Departament Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze

Departament Rozwoju Regionalnego Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze Sprawozdanie z realizacji STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. AKTUALIZACJA Z HORYZONTEM CZASOWYM DO 2020 ROKU za 2011 rok Zielona Góra, czerwiec 2012 r.

SPIS TREŚCI: WSTĘP I. CZĘŚĆ PIERWSZA.3 1. Działania w zakresie realizacji celu strategicznego nr 1 Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu.....3 2. Działania w zakresie realizacji celu strategicznego nr 2 Podniesienie poziomu wykształcenia społeczeństwa, zwiększenie potencjału innowacyjnego nauki oraz informatyzacja społeczeństwa 36 3. Działania w zakresie realizacji celu strategicznego nr 3 Rozwój przedsiębiorczości oraz działania mające na celu podniesienie poziomu technologicznego przedsiębiorstw i ich innowacyjności dzięki współpracy z nauką.. 55 4. Działania w zakresie realizacji celu strategicznego nr 4 Efektywne, prorozwojowe wykorzystanie zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego. 56 II. CZĘŚĆ DRUGA Podstawowe tendencje kształtujące sytuację społeczno-gospodarczą województwa lubuskiego w 2011 r... 62 III. ZAŁĄCZNIK Zestawienie tabelaryczne efektów działań w zakresie realizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego w 2011 r. 2

WSTĘP Celem Sprawozdania jest zaprezentowanie działań, podjętych w 2011 r. w zakresie realizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego, przyjętej Uchwałą Nr XXXVI 1/260/2005 Sejmiku Województwa Lubuskiego. Sprawozdanie składa się z dwóch części oraz załącznika w formie tabelarycznego zestawienia przedsięwzięć realizujących cele operacyjne dokumentu. Pierwszą część Sprawozdania oraz załącznik sporządzono na podstawie informacji otrzymanych z właściwych merytorycznie Departamentów Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego w Zielonej Górze oraz jednostek podległych lub współpracujących z Samorządem Województwa. Druga część Sprawozdania, to ocena sytuacji społeczno - gospodarczej województwa lubuskiego w 2011 roku, opracowana na podstawie wskaźników statystycznych przekazanych przez Urząd Statystyczny w Zielonej Górze. Dobór wskaźników warunkowany był dostępnością w ramach statystyki publicznej za rok 2011. CZĘŚĆ PIERWSZA Cel strategiczny 1: Zapewnienie przestrzennej, gospodarczej i społecznej spójności regionu. Cel operacyjny 1.1. Modernizacja infrastruktury transportowej oraz zwiększenie dostępności komunikacyjnej regionu. Projekty współfinansowane przez LRPO W 2011 r., w ramach celu 1.1. w wyniku realizacji projektów współfinansowanych z Działania 1.1 LRPO (Poprawa stanu infrastruktury transportowej w regionie) oddano do użytku 0,9 km nowych oraz przebudowano 12,43 km dróg. W zakresie poprawy infrastruktury kolejowej oraz taboru kolejowego realizowane były trzy projekty współfinansowane z LRPO dotyczące modernizacji linii kolejowych: nr 358 na odcinku Zbąszynek Czerwieńsk wraz z budową łącznicy kolejowej Pomorsko Przylep omijającej stację Czerwieńsk, etap I, nr 203 Tczew-Kostrzyn na odcinku Krzyż Kostrzyn (od km 297,000 do km 343,453), nr 367 Zbąszynek Gorzów Wlkp. W ramach przedmiotowych projektów zostanie zrekonstruowanych 163,61 km linii kolejowych. Do 31.12.2011 r. realizacja żadnego z ww. projektów nie została zakończona (tj. nie został zatwierdzony wniosek o płatność końcową). 3

Zarząd Dróg Wojewódzkich w Zielonej Górze poinformował o wielu działaniach podjętych w 2011 r., udoskonalających i rozbudowujących infrastrukturę drogowa województwa: - przebudowa drogi woj. nr 156 w m. Strzelce Krajeńskie, - wzmocnienie drogi woj. nr 276 relacji Krosno Odrzańskie - Świebodzin(odcinek Świebodzin - Chociule), - budowa ciągu pieszo-rowerowego wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 276, -przebudowa drogi woj. nr 278 wraz z budową chodnika w m. Lubiatów, - przebudowa drogi woj. nr 318 w m. Radzyń, -przebudowa drogi woj. nr 296 na odc. Kożuchów - Żagań - granica województwa, -przebudowa drogi woj. nr 303 w m. Lubinicko, -przebudowa drogi woj. nr 130 w m. Baczyna (LRPO) -budowa obwodnicy Ośna Lubuskiego w ciągu drogi woj. nr 137 i 134 (LRPO) - rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 278 w ciągu ul. Obrońców Warszawy w m. Wschowa (LRPO), -rozbudowa drogi woj. nr 279 w m. Ochla (LRPO), -przebudowa drogi woj. nr 286 w m. Czarnowice (LRPO), -przebudowa drogi woj. nr 287 na odcinku Kosierz Bobrowice (LRPO), - przebudowa drogi woj. nr 296 w ciągu ulicy Przyjaciół Żołnierza w m. Żagań (LRPO), -przebudowa drogi woj. nr 296 w zakresie rozbudowy skrzyżowania na rondo w m. Żagań w km 26+104 (LRPO), -budowa obwodnicy m. Wschowy w ciągu drogi woj. nr 278 i 305 - Etap I (LRPO), -budowa obejścia m. Nowy Kisielin łączącego drogi woj. nr 279 i 282 (LRPO), -budowa obwodnicy Nowej Soli - Etap I (LRPO)., -remont drogi woj. nr 318 na odc. Lubięcin - Tarnów Jezierny. W 2011 roku, w ramach działania Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad zrealizowano wiele inwestycje drogowych: Budowa drogi ekspresowej S3 i autostrad A-2 i A-18, stanowiących element Paneuropejskich Korytarzy Transportowych nr II i nr III-3 - odcinek Gorzów Wlkp. Sulechów etap realizacji, obwodnicy Gorzowa Wlkp. i Międzyrzecza oraz odcinek Sulechów - Nowa Sól (drugie jezdnie) etap przygotowania inwestycji A-2 etap W trakcie realizacji droga oddana do użytkowania. A-18 etap przygotowania inwestycji (jezdnia południowa) 4

