CAPITOLO I COME TI CHIAMI?

CAPITOLO I COME TI CHIAMI? A Anna M Mauro Dialogo 1 M: Ciao, mi chiamo Mauro Benelli, sono italiano. E tu come ti chiami? A: Ciao Mauro, piacere. Mi chiamo Anna Kalinowska. M: Da dove vieni? A: Vengo dalla Polonia. Dialogo 2 A: Ciao Mauro, come stai? M: Ciao Anna. Bene, grazie. E tu, come va? A: Tutto a posto, grazie. Ciao Mauro. M: A presto. Vocabolario (słownictwo) ciao cześć chiamarsi nazywać się sono jestem italiano (m) Włoch come jak piacere miło mi venire da pochodzić z Polonia Polska bene dobrze grazie dziękuję e i, a tu ty tutto wszystko a posto w porządku Espressioni (zwroty) Come ti chiami? Jak się nazywasz? Sono Jestem Sono italiano. Jestem Włochem. Da dove vieni? Skąd pochodzisz? Vengo dalla Polonia. Pochodzę z Polski. Sono di Toruń. Jestem (pochodzę) z Torunia. Piacere! Miło mi! Come stai? Jak się masz?/jak się czujesz? Come sta? Jak się pan(i) ma? Come va? Jak idzie?/co słychać? 11

Bene, grazie. Dziękuję, dobrze. Tutto a posto. Wszystko w porządku. A presto. Na razie. Parliamo POWITANIA I POŻEGNANIA W języku włoskim zarówno przy powitaniu, jak i przy pożegnaniu można używać różnych zwrotów, zależnie od sytuacji i od osoby, do której się zwracamy: Buongiorno. Dzień dobry. Buonasera. Dobry wieczór. Buonanotte. Dobranoc. Arrivederci. Do widzenia. ArrivederLa. Do widzenia. Buongiorno i buonasera to zwroty, których używamy zarówno przy powitaniu, jak i przy pożegnaniu. Arrivederci używa się w stosunku do osób, do których zwracamy się po imieniu, a także jeśli zwracamy się do kilku osób. ArrivederLa używamy, zwracając się do osoby, z którą jesteśmy na pan/pani. ciao cześć salve witam, witaj, cześć Zwrotów ciao i salve używamy zarówno przy powitaniu, jak i przy pożegnaniu. Salve jest bardziej oficjalne. Przedstawiając się, mówimy: Mi chiamo Agnieszka. Sono Agnieszka. Jeśli chcemy spytać o imię rozmówcy, używamy zwrotów: Come ti chiami? Jak się nazywasz? Come si chiama? Jak się pan(i) nazywa? Poznając kogoś, używamy zwrotu: Piacere! Miło mi! 12

Grammatica (gramatyka) ZAIMKI OSOBOWE Liczba pojedyncza (SINGOLARE) Liczba mnoga (PLURALE) io ja noi my tu ty voi/voi wy/państwo lui on loro/loro oni/państwo lei Lei ona pan/pani Tak samo jak w języku polskim zaimki podmiotu opuszcza się w zdaniu. Forma czasow nika wskazuje na podmiot. Zaimków używa się wtedy, gdy chcemy zwrócić szczególną uwagę na podmiot (np. w przeciwstawieniach): Io sono polacca. Ja jestem Polką (nie ona). Zwroty grzecznościowe Lei w liczbie pojedynczej oraz Voi i Loro w liczbie mnogiej są używane bez względu na rodzaj. Lei znaczy zarówno pan, jak i pani. Mniej formalne Voi ( państwo ) oraz używane w sytuacjach oficjalnych Loro ( państwo ) stosowane są w stosunku do grup osób, wśród których znajdują się zarówno mężczyźni, jak i kobiety. CZASOWNIK POSIŁKOWY essere Czasowniki posiłkowe biorą udział w tworzeniu czasów złożonych, ale także mają znaczenie samodzielne. Essere oznacza być. Oto wzór odmiany tego czasownika: SINGOLARE PLURALE io sono ja jestem noi siamo my jesteśmy tu sei ty jesteś voi/voi siete wy/państwo jesteście lui/lei/lei è on/ona/pan(i) jest loro/loro sono oni/państwo są Jak łatwo zauważyć, formy czasownika posiłkowego essere w pierwszej osobie liczby pojedynczej i trzeciej osobie liczby mnogiej są takie same. 13

