STAN SANITARNY I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU GOLUBSKO-DOBRZYŃSKIEGO W 2015 ROKU

PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GOLUBIU-DOBRZYNIU 87-400 GOLUB-DOBRZYŃ UL. DR J. G. KOPPA 1A tel./fax (56) 683-24-42; (56) 683-24-85; e-mail:psse.golubdobrzyn@pis.gov.pl; www.bip05pwisbydgoszcz.pl STAN SANITARNY I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU GOLUBSKO-DOBRZYŃSKIEGO W 2015 ROKU Golub-Dobrzyń, marzec 2016r.

Opracowano w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu Zespół autorski: Hanna Bożejewicz, Janina Dołęgowska, Katarzyna Lotarska, Krystyna Majewska, Wiesław Makowski, Helena Melerska, Ewa Prażuch, Danuta Rutkowska, Gabriela Warnel Skład: Ewa Prażuch 2

SZANOWNI PAŃSTWO Wzorem lat ubiegłych mam zaszczyt zaprezentować Państwu raport dotyczący oceny stanu sanitarno-epidemiologicznego powiatu golubsko-dobrzyńskiego za 2015 rok. Głównym celem działania Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Golubiu-Dobrzyniu, zgodnie z zamierzeniami planu pracy na rok 2015 było promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem zdrowotnym żywności, żywienia oraz wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego w zakresie zdrowia publicznego oraz prowadzenie działalności przeciwepidemicznej. Powyższy cel realizowany był w oparciu o regulacje prawne, ze szczególnym uwzględnieniem ustawy z dnia 14 marca 1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2015r. poz. 1412). W przedłożonym Państwu dokumencie, ujęto sytuację epidemiologiczną powiatu golubsko-dobrzyńskiego w zakresie chorób zakaźnych oraz wyniki nadzoru sanitarnego prowadzonego przez poszczególne komórki organizacyjne w Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu. Mając świadomość rangi pełnionych zadań i chcąc je wykonywać w sposób kompetentny, umacniając wiarygodność i rzetelność prowadzonych działań kontrolnych, Państwowa Inspekcja Sanitarna powiatu golubsko-dobrzyńskiego doskonaliła wdrożony system zarządzania jakością zgodny z normą PN-EN ISO/IEC 17020:2012. Realizacja zadań obejmowała pracę w systemach informatycznych krajowych i europejskich: system monitorujący jakość wody przeznaczonej do spożycia, system jakości wody w kąpieliskach, system ostrzegający o niebezpiecznych produktach żywnościowych i środkach żywienia zwierząt (RASFF), system szybkiego informowania o niebezpiecznych produktach (RAPEX), elektroniczny system nadzoru nad dystrybucją szczepionek, rejestr ognisk epidemicznych, monitoring dopalaczy. Dziękuję za współpracę Starostwu Powiatowemu, organom samorządowym, inspekcjom. Współpraca ta w znaczący sposób wpływa na zwiększenie efektywności działań, podejmowanych przez Państwową Inspekcje Sanitarną, w zakresie poprawy zdrowia publicznego na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Przedstawiając niniejszy raport pragnę zwrócić uwagę na złożoność i wagę zagadnień leżących w gestii Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz szeroki zakres zadań wykonywanych przez pracowników Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu na rzecz zdrowia publicznego. z poważaniem Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu Iwona Malinowska 3

SPIS TREŚCI WSTĘP... 6 1. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA CHORÓB ZAKAŹNYCH... 7 1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez czynniki biologiczne... 11 1.2. Ogniska zatruć i zakażeń pokarmowych... 13 1.3. Bakteryjne ostre choroby inwazyjne... 14 1.4. Neuroinfekcje... 14 1.5. Choroby przenoszone przez naruszenie ciągłości tkanek... 14 1.6. Poliomyelitis oraz przypadki ostrego porażenia wiotkiego u dzieci do lat 14... 15 1.7. Choroby wysypkowe wieku dziecięcego... 15 1.8. Krztusiec... 17 1.9. Choroby przenoszone przez kleszcze... 17 1.10. Gruźlica... 17 1.11. Profilaktyka wścieklizny u ludzi... 18 1.12. Grypa i zachorowania grypopodobne... 18 1.13. Zgony z powodu chorób zakaźnych... 19 1.14. Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych... 19 1.15. Podsumowanie... 22 2. STAN SANITARNY WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA, KĄPIELISK, MIEJSC WYKORZYSTYWANYCH DO KĄPIELI I URZĄDZEŃ WYKORZYSTYWANYCH DO ZAOPATRYWANIA LUDNOŚCI W WODĘ... 24 2.1. Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę... 24 2.1.1. Wodociągi o produkcji 100 m³/dobę... 25 2.1.2. Wodociągi o produkcji 101-1000 m³/dobę... 26 2.1.3. Wodociągi o produkcji 1001-10000 m³/dobę... 26 2.2. Kąpieliska i miejsca wykorzystywane do kąpieli... 27 2.3. Podsumowanie... 28 3. PODMIOTY WYKONUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ LECZNICZĄ... 28 3.1. Stan techniczny i funkcjonalny, zaopatrzenie w wodę do spożycia, postępowanie z bielizną i odpadami medycznymi... 29 3.1.1.Podmioty lecznicze wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne... 29 3.1.1.1. Zaopatrzenie w wodę do spożycia... 29 3.1.1.2. Postępowanie z odpadami... 30 3.1.1.3. Postępowanie z bielizną... 30 3.1.2. Praktyki zawodowe... 31 3.1.2.1. Zaopatrzenie w wodę... 32 3.1.2.2. Postępowanie z odpadami... 32 3.1.2.3. Postępowanie z bielizną... 32 3.2. Podsumowanie... 32 4. NADZÓR NAD ŻYWNOŚCIĄ I ŻYWIENIEM... 33 4.1. Stan sanitarny obiektów produkcji i obrotu środkami spożywczymi oraz żywienia zbiorowego... 36 4.1.1. Obiekty produkcji żywności... 36 4.1.2. Obiekty obrotu żywnością... 37 4.1.3. Obiekty żywienia zbiorowego - otwarte... 39 4.1.4. Zakłady żywienia zbiorowego - zamknięte... 39 4.2. Jakość zdrowotna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością... 41 4

4.3. Ocena wdrażania systemów kontroli wewnętrznej w zakładach produkcji i obrotu żywnością... 42 4.4. Funkcjonowanie systemu wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach żywnościowych i paszach - RASFF, Unijny system szybkiego powiadamiania o produktach niebezpiecznych RAPEX... 45 4.5. Nadzór nad suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego... 47 4.6. Podsumowanie... 47 5. WARUNKI SANITARNO-HIGIENICZNE W SZKOŁACH I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO-WYCHOWAWCZYCH... 48 5.1 Stan techniczny oraz sanitarny budynków... 50 5.2. Ocena warunków pobytu i nauki... 53 5.2.1. Infrastruktura do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego... 53 5.2.2. Ergonomia w placówkach nauczania i wychowania... 54 5.2.3.Tygodniowy rozkład zajęć... 56 5.2.4. Możliwość pozostawienia podręczników w szkole... 56 5.2.5. Opieka medyczna... 57 5.2.6. Dożywianie dzieci i młodzieży... 57 5.2.7. Substancje i preparaty chemiczne w szkolnych pracowniach chemicznych... 57 5.2.8. Inne działania... 57 5.3. Podsumowanie... 58 6. CHOROBY ZAWODWE, PREWENCJA CHORÓB ZAWODOWYCH, ŚRODOWISKO PRACY... 59 6.1. Choroby zawodowe... 59 6.2. Środowisko pracy... 61 6.3. Podsumowanie... 69 7. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ... 70 7.1. Stan sanitarno-techniczny poszczególnych grup obiektów... 72 7.2. Podsumowanie... 79 8. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY... 79 8.1. Charakterystyka podjętych działań... 80 8.1. Podsumowanie... 81 9. OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA... 82 9.1. Interwencje programowe... 83 9.2. Interwencje nieprogramowe... 85 9.3. Inne przedsięwzięcia... 86 9.4. Podsumowanie... 86 10. WNIOSKI KOŃCOWE... 87 5