Departament Gospodarki i Infrastruktury poinformował, że w 2011 r. w zakresie żeglugi wodnej, zgodnie z Porozumieniem 5 Marszalków województw: lubuskiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego, pomorskiego, warmińsko- mazurskiego w 2011 r. wykonano analizę popytu na przewozy ładunków i pasażerów oraz analizę społeczno ekonomiczna dla przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja śródlądowej drogi wodnej relacji zachód wschód obejmującej drogi wodne: Odra, Warta, Noteć, Kanał Bydgoski, Brda, Wisła, Nogat, Szkarpawa oraz Zalew Wiślany (planowana droga wodna E70 na terenie Polski) oraz strategię promocji Międzynarodowej Drogi Wodnej w Polsce. Opracowano również Statut oraz Konwencję w ramach przekształcenia Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego i utworzenia ugrupowania o nazwie Środkowoeuropejski Korytarz Transportowy Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej z ograniczoną odpowiedzialnością. Polska w dalszym ciągu nie podpisała Konwencji AGN o śródlądowych drogach wodnych ze względu na niespełnienie warunków dotyczących IV klasy żeglowności na Odrze. Brak realizacji Programu dla Odry 2006 uniemożliwia poprawę żeglugi przy przewozach ładunków drogą wodną. W zakresie poprawy infrastruktury kolejowej oraz taboru kolejowego: Zmodernizowano (w ramach LRPO) linię kolejową nr 203 Tczew-Kostrzyn (od km 297,000 do km 343,453) oraz linię kolejową nr 367 Zbąszynek Gorzów Wlkp. (w sumie ok. 118 km), a także dokonano zakupu dwóch autobusów szynowych w celu realizacji kolejowych przewozów pasażerskich W zakresie transportu lotniczego: W 2011 r. zapewniono regularną komunikację lotniczą z Warszawą oraz innymi miastami kraju i Europy. Uruchomiono regularne połączenie lotnicze między Zieloną Góra a Warszawą. Wykonano przez Spółką Lotnisko Zielona Góra/Babimost analizę w zakresie Możliwości rozwoju siatki połączeń lotniczych z PL Zielona Góra/Babimost. Sporządzono opracowanie pod nazwą Płaszczyzny i wyznaczniki doboru przewoźnika lotniczego i połączeń w rozwoju oferty przewozowej w PL Zielona Góra/Babimost na lata 2012-2013. Opracowano ekspertyzę pod kontem możliwości współpracy z PL Poznań-Ławica pn. Obszary i możliwości współpracy PL Poznań-Ławica i PL Zielona Góra/Babimost i wiążące się z tym potencjalne korzyści Wykonano koncepcję dopasowania lotniska w Babimoście do strategii rozwoju regionu z wykorzystaniem do przewozów Cargo. 5

W związku z przejęciem na własność od Skarbu Państwa przez Województwo Lubuskie lotniska w Babimoście, podjęto działania w celu stworzenia nowego kompleksowego projektu rozwoju Portu Lotniczego Zielona Góra/Babimost do 2040 r. Spółka lotniskowa wykonała w 2011 r. Strategię Rozwoju PL Zielona Góra/Babimost do 2040 r. wraz Biznesplanem. Wykonano również opracowanie analityczne w celu oszacowania wpływu PL Zielona Góra/Babimost na gospodarkę regionu lubuskiego przez pryzmat zarządzania strategicznego. W zakresie działań realizujących cel operacyjny 1.1. modernizacja infrastruktury transportowej oraz zwiększenie dostępności komunikacyjnej regionu, Departament Geodezji, Gospodarki Nieruchomościami i Planowania Przestrzennego w 2011 roku kontynuował prace związane ze sporządzeniem projektu Zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego. W ramach tego zadania wykonano m.in. Plan struktury funkcjonalno przestrzennej oraz Kierunki polityki przestrzennej. W tej części opracowania znalazły się opracowania dotyczące: 1. Komunikacji i transportu: komunikacji kołowej, komunikacji kolejowej, komunikacji wodnej, komunikacji lotniczej, transportu intermodalnego, strefy obsługi transportowej. 2. Inwestycji celu publicznego. 3. Wykazu programów rządowych i zadań samorządowych. W ramach działań służących modernizacji infrastruktury transportowej oraz zwiększenia dostępności komunikacyjnej regionu, Wydział Planowania Przestrzennego prowadził postępowanie w sprawie uzgadniania projektów decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego w zakresie zadań samorządowych. Cel operacyjny 1.2. Udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury technicznej i komunalnej poprawiającej warunki życia oraz podnoszącej atrakcyjność inwestycyjną obszarów aktywności gospodarczej. Projekty współfinansowane przez LRPO 6

Departament LRPO, w ramach tworzenia obszarów aktywności gospodarczej i promocji gospodarczej, w 2011 r. wsparł przygotowanie terenów inwestycyjnych o pow. 179,49 ha. Ponadto, w ramach środków z LRPO wybudowano ponad 73 km sieci kanalizacji sanitarnej. Dzięki tak zrealizowanym zadaniom ponad 7 039 osobom poprawiła się infrastruktura wodno-ściekowa. W ubiegłym roku zakończyła się również realizacja 6 projektów z zakresu termomodernizacji. Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich poinformował o naborach wniosków w ramach różnych schematów. W schemacie I Scalanie gruntów w marcu 2011 roku zostały podpisane dwie decyzje na kwotę ogółem 6 850 104,28 zł, wkład UE wynosi 5 137 578,20 zł W schemacie II Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi w kwietniu 2011 roku zostało podpisanych 5 decyzji na kwotę ogółem 60 612 032,55 zł, wkład z UE 45 459 024,38 zł. Realizowane projekty mają na celu zwiększenie retencji wodnej, poprawę ochrony użytków rolnych przed powodziami, rekonstrukcję i odbudowę kanałów, modernizację wałów rzeki oraz budowę przepompowni. We wszystkich realizowanych projektach złożono już wnioski o płatność, które w większej części zostały już rozliczone. W ramach II schematu przeprowadzono również trzeci nabór, który trwał od 4 listopada do 30 grudnia 2011 roku. W ramach trzeciego naboru wpłynęły 4 wnioski o przyznanie pomocy na kwotę ogółem 32 413 509,72 zł w tym 24 310 132,28 zł EFRROW W ramach działania Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej od 19 września 2011 roku do 20 stycznia 2012 roku trwał II nabór wniosków o przyznanie pomocy. Wpłynęły łącznie 63 wnioski o przyznanie pomocy na kwotę ogółem 152 449 712,28 w tym 92 734 088,00 z UE. Od początku programowania zostało wypłaconych 41 płatności na kwotę ogółem 48 824645,16 zł w tym 31153 703,22 zł z UE z tego 30 projektów zakończonych na kwotę ogółem 44 307 620,13 zł, 28 148 393,32 zł z EFRROW. W ramach celu operacyjnego 1.2. Departament Gospodarki i Infrastruktury opracował i złożył wniosek do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze o dofinansowanie zadania na opracowanie dokumentu pn. "Strategia Energetyki Województwa Lubuskiego (wnioskowana kwota dofinansowania 125 000, 00 zł) oraz koordynował prace Zespołu ds. Wspierania Projektu Budowy Elektrowni Gubin-Brody. Departament Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi poinformował, że w zakresie polityki inwestycyjnej gmin dotyczącej gospodarki komunalnej w 2011 roku zbudowano i modernizowano sieci i urządzenia 7

