: adres IP konwertera PD8, maska sieciowa, adres domyœlnej bramki sieciowej. Dane te nale y uzyskaæ od osoby administruj¹cej sieci¹ komputerow¹, do której jest do³¹czany PD8. W przypadku pod³¹czania konwertera do lokalnej sieci komputerowej, w której jest dostêpna us³uga DHCP, to dziêki niej PD8 zostanie skonfigurowany automatycznie. Aby uzyskaæ informacje o adresie IP przydzielonym konwerterowi, nale y uruchomiæ program PD8Konfig.exe na komputerze PC przy³¹czonym do tej samej sieci komputerowej co PD8. 3.6.1. Instalacja programu PD8Konfig.exe Instalacja polega na skopiowaniu z p³yty mini CD pliku programu PD8Konfig.exe do katalogu komputera wskazanego przez u ytkownika. Program mo e byæ równie uruchamiany bezpoœrednio z p³yty mini CD. 15

3.6.2. Opis programu konfiguracyjnego Do³¹czony do zestawu program PD8Konfig.exe s³u y do konfiguracji ustawieñ sieciowych konwertera PD8. Program po uruchomieniu siê przeszukuje lokaln¹ sieæ komputerow¹ i tworzy listê dostêpnych konwerterów serii PD8. Lista ta jest wyœwietlana w polu Urz¹dzenia (rys.7) Bie ¹cy adres IP, jedynego w niniejszym przyk³adzie, konwertera jest widoczny w polu Adres IP. Jeœli widaæ, e konwerter ma niew³aœciwy adres IP typu 0.0.0.0 oznacza to, e w danej sieci komputerowej nie wystêpuje us³uga DHCP. W takim przypadku nale y PD8 z niew³aœciwym adresem skonfigurowaæ manualnie w nastêpuj¹cy sposób: po zaznaczeniu danego konwertera klikn¹æ przycisk Konfiguruj ustawienia IP, w ukazanym okienku Ustaw adres IP nale y pola wype³niæ danymi uzyskanymi od administratora sieci (rys. 8). Pole z has³em nale y pozostawiæ puste, po wciœniêciu przycisku Zastosuj nale y odczekaæ a pojawi siê komunikat Operacja przeprowadzona pomyœlnie.. Po potwierdzeniu komunikatu nale y klikn¹æ z okna g³ównego polecenie Odœwie listê. Po chwili lista dostêpnych konwerterów zostanie zaktualizowana i bêdzie wygl¹daæ zgodnie z rys. 9. Polecenie Uruchom ponownie PD8 jest przydatne po kolejnej manualnej konfiguracji sieciowej, przeprowadzanej zdalnie poprzez siec komputerow¹. Wtedy nowe ustawienia sieciowe w PD8 zostaj¹ uaktywnione dopiero po ponownym uruchomieniu konwertera. Bezwarunkowy restart PD8 mo na równie dokonaæ poprzez naciœniêcie przycisku dostêpnego przez otwór w obudowie konwertera, po zdjêciu dolnego zacisku 5-8 interfejsu RS-485. 16 Rys. 7 Lista dostêpnych konwerterów PD8

Rys. 8 Konfigurowanie przyk³adowych parametrów sieciowych PD8 Wykorzystuj¹c program PD8Konfig.exe mo na w ³atwy sposób wyœwietliæ stronê WWW serwowan¹ przez wskazany PD8. W tym celu po wskazaniu konwertera z listy nale y klikn¹æ przycisk Otwórz stronê WWW, co spowoduje uruchomienie domyœlnej przegl¹darki internetowej, bêd¹cej na standardowym wyposa eniu wspó³czesnego komputera u ytkownika. Strona WWW konwertera PD8 zawiera aplikacjê, która wymaga obecnoœci w komputerze odpowiedniego programu obs³ugi. Informacje dotycz¹ce instalacji tej obs³ugi znajduj¹ siê w punkcie 3.7.1 niniejszej instrukcji. 17