WSTĘP Głównym celem działalności Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu było sprawowanie nadzoru nad bezpieczeństwem żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu, bezpieczeństwem zdrowotnym wody, zapobieganie chorobom, w tym chorobom zakaźnym i zawodowym, organizowanie i koordynowanie działalności promocyjnej na rzecz ochrony zdrowia społeczeństwa poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego w zakresie zdrowia publicznego oraz prowadzenia działalności przeciwepidemicznej. Działalność nadzorowa w roku 2015 polegała na kontroli spełniania wymagań obowiązujących przepisów w zakresie utrzymania pożądanych norm zdrowotnych, a realizacja zadań statutowych odbywała się zgodnie z Planem zasadniczych przedsięwzięć na rok 2015 zatwierdzonym przez Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy, obejmującym główne kierunki działania, zasadnicze zamierzenia oraz harmonogram nadzoru nad obiektami. W roku 2015 na nadzorowanym terenie przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Golubiu-Dobrzyniu przeprowadzono łącznie 1158 kontroli sanitarnych, wizytacji i wywiadów epidemiologicznych, wydano 123 decyzji merytorycznych, 119 decyzji płatniczych, wystawiono 8 postanowień, wystawiono 2 tytuły wykonawcze, nałożono 2 mandaty karne na łączną kwotę 300 złotych, nie skierowano wniosków o ukaranie ani aktów oskarżenia do prokuratury, nie nałożono kar pieniężnych. Do badań laboratoryjnych pobrano ogółem 244 próbek, wykonano 467 badań, w tym 1097 oznaczeń. W związku ze zmianami, na mocy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji w województwie (Dz. U. z 2009r., Nr 92, poz. 753 z późn. zm.), od 1 stycznia 2010 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu stał się organem rządowej administracji zespolonej w powiecie i automatycznie stał się organem wyłączonym w stosunku do podmiotów dla których powiat jest organem założycielskim lub organem prowadzącym lub w których powiat jest podmiotem dominującym. W wyniku tej zmiany Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu jest wyłączony z nadzoru nad następującymi podmiotami: Szpital Powiatowy Spółka z o.o. w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Dr J. G. Koppa 1E, Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny w Golubiu Dobrzyniu, ul. PTTK 28, Zespół Szkół Nr 2 w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Kilińskiego 31, Zespół Szkół Nr 3 w Golubiu Dobrzyniu, ul. Konopnickiej 15, Zespół Szkół w Kowalewie Pomorskim, ul. Św. Mikołaja 6, Dom Pomocy Społecznej w Golubiu-Dobrzyniu, ul. PTTK 6, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Wielgiem gm. Zbójno, Powiatowa Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza w Wielgiem gm. Zbójno, Publiczna Szkoła Muzyczna I stopnia w Golubiu Dobrzyniu, ul. Konopnickiej 15, Publiczna Szkoła Muzyczna I stopnia w Golubiu-Dobrzyniu, Filia w Kowalewie Pomorskim, ul. Odrodzenia 7. Obiekty te znajdują się pod nadzorem sanitarnym Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Bydgoszczy. 6

Przygotowując informację o stanie bezpieczeństwa powiatu golubsko-dobrzyńskiego Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu oparł się na sprawozdaniach z poszczególnych komórek organizacyjnych Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu, natomiast przedstawiony dokument nie zawiera analizy stanu sanitarnego z w/w placówek. 1. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA CHORÓB ZAKAŹNYCH Ocenę sytuacji epidemiologicznej wybranych chorób zakaźnych w powiecie golubskodobrzyńskim opracowano na podstawie danych epidemiologicznych, zgromadzonych w ramach nadzoru nad chorobami zakaźnymi przez Państwową Inspekcję Sanitarną w Golubiu-Dobrzyniu, zgodnie z ustawą z 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 roku, poz. 947 z późn. zm.). W 2015 roku w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu na podstawie zgłoszeń z nadzorowanych placówek medycznych, do powiatowego rejestru zachorowań wpisano 853 osób, u których podejrzewano lub rozpoznano zachorowanie na chorobę zakaźną, bądź wykryto czynnik chorobotwórczy (w roku 2014-926 osób). Po dokładnej analizie i weryfikacji otrzymanych zgłoszeń według opracowanych przez Zakład Epidemiologii NIZP-PZH definicjach przypadków chorób zakaźnych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego w,,sprawozdaniu MZ-56 o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach zarejestrowano 410 przypadków zachorowań na choroby zakaźne (w 2014r.- 664 przypadki zachorowań) i na ich podstawie sporządzono ocenę sytuacji epidemiologicznej powiatu golubsko-dobrzyńskiego, w zakresie wybranych chorób zakaźnych. Hospitalizacji poddano 126 osób, co stanowi 30,7% zarejestrowanych przypadków. Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego przeprowadzono 279 wywiadów i dochodzeń epidemiologicznych. W roku 2015 w ramach nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi oraz działalności związanej z unieszkodliwianiem źródeł zakażenia, przecinaniem dróg szerzenia się zakażenia i nadzorem nad osobami zakażonymi pobrano 106 prób kału. Pobrano również 97 prób kału w ramach nieodpłatnych badań dla celów sanitarno-epidemiologicznych u uczniów kształcących się do wykonywania prac, przy których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. Nie przywleczono na teren powiatu golubsko-dobrzyńskiego żadnych z groźnych gorączek krwotocznych czy innych chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych, jak cholera czy dżuma. Nie wystąpiły na naszym terenie takie choroby jak: dur brzuszny i dury rzekome, błonica, poliomielitis, riketsjozy czy wścieklizna u ludzi. Nie zgłoszono też żadnego przypadku odry, AIDS, ani nowo wykrytych zakażeń HIV. W porównaniu do 2014 roku w większości zarejestrowanych zachorowaniach nastąpił ich wzrost, spowodowany zarówno wzrostem liczbowym zachorowań, jak też pojawieniem się zachorowań wówczas nie zarejestrowanych. W 2015r. wzrost liczbowy rejestrowanych zachorowań nastąpił w przypadku: salmoneloz - zatruć pokarmowych, bakteryjnych zakażeń jelitowych wywołanych przez Clostridium difficile, giardiozy, wirusowych zakażeń jelitowych wywołanych przez rotawirusy, krztuśca, płonicy, inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pyogenes, różyczce, wzw typu B - przewlekłego i BNO, śwince. 7

