RYZYKO ZAWODOWE prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących straty, w szczególności wystąpienia niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy. 39 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
o Fizyczne o Psychospołeczne Biologiczne Chemiczne
Czynnik uciążliwy występujący w procesie pracy czynnik, którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do zmęczenia, rozdrażnienia. To czynniki, których oddziaływanie na pracownika może być przyczyną złego samopoczucia lub nadmiernego zmęczenia, które nie prowadzi jednak do trwałego pogorszenia stanu zdrowia. Mogą one jednak prowadzić do dłuższej nieobecności pracownika z powodu choroby i obniżenia wydajności.
Czynnik szkodliwy występujący w procesie pracy, to czynnik, którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do schorzenia (choroby zawodowej). W zależności od poziomu oddziaływania lub innych warunków czynnik szkodliwy może stać się czynnikiem niebezpiecznym.
Czynnik niebezpieczny występujący w procesie pracy, to czynnik, którego oddziaływanie na pracujących prowadzi lub może prowadzić do urazu (wypadku w pracy).
Czynniki środowiska pracy Fizyczne hałas drgania (wibracja) promieniowanie (jonizujące, podczerwone, nadfioletowe, laserowe) pole elektromagnetyczne elektryczność statyczna pyły przemysłowe czynniki niebezpieczne mogące prowadzić do urazów: ostre oraz wystające elementy i krawędzie Chemiczne w zależności od możliwych skutków i rodzaju ich działania: toksyczne drażniące uczulające rakotwórcze mutagenne upośledzające funkcje rozrodcze w zależności od sposobów wchłaniania: przez drogi oddechowe przez skórę i błony śluzowe przez przewód pokarmowy
Czynniki środowiska pracy cd. Biologiczne mikroorganizmy bakterie wirusy grzyby pierwotniaki substancje wytwarzane przez mikroorganizmy toksyny alergeny Psychofizyczne obciążenie fizyczne (statyczne i dynamiczne) obciążenie nerwowo-psychiczne: obciążenie umysłu obciążenie lub niedociążenie percepcyjne obciążenie emocjonalne kontakty interpersonalne makroorganizmy rośliny zwierzęta
śliskie, mokre, nierówne nawierzchnie, odklejona wykładzina, płytka terakoty lub jej brak, możliwość wystąpienia urazów w wyniku poślizgnięcia się, potknięcia i upadku zwłaszcza w sytuacjach udzielania pomocy w nagłych przypadkach, zagrożenie zakłuciem ostrymi narzędziami, igłami, stłuczonym szkłem, skaleczenie ostrą krawędzią, możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia
zagrożenie poparzeniem na skutek zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperaturygorące urządzenia zagrożenia porażenia prądem elektrycznym w przypadku użytkowania wadliwie działającego lub uszkodzonego sprzętu, stosowanie substancji chemicznych płyny i środki do dezynfekcji, sterylizacji, odkażania
promieniowanie jonizujące, laserowe, pole elektromagnetyczne, kontakt z urządzeniami podłączonymi do prądu o wysokim napięciu (diatermia, monitory ekranowe, hałas,
klimatyzowane pomieszczenia, nieodpowiednia temperatura pomieszczeń i sal, oświetlenie naturalne i sztuczne.
- kontakt bezpośredni z rozlanymi, rozsypanymi, wyciekającymi substancjami chemicznymi - możliwość zatrucia, - opary i gazy uwalniane w procesie mieszania nieznanych substancji,
- mydła, detergenty, środki do dezynfekcji- w wyniku częstego z nimi kontaktu możliwość wystąpienia podrażnień, uczuleń i stanów zapalnych skóry - aerozole płynów myjących i czyszczącychmożliwość wystąpienia podrażnienia spojówek, błony śluzowej nosa i gardła
- lateks - rękawiczki- możliwość uczulenia (wstrząs, zapalenie skóry, napad duszności- astmy) w zetknięciu się z rękawiczkami lub innymi materiałami zawierającymi lateks
Możliwość zakażenia w wyniku kontaktu bezpośredniego z: krwią, płynami ustrojowymi i tkankami, mikroorganizmy chorobotwórcze możliwość zakażenia w wyniku kontaktu bezpośredniego z chorym (kontakt z osobami chorymi na gruźlicę, prątkującymi, chorymi na świerzb i innymi chorobami zakaźnymi),
- mikroorganizmy chorobotwórcze przenoszone drogą naruszenia ciągłości tkanek: WZW typu B i C, wirus HIV.
- praca wykonywana przez wiele godzin w wymuszonej pozycji ciała, - nadmierny wysiłek podczas podnoszenia, - przeciążenie pracą związane z: absencją chorobową, sezonem urlopowym, minimalnym zatrudnieniem personelu, - niedostateczne wyposażenie stanowisk pracy w sprzęt i aparaturę, - występowanie konfliktów interpersonalnych,
- bezpośredni kontakt z ludźmi przewlekle i nieuleczalnie chorymi, - narażenie na agresywne zachowanie podopiecznych na skutek urazów i zmian chorobowych, - konieczność pracy z różnymi zespołami, jak i współpracownikami, - praca zmianowa, - praca w porze nocnej,
rozwiązywanie dylematów moralnych, częste narażenie na konflikty, nierzadkie konfrontowanie posiadanych cech osobowości i kompetencji, ryzyko popełnienia błędu, niskie wynagrodzenie za pracę, ciągła gotowość do działania, w każdym miejscu i o każdej porze dnia i nocy na terenie przychodni, szpitala.
- zmęczenie, - dolegliwości bólowe ze strony układu kostnomięśniowo- stawowego, - częste przeziębienia i infekcje, - żylaki kończyn dolnych, - bóle i zawroty głowy, - zaburzenia snu, - zaburzenia hormonalne- trudności z zajściem w ciążę, jak i donoszenie jej do rozwiązania, - zaburzenia ze strony układu pokarmowego, - zaburzenia ze strony układu krążenia: nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, - wypalenie zawodowe.
- zanik entuzjazmu do pracy, - niestabilność uczuciowa, - niedostateczne wykorzystanie posiadanej wiedzy i umiejętności, - uczucie utraty tego, co stanowiło atrakcyjne wyzwanie, - poczucie przymusu przy wykonywaniu dotychczasowych zajęć,
- zwlekanie lub odwlekanie dotychczas łatwo wykonywanych czynności, - przenoszenie niezadowolenia z sytuacji z pracy do domu, rodziny, towarzystwa, - unikanie pracy poprzez branie zwolnień lekarskich, - przekonanie o daremności i bezsensowności podejmowanych działań,
- obniżenie progu tolerancji na trudne sytuacje i zdarzenia, - obniżenie oceny samego siebie, - nasilenie potrzeb takich jak: - dominacja jako kompensata obciążenia psychicznego wypływającego z braku poczucia kontroli nad procesem leczenia i pielęgnowania, - prestiżu i uznania.
- emocjonalne dystansowanie się, - bycie asertywnym, - prowadzenie odpowiedniego stylu życia, - kierowanie się optymizmem i humorem. Tego można się nauczyć!
- planowanie i realizacja cyklicznych szkoleń dla pracowników, - przestrzeganie zasad, norm, procedur, standardów obowiązujących w danej placówce, - okresowa kontrola stanu technicznego urządzeń i sprzętu komputerowego, - przestrzeganie przepisów BHP i P/POŻ - stosowanie środków ochrony indywidualnej, - przestrzeganie czasu pracy i norm zatrudnienia, - oznaczenie stref ochronnych, - profilaktyczne badania lekarskie.