Rys. 9 W³aœciwie skonfigurowany konwerter PD8 3.7 Uprawnienia do konfigurowania PD8 Konwerter PD8 z fabrycznymi ustawieniami jest zabezpieczony nazw¹ u ytkownika i jego has³em przed nieautoryzowanymi zmianami w konfiguracji sieciowej oraz poleceniami ponownego uruchomienia (restartu). Domyœlnym u ytkownikiem jest root, który posiada has³o dbps. Dane te mo na modyfikowaæ dziêki apletowi konfiguracyjnemu na stronie WWW danego PD8, który jest wywo³ywany przez u ytkownika za pomoc¹ przegl¹darki internetowej zainstalowanej na jego komputerze PC. 3.7.1 Instalacja sk³adnika obs³ugi apletu konfiguracyjnego PD8 na komputerze PC Umieszczony na stronie WWW konwertera aplet (aplikacja jêzyka Java) wymaga obecnoœci w komputerze u ytkownika odpowiedniego sk³adnika obs³ugi. Obs³uga ta staje siê dostêpna po zainstalowaniu w systemie Windows pakietu uruchomieniowego Java JRE. Pakiet dodaje tzw. wtyczkê uruchomieniow¹ (plug-in) do przegl¹darki internetowej, za pomoc¹ której u ytkownik otwiera stronê WWW z apletem. Aplet konwertera PD8 wymaga wtyczki JRE w wersji 1.4.0 lub wy szej. Dlatego przed pierwsz¹ prób¹ otwarcia w przegl¹darce strony PD8 nale y uruchomiæ instalator pakietu JRE, który znajduje siê w katalogu Java JRE na p³ycie CD do PD8. 18

Nastêpuj¹ce czynnoœci instaluj¹ce pakiet obs³ugi apletów w PC u ytkownika: 1. Uruchomiæ plik z rozszerzeniem *.exe w katalogu Java JRE p³yty CD. 2. W pokazanym oknie instalatora wybraæ opcjê I accept the terms in the license agreement i klikn¹æ Next. 3. Wybraæ opcjê Typical i klikn¹æ Next. 4. (opcjonalny krok instalatora) Zaznaczyæ dostêpne przegl¹darki w komputerze i klikn¹æ Next. 5. Po zakoñczeniu instalacji klikn¹æ Finish w oknie instalatora. 6. Wywo³aæ w przegl¹darce stronê WWW PD8 w celu sprawdzenia poprawnoœci instalacji JRE. 7. Wcisn¹æ przycisk «Always» w nowym okienku o tytule Warning - Security, którego pojawienie siê oznacza pytanie o akceptacjê przez u ytkownika podpisu cyfrowego uruchamianego apletu. 8. Zamkn¹æ przegl¹darkê. 3.7.2 Uwagi dotycz¹ce apletu konfiguracyjnego w przegl¹darce u ytkownika Po wpisaniu w przegl¹darce adresu WWW konwertera PD8 pojawia siê w osobnym oknie aplet konfiguracyjny u ytkownika (rys. 10). Lewa czêœæ okna aplikacji zawiera menu dostêpnych poleceñ. Prawy panel okna pokazuje dane skojarzone z poleceniem wydanym przez u ytkownika w lewym panelu. W dolnym panelu wyœwietlane Rys. 10 Strona powitalna aplikacji u ytkownika 19