W 2015 roku zarejestrowano przypadki zachorowań, nie rejestrowanych w 2014 roku, a mianowicie: posocznicę wywołaną pałeczkami Salmonella oraz Streptococcus pyogenes, bakteryjne zakażenie jelitowe wywołane przez Escherichia coli enterokrwotoczną oraz wywołane przez Yersinia enterocolitica, wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez norowirusy, kiłę wczesną, rzeżączkę, wirusowe zapalenia wątroby typu C, bąblowicę, zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zakażenia Escherichia coli. Spadek liczby zachorowań odnotowano m. in. w przypadku wirusowych zakażeń jelitowych innych określonych i nie określonych, biegunce i zapaleniu żołądkowo-jelitowemu BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu, boreliozie oraz ospie wietrznej. Dane epidemiologiczne dotyczące występowania chorób zakaźnych w latach 2011-2015 zostały przedstawione w formie tabeli poniżej. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. Jednostka chorobowa Salmonellozazatrucie pokarmowe Salmonellozaposocznica Salmonellozainne zakażenia pozajelitowe Inne bakteryjne zakażenia jelitowe-ogółem Inne bakteryjne zatrucia pokarmoweogółem Liczba zachorowań 2011 2012 2013 2014 2015 Zapadalność Liczba zachorowań Zapadalność Liczba zachorowań Zapadalność Liczba zachorowań Zapadalność Liczba zachorowań Zapadalność 12 26,48 23 50,66 13 28,60 22 48,44 24 52,82 1 2,21 - - - - - - 2 4,40 - - 2 4,41 - - - - - - 14 30,89 9 19,83 12 26,40 5 11,01 9 19,80 - - - - - - 1 2,20 - - 6. Giardioza 16 35,31 27 59,47 20 44,01 3 6,61 16 35,21 7. Wirusowe zakażenia 62 136,82 65 143,17 131 288,28 73 160,75 64 140,84 jelitowe ogółem 8. Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu 56 123,58 119 262,11 201 442,35 85 187,17 46 101,23 Mikobakteriozy 9. - inne i BNO - - - - 1 2,20 1 2,20 10. Krztusiec 2 4,41 5 11,01 4 8,80 4 8,81 5 11,00 11. Płonica 17 37,51 14 30,84 14 30,81 20 44,04 49 107,83 Choroba 12. meningokokowa, inwazyjna- - - - - 1 2,20 - - - - ogółem 13. Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes, inwazyjna ogółem 8 17,65 12 26,42 9 19,80 13 28,63 18 39,61 14. Kiła - - - - 1 2,20 - - 3 6,60 15. Rzeżączka 1 2,21 - - - - - - 1 2,20 16. Borelioza (choroba 7 15,45 6 13,22 10 22,0 9 19,82 6 13,20 z Lyme) 17. Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat - - - - 1 13,15 - - - - 18. Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień 7 15,45 12 26,43 19 41,81 13 28,63 13 28,61 8

19. Inne wirusowe zapalenie - - - - 2 4,40 1 2,20 - - mózgu 20. Wirusowe zapalenie opon 4 8,83 - - 5 11,0 2 4,40 2 4,40 mózgowych 21. Ospa wietrzna 572 1262,25 382 841,39 268 589,8 387 852,18 95 209,06 22. Różyczka 3 6,62 6 13,22 81 178,26 9 19,82 15 33,01 23. Wirusowe zapalenie - - - - - - 2 4,40 11 24,21 wątroby typu B 24. Wirusowe zapalenie 4 8,83 1 2,20 3 6,60 - - 5 11,00 wątroby typu C 25. Nowo wykryte zakażenia HIV 1 2,21 - - 1 2,2 - - - - 26. Świnka 7 15,45 4 8,81 7 15,4 12 26,42 22 26,42 27. Bąblowica - - - - - - 1 2,20 28. Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae, 1 2,21 - - - - - - - - inwazyjnaogółem 29. Zespół hemolitycznomocznicowy w przebiegu - - - - - - - - 1 2,20 zakażenia Escherichia coli 30. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych 3 6,62 2 4,41 1 2,20 2 4,40 1 2,20 i/lub mózguogółem 31. Zapalenie opon mózgowych inne i nie 1 2,21 - - - - - - - - określone 32. Wrodzone choroby wirusowe inne 1 2,21 - - - - - - - - określone i nie określone 33. Grypa i podejrzenia 199 439,14 42 92,51 369 812,07 530 1167,07 1926 4238,46 grypy ogółem 34. w tym grypa u dzieci w wieku 74 937,54 14 180,43 106 1394,55 237 3162,53 729 1605,27 0-14 lat 35. Grypa potwierdzona laboratoryjnie - - - - 1 2,20 - - - - ogółem 36. w tym grypa u dzieci w - - - - - - - - - - wieku 0-14 lat 37. Gruźlica 13 28,82 13 28,82 5 11,00 8 17,62 5 11,00 Zapadalność - liczba nowych zachorowań zarejestrowanych w ciągu roku na danym obszarze przypadająca na 100 000 mieszkańców liczona wg następującego wzoru: liczba nowych zachorowań w danym roku podzielona przez liczbę ludności w danym roku pomnożona przez przelicznik (np. 100 000). 9

Porównanie zapadalności na choroby zakaźne w powiecie golubsko-dobrzyńskim i w województwie kujawsko-pomorskim w latach 2014-2015 zawarto w tabeli. Lp. Jednostka chorobowa Powiat golubsko-dobrzyński Województwo kujawsko-pomorskie 2014 2015 2014 2015 Liczba Liczba Liczba Liczba Zapadalność Zapadalność Zapadalność zachorowań zachorowań zachorowań zachorowań Zapadalność 1. Salmonelloza- zatrucie pokarmowe 22 48,44 24 52,82 474 22,67 431 20,62 2. Salmonelloza- posocznica - - 2 4,40 6 0,295 18 0,86 3. Salmonelloza- inne zakażenia pozajelitowe - - - - 5 0,24 2 0,10 4. Inne bakteryjne zakażenia jelitowe- ogółem 5 11,01 9 19,80 652 31,19 798 38,19 5. Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe- ogółem 1 2,20 - - 36 1,72 36 1,96 6. Giardioza 3 6,61 16 35,21 140 6,70 58 2,78 7. Wirusowe zakażenia jelitowe -ogółem 73 160,75 64 140,84 3301 157,88 3531 169,57 8. Biegunka i zapalenie żołądkowo-jelitowe BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu 85 187,17 46 101,23 1924 92,02 2127 101,77 9. Mikobakteriozy - inne i BNO 1 2,20 1 2,20 20 0,96 17 0,81 10. Krztusiec 4 8,81 5 11,00 299 14,30 450 21,53 11. Płonica 20 44,04 49 107,83 1819 87,00 2060 98,56 12. 13. Choroba meningokokowa, inwazyjna- ogółem Choroba wywołana przez Streptococcus pyogenes, inwazyjna- ogółem - - - - 3 0,14 19 0,91 13 28,63 18 39,61 453 21,67 510 24,40 14. Kiła - - 3 6,60 42 12,29 57 12,85 15. Rzeżączka - - 1 2,20 28 1,34 28 1,34 16. Borelioza (choroba z Lyme) 9 19,82 6 13,20 414 19,80 400 19,14 17. 18. Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 lat Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba szczepień - - - - 3 0,95 - - 13 28,63 13 28,61 497 23,77 454 21,72 19. Inne wirusowe zapalenie mózgu 1 2,20 - - 9 0,43 9 0,43 20. Wirusowe zapalenie opon mózgowych 2 4,40 2 4,40 113 5,41 53 2,54 21. Ospa wietrzna 387 852,18 95 209,06 14130 675,81 12930 618,66 22. Różyczka 9 19,82 15 33,01 287 13,73 143 6,84 23. Wirusowe zapalenie wątroby typu B 2 4,40 11 24,21 262 12,54 332 15,88 24. Wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji przypadku z 2014r. - - 5 11,00 344 16,45 469 22,44 25. Wirusowe zapalenie wątroby typu C wg definicji przypadku z 2005r. - - - - 262 12,53 - - 26. AIDS - - - - 2 0,10 4 0,19 27. Nowo wykryte zakażenia HIV - - - - 32 1,53 43 2,06 28. Świnka 12 26,42 22 26,42 177 8,47 190 9,09 29. Bąblowica - - 1 2,20 4 0,19 30. Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae, inwazyjna- ogółem - - - - 44 2,10 77 3,68 31. Zespół hemolitycznomocznicowy w przebiegu zakażenia Escherichia coli - - 1 2,20 1 0,05 1 0,05 32. Choroba wywołana przez - - - - 2 0,10 3 0,14 10

