Założenia Deklaracji Helsińskiej
Deklaracja Helsińska W 2010 na kongresie Europejskiego Towarzystwa Anestezjologii w Helsinkach podpisano tzw. Deklarację Helsińską w Sprawie Bezpieczeństwa Pacjenta w Anestezjologii. Istnieją również Międzynarodowe Standardy Bezpiecznej Praktyki Anestezjologicznej Światowej Federacji Towarzystw Anestezjologicznych (WFSA).
Założenia Deklaracji Helsińskiej pacjent ma prawo oczekiwać, że podczas koniecznego leczenia będzie bezpieczny i nie zostanie narażony na utratę zdrowia lub życia w opiece okołooperacyjnej. Anestezjolog odgrywa bardzo ważną rolę współpracując z chirurgiem jeżeli chodzi o zapewnienie takiego bezpieczeństwa.
Prawa pacjenta i obowiązki płatnika usług chorzy mają prawo do wyrażania własnej opinii na temat sposobu leczenia jeżeli ma to przyczynić się do podniesienia bezpieczeństwa procedury. Podmioty finansujące świadczenia zdrowotne mają prawo oczekiwać zapewnienia okołooperacyjnego bezpieczeństwa chorych, ale w związku z tym mają obowiązek finansować odpowiednie działania zmierzające do realizacji tych oczekiwań.
Obowiązki usługodawcy Instytucje zapewniające chorym opiekę anestezjologiczną (mające zakontraktowane świadczenie usług anestezjologicznych i chirurgicznych) powinny spełniać minimalne standardy monitorowania, zalecane przez odpowiednie instytucje. Wszystkie instytucje powinny włączyć się w program WHO Bezpieczna Chirurgia Ratuje Życie.
Procedury i standardy!!! Instytucje świadczące usługi anestezjologicznechirurgiczne powinny posiadać standardy (procedury) wewnętrzne określające postępowanie w różnych sytuacjach zarówno nagłych jak i rutynowych tj. sprawdzanie sprzętu i leków, oceny przedoperacyjnej, trudnej lub niemożliwej intubacji, masywnego krwotoku, anafilaksji, nagłego zatrzymania krążenia, kontroli zakażeń szpitalnych oraz opieki pooperacyjnej w tym prowadzenia analgezji pooperacyjnej bezpiecznego leczenia bólu.
Współpraca pomiędzy zabiegowcami i anestezjologami Kluczem do sukcesu jest współpraca między specjalnościami zajmującymi się pacjentem w okresie okołooperacyjnym. Powinny być jasno określone obowiązki i kompetencje zespołów, Powinny być stworzone wewnętrzne procedury oparte o obowiązujące standardy, jednocześnie uwzględniające specyfikę placówki.
Procedury anestezjologiczne: Sprawdzanie sprzętu i leków: Obowiązek sprawdzenia sprzętu jest niepodważalny- wiele sytuacji zagrażających życiu pacjenta wynikało z nie przygotowania i niesprawności sprzętu. Należy jasno określić w danej jednostce, kto jest odpowiedzialny za codzienne sprawdzenie i ewentualne drobne naprawy sprzętu i jakie jest postępowanie w przypadku stwierdzenia drobnych usterek (w tym procedura przesunięcia sprzętu). Powinna być procedura szpitalna przygotowania leków i sprzętu typu laryngoskop, rurki intubacyjne, z wyraźnym określeniem obowiązków i odpowiedzialności. Wg zaleceń ESA leki powinien przygotowywać lekarz, ewentualnie pielęgniarka pod nadzorem lekarza.
Procedury anestezjologiczne: Postępowanie w nagłych, nieoczekiwanych trudnościach intubacyjnych: Są polskie wytyczne, które należy wdrożyć w każdej jednostce wykonującej świadczenia anestezjologiczne: SPUDO - Sekcja Przyrządowego Udrażniania Dróg Oddechowych PTAiIT Gaszyński T, Głuszcz R, Dobielski P, Jakubiak J. Wytyczne postępowania w przypadku nieprzewidzianych trudności z wykonaniem intubacji dotchawiczej u dorosłych. Anestezjologia Intensywna Terapia 2009; 41: 180-188
Procedury ogólne: Postępowanie w nagłych krwotokach : są dostępne wytyczne różnych towarzystw np.
Procedury, które wymagają współdziałania pomiędzy specjalnościami: Przygotowanie pacjenta do procedury zabiegowej - należy jasno i klarownie określić zakres wymaganych badań przedoperacyjnych i niezbędnych konsultacji specjalistycznych. Opierając się o wytyczne towarzystw naukowych można stworzyć panel obowiązujących badań i konsultacji. Obecnie przyjętą tendencją jest uwzględnianie ryzyka anestezjologicznego i chirurgicznego procedury, wobec tego oba zespoły powinny wspólnie zadeklarować jakie badania są potrzebne. (Wytyczne ESA w przygotowaniu.)
Ocena ryzyka procedury Ryzyko Ryzyko znieczulenia Niskie ASA 1-2 Średnie ASA 3 Wysokie > ASA 3 zabiegu Niskie Średnie Wysokie Grupa 1 Grupa 1 Grupa 2 Grupa 1 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 2 Grupa 3 Grupa 3
Przykłady zabiegów do oceny ryzyka chirurgicznego procedury: Niskie ryzyko: nacięcie ropnia, Niewielkie: przepuklina pachwinowa, żylaki kończyn dolnych, artroskopia, usunięcie migdałków Średnie: panhisterektomia, TURP, operacja dyskopatii, usunięcie wola tarczycy Wysokie: wymiana stawu biodrowego, torakochirurgia, neurochirurgia, rozległe operacje brzuszne.
Procedury, które wymagają współdziałania pomiędzy specjalnościami: Postępowanie w nagłym zatrzymaniu krążenia - należy szczegółowo określić zasady wzywania zespołu resuscytacyjnego, wyposażenie zestawów do resuscytacji, obowiązki personelu oddziału i obowiązki zespołu R, system kontroli sprzętu, ewaluacji podejmowanych czynności oraz prowadzenie szkoleń personelu całej placówki. Kierując się wytycznymi Polskiej Rady Resuscytacji 2010 i bazując na dostępnych schematach należy stworzyć wewnętrzne procedury postępowania.
Procedury, które wymagają współdziałania pomiędzy specjalnościami: Leczenie bólu pooperacyjnego - kierując się wytycznymi Polskiego Towarzystwa Badania i Leczenia Bólu należy stworzyć procedurę wewnętrzną uwzględniającą specyfikę placówki tj. profil zabiegów, możliwość stworzenia zespołów bólowych, ilość personelu, dostępność sprzętu itd. Wobec niedostatku zespołów anestezjologicznych wiele zadań kontroli i leczenia bólu pooperacyjnego przejmą zespoły zabiegowe.
Procedury, które wymagają współdziałania pomiędzy specjalnościami: Kontrola zakażeń wewnątrzszpitalnych - muszą być stworzone jasne zasady prowadzenia spójnej polityki antybiotykowej opartej o systematyczną kontrolę mikrobiologiczną, Należy wprowadzić założenia akcji Wygrać z Sepsą - wczesnej identyfikacji pacjentów, którzy mogą lub już rozwinęli sepsę, oraz szybkiego wdrożenia postępowania terapeutycznego.