s¹ informacje dotycz¹ce bie ¹cych operacji i b³êdów. Aplet od pocz¹tku i do koñca swego dzia³ania utrzymuje po³¹czenie TCP/IP z konwerterem PD8. 3.7.3 Zmiana danych autoryzacji Wybranie z lewego panelu aplikacji polecenia Bezpieczeñstwo umo liwia zarz¹dzanie autoryzacj¹ u ytkownika PD8 (rys. 11). Za pomoc¹ opcji W³¹cz autoryzacjê has³em w prawym panelu okna decyduje siê o w³¹czaniu, wy³¹czaniu autoryzacji przy próbach restartu i zmian konfiguracyjnych PD8. W przypadku w³¹czenia opcji nale y wprowadziæ wymagan¹ nazwê u ytkownika oraz podwójnie wpisaæ has³o. Dane zostaj¹ wpisane do pamiêci konwertera po wciœniêciu klawisza Zapisz. Rys. 11 Sposób w³¹czania autoryzacji has³em. W przypadku zapomnienia w³asnego has³a, jego domyœln¹ wartoœæ mo na ustawiæ poprzez przywrócenie ustawieñ fabrycznych w PD8. S³u y do tego przycisk RESET dostêpny po zdjêciu dolnego zacisku 5-8 interfejsu RS-485 konwertera. Aby przywróciæ fabryczne ustawienia konwertera nale y: 1. wy³¹czyæ zasilanie konwertera, 2. wcisn¹æ przycisk RESET i trzymaj¹c wciœniêty za³¹czyæ zasilanie konwertera, 3. zwolniæ przycisk RESET po uzyskaniu gotowoœci pracy konwertera (16 sekund). 20

4. TRYB PRACY Z US UG REALPORT Konwerter PD8 zawiera licencjonowan¹ przez firmê Digi Inc. us³ugê sieciow¹ RealPort umo liwiaj¹c¹ komunikacjê za pomoc¹ ³¹cza ethernetowego z komputerami PC, pracuj¹cymi pod kontrol¹ systemu operacyjnego Windows. Instalacja w systemie Windows sterownika us³ugi RealPort powoduje dodanie kolejnego tzw. wirtualnego portu szeregowego COM do listy portów dostêpnych na danym komputerze. Port ten nie ma fizycznej postaci sprzêtowej lecz wirtualn¹ - dziêki programowej emulacji pracy typowego ³¹cza szeregowego. Zastosowanie w komputerze dodatkowych portów wirtualnych COM pozwala zast¹piæ komunikacjê szeregow¹ komunikacj¹ ethernetow¹. Konstrukcja konwertera PD8 pozwala na uzyskanie w danym czasie tylko jednego po³¹czenia sieciowego us³ugi RealPort. Oznacza to, e tylko jeden komputer PC o dowolnym adresie IP mo e komunikowaæ siê z danym konwerterem poprzez wirtualny port szeregowy. Dla pozosta³ych komputerów us³uga w danej chwili jest niedostêpna i w zwi¹zku z tym na ich ekranach pojawia siê odpowiedni komunikat o b³êdzie. 4.1 Informacje o plikach sterownika us³ugi RealPort Pliki sterownika us³ugi RealPort s¹ dostêpne na za³¹czonej p³ycie mini CD. W dwóch katalogach znajduj¹ siê wersje dla dwóch ró nych systemów Windows: - wersja dla MS Windows 98 i MS Windows Me, - wersja dla MS Windows 2000, MS Windows XP. W zale noœci od wersji systemu na komputerze operatorskim nale y zainstalowaæ odpowiedni¹ wersjê sterownika RealPort. Szczegó³y instalowania sterownika us³ugi dla systemów Windows s¹ dostêpne na stronie WWW ka dego konwertera PD8. 4.2 Przyk³ad instalacji sterownika w Windows XP Aby zainstalowaæ sterownik us³ugi RealPort w popularnym systemie operacyjnym jakim jest Microsoft Windows XP, nale y wykonaæ nastêpuj¹ce czynnoœci (instalacja na innych wersjach Windows ró ni siê nieznacznie): 1. Klikn¹æ przycisk Start, wskazaæ polecenie Ustawienia, klikn¹æ polecenie Panel Sterowania. 2. Dwukrotnie klikn¹æ ikonê Dodaj sprzêt aby otworzyæ Kreatora dodawania sprzêtu. Klikn¹æ Dalej oraz ponownie klikn¹æ Dalej. 21

