SYLABUS PRZEDMIOTU Prawo administracyjne

SYLABUS PRZEDMIOTU Prawo administracyjne Załącznik nr 3 do uchwały nr 53/XI/2008 Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 26 listopada 2008 r. Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1. Nazwa przedmiotu Prawo administracyjne 2. Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Prawa i Administracji UJ, Katedra Prawa Administracyjnego 3. Kod przedmiotu Kierunek - prawo stacjonarne WPA-10.P-106 Kierunek prawo niestacjonarne WPA-10.PZ-106 Kierunek administracja stacjonarna WPA-A151 Kierunek administracja niestacjonarna WPA-AZ151 4. Język przedmiotu Polski 5. Grupa treści kształcenia, w ramach której przedmiot jest realizowany Przedmiot jest realizowany w ramach grupy treści podstawowych 6. Typ przedmiotu Jest to przedmiot obowiązkowy do zaliczenia II lub III roku studiów na kierunkach: prawo stacjonarne i niestacjonarne oraz administracja stacjonarna i niestacjonarna i do ukończenia całego toku studiów na tych kierunkach. 7. Rok studiów, semestr Kierunek prawo stacjonarne i niestacjonarne oraz administracja stacjonarna i niestacjonarna II lub III rok studiów; przedmiot całoroczny 8. Imię i nazwisko osoby (osób) prowadzącej przedmiot Kierunek - prawo stacjonarne koordynator i prowadzący: prof. dr hab. Jan Zimmermann; prowadzący ćwiczenia: dr Dorota Dąbek, dr Piotr Dobosz, dr Joanna Lemańska, dr Mariusz Kotulski, dr Marta Kisielowska, dr Joanna Człowiekowska, dr Andrzej Duda Kierunek prawo niestacjonarne koordynator: prof. dr hab. Jan Zimmermann, dr hab. Iwona Niżnik-Dobosz; prowadzący ćwiczenia: dr Ewa Szczygłowska kierunek administracja stacjonarna prowadzący: dr hab. Wojciech Jakimowicz, dr Mariusz Kotulski ćwiczenia: dr Joanna Człowiekowska, dr Andrzej Duda, mgr Mariusz Oleś, mgr Piotr Tarkowski, mgr Przemysław Wszołek kierunek administracja niestacjonarna prowadzący: dr Dorota Dąbek ćwiczenia dr Ewa Szczygłowska 1

9. Imię i nazwisko osoby (osób) egzaminującej bądź udzielającej zaliczenia w przypadku, gdy nie jest nim osoba prowadząca dany przedmiot Kierunek - prawo stacjonarne prof. dr hab. Jan Zimmermann; Kierunek prawo niestacjonarne prof. dr hab. Jan Zimmermann, dr hab. Iwona Niżnik-Dobosz Kierunek administracja stacjonarna dr hab. Wojciech Jakimowicz, prof. dr hab. Jan Zimmermann Kierunek administracja niestacjonarna dr Dorota Dąbek, prof. dr hab. Jan Zimmermann 10. Formuła przedmiotu Wykład i ćwiczenia 11. Wymagania wstępne Nie dotyczy 12. Liczba godzin zajęć dydaktycznych Kierunek - prawo stacjonarne i administracja stacjonarna wykład 60 godzin, ćwiczenia 60 godzin; Kierunek prawo niestacjonarne i administracja niestacjonarna wykład 42 godziny, ćwiczenia- 42 godziny; 13. Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi 11 punktów ECTS 14. Czy podstawa obliczenia średniej ważonej? 15. Założenia i cele przedmiotu Przedmiot stanowi podstawę obliczenia średniej ważonej 11 punktów ECTS stanowi podstawę obliczenia średniej ważonej. Przedmiotem kursu Prawo administracyjne jest przedstawienie i zaznajomienie studentów z podstawowymi pojęciami i instytucjami prawnymi w tym zakresie w oparciu o dorobek doktryny i orzecznictwa sądowego. Wykorzystane są również porównawcze i podstawowe instytucje prawa administracyjnego Unii Europejskiej. Przedmiotem kursu jest także obowiązująca regulacja prawna z zakresu administracyjnego prawa ustrojowego i materialnego, a także ogólne elementy regulacji procesowej. 16. Metody dydaktyczne Kierunek prawo stacjonarne i administracja stacjonarna wykład 1 raz w tygodniu, 1 godz. 30 min.; 1 raz w tygodniu ćwiczenia, 1godz.30 min., łącznie -40 tygodni Kierunek prawo niestacjonarne i administracja niestacjonarna wykład 1 raz na 2 tygodnie,2 godz. 15 min.; ćwiczenia 1 raz na 2 tygodnie, 2 godz. 15 min. 17. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia z przedmiotu, a także formę i warunki zaliczenia poszczególnych form zajęć wchodzących w zakres danego przedmiotu Na wszystkich ww. kierunkach zasadą jest egzamin w formie pisemnej test, wyjątkiem egzamin w formie ustnej. Egzamin pisemny trwa 50 min. Od roku 2008/2009 egzamin testowy. 2