wodociągowe, kanalizacyjne oraz infrastrukturę zagospodarowania odpadów, zgodnie z potrzebami społeczności gmin i wymogami ochrony środowiska. Specyfikacja nakładów: wodociągowanie: 25 660,3 tyś zł. w tym pomoc: z budżetu samorządu 17 109,2 tys. zł, mieszkańców - 808,9 tys. zł, WFOŚiGW 521,7 tys. zł (pożyczki), Unii Europejskiej 7 368,5 tys. zł, innych 2 852,0 tys. zł, kanalizacja: 63 311,7 tys. zł w tym pomoc: z budżetu samorządu 29 656,9 tys. zł, mieszkańców 243,5 tys. zł, WFOŚiGW 2 060,3 tys. zł (w formie pożyczki), Unii Europejskiej 26 777,5 tys. zł, inne 4 573,5 tys zł, zorganizowane wysypiska (składowiska) odpadów komunalnych 54 tys. zł z budżetu samorządu indywidualne wiejskie oczyszczalnie ścieków 2 148,7 tys. zł, w tym z budżetu samorządu 762,0 tys. zł, mieszkańców 596,4 tys. zł, WFOŚiGW 12,1 tys. zł (w formie dotacji), Unii Europejskiej 778,2 tys. zł. W zakresie budowy i modernizacji kanalizacji sanitarnej dla aglomeracji ujętych w Krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych w 2011 roku wybudowano i zmodernizowano wiele kilometrów kanalizacji sanitarnych: Długość wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej - 178 km Długość zmodernizowanej sieci kanalizacji sanitarnej 13 km Przyrost liczby mieszkańców korzystających z usług kanalizacyjnych w wyniku wybudowania sieci kanalizacyjnej 7 442. W 2011 roku wykonano modernizację oczyszczalni ścieków w Sulechowie, Cybince i Bieganowie, co w rezultacie poprawiło jakość odprowadzanych ścieków do odbiornika poprzez zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych z oczyszczalni. Rozbudowano i zmodernizowano oczyszczalnię ścieków ujętych w KPOŚK w miejscowościach takich jak: Gubin, Nowa Sól, Białczyk (aglomeracja Witnica), Górzyca, co przyczyniło się do przyrostu przepustowości oczyszczalni ścieków o ponad 1500 m 3 /d. Zbudowano oczyszczalnie ścieków w Jasieniu, Gozdnicy, Gronowie (aglomeracja Łagów), m. Lipna oraz rozbudowano i zmodernizowano Zakład Utylizacji Odpadów w Gorzowie Wlkp. W wyniku tych działań udział odpadów składowanych w odniesieniu do przyjętych zmniejszy się do 36% 8

Departament Infrastruktury Społecznej poinformował, że w ramach celu operacyjnego 1.2 Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Gorzowie Wlkp. realizował przedsięwzięcia upowszechniające i promujące postawy energooszczędne oraz przygotowujące nauczycieli do prowadzenia zajęć z edukacji ekologicznej (szkolenia, seminaria): 1. Szkolenie nt. Zielone szkoły racjonalnie gospodarujemy energią. 1. W szkoleniu uczestniczyło 27 nauczycieli. 2. Na etapie ogólnopolskim jedno z pierwszych miejsc otrzymało Przedszkole Integracyjne nr 27 w Gorzowie Wlkp., a jedno z trzecich miejsc Zespół Kształcenia Specjalnego nr 1 w Gorzowie Wlkp. 2. Program ekozespołów w mojej szkole czyli ochrona środowiska na co dzień, we współpracy z Fundacją GAP Polska. 3. Kontynuowanie i zakończenie VII edycji Konkursu Programu Ekozespołów pod hasłem Oszczędzam energię chronię klimat. 4. Poszerzenie oferty edukacyjnej szkół placówek o zajęcia związane z praktycznym aspektem ochrony środowiska oraz kształtowanie postaw ekologicznych dzieci i młodzieży. 5. Podtrzymywanie stałej aktywności dzieci i młodzieży poprzez stworzenie możliwości zdrowej rywalizacji w obszarze praktycznych działań mających na celu ochronę środowiska, w tym oszczędzanie energii, selektywną zbiórkę odpadów i zmniejszanie swojego śladu ekologicznego oraz propagowanie działań prośrodowiskowych w środowisku lokalnym. 6. Uzyskiwanie przez szkoły/placówki certyfikatów i dotacji. Departament Geodezji, Gospodarki Nieruchomościami i Planowania Przestrzennego współpracował przy opracowywaniu Planu struktury funkcjonalno przestrzennej oraz Kierunków polityki przestrzennej w ramach prac nad Zmianą Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego, w których zamieszczono informację na temat infrastruktury technicznej regionu w zakresie: elektroenergetyki, gazownictwa, ciepłownictwa, gospodarki wodnej, gospodarkę ściekowej, 9

gospodarki odpadami, telekomunikacji. Wydział Planowania Przestrzennego prowadził postępowanie w sprawie uzgadniania projektów: decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego w zakresie zadań samorządowych (42 projekty), decyzji o warunkach zabudowy w zakresie zadań samorządowych (8 projektów), zmian studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin (17 projektów), miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miast i gmin i ich zmian (77 projektów). Cel operacyjny 1.3. Udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury społecznej w szczególności w sferach edukacji, ochrony zdrowia, kultury i opieki społecznej. Projekty współfinansowane przez LRPO W ramach realizacji celu operacyjnego 1.3. ze środków LRPO w 2011 r. przebudowano i doposażono instytucje ochrony zdrowia, dzięki czemu zwiększona została liczba wykonanych specjalistycznych badań medycznych. Oprócz inwestycji w ochronę zdrowia, wspierano rozwój infrastruktury edukacyjnej poprzez budowę i modernizację obiektów szkolnych. Wśród inwestycji współfinansowanych z LRPO (Priorytet IV Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej) w ubiegłym roku zakończyła się realizacja m.in. takich projektów z obszaru ochrony zdrowia jak: modernizacja szpitala w Sulęcinie (w zakresie Bloku Operacyjnego, Oddziału Chirurgicznego z Pododdziałem Onkologicznym i Poradni Specjalistycznych), rozbudowa szpitala w Sulechowie czy też modernizacja pracowni diagnostyki obrazowej, wymiana sprzętu i adaptacja pomieszczeń Lubuskiego Szpitala Specjalistycznego Pulmonologiczno-Kardiologicznego SP ZOZ w Torzymiu. Z obszaru edukacji zaś w 2011 r. zakończono realizację m.in.: przebudowy Domu Studenta Uniwersytetu Zielonogórskiego WCZEŚNIAK w Zielonej Górze, modernizacji warsztatów szkolnych przy Zespole Szkół Zawodowych w Świebodzinie. Powstało również Szkolne Centrum Sportowo- Edukacyjne przy Gimnazjum nr 1 i Szkole Podstawowej nr 1 w Słubicach. W zakresie kultury: przebudowano zabytkowe budynki i zaadaptowano tereny dla potrzeb Miejskiej Biblioteki w Nowej Soli, dokonano również renowacji i adaptacji zabytkowego obiektu zamkowego w Sulechowie na cele kulturalne. 10