UWAGA: Kreator dodawania sprzêtu przeprowadzi w tym momencie wyszukiwanie nowego sprzêtu. 3. Gdy pojawi siê pytanie Czy sprzêt zosta³ ju pod³¹czony do tego komputera?, klikn¹æ Tak, sprzêt zosta³ ju pod³¹czony i klikn¹æ Dalej. 4. Wybraæ z listy pozycjê Dodaj nowe urz¹dzenie sprzêtowe i klikn¹æ Dalej. 5. Wybraæ polecenie Zainstaluj sprzêt, który wybiorê rêcznie z listy (zaawansowane) i klikn¹æ Dalej. 6. Wybraæ z listy pozycjê Wieloportowe karty szeregowe i klikn¹æ Dalej. 7. W ukazanym oknie... Advanced Properties (rys. 13) kliknąć gałąź Port1 COMx a następnie wybrać zakładkę Properties, kliknąć Set Profile i zaznaczyć opcję: Throughput-Optimized TCP zgodnie z przykładem na rys. 13. 8. Wpisaæ œcie kê do plików RealPort i klikn¹æ OK, lub klikn¹æ Przegl¹daj... i wskazaæ pliki. 9. Wybraæ plik digirp.inf, klikn¹æ Otwórz, a nastêpnie klikn¹æ OK. 10. Zaznaczyæ na liœcie Model instalowane urz¹dzenie Standard RealPort Device (lub Digi Connect ME w przypadku Windows 98/ME), klikn¹æ Dalej oraz ponownie klikn¹æ Dalej. 11. W anglojêzycznym oknie dialogowym Add Digi Hardware Wizard wprowadziæ adres IP konwertera PD8 a numer portu pozostawiæ nie zmieniony jako (771). Klikn¹æ Dalej. 12. W przypadku Windows 98/ME w polu Name wprowadziæ nazwê w³asn¹ (np. Test) dla konwertera PD8 w celu jego ³atwiejszej identyfikacji podczas u ytkowania. Liczbê portów szeregowych konwertera PD8 pozostawiæ nie zmienion¹ jako (1). 13. Klikn¹æ Dalej a nastêpnie Zakoñcz. 14. Potwierdziæ kolejne komunikaty by zakoñczyæ instalacjê RealPort. 4.3 Konfiguracja sterownika RealPort w Windows XP Po przeprowadzeniu udanej instalacji wg poprzedniego punktu sterownik RealPort nale y dodatkowo skonfigurowaæ za pomoc¹ Mened era urz¹dzeñ systemu Windows. W tym celu nale y wykonaæ nastêpuj¹ce kroki: 1. Klikn¹æ przycisk Start, wskazaæ polecenie Ustawienia, klikn¹æ polecenie Panel Sterowania. 2. Dwukrotnie klikn¹æ ikonê System aby otworzyæ okno W³aœciwoœci systemu. Wybraæ zak³adkê System i klikn¹æ przycisk Mened er urz¹dzeñ. 22

3. Po pojawieniu siê okienka Mened er urz¹dzeñ (rys. 12) w drzewku dostêpnych urz¹dzeñ rozwin¹æ ga³¹ÿ Porty (COM i LPT). Widaæ, e w przyk³adowym systemie Windows s¹ dostêpne 3 porty szeregowe COM1, COM2, COM3. Wskutek zainstalowania sterownika RealPort w systemie jest dostêpny kolejny port - wirtualny - COM4 oznaczony jako Digi RealPort (rys. 12). 4. Rozwin¹æ ga³¹ÿ Wieloportowe karty szeregowe, która poka e zainstalowany PD8 (w systemie Windows 98 widoczny jako Digi Connect ME ). 5. Dwukrotnie klikn¹æ na nazwê konwertera aby uzyskaæ okienko W³aœciwoœci... (rys. 13). 6. Wybraæ zak³adkê Advanced i klikn¹æ przycisk Properties.... 7. W ukazanym oknie...advanced Properties klikn¹æ ga³¹ÿ Port1 COMx a nastêpnie wybraæ zak³adkê Advanced i zaznaczyæ opcjê: Complete Write Requests Immediately... zgodnie z przyk³adem na rys. 13. 8. Zatwierdziæ zmiany poprzez przyciski OK w okienkach. Rys. 12 Przyk³adowy spis urz¹dzeñ w systemie Windows 23