Heamophilus influenzae, inwazyjna- ogółem 33. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózguogółem 2 4,40 1 2,20 34 1,62 40 1,91 34. Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone - - - - 33 1,58 19 0,91 35. Grypa i podejrzenia grypy Brak Brak Brak Brak 530 1167,07 1926 4238,46 ogółem danych danych danych danych 36. w tym grypa u dzieci Brak Brak Brak Brak 237 3162,53 729 1605,27 w wieku 0-14 lat danych danych danych danych 37. Grypa potwierdzona laboratoryjnie ogółem - - - - 20 0,96 52 2,49 38. w tym grypa u dzieci w wieku 0-14 lat - - - - 2 0,63 4 1,26 39. Gruźlica 8 17,62 5 11,00 267 12,77 296 14,20 1.1. Zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez czynniki biologiczne Zatrucia i zakażenia pokarmowe to grupa chorób o różnorodnych etiologiach, wyodrębniana w nadzorze epidemiologicznym ze względu na ważną rolę w zdrowiu publicznym. Zapadalność na te jednostki chorobowe jest związana ze stanem sanitarno-higienicznym obiektów produkcji i obrotu żywnością, a także higieną przyrządzania i spożywania potraw w środowiskach domowych. Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego w roku 2015 zarejestrowano bakteryjne zatrucia pokarmowe, w tym również o etiologii salmonellozowej oraz wirusowe i bakteryjne zakażenia jelitowe. Zauważa się przewagę wirusowych zakażeń jelitowych nad bakteryjnymi zatruciami pokarmowymi i zakażeniami jelitowymi, co obrazuje wykres poniżej. Liczba bakteryjnych zatruć pokarmowych oraz bakteryjnych i wirusowych zakażeń jelitowych w powiecie golubsko-dobrzyńskiego w latach 2011-2015. 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2011 2012 2013 2014 2015 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe ogółem Inne bakteryjne zakażenia jelitowe Bakteryjne zatrucia pokarmowe salmonelozowe Wirusowe zakażenia jelitowe 11

W roku 2015 zarejestrowano na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego bakteryjne zatrucia pokarmowe wywoływane przez odzwierzęce typy pałeczek Salmonella. W stosunku do roku poprzedniego nastąpił wzrost liczby zachorowań o 9% w stosunku do roku poprzedniego (22 przypadki w roku 2014, 24 przypadki w roku 2015). Wśród 24 zarejestrowanych zatruć pokarmowych wywołanych przez pałeczki Salmonella, cztery przypadki odnoszą się do zbiorowego zatrucia pokarmowego, które miało miejsce na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego. Głównym nośnikiem, zarówno w ognisku jak i sporadycznych zatruciach pokarmowych były potrawy z jaj i z dodatkiem jaj (21 przypadków, co stanowi 87,5% wszystkich przypadków). Dominującym typem serologicznym wywołującym zatrucia pokarmowe była Salmonella Enteritidis (17 przypadków, co stanowi 70,9% przypadków). Najwięcej zachorowań wystąpiło w grupie wiekowej 0-4 lat (7 przypadków). W tej grupie wiekowej najczęstszą przyczyną zatrucia było zjedzenie potrawy z jaj i z dodatkiem jaj. Zarejestrowane zostały w powiecie golubsko-dobrzyńskim zarówno bakteryjne, jak i wirusowe zakażenia jelitowe. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu zarejestrowała 9 przypadków innego bakteryjnego zakażenia jelitowego (2014r.- 5 przypadków) oraz 64 przypadki wirusowych zakażeń jelitowych (2014r.- 73 przypadki). W przypadku innych bakteryjnych zakażeń jelitowych najwięcej przypadków (7 przypadków) zostało wywołanych przez laseczki Clostridium difficile. Pojedyncze przypadki wywołane zostały przez Yersinia enterocolitica oraz Escherichia coli. W przypadkach wywołanych przez Clostridium difficile nie określono nośnika pokarmowego, ale prawdopodobnie zakażenia powstały w następstwie antybiotykoterapii, lekami o szerokim spektrum działania. Najczęściej zakażenie występowało u osób po 60 r.ż. (4 osoby). Zachorowanie wywołane przez Yersinia enterocolitica zdiagnozowane zostało u 4-latka mieszkającego na wsi. Zakażenie spowodowane przez Escherichia coli stało się przyczyną powstania zespołu hemolizyno-mocznicowego u 11-miesięcznego chłopca. W tym przypadku domniemanym źródłem zakażenia było mleko krowie, przygotowane bez zachowania zasad higieny. Nadal rejestruje się stosunkowo dużą liczbę zakażeń jelitowych o etiologii wirusowej, chociaż należy zauważyć, że w roku 2015 nastąpił ich niewielki spadek - o 12,3%, w stosunku do roku poprzedniego. Współczynnik zapadalności powiatu golubsko-dobrzyńskiego był niższy niż w województwie o 17%. Najwięcej przypadków dotyczyło zakażeń wywołanych przez rotawirusy (62,5%). Spadł udział zakażeń wirusowych wywołanych przez nie określony czynnik chorobotwórczy z 60,3% w roku 2014 do 28,1% w roku 2015 (2014r. - 44 przypadki z 73 przypadków, w 2015r. - 18 przypadków z 64 przypadków). W roku 2015 zarejestrowano również zakażenia wywołane przez norowirusy (4 przypadki) oraz inny określony czynnik, którym w roku 2015 był adenowirus (2 przypadki). Wzrósł procentowy udział dzieci do lat 2 w zarejestrowanych przypadkach wirusowych zakażeń jelitowych (2014r.- 38,4% przypadków, 2015r.- 42,2% przypadków). 12

Wirusowe zakażenia jelitowe w powiecie golubsko-dobrzyńskim w latach 2014-2015. 50 40 30 20 10 0 23 44 40 6 4 2 2014 2015 18 rotawirusy norowirusy inne określone nie określone Nadzorem epidemiologicznym objęte są biegunki i zapalenia żołądkowo-jelitowe u dzieci do lat 2 o etiologii nieokreślonej, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu. W roku 2015 zgłoszono 10 takich zachorowań (w 2014r.- 6 zachorowań). W 80% przypadków wykonano badania laboratoryjne w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych, celem ustalenia etiologii zachorowań (wyniki ujemne). Najczęściej badania przeprowadzano w kierunku wirusów. W pozostałych przypadkach zgłoszenia dokonano wyłącznie na podstawie objawów klinicznych. W powiecie golubsko-dobrzyńskim od roku 2010 nie zarejestrowano zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu A. 1.2. Ogniska zatruć i zakażeń pokarmowych W 2015 roku na terenie działania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu- Dobrzyniu zarejestrowano jedno ognisko zbiorowego zatrucia pokarmowego. Analogiczna sytuacja miała miejsce w roku poprzednim. Do zbiorowego ogniska zatrucia pokarmowego wywołanego przez pałeczki Salmonella Enteritidis doszło po uroczystości rodzinnej, w jednej z gmin powiatu golubskodobrzyńskiego. Dochodzeniem epidemiologicznym objęto 24 osoby, w tym 5 dzieci do 14 roku życia. Byli to mieszkańcy powiatów: golubsko-dobrzyńskiego, brodnickiego i toruńskiego. Objawy chorobowe wystąpiły u 4 osób, w tym u 1 dziecka do lat 14. Hospitalizowano 3 osoby 2 dorosłe i dziecko do 14 roku życia. U 5 zdrowych uczestników uroczystości, którzy nie mieli żadnych objawów chorobowych, w pobranych próbkach kału do badań laboratoryjnych, stwierdzono również obecność pałeczek Salmonella Enteritidis. Przeprowadzone dochodzenie epidemiologiczne oraz analiza prospektywna i retrospektywna wykazały, że nośnikami zatrucia mogły być ciasto ananasowiec i sernik pieczony. Do produkcji potraw użyto najprawdopodobniej pierwotnie zakażonych surowców - jaj zakupionych na targowisku od nieznanych osób. Do wystąpienia zatrucia przyczynił się również brak zachowania higieny rąk oraz nieprzestrzeganie bezpiecznych zachowań podczas przygotowywania potraw (brak mycia i dezynfekcji jaj, brak segregacji podczas przechowywania oraz transportu surowych i gotowych potraw). 13