Główny Punkt Informacyjny o Funduszach Europejskich przeprowadził i skoordynował cykl szkoleń dotyczących Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (metodologia tworzenia wniosków, przygotowanie wniosków o płatność, zmiany w aplikowaniu, projekty innowacyjne, pomoc publiczna i zamówienia publiczne w POKL). Łącznie przeprowadzono ok. 35 spotkań, w których udział wzięło ok. 570 osób. Efektem zrealizowanego zadania jest lepsza jakość wniosków składanych w odpowiedzi na konkursy ogłaszane w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki (m.in. związanych z rozbudową infrastruktury społecznej) oraz lepsza jakość wniosków o płatność składanych w ramach rozliczania projektów w POKL. Najważniejsze działania podjęte przez jednostki ochrony zdrowia, dla których województwo lubuskie jest organem założycielskim, dotyczyły remontów, modernizacji i adaptacji pomieszczeń, termomodernizacji budynków. Celem podjętych inwestycji było dostosowanie jednostek do wymagań określonych w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładów opieki zdrowotnej. Likwidowane były bariery architektoniczne w celu udostępnienia obiektów osobom niepełnosprawnym. Inwestycje finansowano ze środków własnych, z LRPO oraz PFRON. Następnym ważnym elementem poprawy jakości usług medycznych było wprowadzenie systemów jakości i standardów świadczenia usług (certyfikaty, plany). W zakresie stosowania nowych technologii medycznych jednostki dokonały zakupów urządzeń i aparatury medycznej. Ponadto w zakresie działań dotyczących promocji zdrowia i kształtowania prozdrowotnych postaw mieszkańców województwa lubuskiego realizowane były programy profilaktyczne, projekty edukacyjne oraz cykliczne akcje i kampanie społeczne. Profilaktyka skupiona była wokół chorób nowotworowych (rak piersi, rak szyjki macicy, rak płuc), układu krążenia, zakaźnych (HIV/AIDS, gruźlica), cywilizacyjnych (m.in. cukrzyca) oraz uzależnień. W ramach propagowania działań na rzecz promocji zdrowia Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego zrealizował w 2011 roku m. in. konferencje, miasteczko zdrowia (DWL), marsze zdrowia, happeningi, spotkania z młodzieżą. Był także organizatorem II Lubuskiego Pikniku Zdrowia oraz współorganizatorem III Lubuskiego Kongresu Kobiet. W zakresie udoskonalenia i rozbudowy infrastruktury ochrony zdrowia w 2011 roku, jednostki ochrony zdrowia, wykonały wiele remontów, modernizacji i adaptacji pomieszczeń. Między innymi Szpital Wojewódzki SP ZOZ w Zielonej Górze ukończył remont Zakładu Rehabilitacji, Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Zielonej Górze zrealizował program dostosowania budynku WOMP do wymogów fachowych i sanitarnych określonych przez Ministra Zdrowia, Szpital Specjalistyczny dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Ciborzu zmodernizował pawilony lecznicze Nr 48 i Nr 59, SP Szpital 11

Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. wykonał prace modernizacyjne Oddziału Hematologii i Oddziału Położniczo Ginekologicznego, SPZOZ Centrum Leczenia Dzieci i Młodzieży w Zaborze wykonał I etap prac adaptacyjnych (w ramach Programu Dostosowawczego) pomieszczeń Oddziału Psychiatrycznego dla Dzieci, Szpital Wojewódzki SP ZOZ w Zielonej Górze zakupił sprzętu i aparaturę medyczną: urologiczny sprzęt endoskopowy, aparat do USG przezklatkowego elektroniczny system drenaży klatki piersiowej-2, aparat do hemodializ, echokardiograf aparat USG DupleX aparat RTG z ramieniem C i opcją angiograficzną Działania podjęte w ramach Departamentu Infrastruktury Społecznej:. Włączenie wszystkich placówek kultury, w szczególności bibliotek publicznych do regionalnej platformy informatycznej. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wlkp. Utrzymano bezpłatny dostęp czytelnikom Biblioteki do szerokopasmowej sieci internetowej PIONIER. Na obszarze Zespołu Czytelń zapewniono dostęp do internetowej sieci bezprzewodowej WiFi. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze W 2011 r. umieszczono 703 publikacje z zasobów WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze w zasobach Zielonogórskiej Biblioteki Cyfrowej dostępnej w Internecie. Kontynuowano modernizacje i rozbudowę sieci informatycznej oraz proces migracji danych do nowego oprogramowania. Opracowano oraz uruchomiono szereg serwisów internetowych ściśle związanych z działalnością WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze. Podniesienie standardu warunków lokalowych i wyposażenia instytucji kultury. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze Przeprowadzono remont kapitalny pomieszczeń i węzła cieplnego Wykonano zmianę aranżacji holu głównego Biblioteki. Lubuski Teatr im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze W ramach kontynuacji projektu pn. Modernizacja Lubuskiego Teatru w Zielonej Górze w budynek Teatru dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych, Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp. 12

W ramach projektu Modernizacja, remont i konserwacja budynków Muzeum Lubuskiego im. Jana Dekerta w Gorzowie Wlkp. kontynuowano prace remontowe, modernizacyjne, konserwacyjne i restauracyjne na trzech zabytkowych budynkach Muzeum. Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli Zrealizowano ostatni etap projektu "Kultury Europy - w kulturze regionu" polegającego na przeniesieniu i zrekonstruowaniu 17 obiektów architektury drewnianej i kamiennej w skansenie kultury ludowej prowadzonym przez Muzeum oraz uzupełnieniu przestrzeni skansenu o małą architekturę. Filharmonia Zielonogórska im. Tadeusza Bairda w Zielonej Górze Wykonano wiele prac remontowych i modernizacyjnych. Zamontowano instalację przeciwoblodzeniową obiektu. Regionalne Centrum Animacji Kultury w Zielonej Górze Odrestaurowano zabytkową salę oraz wykonano remont pomieszczeń budynku głównego Zabezpieczenie obiektów i zasobów dziedzictwa przed pożarami i włamaniami. Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze Wyposażono budynek Biblioteki w system alarmowej sygnalizacji pożarowej. Muzeum Etnograficzne w Zielonej Górze z siedzibą w Ochli Wykonano naprawę instalacji elektrycznej obiektów Muzeum oraz zmodernizowano oświetlenie terenu. W opisie najważniejszych działań w zakresie udoskonalenia i rozbudowy infrastruktury społecznej jest budowa, i modernizacja bazy sportowej szkół i ośrodków sportowo - rekreacyjnych. W 2011 roku Województwo Lubuskie pośredniczyło w przyznawaniu środków finansowych na budowę, przebudowę i remonty obiektów sportowych realizowane przez inwestorów województwa lubuskiego, tworząc Program Rozwoju Bazy Sportowej Województwa Lubuskiego. Środki ministerialne, o których mowa, pochodzą z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. W 2011 roku na realizację zadań wpisanych do Programu przeznaczono kwotę 4.873,8 tys. zł. W ramach tego Programu w 2011 roku województwo lubuskie wzbogaciło się o nowo wybudowane lub zmodernizowane obiekty: Sala sportowa - 1, Sala sportowo rehabilitacyjna - 1, Hale sportowe - 3, Boisko wielofunkcyjne - 1, Kompleks sportowy - 3, Zespół boiskowo - rekreacyjny - 1, 13