Rys. 13 Zaawansowane ustawienia sterownika 4.4 Przyk³ad konfiguracji Lumel Ciep³o i Lumel Energia do wspó³pracy z PD8 Systemy Lumel Ciep³o i Lumel Energia komunikuj¹ siê z urz¹dzeniami przemys³owymi za pomoc¹ portów szeregowych COM. Po instalacji dodatkowych wirtualnych portów szeregowych COM mo na odwo³ywaæ siê do nich w systemach serii Lumel. Nale y wtedy w nowych lub istniej¹cych aplikacjach czy konfiguracjach systemów wprowadziæ lub zmieniæ odwo³ania nadzorcze do dodanych portów wirtualnych. Programy Lumel Energia w wersji starszej od 2.5 obs³uguj¹ maksymalnie 4 porty szeregowe i w takich systemach wirtualne porty szeregowe musz¹ byæ zainstalowane jako COM1...4. 24

Dostêpny w systemach nadzorczych parametr maksymalnego czasu odpowiedzi dla urz¹dzeñ podrzêdnych (timeout) nale y skorygowaæ do wartoœci prawid³owej dla PD8. Wartoœæ opóÿnienia mo e wynosiæ maksymalnie 1000 ms i jest zale na od: maksymalnego czasu odpowiedzi urz¹dzeñ podrzêdnych z protoko³em MODBUS i interfejsem RS-485, przepustowoœci sieci Ethernet, do której pod³¹czony jest konwerter PD8. 5. TRYB MOSTU SZEREGOWEGO Z PROTOKO EM UDP Praca konwertera w trybie mostu szeregowego umo liwia rozbudowê magistrali RS-485 o kolejne segmenty za pomoc¹ dodatkowych konwerterów PD8 i sieci Ethernet. Konfiguracja mostu w sieci lokalnej pozwala na utworzenie maksymalnie punktów 65 dostêpowych pomiêdzy sieci¹ RS-485 a Ethernet, przy u yciu 65 konwerterów PD8. Konfiguracjê us³ugi mostu szeregowego danego konwertera mo na podzieliæ na 4 etapy: ustalanie parametrów transmisji ³¹cza szeregowego, w³¹czanie klienta us³ugi, okreœlanie adresów i portów IP serwerów dla pozosta³ych konwerterów, które maj¹ retransmitowaæ ramki danych szeregowych, definiowanie sposobu pracy mechanizmu buforowania ramek protoko³u transmisji szeregowej, w³¹czanie serwera us³ugi na podanym porcie IP konfigurowanego konwertera. Ustawianie sposobu pracy mostu szeregowego odbywa siê przy u yciu aplikacji konfiguracyjnej na stronie WWW danego PD8, która jest wywo³ywana przez u ytkownika za pomoc¹ przegl¹darki internetowej zainstalowanej na jego komputerze PC. 5.1 Ustalanie parametrów transmisji ³¹cza szeregowego Wybranie z lewego panelu aplikacji polecenia Port szeregowy powoduje wyœwietlenie w prawym panelu Konfiguracja portu szeregowego wykazu bie ¹cych ustawieñ dotycz¹cych pracy konwertera. W pierwszej zak³adce Podstawowa u ytkownik ma mo liwoœæ zmiany parametrów portu RS-485 konwertera (rys. 14). Przy ustalaniu parametrów transmisji nale y pamiêtaæ o ustawieniu identycznego typu s³owa transmisyjnego dla ka dego przy³¹czanego konwertera. Prêdkoœæ mo e byæ ró na pomiêdzy segmentami lecz zgodna z nastawami urz¹dzeñ przy³¹czanymi do danego segmentu RS-485. 25