Esempi (przykłady) Sono polacco. Jestem Polakiem. Sei italiano. Jesteś Włochem. Lui è russo. On jest Rosjaninem. Siamo felici. Jesteśmy szczęśliwi. Siete gentili. Jesteście uprzejmi. Io sono polacco. Ja jestem Polakiem. Lei è sua sorella. Ona jest jego siostrą. Esercizi (ćwiczenia) 1. Jak powiesz po włosku: a. Cześć, jestem Radek. b. On jest Włochem. c. Ona jest szczęśliwa. d. Oni są uprzejmi. e. Jesteś Rosjaninem. 2. Wstaw odpowiednią formę czasownika essere. a. Io polacco. b. Tu italiano. c. Lei gentile. d. Lui russo. e. Loro felici. f. Questa sua sorella. 3. Jak powiesz po włosku: a. Dzień dobry, nazywam się b. Cześć Marco, miło mi! c. Pochodzę z Polski. d. Jestem Polką. Dialogo 3 SB signora Benelli A Anna A: Buongiorno signora, mi chiamo Anna. C è Mauro per piacere? SB: Buongiorno Anna. Io mi chiamo Benelli, sono la mamma di Mauro. Lui non c è ancora, sta con suo padre. Però mio marito e mio figlio torneranno tra poco. Entra per favore. A: Potrebbe portarmi un bicchiere d acqua per piacere. SB: Eccola, prego. A: Grazie. 14

Vocabolario la mamma mama c è jest ancora jeszcze stare stać, zostać padre (m) ojciec però ale marito (m) mąż figlio (m) syn ecco oto prego proszę tornare wracać tra poco wkrótce entrare wchodzić portare 1. nieść, 2. przynieść, 3. zabrać ze sobą bicchiere (m) szklanka acqua (f) woda grazie dziękuję *torneranno wrócą Espressioni C è Mauro per piacere (per cortesia, per favore)? Czy jest (czy zastałem) Mauro? Entra, per favore. Wejdź, proszę. Potrebbe portarmi? Czy mogłaby pani/pan przynieść mi? Eccola. Oto ona. Parliamo W języku włoskim zwrotu prego, czyli proszę, używamy, odpowiadając na podziękowanie grazie ( dziękuję ). Jeśli zwracamy się do kogoś z prośbą, posługujemy się zwrotami: per favore, per piacere, per cortesia, które w języku polskim oznaczają proszę. Dammi una penna per favore. Daj mi długopis, proszę. Portami un bicchiere d acqua per cortesia. Proszę, przynieś mi szklankę wody. Grazie per l aiuto. Dziękuję za pomoc. Prego. Proszę. Zwroty grzecznościowe pan, pani Zwracając się do osób dorosłych, używamy zwrotów: signora, czyli pani oraz signore pan. Jeśli znamy nazwisko naszego rozmówcy, mówimy: signora Benelli, signor Benelli. Zwrot signorina, czyli panna dotyczy kobiet niezamężnych. Dialogo 4 M: Hai fratelli e sorelle? A: Sì, ho una sorella. M: Come si chiama? A: Si chiama Ewa. 15

M: Quanti anni ha? A: Ha dieci anni. Va alla scuola elementare. M: E tu quanti anni hai? A: Ho sedici anni. E tu? M: Anch io ho sedici anni. Mio fratello Tommaso ha vent anni. Lui è studente. Studia e lavora. Vocabolario avere mieć, posiadać fratelli e sorelle rodzeństwo sorella (f) siostra quanto ile anno (m) rok dieci dziesięć andare iść, jechać scuola elementare (f) szkoła podstawowa Espressioni Quanti anni hai? Ile masz lat? Ho vent anni. Mam dwadzieścia lat. Anch io Ja też Grammatica CZASOWNIK POSIŁKOWY avere Esempi Ho vent anni. Mam dwadzieścia lat. Hai una sorella. Masz siostrę. Lei ha un cane. Ona ma psa. Noi abbiamo figli. Mamy dzieci. Loro hanno dei libri. Oni mają książki. Voi avete i genitori. Macie rodziców. 16 sedici szesnaście anche też fratello (m) brat venti dwadzieścia studente (m) uczeń, student studiare uczyć się, studiować lavorare pracować Czasownik posiłkowy avere (tak jak essere) bierze udział w tworzeniu czasów złożonych i znaczy tyle, co mieć, posiadać. Oto wzór jego odmiany: SINGOLARE PLURALE io ho ja mam noi abbiamo my mamy tu hai ty masz voi/voi avete wy/państwo macie lui/lei/lei ha on/ona/pan(i) ma loro/loro hanno oni/państwo mają

Esercizi 4. Przetłumacz na język włoski. a. On ma brata. b. My mamy psa. c. Ty masz dziesięć lat. d. Ona ma dzieci. e. Oni mają siostrę. f. Ile masz lat? TWORZENIE PRZECZEŃ Jeśli chcemy zaprzeczyć całe zdanie, posługujemy się słowem no, np.: Hai figli? Masz dzieci? No. Nie. Jeśli przeczenie odnosi się do czasownika, wówczas stawiamy przed nim słowo non, np. non lo so ( nie wiem tego ). W jednym zdaniu mogą zostać użyte oba przeczenia. Avete figli? Macie dzieci? No, non abbiamo figli. Nie, nie mamy dzieci. Esercizi 5. Odpowiedz, całym zdaniem, na poniższe pytania twierdząco i przecząco. a. Lui è gentile? b. C è tua sorella? c. Tua madre si chiama Ewa? d. Hai dieci anni? e. Sei studente? f. Sei polacco? g. Siete fratelli? h. Avete una figlia? i. Abbiamo ancora i libri? j. Lei ha vent anni? 6. Jak powiesz po włosku: a. Ona ma na imię Agnieszka. b. On ma siostrę. c. Jesteśmy zmęczeni. d. Oni są uprzejmi. 17