Bieżnie tartanowe - 5 Obiekty powstające lub modernizowane powstawały głównie przy szkołach lub zespołach szkół zarówno podstawowych, gimnazjalnych, jak i licealnych, dając młodym ludziom szansę na poprawę kondycji sportowej, utrzymanie aktywności fizycznej, a także sposób na spędzanie wolnego czasu w godzinach popołudniowych. W realizację tego celu wpisują się także powstające w ramach innego ministerialnego programu kompleksy boisk sportowych, składające się z boiska wielofunkcyjnego i piłkarskiego oraz zaplecza szatniowo sanitarnego. Mowa tu o Programie Moje Boisko - Orlik 2012, który polega na udostępnianiu dzieciom i młodzieży nowoczesnej infrastruktury sportowej, w celu aktywnego uprawiania sportu i rozwoju fizycznego pod okiem trenera animatora oraz popularyzacji aktywnego stylu życia. Dzięki przyjętym założeniom dotyczącym wyglądu, sposobu wykonania, a także sposobu finansowania budowy boisk, w 2011 roku wybudowano 12 kompleksów sportowo rekreacyjnych na terenie województwa lubuskiego, co łącznie z obiektami budowanymi od 2008 roku, wpływa na wzbogacenie infrastruktury sportowej o 77 tego typu kompleksów boisk. Na udoskonalenie i rozbudowę infrastruktury społecznej, w skład której wchodzi budowa przyszkolnych obiektów sportowych, wpływa także realizacja programu zainicjowanego przez samorząd Województwa Lubuskiego Lubusik sportowe Lubuskie na lato. Projekt zakłada budowę boiska do plażowej piłki siatkowej oraz organizację turnieju w siatkówkę plażową na nowopowstałym obiekcie. W pilotażowym projekcie udział wzięło 26 samorządów, które przy wsparciu finansowym z budżetu Województwa Lubuskiego realizowało Lubusiki. Realizując przedmiotowy cel Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji w Drzonkowie podjął w 2011 roku konkretne działania: 1. Propagowanie aktywnego wypoczynku wśród dzieci i młodzieży oraz krzewienie ducha sportu i rywalizacji, poprzez organizowanie półkolonii sportowo rekreacyjnych i półkolonii tenisowych. 2. Stworzenie zaplecza wysoko wykwalifikowanej kadry danej dyscypliny sportowej w postaci sławnych reprezentantów i trenerów, celem zapewnienia wysokiego poziomu kształcenia dla adeptów różnych dyscyplin sportowych. Dyscyplinami wiodącymi z uwagi na istniejące warunki bazowe w WOSiR w Drzonkowie są: pięciobój nowoczesny, jeździectwo, tenis stołowy, szermierka. 3. Opracowano program edukacyjny "Lubuska Akademia Sportu 3 edycja" ukierunkowany na kształcenie instruktorów, trenerów i menedżerów sportu, z ewentualnością powołania Lubuskiej Wyższej Szkoły Zawodowej Sportu. 4. Rozszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych dla dzieci, pozwalające rozwijać młode talenty sportowe poprzez wprowadzenie grupowej nauki pływania, gry w tenisa ziemnego, jazdy 14

konnej. Ponadto wprowadzono pakiety zajęć pozalekcyjnych w postaci piłka nożna plus basen, albo tenis ziemny plus grota solna lub basen i grota solna. W Ośrodku prowadzone są też zajęcia szkółki szermierczej oraz gry w tenisa stołowego realizowane przez poszczególne sekcje Zielonogórskiego Klubu Sportowego. 5. Organizacja dużych imprez sportowych i rekreacyjnych, których celem jest podniesienie rozwoju świadomości społeczeństwa dotyczącej konieczności dbania o kondycję fizyczną. W zakresie oferty sportowo-rekreacyjnej WOSiR organizuje rodzinne pikniki w sezonie letnim z szeregiem konkurencji sportowych i zręcznościowych. Intensyfikacja wsparcia sportu masowego dzieci i młodzieży. Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji w Drzonkowie prowadzi grupową naukę pływania, gry w tenisa ziemnego, jazdy konnej. Oferowane są pakiety zajęć pozalekcyjnych w postaci piłka nożna + basen bądź tenis ziemny + grota solna, basen + grota solna. Ponadto na obiektach Ośrodka prowadzone są zajęcia szkółki szermierczej oraz gry w tenisa stołowego realizowane przez poszczególne sekcje Zielonogórskiego Klubu Sportowego. Ośrodek nawiązał stałą współpracę z Lubuskim Towarzystwem Krzewienia Kultury Fizycznej, jak również z Zrzeszeniem Sportowo - Rehabilitacyjnym START, z którymi realizuje zadania sportoworekreacyjne skierowane do dzieci i młodzieży. Powyższe zadania realizowane są w ramach imprez o charakterze sportowo - rekreacyjnym skierowane do szkół, jak i klubów oraz stowarzyszeń sportowych, które mają charakter imprez bezpłatnych. 1. Rozbudowa infrastruktury sportowej i rekreacyjnej województwa. W odpowiedzi na potrzeby zawodników i klubów sportowych WOSiR w Drzonkowie dla zapewnienia dobrych warunków treningowych (na poziomie regionalnym, krajowym i międzynarodowym), odpowiednich do uprawiania sportów wyczynowych realizuje modernizację oraz rozbudowę istniejącej infrastruktury. Realizacja rozbudowy i modernizacja odbywa się w oparciu o środki Województwa Lubuskiego oraz programy unijne (LRPO) i dotacje z Ministerstwa Sportu. Utrzymanie bazy sportowo rekreacyjnej Ośrodka na odpowiednim poziomie wynika też z potrzeb społeczeństwa województwa lubuskiego. Poniżej wymieniono zadania, które w 2011 roku realizowane były w celu poprawy infrastruktury sportowej na terenie WOSIR w Drzonkowie. 9.753.764 zł modernizacja zespołu basenów odkrytych/pływalni wraz z rozbudową internatu sportowego (w tym: zadaszenie niecki basenu) 15

2.400.000 zł przebudowa i rozbudowa wielofunkcyjnego obiektu jeździeckiego, 1.199.578,74 zł budowa podłogi sportowej z nawierzchnią oraz zakup wyposażenia hali tenisowej, 50.000 zł modernizacja stacji transformatorowej, 20.000 zł budowa pełnowymiarowego boiska do piłki siatkowej plażowej, 1.134.394 termomodernizacja hali tenisowej i budynku zaplecza. 2. Wdrażanie programów profilaktyki zdrowotnej, zdrowego stylu życia, kondycji psychofizycznej społeczeństwa. Realizacja tego działania odbywa się poprzez wdrażanie programów promujących profilaktykę prozdrowotną. Programy te odnoszą się do różnego rodzaju zajęć: fitness w wodzie i na sali, zajęć nordic wal king w terenie, jazdy konnej, tenisa ziemnego. Wachlarz możliwości aktywnego wypoczynku na świeżym powietrzu jest wspomagany fachową kadrą w osobie trenerów różnych dyscyplin sportowych. Propagowanie działań prozdrowotnych odbywa się też poprzez zapewnienie bazy dla rekreacji, odnowy biologicznej wyposażonej w urządzenia hydro (bicze szkockie, wirówki, jacuzzi) wspomagające regenerację organizmu, rehabilitację ruchową mieszkańców województwa lubuskiego w tym osób z niepełnosprawnością. Dodatkowo w Ośrodku znajdują się sauny i komora infrared. Zapewnienie dobrej kondycji psychofizycznej umożliwiają zabiegi masażu z użyciem środków naturalnych (typu błoto) z Morza Martwego. Na terenie Ośrodka organizowane są ponadto akcje zdrowotne, propagujące zdrowy styl życia - pikniki np. Lubuski Piknik Zdrowia. 3. Dostosowanie wszystkich obiektów sportowych i logistycznych dla potrzeb osób niepełnosprawnych, pozwalających na realizację szkoleń i imprez sportowych na poziomie regionalnym, ogólnokrajowym i międzynarodowym. W tym celu zrealizowano zadanie polegające na budowie podjazdu dla niepełnosprawnych na salę szermierczą za kwotę dofinansowania z budżetu Województwa Lubuskiego w wysokości 100.000 zł. W zakresie realizacji celu operacyjnego 1.3. Udoskonalenie i rozbudowa infrastruktury społecznej w szczególności w sferach edukacji w 2011 r., Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Gorzowie Wlkp. dążąc do poprawy jakości kształcenia wdrożył w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych w województwie zintegrowany system informacji pedagogicznej, dostęp on-line do wspólnej bazy oraz możliwości zdalnego zarządzania swoim kontem. W celu podwyższenia standardu i warunków pracy 16