Rys. 14 Ustawianie parametrów portu szeregowego konwertera 5.2 Konfiguracja pracy klienta us³ugi Konfiguracja klienta mostu odbywa siê po wybraniu przez u ytkownika drugiej zak³adki Us³ugi portów sieciowych w prawym panelu Konfiguracja portu szeregowego aplikacji (rys. 15). Aby rozpocz¹æ proces konfiguracji nale y uprzednio w³¹czyæ opcjê W³¹cz klienta UDP. Pola adresów i portów IP konwerterów, które maj¹ retransmitowaæ ramki danych szeregowych, wype³nia siê wed³ug nastêpuj¹cych zasad: W przypadku po³¹czenia w relacji 1 do 1, w ka dym konwerterze definiuje siê adres i port IP pozosta³ego konwertera bêd¹cego w relacji. W przypadku po³¹czenia w relacji 1 do wielu, w ka dym podrzêdnym konwerterze ustawia siê adres i port IP konwertera nadrzêdnego. Natomiast w jedynym konwerterze nadrzêdnym ustawia siê wszystkie (maksymalnie 64) adresy i porty podrzêdnych konwerterów pozostaj¹cych w relacji. Domyœlnym numerem portu IP dla us³ugi mostu szeregowego jest 2101. W przypadku wyst¹pienia w danej sieci lokalnej konfliktu z inn¹ us³ug¹ sieciow¹, korzystaj¹c¹ z tego samego portu - istnieje mo liwoœæ zmiany jego numeru - zarówno dla serwera us³ugi mostu, jak i klienta. 26

Rys. 15 Ustawienia klienta UDP dla mostu szeregowego. 5.3 Ustawienia buforowania transmisji szeregowej W zak³adce Us³ugi portów sieciowych istnieje równie mo liwoœæ zmiany sposobu buforowania transmisji szeregowej (rys. 15). U ycie mechanizmu buforowania jest niezbêdne w przypadku retransmisji ramek protoko³u przemys³owego typu Modbus, Lumbus, itp. Okreœlenie liczby milisekund ciszy pozwala na wykrywanie koñca ramek Modbus RTU, po których powinna nast¹piæ ich retransmisja przez interfejs Ethernet. Dodatkowy parametr okreœlaj¹cy rozmiar bufora pozwala zabezpieczyæ siê przez sytuacj¹ jego przepe³nienia lub blokady transmisji. 5.4 Zarz¹dzanie serwerem us³ugi Konfiguracja serwera mostu odbywa siê po wybraniu przez u ytkownika trzeciej zak³adki Us³ugi sieciowe, znajduj¹cej siê w prawym panelu Konfiguracja portu 27

szeregowego aplikacji (rys. 16). Uruchamianie serwera us³ugi mostu w danym konwerterze odbywa siê po podaniu numeru portu IP i zaznaczeniu opcji W³¹cz serwer UDP. Po wprowadzeniu wszelkich zmian w panelu Konfiguracja portu szeregowego nale y je wpisaæ do pamiêci konwertera, naciskaj¹c klawisz Zapisz. Rys. 16 W³¹czanie serwera UDP na podanym porcie. 6. TRYB PRACY Z USŁUGĄ SOCKET TCP Praca z usługa TCP Socket jest trybem pracy bardzo zbliżonym do trybu z usługą Real Port. Różnica polega jedynie na sposobie komunikacji z urządzeniem PD8, gdzie w tym przypadku wykorzystuje się bezpośrednie połączenie TCP/IP podając adres IP urządzenia PD8 i numer portu. Konfigurację usługi TCP Socket danego konwertera można podzielić na 3 etapy: ustalanie parametrów transmisji łącza szeregowego, definiowanie sposobu pracy mechanizmu buforowania ramek protokołu transmisji szeregowej, włączanie serwera usługi na podanym porcie IP konfigurowanego konwertera. Ustawianie sposobu pracy mostu szeregowego odbywa się przy użyciu aplikacji konfiguracyjnej na stronie WWW danego PD8, która jest wywoływana przez użytkownika za pomocą przeglądarki internetowej zainstalowanej na jego komputerze PC. Konstrukcja konwertera PD8 pozwala na uzyskanie w danym czasie tylko jednego połączenia sieciowego usługi Socket TCP. Oznacza to, że tylko jeden komputer PC o dowolnym adresie IP i ustalonym porcie może komunikować się z danym konwerterem. Dla pozostałych komputerów usługa w danej chwili jest niedostępna i w związku z tym na ich ekranach pojawia się odpowiedni komunikat o błędzie. 28