1.3. Bakteryjne ostre choroby inwazyjne W 2015 roku na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie zarejestrowano inwazyjnej choroby wywołanej przez Haemophilus influenzae, Neisseria meningitidis i Streptococcus pneumoniae. Zarejestrowano natomiast inwazyjną chorobę wywołaną przez Streptococcus pyogenes. Dominującą postacią kliniczną inwazyjnych chorób wywołanych przez Streptococcus pyogenes była róża. W roku 2015 zgłoszono 17 przypadków tej choroby (2014r.- 13 przypadków). Choroba zgłaszana była wyłącznie na podstawie rozpoznania klinicznego. Najbardziej narażeni okazali się mieszkańcy powiatu golubsko-dobrzyńskiego z grupy wiekowej 50-59 lat (7 osób) i powyżej 60 r.ż. (5 osób) oraz płci męskiej (10 przypadków). Z innych postaci inwazyjnej choroby wywołanej paciorkowcami ropotwórczymi odnotowano jeden przypadek posocznicy u 3 letniej dziewczynki, mieszkanki Kowalewa Pomorskiego. Ważną chorobą wywołaną przez Streptococcus pyogenes jest również płonica, wyłączona z ewidencji sprawozdawczej, z grupy chorób inwazyjnych wywołanych tym czynnikiem, omawiana w części dotyczącej chorób wysypkowych wieku dziecięcego. 1.4. Neuroinfekcje W powiecie golubsko-dobrzyńskim w roku 2015 zaobserwowano spadek ilości chorób ośrodkowego układu nerwowego, w stosunku do roku poprzedniego (2014r.- 5 przypadków 2015r.- 3 przypadki). Zarejestrowane przypadki zapalenia opon mózgowych i/lub mózgu zostały w 2 przypadkach wywołane przez wirusy, a w 1- przez bakterie. Zarejestrowane przypadki neuroinfekcji o etiologii wirusowej, to wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych nie określone. Zachorowania te wystąpiły u mężczyzn z grupy wiekowej 20-29 lat, zamieszkałych na obszarze wiejskim. Przebieg choroby wymagał hospitalizacji, w czasie której wykonano badanie płynu mózgowo-rdzeniowego. Diagnozy oparto jedynie na ogólnym badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego. Do narażenia mogło dojść po spożyciu surowego mleka lub podczas kąpieli nad jeziorem. Bakteryjne zapalenie opon mózgowych i/lub mózgu, nie określone wystąpiło u noworodka płci męskiej. Do zakażenia doszło prawdopodobnie podczas okresu płodowego. Rozpoznanie oparto na ogólnym i mikrobiologicznym badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego. 1.5. Choroby przenoszone przez naruszenie ciągłości tkanek Mieszkańcy powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie chorowali na wirusowe zapalenie wątroby typu B o przebiegu ostrym. Nie zarejestrowano również koinfekcji z HBV/HCV, ani innych i nie określonych wirusowych zapaleń wątroby. W roku 2015 w powiecie golubsko-dobrzyńskim odnotowano 11 przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu B. W porównaniu z rokiem 2014, to wzrost 5-krotny. Spowodowane to zostało prawnym obowiązkiem zgłaszania dodatnich wyników badań w kierunku wirusa zapalenia wątroby typu B. W powiecie golubsko-dobrzyńskim 91% zarejestrowanych przypadków opierało się na takich właśnie zgłoszeniach. Zastosowane kryteria laboratoryjne, określające fazy choroby, pozwoliły na zarejestrowanie wszystkich przypadków jako BNO ( bliżej nieokreślone, co do fazy choroby). U jednej z zarejestrowanych osób zakażenie przybrało postać objawową, a u pozostałych- bezobjawową. Wśród zarejestrowanych osób przeważają osoby zamieszkałe na terenach wiejskich (6 osób) oraz mężczyźni (7 osób). Przeważającą grupą wiekową osób chorych to przedział wiekowy 14

30-39 lat, do którego zaliczyć można 46% przypadków (5 osób). Pozostałe osoby mieszczą się w grupach wiekowych: 20-29 lat (3 osoby), 40-49 lat (2 osoby) i 50-59 lat (1 osoba). Do możliwych źródeł zakażenia HBV w zarejestrowanych zachorowaniach można zaliczyć: duże operacje i/lub małe zabiegi chirurgiczne, inne świadczenia udzielane w placówkach medycznych, wykonanie transfuzji przed 1993 rokiem i po 1993 roku, kontakty seksualne. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w 2015 roku zarejestrowała 4 przypadki wzw typu C przebiegające bezobjawowo oraz 1 przebiegający objawowo. W roku 2014 nie zarejestrowano żadnego przypadku wzw typu C, spełniającego kryteria umożliwiające rejestrację w MZ-56. Do możliwych źródeł zakażenia HCV w zarejestrowanych zachorowaniach można zaliczyć: wykonaną transfuzję przed 1993 rokiem, wykonaną transfuzję po 1993 roku, duże operacje lub małe zabiegi chirurgiczne. Zakażone osoby należą do następujących grup wiekowych: 20-29 lat (2 osoby), 30-39 lat (2 osoby) i powyżej 60 r.ż. (1 osoba). Przeważają osoby zamieszkujące na terenach wiejskich (3 osoby), a wg płci- kobiety (3 osoby). W powiecie golubsko-dobrzyńskim w latach 2014-2015 nie zarejestrowano zachorowań na AIDS. Nie wykryto również w tym okresie zakażeń wirusem HIV. 1.6. Poliomyelitis oraz przypadki ostrego porażenia wiotkiego u dzieci do lat 14 W roku 2015 na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie zarejestrowano przypadków poliomyelitis. Podobna sytuacja miała miejsce w roku poprzednim. W związku z uczestnictwem Polski w programie WHO dotyczącym eradykacji poliomyelitis, prowadzony jest nadzór i monitoring ostrych porażeń wiotkich u dzieci do lat 14, mający na celu potwierdzenie lub wykluczenie występowania dzikich szczepów wirusa polio. W latach 2014-2015 nie zarejestrowano takich przypadków na terenie powiatu golubskodobrzyńskiego. 1.7. Choroby wysypkowe wieku dziecięcego W przypadku ospy wietrznej liczba zachorowań w roku 2015 obniżyła się 4-krotnie w stosunku do roku 2014, a w przypadku świnki, różyczki i płonicy nastąpiły wzrosty zapadalności na te choroby. W przypadku świnki współczynnik zapadalności wzrósł o 83%, w przypadku różyczki - o 67%, a w przypadku płonicy 1,5 krotnie. Porównanie liczby zachorowań w latach 2011-2015 przedstawiają poniższe wykresy. 700 600 572 500 400 300 387 268 382 2015 2014 2013 2012 200 100 95 2011 0 ospa wietrzna 15