oraz bezpieczeństwa uczniów w szkołach medycznych zrealizowano remonty sal i pracowni przedmiotowych. Cel operacyjny 1.4. Stworzenie sprawnego systemu transportu publicznego przy uwzględnieniu mechanizmów Partnerstwa Publiczno Prywatnego. Projekty współfinansowane przez LRPO W ramach LRPO realizowane są 3 projekty z zakresu transportu miejskiego (Priorytetu I Rozwój infrastruktury wzmacniającej konkurencyjność regionu, Działanie 1.1 Poprawa stanu infrastruktury transportowej w regionie - kategoria interwencji Funduszy Strukturalnych 25 Transport miejski): 1. Poprawa jakości i konkurencyjności transportu miejskiego w Zielonej Górze etap II Miasto Zielona Góra (zakup autobusów, rozbudowa systemu informacji pasażerskiej, uruchomienie system biletu elektronicznego). 2. Poprawa jakości i dostępności usług transportu miejskiego w Mieście Żagań poprzez zakup taboru i modernizację infrastruktury Miejski Zakład Komunikacyjny Sp. z o. o. 3. Zintegrowany System Komunikacji Publicznej miasta Gorzowa Wlkp. II etap Miasto Gorzów Wlkp. Wśród celów projektów Beneficjenci wymieniają m.in.: -poprawę funkcjonowania i podniesienie poziomu technicznego taboru i infrastruktury drogowego transportu publicznego poprzez usprawnienie komunikacji miejskiej; -zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności inwestycyjnej regionu w drodze poprawy funkcjonowania systemu komunikacji publicznej. Cel operacyjny 1.5. Wspomaganie procesów rewitalizacji miast i obszarów wiejskich. Projekty współfinansowane przez LRPO W 2011 podpisano jedną umowę w ramach Priorytetu IV Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej Działania 4.3 Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich i wiejskich z Beneficjentem Żagańskie Towarzystwo Budownictwa Społecznego Sp. z o.o. w Żaganiu na inwestycję pt. Rewitalizacja Starówki Miejskiej w Żaganiu etap I. Ponadto, w ubiegłym roku realizowane były również projekty, które dofinansowanie otrzymały w poprzednich latach, takie jak np. rewitalizacja 17

śródmieścia Kożuchowa etap I, rewitalizacja Starówki w Żarach, rewitalizacja Starego Miasta w Nowym Miasteczku. Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich w okresie od 21 marca do 19 maja 2011 roku ogłosił II nabór w ramach działania Odnowa i rozwój wsi. Do tutejszego departamentu wpłynęło 114 wniosków na kwotę ogółem 59 060 296,20 zł w tym 36 895 447,82 zł ze środków EFRROW z tego 79 wniosków złożyły Gminy, 6 wniosków Instytucje Kultury, 28 wniosków Kościoły, 1 wniosek Organizacja. Po weryfikacji zostało zakwalifikowanych 92 projekty na kwotę 47 980 042,71 zł w tym 29 626 528,00zł ze środków UE. 18 Wniosków zostało odrzuconych na kwotę ogółem 6 923 431,17 zł oraz na kwotę z UE 4 725 241,15 zł natomiast trzy wnioski zostały wycofane na prośbę beneficjenta. Łącznie zweryfikowano 99 wniosków o płatność na kwotę ogółem 38 824 962,55 zł w tym 24 796 605,83 zł. Do tej pory zostało zrealizowanych 96 płatności na kwotę ogółem 36 946 941,74 zł w tym 23 741 837,83 zł dofinansowania pochodzi z Unii Europejskiej, z czego 80 projektów na kwotę ogółem 36 179 932,93 zł w tym 23 290 789,41 zł z UE zostały zakończone. III nabór wniosków na lata 2011 2015. Wnioski o przyznanie pomocy w ramach III naboru na 2011-2015 rok dla działania Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja można było składać w terminie od 1 września do 30 listopada 2010 roku. W ramach trzeciego naboru w 2011 roku zostały podpisanych 9 umów. Jedna z umów została zawarta w 2010 roku. Łączna kwota zawartych 10 umów w ramach III naboru wyniosła ogółem 15 626 786,27 zł w tym 12 501 429,00 zł wkładu z Unii Europejskiej. Od początku programowania zostało zrealizowanych 43 płatności na kwotę ogółem 4 428 866,16 zł ( 3 543 092,82 zł wkładu EFRROW) a zakończonych zostało 10 projektów w ramach Funkcjonowania Lokalnej Grupy Działania za 2009 rok na kwotę ogółem 1 597 948,84 zł w tym 1 278 359,07 zł z UE oraz 9 projektów w ramach Funkcjonowania Lokalnej Grupy Działania za 2010 rok na kwotę ogółem 2 010 072,78 zł w tym 1 608 058,14 zł z UE. Łącznie zakończono 19 projektów na kwotę 3 608 021,62 zł z czego 2 886 417,21 zł dofinansowania pochodzi z Unii Europejskiej. Natomiast w ramach Funkcjonowania Lokalnej Grupy Działania na lata 2011-2015 zostało zakończonych 5 etapów dla 4 LGD na kwotę ogółem 605 980,74 zł, w tym EFRROW 484 784,57 zł. Małe projekty Do 31.12.2010 wpłynęło 340 wniosków o przyznanie pomocy na kwotę ogółem 5 449 141,65 zł (4 359 313,22 zł EFRROW) w tym Lokalne Grupy Działania odrzuciły 38 wniosków o przyznanie pomocy na kwotę ogółem 715 852,39 zł (572 681,91 zł EFRROW). 18

W okresie sprawozdawczym zostało zawartych 120 umów na kwotę ogółem 1 858 130,60 zł w tym 1 486 504,26 zł a rozwiązano 4 umowy. Od początku programowania zostało zawartych 205 umów na kwotę ogółem 2 767 231,92 zł w tym 2 213 785,21 zł dofinansowania z UE. W okresie sprawozdawczym, jak i od początku programowania zostały zrealizowane 94 projekty na kwotę ogółem 1 037 265,55 zł w tym 829 812,25 zł środków z UE. Odnowa i rozwój wsi W okresie sprawozdawczym wpłynęło 67 wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i rozwój wsi na kwotę ogółem 21 650 832,88 zł, w tym 13 563 371,18 zł środków z EFRROW. Od początku programowania do 31.12.2011 roku 10 Lokalnych Grup Działania złożyło 163 wniosków o na kwotę ogółem 54 961 324,15 zł w tym 34 928 606,20 zł UE. W okresie sprawozdawczym zostało zawartych 73 umowy z beneficjentami na kwotę ogółem 26 544 672,62 zł w tym 17 046 909,00 zł z UE. Od początku programowania zawarto 104 umowy na kwotę 36 628 311,59 zł w tym 23 718 836,00 zł środków EFRROW. W okresie sprawozdawczym wpłynęło 51 wniosków o płatność na kwotę ogółem 12 118 795,56 zł w tym 8 698 004,01 z UE. Od początku programowania do 31.12.2011 roku wpłynęło 61 wniosków o płatność na kwotę ogółem 13 849 809,18 zł w tym 9 977 138,01 zł z UE. W 2011 roku. Agencja Płatnicza wypłaciła za 18 wniosków na kwotę ogółem 3 277 046,33 zł w tym 2 408 470,88 z UE z czego 17 projektów zostało zakończonych na kwotę ogółem 3 277 046,33 zł w tym 2 408 470,88 zł ze środków EFRROW. Pozostałe wnioski o płatność są na etapie weryfikacji. W zakresie działań realizujących cel operacyjny 1.5 -wspomaganie procesów rewitalizacji miast i obszarów wiejskich, Departament Geodezji, Gospodarki Nieruchomościami i Planowania Przestrzennego poinformował o sporządzeniu Planu struktury funkcjonalno przestrzennej i Kierunków polityki przestrzennej w ramach projektu Zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego. Strefa ekonomiczno gospodarcza tego opracowania wyznacza obszary zdegradowane i zagrożone zniszczeniem wraz z proponowanymi programami ich rewitalizacji lub rewaloryzacji. Cel operacyjny 1.6. Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich W okresie od 21 marca do 19 maja 2011 roku Departament Programów Rozwoju Obszarów Wiejskich ogłosił II nabór w ramach działania Odnowa i rozwój wsi. Do tutejszego departamentu 19