6.1 Ustalanie parametrów transmisji łącza szeregowego Ustalenie parametrów transmisji łącza szeregowego odbywa się zgodnie z punktem 5.1. 6.2 Ustawienia buforowania transmisji szeregowej Ustalenie parametrów transmisji łącza szeregowego odbywa się zgodnie z punktem 5.3. 6.3 Zarządzanie serwerem usługi Konfiguracja serwera usługi TCP odbywa się po wybraniu przez użytkownika trzeciej zakładki Usługi sieciowe, znajdującej się w prawym panelu Konfiguracja portu szeregowego aplikacji (rys. 17). Uruchamianie serwera usługi w danym konwerterze odbywa się po zaznaczeniu opcji Włącz serwer TCP i podaniu numeru portu IP. Po wprowadzeniu wszelkich zmian w panelu Konfiguracja portu szeregowego należy je wpisać do pamięci konwertera, naciskając klawisz Zapisz. Opcja: Włącz serwer Pole numeru portu Rys. 17 Włączanie serwera TCP na podanym porcie. 29

7. DANE TECHNICZNE Dane transmisyjne: interfejs RS-485: - format danych 9, 10, 11, 12 [bit] - prêdkoœæ transmisji portu RS-485 300, 600, 1200, 2400, 4800, 9600, 19200, 38400, 56000, 115200 bit/s - maksymalny czas odpowiedzi na ramkê zapytania 1000 ms - zasiêg transmisji do 1200 m przy 9600 bit/s interfejs RS-232: - format danych 9, 10, 11, 12 [bit] - prêdkoœæ transmisji portu RS-485 300, 600, 1200, 2400, 4800, 9600, 19200, 38400, 56000, 115200 bit/s - maksymalny czas odpowiedzi na ramkê zapytania 1000 ms - zasiêg transmisji do 15 m przy 9600 bit/s interfejs ETHERNET: - typ interfejsu 10/100Base-T - protokó³ transmisji Digi RealPort, TCP/IP, HTTP, ICMP, DHCP, ARP - prêdkoœæ transmisji 10, 100 Mbit/s - zasiêg transmisji 100 m wskaÿniki statusu i przep³ywu danych 5 diod (zasilanie, RxD, TxD, ACT, LNK) czas uzyskania gotowoœci od chwili za³¹czenia zasilania 16 s Moc pobierana przez konwerter 5 VA Znamionowe warunki u ytkowania: - napiêcie zasilania 85...230...253 V lub 20...24...50 V a.c./d.c. - czêstotliwoœæ zasilania a.c. 40...50...440 Hz - temperatura otoczenia -20...23...45 C - wilgotnoœæ wzglêdna powietrza < 85% - zewnêtrzne pole magnetyczne < 400 A/m - po³o enie pracy dowolne - dopuszczalne wibracje sinusoidalne: - czêstotliwoœæ 10... 150 Hz - amplituda przemieszczenia 0,15 mm Warunki magazynowania i transportu: - temperatura otoczenia -20... 70 C 30