90 80 81 70 60 50 40 30 20 10 0 22 49 12 7 20 15 9 4 7 6 3 14 14 świnka różyczka płonica 17 2015 2014 2013 2012 2011 Spadek liczby zgłaszanych przypadków ospy wietrznej następował od początku 2015 roku, po wzroście liczby zachorowań, który rozpoczął się w październiku 2014 roku. Częściej chorowali mieszkańcy terenów wiejskich (79% ogółu zachorowań). Większość przypadków ospy wietrznej przypada na miasto i gminę Golub-Dobrzyń oraz Kowalewo Pomorskie. Bez znaczenia na zachorowanie miała płeć. Ospa wietrzna jest typową chorobą wieku dziecięcego, ponieważ przeważająca ilość przypadków dotyczy przedziału wiekowego 0-9 lat (74 przypadki, co stanowi 77,9% wszystkich zgłoszeń). Żadna z zarejestrowanych osób nie zapobiegła zachorowaniu na ospę wietrzną, stosując profilaktykę w postaci szczepienia ochronnego przeciw tej chorobie. Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego, w przypadku różyczki i świnki, prowadzone są obowiązkowe powszechne szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce z użyciem szczepionki trójskładnikowej. Wśród zarejestrowanych przypadków świnki i różyczki znajdują się zarówno osoby szczepione przeciwko tej chorobie, jak i nie szczepione. Podobnie jak w latach poprzednich na różyczkę najczęściej chorowały osoby z grup wiekowych: 0-4 lat (60% przypadków) i 5-9 lat (33,4% przypadków), czyli wystąpiły w grupach wiekowych typowych dla dzieci przedszkolnych i szkolnych z klas 1-3. Nieznacznie więcej osób chorowało na terenach wiejskich (8 osób) niż miejskich (7 osób). Analiza rozkładu zachorowań wg płci wykazuje przewagę chorujących mężczyzn (8 przypadków) nad kobietami (7 przypadków). Nie zaszczepiono przeciwko różyczce 2 osób - w wieku 0 lat i 20-24 lat. Pozostałe zarejestrowane osoby zostały uodpornione szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce jedną dawką szczepionki (12 osób) lub dwiema dawkami szczepionki (1 osoba). Na świnkę częściej chorowali mieszkańcy terenów wiejskich (72,7% przypadków), a biorąc pod uwagę płeć- mężczyźni (68,2% przypadków). Najwięcej zachorowań na świnkę wystąpiło w grupach wiekowych 5-9 lat (31,82% zarejestrowanych zachorowań) oraz 10-19 lat (22,73% zarejestrowanych przypadków). Osoby szczepione przeciw różyczce stanowiły 68,2% ogółu zachorowań. Zachorowania na płonicę osób należących do grup wiekowych 5-9 lat oraz 0-4 lat stanowią łącznie 96% zarejestrowanych przypadków. Wzrostowi zachorowań sprzyjał okres zimowy oraz przebywanie wychowanków w zamkniętych pomieszczeniach placówek nauczania i wychowania. W roku 2015 bez znaczącego wpływu na zachorowanie na płonicę miała płeć (26 mężczyzn i 23 kobiety), a w niewielkim stopniu miejsce zamieszkania (teren wiejski- 28 osób, teren miejski- 21 osób). 16

1.8. Krztusiec W województwie kujawsko-pomorskim w przypadku krztuśca odnotowano ponownie tendencję wzrostową (2013r.- 120 przypadków, 2014r.- 299 przypadków, 2015r.- 450 przypadków). Sytuacja ta miała również wpływ na wzrost ilości zachorowań na krztusiec w powiecie golubsko-dobrzyńskim (2014 rok - 4 przypadki, 2015 rok - 5 przypadków). Wszystkie przypadki zachorowań zostały sklasyfikowane jako przypadki możliwe. Trzy przypadki zachorowań na krztusiec nie wymagały leczenia w warunkach szpitalnych. U wszystkich osób wykonano badania laboratoryjne w kierunku wykrycia pałeczek krztuścau wszystkich wykazały dodatnie wartości IgA i/lub IgM. Wśród zarejestrowanych osób przeważali chorzy płci męskiej (4 przypadki) oraz mieszkańcy miasta (3 przypadki). Osoby z grupy wiekowej 2 lata i 4 lata zostały uodpornione 4 dawkami szczepionki przeciw krztuścowi, a pozostali 5 dawkami szczepionki przeciw krztuścowi. 1.9. Choroby przenoszone przez kleszcze Zgłaszane do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologiczne w Golubiu-Dobrzyniu przypadki zgłoszeń podejrzeń lub zachorowań na boreliozę, po przeprowadzeniu dochodzeń epidemiologicznych i weryfikacji na podstawie definicji przypadków chorób zakaźnych opracowanych przez NIZP-PZH w Warszawie, pozwoliły na zakwalifikowanie do rejestracji w sprawozdaniu MZ-56 w roku 2015 sześciu przypadków tej choroby (w 2014r.- 9 przypadków). Wszystkie zarejestrowane w roku 2015 zachorowania opierały się na wystąpieniu fazy wczesnej choroby w postaci rumienia wędrującego. Pozwoliło to na sklasyfikowanie przypadków jako potwierdzonych, bez konieczności przeprowadzania badań laboratoryjnych. Leczeniem tej fazy boreliozy zajmowały się placówki podstawowej opieki zdrowotnej, wdrażając antybiotykoterapię. Najbardziej narażone okazały się osoby z grupy wiekowej 50-59 lat (3 osoby), mniej- z grupy wiekowej 20-29 lat (2 osoby). Jedna osoba chora miała powyżej 60 lat. Na kontakt z kleszczem nie miało wpływu miejsce zamieszkania chorego, ale bardziej narażone okazały się kobiety (4 przypadki). Do narażenia dochodziło podczas pobytu na terenach leśnych (4 osoby) lub działkach przydomowych (2 osoby) powiatu golubsko-dobrzyńskiego (gmina Radomin, Ciechocin, Kowalewo Pomorskie, miasto i gmina Golub-Dobrzyń) oraz powiatu białostockiego (gmina Czarna Białostocka). Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie zarejestrowano zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu, podobnie jak w roku poprzednim. 1.10. Gruźlica W 2015 roku zarejestrowano w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu- Dobrzyniu 5 przypadków gruźlicy (w roku 2014-8 przypadków). Wszystkie zarejestrowane przypadki gruźlicy to nowe zachorowania. Więcej przypadków gruźlicy wystąpiło u mieszkańców miasta (3 przypadki) oraz u mężczyzn (3 przypadki). Gruźlica zaatakowała osoby z następujących grup wiekowych: 30-39 lat (1 osoba), 40-49 lat (1 osoba), 50-59 lat (1 osoba) oraz powyżej 60 r.ż. (2 osoby). Dwa przypadki zachorowania na gruźlicę zakończyły się zgonem (mieszkaniec Golubia-Dobrzynia z grupy wiekowej powyżej 60 r.ż. oraz kobieta zamieszkująca tereny wiejskie z grupy wiekowej 50-59 lat). 17