wpłynęło 114 wniosków na kwotę ogółem 59 060 296,20 zł w tym 36 895 447,82 zł ze środków EFRROW z tego 79 wniosków złożyły Gminy, 6 wniosków Instytucje Kultury, 28 wniosków Kościoły, 1 wniosek Organizacja. Po weryfikacji zostało zakwalifikowanych 92 projekty na kwotę 47 980 042,71 zł w tym 29 626 528,00zł ze środków UE. 18 Wniosków zostało odrzuconych na kwotę ogółem 6 923 431,17 zł oraz na kwotę z UE 4 725 241,15 zł natomiast trzy wnioski zostały wycofane na prośbę beneficjenta. Łącznie zweryfikowano 99 wniosków o płatność na kwotę ogółem 38 824 962,55 zł w tym 24 796 605,83 zł. Do tej pory zostało zrealizowanych 96 płatności na kwotę ogółem 36 946 941,74 zł w tym 23 741 837,83 zł dofinansowania pochodzi z Unii Europejskiej, z czego 80 projektów na kwotę ogółem 36 179 932,93 zł w tym 23 290 789,41 zł z UE zostały zakończone. III nabór wniosków na lata 2011 2015. Wnioski o przyznanie pomocy w ramach III naboru na 2011-2015 rok dla działania Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja można było składać w terminie od 1 września do 30 listopada 2010 roku. W ramach trzeciego naboru w 2011 roku zostały podpisanych 9 umów. Jedna z umów została zawarta w 2010 roku. Łączna kwota zawartych 10 umów w ramach III naboru wyniosła ogółem 15 626 786,27 zł w tym 12 501 429,00 zł wkładu z Unii Europejskiej. Od początku programowania zostało zrealizowanych 43 płatności na kwotę ogółem 4 428 866,16 zł (3 543 092,82 zł wkładu EFRROW) a zakończonych zostało 10 projektów w ramach Funkcjonowania Lokalnej Grupy Działania za 2009 rok na kwotę ogółem 1 597 948,84 zł w tym 1 278 359,07 zł z UE oraz 9 projektów w ramach Funkcjonowania Lokalnej Grupy Działania za 2010 rok na kwotę ogółem 2 010 072,78 zł w tym 1 608 058,14 zł z UE. Łącznie zakończono 19 projektów na kwotę 3 608 021,62 zł z czego 2 886 417,21 zł dofinansowania pochodzi z Unii Europejskiej. Natomiast w ramach Funkcjonowania Lokalnej Grupy Działania na lata 2011-2015 zostało zakończonych 5 etapów dla 4 LGD na kwotę ogółem 605 980,74 zł, w tym EFRROW 484 784,57 zł. Małe projekty Do 31.12.2010 wpłynęło 340 wniosków o przyznanie pomocy na kwotę ogółem 5 449 141,65 zł (4 359 313,22 zł EFRROW) w tym Lokalne Grupy Działania odrzuciły 38 wniosków o przyznanie pomocy na kwotę ogółem 715 852,39 zł (572 681,91 zł EFRROW). W okresie sprawozdawczym zostało zawartych 120 umów na kwotę ogółem 1 858 130,60 zł w tym 1 486 504,26 zł a rozwiązano 4 umowy. Od początku programowania zostało zawartych 205 umów na kwotę ogółem 2 767 231,92 zł w tym 2 213 785,21 zł dofinansowania z UE. W okresie 20

sprawozdawczym jak i od początku programowania zostały zrealizowane 94 projekty na kwotę ogółem 1 037 265,55 zł w tym 829 812,25 zł środków z UE Odnowa i rozwój wsi W okresie sprawozdawczym wpłynęło 67 wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju Odnowa i rozwój wsi na kwotę ogółem 21 650 832,88 zł w tym 13 563 371,18 zł środków z EFRROW. Od początku programowania do 31.12.2011 roku 10 Lokalnych Grup Działania złożyło 163 wniosków o na kwotę ogółem 54 961 324,15 zł w tym 34 928 606,20 zł UE. W okresie sprawozdawczym zostało zawartych 73 umowy z beneficjentami na kwotę ogółem 26 544 672,62 zł w tym 17 046 909,00 zł z UE. Od początku programowania zawarto 104 umowy na kwotę 36 628 311,59 zł w tym 23 718 836,00 zł środków EFRROW. W okresie sprawozdawczym wpłynęło 51 wniosków o płatność na kwotę ogółem 12 118 795,56 zł w tym 8 698 004,01 z UE. Od początku programowania do 31.12.2011 roku wpłynęło 61 wniosków o płatność na kwotę ogółem 13 849 809,18 zł w tym 9 977 138,01 zł z UE. W 2011 roku. Agencja Płatnicza wypłaciła za 18 wniosków na kwotę ogółem 3 277 046,33 zł w tym 2 408 470,88 z UE z czego 17 projektów zostało zakończonych na kwotę ogółem 3 277 046,33 zł w tym 2 408 470,88 zł ze środków EFRROW. Pozostałe wnioski o płatność są na etapie weryfikacji. Działanie: szczególne korzystanie z wód dla celów rybactwa śródlądowego. Źródło danych: Informacja Departamentu Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi: Od chwili przyjęcia przez Sejmik Województwa Lubuskiego Programu udrażniania wód płynących dla celów rybactwa w województwie lubuskim na lata 2005 2020 zostały ukończone tylko cztery przepławki dla ryb. Biorąc pod uwagę, że Program udrażniania wód płynących dla celów rybactwa w województwie lubuskim na lata 2005 2020 dotyczy budowy przepławek, przeróbki lub likwidacji ok. 130 urządzeń hydrotechnicznych na 29 rzekach i kanałach obecny stan realizacji tych zamierzeń jest znacznie opóźniony. W związku z niewielkimi obecnie efektami rzeczowymi w udrażnianiu wód, niewielkie rozmiary ma również akcja zarybiania gatunkami dwuśrodowiskowymi. W jej ramach Drawieński Park Narodowy kontynuował zarybianie rzeki Drawy smoltami łososia w ilości 30.000 sztuk, rzeki Płocicznej narybkiem łososia w ilości 35.000 sztuk. Polski Związek Wędkarski Okręg Zielona Góra prowadził w 2010 roku zarybienia rzeki Nysy Łużyckiej narybkiem letnim certy w ilości 5.091 sztuk. Również Polski Związek Wędkarski Okręg Gorzów Wlkp. prowadzi coroczne zarybienia rybami dwuśrodowiskowymi. W 2010 roku certą zarybiono: 21