18. Treści merytoryczne przedmiotu oraz sposób ich realizacji ZAGADNIENIA WSTĘPNE I. Administracja 1. Znaczenie pojęcia. Sposoby definiowania administracji 2. Administracja a administracja publiczna. Różne postacie administracji publicznej 3. Opisywanie administracji publicznej przez jej cechy II. Prawo administracyjne 1. Sposób definiowania prawa administracyjnego w oparciu o definicję administracji 2. Definiowanie w oparciu o cechy prawa administracyjnego. Przegląd podstawowych cech 3. System prawa administracyjnego. Problem kodyfikacji 4. Podział prawa administracyjnego. Prawo ustrojowe. Prawo materialne. Prawo procesowe. Prawo zewnętrzne i wewnętrzne 5. Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa 6. Normy prawa administracyjnego cechy charakterystyczne, rodzaje 7. Sankcje w prawie administracyjnym III. Tworzenie prawa administracyjnego źródła prawa 1. Pojęcie i cechy źródeł prawa administracyjnego i ich hierarchia 2. Konstytucja a prawo administracyjne 3. Ustawy 4. Umowy międzynarodowe 5. System źródeł prawa Unii Europejskiej 6. Istota delegacji ustawowej 7. Rozporządzenia charakterystyka, rodzaje 8. Inne akty centralne. Uchwały. Zarządzenia 9. Istota i system lokalnych źródeł prawa 10. Prawo miejscowe administracji rządowej 11. Prawo miejscowe samorządu terytorialnego 12. Akty porządkowe 13. Akty planowania 14. Normy techniczne 15. Akty zakładowe 16. Prawo wewnętrzne 17. Tzw. niezorganizowane źródła prawa administracyjnego 18. Promulgacja i publikacja aktów prawnych IV. Zasady prawa administracyjnego przegląd 1. Problem części ogólnej prawa administracyjnego 2. Istota zasad ogólnych prawa administracyjnego 3. Rodzaje zasad ogólnych prawa administracyjnego i ich katalog (o poszczególnych zasadach będzie szerzej mowa przy okazji omawiania innych tematów) ADMINISTRACJA PUBLICZNA WOBEC SIEBIE ADMINISTRACYJNE PRAWO USTROJOWE I. Podmioty administrujące 1. Organ administracji publicznej. Organ administrujący. Pojęcia 2. Kompetencja administracyjna. Przenoszenie kompetencji 3. Klasyfikacje organów administracyjnych 4. Kolegialność i jednoosobowość 5. Urząd administracyjny 6. Pojęcie samorządu 7. Rodzaje samorządu 8. Zakład administracyjny (publiczny) 9. Inne podmioty administrujące 10. Wykonywanie funkcji i zadań publicznych przez organizacje społeczne 11. Prywatyzacja zadań publicznych 3

II. Struktura administracji publicznej i związki między podmiotami 1. Struktura resortowa 2. Struktura terytorialna (pozioma) 3. Centralizacja i decentralizacja. Autonomia 4. Koncentracja i dekoncentracja 5. Kierownictwo 6. Nadzór 7. Kontrola 8. Zwierzchnictwo i zespolenie 9. Koordynacja 10. Współdziałanie III. Administracja rządowa 1. Prezydent RP 2. Organy centralne podległe Sejmowi RP 3. Rada Ministrów 4. Prezes Rady Ministrów 5. Ministrowie 6. Komitety 7. Terenowa administracja rządowa wojewoda, administracja zespolona, administracja niezespolona IV. Samorząd terytorialny 1. Istota samorządu terytorialnego. Teorie samorządu terytorialnego 2. Tzw. reformy samorządowe 3. Źródła prawa samorządu terytorialnego. Europejska Karta Samorządu Lokalnego 4. Struktura samorządu terytorialnego 5. Gmina. Istota. Pojęcie 6. Zadania gminy 7. Organy gminy. Referendum lokalne. Rada. Organ jednoosobowy. Organy wewnętrzne i pomocnicze. 8. Radni 9. Mienie komunalne 10. Funkcjonowanie gminy 11. Związek komunalny. Porozumienie komunalne 12. Powiat. Istota. Pojęcie. Zadania 13. Organy powiatu. Rada. Zarząd. 14. Starosta 15. Funkcjonowanie powiatu 16. Województwo samorządowe. Istota. Zadania 17. Sejmik wojewódzki 18. Samorządowe Kolegia Odwoławcze 19. Nadzór nad samorządem terytorialnym 20. Nadzór a sądownictwo administracyjne 21. Sądowa ochrona samodzielności samorządu terytorialnego ADMINISTRACJA PUBLICZNA WOBEC PODMIOTÓW ZEWNĘTRZNYCH I. Podstawowe konstrukcje i pojęcia 1. Pojęcia opisujące relacje między administracją a podmiotami zewnętrznymi 2. Stosunek administracyjnoprawny. Istota 3. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych 4. Powstawanie stosunków administracyjnoprawnych 5. Sytuacja administracyjnoprawna 6. Interes. Interes publiczny. Interes indywidualny. Interes prawny interes faktyczny 7. Obowiązek publiczny 8. Publiczne prawa podmiotowe 9. Rozróżnienie imperium i gestii w działaniach zewnętrznych administracji 4