Liczba przypadków gruźlicy w powiecie golubsko-dobrzyńskim w latach 2011-2015. 2015 2014 Rok 2013 2012 2011 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 liczba przypadków 1.11. Profilaktyka wścieklizny u ludzi Do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologiczne w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2015 zgłoszono 86 osób pokąsanych przez zwierzęta, co w stosunku do roku poprzedniego oznacza spadek o 18% przypadków (2014r.- 105 osób). We wszystkich przypadkach było prowadzone dochodzenie epidemiologiczne. W 73 przypadkach dzięki współpracy z lekarzami weterynarii otrzymaliśmy obserwacje zwierząt, wykluczające chorobę zwierzęcia i uniknęliśmy w ten sposób kwalifikacji osób pokąsanych do szczepień. W 13 przypadkach, w których ludzie narażeni byli na zakażenie poprzez ugryzienie, zadrapanie, kontakt ze śliną zwierzęcia, co do którego nie ma pewności czy jest chore lub zakażone wirusem, podano według schematu i po zakwalifikowaniu przez lekarza do szczepień, szczepionkę mająca na celu zapobieżenie zachorowaniu na wściekliznę. Przyczyną skierowań było w 10 przypadkach pokąsanie przez nieznanego psa, w 2 - przez kota, a w 1- przez mysz polną. 1.12. Grypa i zachorowania grypopodobne W ramach nadzoru epidemiologicznego nad grypą oraz zgodnie z definicją przyjętą na potrzeby nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi w krajach Unii Europejskiej świadczeniodawcy zgłaszają do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu przypadki zachorowań na grypę (rozpoznaną klinicznie i/lub laboratoryjnie) oraz wszystkie rozpoznane klinicznie zachorowania grypopodobne i ostre zakażenia dróg oddechowych. W roku 2014 i 2015 nie zarejestrowano w powiecie golubsko-dobrzyńskim przypadków grypy potwierdzonej laboratoryjnie. Świadczeniodawcy w 2015 roku zgłosili łącznie 1926 przypadków zachorowań grypopodobnych i ostrych zakażeń dróg oddechowych. W porównaniu z rokiem 2014 ich liczba w powiecie golubsko-dobrzyńskim wzrosła prawie 4-krotnie (2014r.-530 przypadków). W 2015 roku udział dzieci w wieku 0-14 lat, w zgłoszonych przypadkach, stanowił 37,85% przypadków (2014r.- 44,72% przypadków). 18

Grypa i zachorowania grypodobne w powiecie golubsko-dobrzyńskim w latach 2011-2015. Liczba 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1926 729 530 370 199 74 106 42 14 237 2011 2012 2013 2014 2015 Rok ogółem dzieci do lat 14 Lekarze rodzinni wystawili 8 skierowań do szpitala ze względu na towarzyszące zachorowaniom objawy ze strony układu oddechowego (7 skierowań) lub też z innych przyczyn (1 skierowanie). Nie otrzymano zgłoszeń zachorowań potwierdzających hospitalizację tych osób. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w 2015 roku wysłała 4 wymazy do badania laboratoryjnego w ramach uczestnictwa w systemie nadzoru nad grypą Sentinel. W 2 wymazach nie stwierdzono wirusów oddechowych (paragrypy 1,2,3), RSV i adenowirusów. Natomiast w 2 pozostałych przesłanych wymazach laboratorium nie wykonało badania, ze względu na ich niewłaściwe pobranie przez personel medyczny placówki współpracującej w systemie Sentinel. 1.13. Zgony z powodu chorób zakaźnych Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w 2015 roku otrzymała 8 zgłoszeń zgonów oraz 1 zgłoszenie podejrzenia zgonu z powodu zakażenia i choroby zakaźnej, które nie kwalifikowały się do zarejestrowania w MZ-56 (2014r.- 5 zgłoszeń). Zgony dotyczyły osób z grupy wiekowej 50-59 lat (2 przypadki) oraz powyżej 60 r.ż. (7 przypadków). Wśród zmarłych przeważali mieszkańcy terenów wiejskich (7 osób) oraz mężczyźni (5 osób). Przyczyną 7 zgonów były posocznice wywołane przez Staphylococcus aureus, inne bakterie Gram-ujemne lub nie określoną (wstrząs septyczny), a w 2 - gruźlica płuc. 1.14. Realizacja obowiązkowych szczepień ochronnych W powiecie golubsko dobrzyńskim wykonanie obowiązkowych szczepień ochronnych w roku 2015 było na bardzo dobrym poziomie, wyższym niż w województwie kujawsko pomorskim. 19

Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży w powiecie golubsko-dobrzyńskim w roku 2015. % 100,0 95,0 90,0 85,0 80,0 75,0 70,0 Wzw t B w 2 r.ż. Wzw t B w 3 r.ż. Błonicy i tężcowi w 19 r.ż. Błonicy i tężcowi w 14 r.ż. DTP w 6 r.ż DTP w r.ż. DTP w 2 r.ż. Poliomyelitis w 6 r.ż. Poliomyelitis w 3 r.ż. Poliomyelitis w 2 r.ż. Haemophilus inf. 3 r.ż. Haemophilus inf. 2 r.ż. MMR w 12-13 m. ż. MMR w 10 r.ż. Wykonanie szczepień przeciw błonicy i tężcowi w roku 2015 było na podobnym poziomie, co w roku 2014. Dzieci w 6 roku życia uodporniono na poziomie 74,6%. Z powodu okresowego braku preparatu szczepionkowego dla tej grupy wiekowej nie uodporniono przeciwko błonicy i tężcowi 118 dzieci, co stanowi 25% populacji tego rocznika. W 14 roku życia zostały uodpornione na poziomie 98,7%. Nie uodpornione dzieci, to dzieci z okresowymi przeciwwskazaniami lekarskimi. Młodzież w 19 roku życia uodporniona została w 2015 roku nieznacznie wyżej niż w roku 2014 (2015- na poziomie 98,9%, a w roku 2014 na poziomie 97,6%). W tej grupie wiekowej nie zostały uodpornione 4 kobiety ciężarne oraz 1 osoba z okresowymi przeciwwskazaniami do szczepień. Stan zaszczepienia przeciw krztuścowi w roku 2015 roku przedstawia się następująco: w 2 roku życia 100% i w 3 roku życia 99,5%. W pierwszym roku życia zaszczepiono szczepieniem pierwotnym przeciw krztuścowi 56,5% niemowląt. Stan taki spowodowany jest okresowym rozkładem urodzeń (więcej narodzeń w III i IV kwartale). Analogicznie zostały wykonane szczepienia przeciw poliomyelitis: w pierwszym roku życia 56,5%, w 2 roku życia 100,0% i w 3 roku życia 99,5%. Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w 1 roku życia wykonano na poziomie 92,6%, w 2 roku życia na poziomie 100,0% i w trzecim roku życia na poziomie 99,8% (jedno nie zaszczepione dziecko zostało zarejestrowane w placówce w miesiącu grudniu i miało okresowe przeciwwskazania lekarskie). Stan zaszczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B był nieznacznie wyższy niż w roku 2014. W roku 2015 do szczepień przeciw odrze, śwince i różyczce podlegały dzieci urodzone w roku 2006. Uodpornienie tej grupy dzieci jest na poziomie takim samym jak w roku 2014-99,6%. Wykonanie podstawowego szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce w 13 15 miesiącu życia w roku sprawozdawczym jest wyższe i wynosi 93,1% (w roku 2014-90, 7%). 20