1. rzekę Noteć w ilości 6.364 sztuk (narybku jesiennego). Zarybienie zostało wykonane ze środków budżetu państwa, w ramach programu zarybienia polskich obszarów morskich pilotowanego przez Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie, Zakład Ryb Wędrownych w Gdańsku. Polski Związek Wędkarski Okręg w Gorzów Wlkp. prowadził również zarybienia rzeki Noteć certą (narybkiem jesiennym) w ilości 7.454 sztuk. Zarybienia powyższe finansowane były ze środków własnych PZW Okręg w Gorzowie Wlkp.; - rzekę Wartę w ilości 15.000 sztuk (narybkiem jesiennym); - rzekę Drawę w ilości 2.545 sztuk (narybkiem jesiennym); - rzekę Odrę w ilości 15.000 sztuk (narybkiem jesiennym). Oprócz zarybień certą Polski Związek Wędkarski Gorzów Wlkp. prowadzi również zarybienia materiałem troci wędrownej oraz łososia: 2. rzeka Drawa w ilości 1.800 sztuk narybku letniego troci wędrownej oraz 2.300 sztuk narybku letniego łososia; 3. rzeka Odra - w ilości 4.000 sztuk smoltów troci wędrownej oraz 2.000 sztuk smoltów łososia; 4. rzeka Warta w ilości 4.000 sztuk smoltów troci wędrownej oraz 2.000 sztuk smoltów łososia. Ponadto dorzecze rzeki Odry zarybiane jest corocznie przez użytkowników rybackich kilkuset kilogramami węgorza obsadowego. Działanie: modernizacja gospodarstw rolnych Źródło danych: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Oddział Regionalny w Zielonej Górze. W roku 2011 w ramach działania złożono 117 wniosków, z których to podpisano 105 umów na kwotę 15 468 965,70 mln zł. Przedsięwzięcie: Zachowanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych. Działanie: wsparcie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW). Źródło danych: Informacja Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Oddział Regionalny w Zielonej Górze. Specyfikacja nakładów: Ilość złożonych wniosków o dopłaty z tytułu ONW 16 652 szt., ilość wydanych decyzji przyznających płatność 16 511 szt., kwota wsparcia na rok 2011 na dzień 30.04.2012 r. 43 260 150,74 zł. Przedsięwzięcie: Różnicowanie działalności gospodarczej na wsi. 22

Działanie: inwestycje dla wykorzystania lokalnych zasobów surowcowych i kapitału ludzkiego. Źródło danych: Informacja Departamentu Rolnictwa, Środowiska i Rozwoju Wsi. Od 1 stycznia 2006 r. sprawy związane z rejestracją Grup Producentów Rolnych (ustawa z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw Dz. U. z 2000 r. Nr 88, poz. 983, ze zm.) oraz Grup Producentów Owoców i Warzyw (ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. o organizacji rynków owoców i warzyw, rynku chmielu, rynku tytoniu, suszu paszowego oraz rynków lnu i konopi uprawianych na włókno (Dz. U. z 2011r., Nr 145, poz. 868) prowadzi Marszałka Województwa Lubuskiego. Liczba zarejestrowanych w 2011 r. przez Marszałka Województwa Grup Producentów Rolnych - 13 (ogółem stan na koniec roku 45). W ramach realizacji celu operacyjnego 1.6 Lubuski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Zielonej Górze w 2011 roku wykonał wiele prac w zakresie rozbudowy i modernizacji systemu ochrony przeciwpowodziowej: 1) Rozbudowa i modernizacja systemów ochrony przeciwpowodziowej rekonstrukcja i odbudowa rzek i kanałów Gorzów-Borek-Ciecierzyce etap II modernizacja wałów rz. Warty Lewy na dł. 4,0 km Wykonanie modernizacji lewostronnego wału zapewni ochronę terenów rolnych, życia i mienia ludności zamieszkujących tereny wsi Deszczno, Ciecierzyce, borek, Czechów oraz m. Gorzów Wlkp. 2) Młynkowo II odbudowa i modernizacja prawego odcinka wału p. pow. km 442,27 445,50 rz. Odry. W wyniku wykonanej w ramach inwestycji przebudowy istniejącego wału wraz z wykonaniem nawierzchni betonowej na koronie wału na całym rozbudowanym odcinku i na przejazdach wałowych zostanie zapewniona poprawa stopnia ochrony przeciwpowodziowej w części doliny rzeki odry oraz rzeki Obrzycy 3) Rzeka Maszewka rekonstrukcja i odbudowa rzeki w km 0+000-3+300 Zrekonstruowany i odbudowany odcinek rzeki umożliwi swobodny odpływ wód przy jednoczesnym zapewnieniu optymalnych poziomów wody w przyległym terenie i odbioru wód z urządzeń odwadniających 4) Rzeka Lubsza odbudowa (modernizacja) rzeki w km 36+100-39+500 Odbudowany odcinek rzeki zapewni swobodny odpływ wód normalnych przy jednoczesnym zapewnieniu optymalnych poziomów wody gruntowej w przyległym terenie poprzez wykonanie umocnień koryta rzeki oraz odbudowę budowli usytuowanych korycie będącym w złym stanie technicznym lub posiadających nieprawidłowe parametry. 23

W 2011 roku, w ramach realizacji celu operacyjnego 1.6. Departament Geodezji, Gospodarki Nieruchomościami i Planowania Przestrzennego brał czynny udział w sporządzeniu Planu struktury funkcjonalno przestrzennej oraz Kierunków polityki przestrzennej, projektu Zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Lubuskiego, w których opracowano między innymi sferę ekonomiczno gospodarczą regionu, w tym: modernizację i rozwój gospodarki rolnej, wyznaczenie obszarów planowanych do zalesienia. W zakresie Zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich Departament wykonał analizy zmian w strukturze agrarnej dla Gminy Bytom Odrzański Wykonanie oraz Gminy Bytom Odrzański Cel operacyjny 1.7. Wzrost efektów płynących ze współpracy transgranicznej i międzyregionalnej. Departament Współpracy Zagranicznej i Informacji Europejskiej poinformował, że w zakresie działań podjętych w celu zwiększenia efektów płynących ze współpracy transgranicznej i międzyregionalnej wymienić można m.in.: 1. organizację i udział w spotkaniach z partnerami zagranicznymi, m.in.: 13 stycznia 2011 r. spotkanie Marszałka Województwa Lubuskiego z Ministrem Gospodarki i Spraw Europejskich Kraju Związkowego Brandenburgia. Rozmowy dotyczyły energii, kopalni odkrywkowych, Strategii Polski Zachodniej oraz otwarcia rynku pracy w Niemczech. Ponadto rozmawiano na temat współpracy terytorialnej, wspólnych projektach transgranicznych oraz współpracy szpitali. 23 lutego 2011 r. wizyta Przewodniczącego Stowarzyszenia Francja Polska, Lot Lubuskie. Celem wizyty było m.in. krótkie podsumowanie działalności stowarzyszenia w 2010 roku; przedstawianie programu stowarzyszenia na rok 2011; spotkanie z uczestnikami realizowanego wówczas projektu staży w Departamencie le Lot; omówienie uczestnictwa stowarzyszenia w Euroregionalnych Targach Agroturystycznych w Krośnie Odrzańskim (Festiwal Smaku); przedstawienie władzom województwa propozycji zorganizowania na terenie Departamentu le Lot misji studyjnej nt. Rola żeglugi śródlądowej w promocji turystycznej regionu. 27 czerwca 2011 r. Lubusko-Brandenburska Debata Europejska, która odbyła się w Gorzowie Wlkp. W spotkaniu uczestniczył Premier Kraju Związkowego Brandenburgia. Debata dotyczyła przede 24