II. Stosowanie prawa przez administrację publiczną 1. Istota administracyjnego stosowania prawa 2. Istota stosowania prawa administracyjnego 3. Mechanizm administracyjnego i sądowego stosowania prawa 4. Akt administracyjny. Pojęcie. Istota 5. Przegląd klasyfikacji aktów administracyjnych. Kryteria 6. Akt generalny. Akt generalny a akt normatywny 7. Mechanizm przygotowania aktu administracyjnego 8. Akt indywidualny. Decyzja 9. Podstawa prawna aktu indywidualnego 10. Swobodne uznanie i uznanie administracyjne. Teorie uznania administracyjnego 11. Moc obowiązująca aktu administracyjnego. Prawomocność 12. Teoria wadliwości aktu administracyjnego 13. Bezwzględna nieważność aktu administracyjnego 14. Domniemanie ważności aktu administracyjnego 15. Akty pozorne 16. Akty bezpośrednio zobowiązujące 17. Umowa publicznoprawna 18. Ugoda 19. Porozumienie administracyjne 20. Działania faktyczne i materialno-techniczne w stosowaniu prawa 21. Działania informacyjne 22. Działania nieuregulowane bezpośrednio przez prawo 23. Milczenie administracji 24. Upływ czasu w stosowaniu prawa przez administrację III. Wykonywanie obowiązków administracyjnych 1. Istota egzekucji administracyjnej 2. Regulacja postępowania egzekucyjnego 3. Środki egzekucyjne SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE 1. Istota sądownictwa administracyjnego. Sądownictwo administracyjne a sądowa kontrola administracji 2. Systemy sądownictwa administracyjnego. System francuski. System niemiecki. system angielski. System polski. Kryteria porównania 3. Stosunek SA do innych organów państwa 4. Ustrój SA 5. Przedmiot ochrony 6. Przedmiot i zakres kontroli 7. Podmioty. Legitymacja 8. Zróżnicowanie skarg 9. Kryterium kontroli 10. Przedmiot rozpoznania 11. Przedmiot orzekania 12. Dwuinstancyjność sądownictwa administracyjnego 13. Skuteczność i efektywność działania sądu administracyjnego POZASĄDOWA KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 1. System kontroli pozasądowej 2. Rodzaje kontroli 3. Kontrola parlamentarna 4. Rzecznik Praw Obywatelskich 5. Kontrola państwowa 6. Kontrola prokuratorska 7. Kontrola społeczna 8. Kontrola resortowa i międzyresortowa 5

19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej, obowiązującej do zaliczenia danego przedmiotu J. Zimmermann, Prawo administracyjne, Warszawa 2008 Alternatywnie:; J. Boć (red.), Prawo administracyjne, Wrocław 2005; Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, R. Michalska-Badziak, E. Olejniczak-Szałowska, M. Stahl, Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie., Łódź 2004 M. Wierzbowski, Z. Cieślak, J. Jasielski, J. Lang, M. Szubiakowski, A. Wiktorowska, Prawo administracyjne, Warszawa 2003; Ponadto wymagana jest znajomość podstawowych aktów prawnych. 1. Kodeks postępowania administracyjnego ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) 2. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) 3. Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2008 r. Nr 7, poz. 239) 4. Europejska Karta Samorządu Lokalnego z dnia 15 października 1985 r., ratyfikowana w dniu 26 kwietnia 1993 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607, sprost. Dz.U. z 2006 r., Nr 154, poz. 1107) 5. Ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147 z późn. zm.) 6. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) 7. Ustawa z dnia 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 856 z późn. zm.) 8. Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701) 9. Ustawa a dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2003 r. Nr 24, poz. z późn. zm.) 10. Konstytucja RP ustawa z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) 11. Ustawa z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 65, poz. 437 z późn. zm.) 12. Ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 31, poz. 206) 13. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.) 14. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.) 15. Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz. U. Nr 96, poz. 603 z późn. zm.) 16. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443 z późn. zm.) 17. Ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2007, Nr 68, poz. 449 z późn. zm.) 18. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 895 z późn. zm.) 19. Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o zasadach przystępowania jednostek samorządu terytorialnego do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych (Dz. U. Nr 91, poz. 1009 z późn. zm.) 20. Ustawa z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 41, poz. 361 z późn. zm.) 21. Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz. U. Nr 113, poz, 984 z późn. zm.) 22. Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.) 23. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu 6

przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) 24. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.) 25. Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2008 r.nr 88, poz. 539) 26. Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o partnerstwie publicznoprywatnym (Dz. U. Nr 169, poz. 1420) Literatura szczegółowa (artykuły) ma charakter uzupełniający i jest wymagana tylko podczas ćwiczeń. * sporządzono w oparciu o broszurę Europejski system transferu i akumulacji punktów (ECTS). Krótki przewodnik, opracowany na podstawie przewodnika Europejski System Transferu i Akumulacji Punktów i Suplement do Dyplomu, sfinansowany w ramach funduszy Programu SOCRATES-Erasmus, Warszawa 2006. 7