Stan zaszczepienia p/haemophilus influenzae niemowląt urodzonych w roku 2015 wynosił 56,5%, a w drugim roku życia 100,0%. Dzieci w trzecim roku życia uodpornione są na poziomie 99,5%. W roku 2015 szczepieniu zalecanemu przeciwko grypie poddało się w powiecie golubsko dobrzyńskim o 113 osób mniej niż w 2014 roku. Uodporniono 909 osób, w tym 60 dzieci (o 2 dzieci więcej niż w roku 2014). Szczepieniu przeciwko grypie poddało się zaledwie 2,0% populacji zamieszkującej powiat golubsko-dobrzyński tj. o 0,25% mniej niż w roku 2014. Stan zaszczepienia przeciwko grypie w powiecie golubsko-dobrzyńskim w latach 2011-2015. Liczba osób zaszczep. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. % populacji powiatu Liczba osób zaszczep. % populacji powiatu Liczba osób zaszczep. % populacji powiatu Liczba osób zaszczep. % populacji powiatu Liczba osób zaszczep. % populacji powiatu 1219 2,68% 899 1,98% 950 2,09% 1022 2,25% 910 2,00% Prowadzona edukacja wśród rodziców i dzieci powoduje większe zainteresowanie szczepieniami zalecanymi oraz szczepieniami preparatami skojarzonymi. Zalecanemu szczepieniu przeciwko Streptococcus pneumoniae poddano o 18 dzieci więcej niż w roku 2014 (2015-139 dzieci, 2014-121 dzieci). Uodpornionych zostało przeciwko zakażeniu Neisseria meningitidis (także szczepienie zalecane) 4 dzieci, a w roku 2014 żadne dziecko nie było uodpornione. Przeciwko ospie wietrznej liczba dzieci uodpornionych w roku 2015 nieznacznie się powiększyła. W 2015 roku zaszczepiono 10 dzieci, w roku 2014-8 dzieci, a w roku 2013 zaszczepiono 27 dzieci. Przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego w roku 2014 uodporniono 2 dzieci, natomiast w roku 2015 nie zostało uodpornione żadne dziecko. Akcje zaszczepienia z funduszy samorządowych nie zostały podjęte. Przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A w roku 2015 zaszczepiono 53 osób, natomiast w 2014r. 18. W roku 2015 uodparniono przeciwko durowi brzusznemu 1 osobę, a w roku 2014 uodporniono 3 osoby. Liczba osób, którzy poddali się szczepieniom zalecanym w powiecie golubsko-dobrzyńskim w latach 2011-2015. Szczepienie zalecane przeciwko Liczba zaszczepionych osób 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. 2015r. Zakażeniu Streptococcus pneumoniae 142 154 149 121 139 Ospie wietrznej 17 11 27 8 10 Zakażeniu Haemophilus influenzae 1 1 1 4 0 Zakażeniu Neisseria meningitidis 7 5 6 0 4 Zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego 0 3 5 2 0 Kleszczowemu zapaleniu mózgu 6 1 1 1 37 Biegunce rotawirusowej 48 54 42 52 46 Wirusowemu zapaleniu wątroby typu B 169 160 153 165 173 Wirusowemu zapaleniu wątroby typu A 1 2 0 18 52 Durowi brzusznemu 0 4 3 3 1 21

W roku 2015 w powiecie golubsko- dobrzyńskim zarejestrowane zostały 4 przypadki niepożądanych odczynów poszczepiennych. Wśród zgłoszonych przypadkach NOP wszystkie zostały zakwalifikowane jako odczyny łagodne. Liczba niepożądanych odczynów poszczepiennych w powiecie golubsko-dobrzyńskim w latach 2011-2015. 5 4 4 3 3 3 2 2 1 0 0 2011 2012 2013 2014 2015 Pomimo bardzo wysokiego odsetka zaszczepienia populacji mieszkańców powiatu golubskodobrzyńskiego rejestruje się osoby uchylające się od tego obowiązku. Wobec tych osób prowadzone jest postępowanie administracyjno-egzekucyjne. W 2015 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu wydał sześć upomień oraz dwa tytuły wykonawcze. W stosunku do rodziców 18 dzieci podejmowane były działania (pisma, kontakty telefoniczne i osobiste spotkania) nakłaniające do uodpornienia dzieci szczepieniami obowiązkowymi. Przyniosły one rezultaty w postaci wykonania obowiązku szczepienia. 1.15. Podsumowanie Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych w 2015 roku była zróżnicowana, ale korzystna. W stosunku do roku 2014 nieznacznie się zmieniła. W roku 2015 zarejestrowano o 254 choroby zakaźne mniej niż w roku 2014 (w 2015r. - 410 przypadków, w 2014r. - 664 przypadki). Porównywalna do roku 2014, liczba mieszkańców powiatu golubsko-dobrzyńskiego wymagała hospitalizacji z ich powodu (w 2015r. - 126 osoby, w 2014r.- 123 osoby). W celu weryfikacji otrzymywanych zgłoszeń w roku 2015 przeprowadzono 279 wywiadów i dochodzeń epidemiologicznych (w 2014r. - 260 wywiadów). W roku 2015 zarejestrowano zachorowania, których nie rejestrowano w roku poprzednim, a mianowicie: posocznicę wywołaną pałeczkami Salmonella (2 przypadki), posocznicę wywołaną przez Streptococcus pyogenes (1 przypadek), bakteryjne zakażenie jelitowe wywołane przez Escherichia coli enterokrowtoczną (1 przypadek), bakteryjne zakażenie jelitowe wywołane przez Yersinia enterocolitica (1 przypadek), 22

wirusowe zakażenia jelitowe wywołane przez norowirusy (4 przypadki), kiłę wczesną (3 przypadki), rzeżączkę (1 przypadek), wirusowe zapalenia wątroby typu C (5 przypadków), bąblowicę (1 przypadek), zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu zakażenia Escherichia coli (1 przypadek). Spadki ilości zarejestrowanych przypadków wystąpiły w przypadku następujących zachorowań: wirusowych zakażeń jelitowych innych określonych (2014r.- 6 przypadków, 2015r.- 2 przypadki) i nie określonych (2014r.- 44 przypadki, 2015r.- 18 przypadków), biegunce i zapaleniu żołądkowo-jelitowemu BNO, o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu (2014r.- 85 przypadków, 2015r.- 46 przypadków), boreliozie (2014r.- 9 przypadków, 2015r.- 6 przypadków), ospie wietrznej (2014r.- 387 przypadków, 2015r.- 95 przypadków). Wzrost liczby zarejestrowanych zachorowań nastąpił w przypadku: salmoneloz - zatruć pokarmowych (2014r.- 22 przypadki, 2015r.- 24 przypadki), bakteryjnych zakażeń jelitowych wywołanych przez Clostridium difficile (2014r.- 3 przypadki, 2015r.- 7 przypadków), giardiozy (2014r.- 3 przypadki, 2015r.- 16 przypadków), wirusowych zakażeń jelitowych wywołanych przez rotawirusy (2014r.- 23 przypadki, 2015r.- 40 przypadków), krztuśca (2014r.- 4 przypadki, 2015r.- 5 przypadków), płonicy (2014r.- 20 przypadków, 2015r.- 49 przypadków), inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pyogenes (2014r.- 13 przypadków, 2015r.- 18 przypadków), różyczki (2014r.- 9 przypadków, 2015r.- 15 przypadków), wzw typu B - przewlekłego i BNO (2014r.- 2 przypadki, 2015r.- 11 przypadków), świnki (2014r.- 9 przypadków, 2015r.- 15 przypadków). Obserwowane cykliczne zmiany rejestracji niektórych chorób zakaźnych związane są z sezonowością ich występowania (zwłaszcza w przypadku chorób wieku dziecięcego - ospy wietrznej, różyczki, świnki, płonicy) i zgodne z wieloletnimi trendami. Choroby wieku dziecięcego zwykle występują u osób przebywających w placówkach oświatowo-wychowawczych i pokrywają się z okresem nauki w szkołach, który sprzyja bliskim kontaktom osób zakażonych w zamkniętych pomieszczeniach klasowych. Nie ulega zmianie udział i hierarchia grup wiekowych wśród zarejestrowanych przypadków. Najliczniejsze są grupy wiekowe 0-4 lat i 5-9 lat. W przypadku ospy wietrznej liczna zachorowań w roku 2015 obniżyła się 4-krotnie w stosunku do roku 2014, a w przypadku świnki, różyczki i płonicy nastąpiły wzrosty zapadalności na te choroby. Nie przywleczono na teren powiatu golubsko-dobrzyńskiego żadnych z groźnych gorączek krwotocznych, czy innych chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych, jak cholera czy dżuma. Nie wystąpiły na naszym terenie takie choroby jak: dur brzuszny i dury rzekome, błonica, poliomyelitis, riketsjozy czy wścieklizna u ludzi. Nie zgłoszono też żadnego przypadku odry, AIDS, ani nowo wykrytych zakażeń HIV. Nie miały także miejsca zdarzenia stanowiące zagrożenie dla zdrowia publicznego. 23