Revisione (powtórzenie) 1. Wyobraź sobie następujące sytuacje: a. Witasz się na ulicy ze swoją sąsiadką, panią Wiśniewską. Jak się do niej zwrócisz? b. Spotykasz kolegę. Przywitaj się z nim. c. Przedstaw się: powiedz, jak się nazywasz i skąd pochodzisz. 2. Przetłumacz poniższy tekst na język polski. Mi chiamo Mauro Benelli. Vengo dall Italia. Ho sedici anni. Ho un fratello, lui si chiama Tommaso, ha vent anni e studia all università. Mi chiamo Anna Kalinowska. Vengo dalla Polonia. Ho sedici anni. Ho una sorella, lei si chiama Ewa, ha dieci anni e va alla scuola elementare. Co powinnaś/powinieneś umieć po przerobieniu rozdziału pierwszego? przywitać się i pożegnać; przedstawić się; tworzyć zdania przeczące i twierdzące; tworzyć zdania z czasownikami essere i avere. 18

SPIS TREŚCI Capitolo I Come ti chiami?...11 Gramatyka: zaimki osobowe, czasowniki posiłkowe essere i avere, tworzenie przeczeń Capitolo II Qual è il tuo piatto preferito?...19 Gramatyka: czas teraźniejszy, czasownik piacere, zaimki pytające: che cosa, chi, dove Capitolo III A scuola...29 Gramatyka: rodzajnik określony, nieokreślony i cząstkowy, liczba mnoga rzeczowników, czasowniki imparare, studiare, insegnare Capitolo IV Questo è il mio appartamento...40 Gramatyka: zaimki wskazujące questo i quello, przyimki, preposizioni articolate Capitolo V Come è la tuo famiglia?...47 Gramatyka: czasowniki andare, venire i sapere, zaimki dzierżawcze Test I...56 Capitolo VI Facciamo la spesa...58 Gramatyka: di che cosa hai bisogno, che ti serve, che ti occorre, czasownik modalny dovere, przyimek per, formy tanto, molto, poco, troppo Capitolo VII Il Tempo passa velocemente...66 Gramatyka: nazwy miesięcy, liczebniki główne, czasowniki rimanere, dare, określanie czasu Capitolo VIII Andiamo al ristorante...74 Gramatyka: zaimek osobowy, zaimek zwrotny, czasowniki zwrotne, czasowniki preferire i potere Capitolo IX La festa di compleanno...83 Gramatyka: przyimek da, czasownik volere, si impersonale, zaimek uno, zdania bezosobowe, liczebniki porządkowe 5

Capitolo X Festeggiamo Natale...89 Gramatyka: przymiotnik, zaimek che Test II...93 Capitolo XI Come è stata la tua giornata?...95 Gramatyka: przyimek in, czas przeszły passato prossimo, tworzenie participio passato, wybór czasownika posiłkowego Capitolo XII Pratichiamo lo sport...102 Gramatyka: czas przeszły imperfetto Capitolo XIII Di che cosa ti interessi?...109 Gramatyka: imperfetto i passato prossimo, zasady użycia, wybór w zdaniu, proprio, uzgadnianie participio passato z pronome diretto Capitolo XIV Mauro è malato...116 Gramatyka: stopniowanie przymiotnika, przysłówek, stopniowanie przysłówka, części ciała Capitolo XV Anna scrive una lettera...126 Gramatyka: partykuły ci i ne, uzgadnianie formy participio passato z ci i ne, tryb rozkazujący Test III...136 Capitolo XVI Tempo...138 Gramatyka: zaimki nieakcentowane oraz partykuły ci i ne i ich miejsce w zdaniu, przyimki Capitolo XVII In campagna...149 Gramatyka: pronomi accoppiati, gerundio presente, stare + gerundio presente Capitolo XVIII Andiamo a Roma...158 Gramatyka: bezokolicznik bez przyimka, formy lo stesso/gli stessi, la stessa/le stesse, da qualche parte, da nessuna parte Capitolo XIX Futuro...164 Gramatyka: czas przyszły futuro semplice 6

Capitolo XX Tommaso cerca un lavoro...172 Gramatyka: bezokolicznik cd. Test IV...179 Tłumaczenie dialogów...181 Klucz do ćwiczeń...208 Odpowiedzi do testów...229 Czasowniki nieregularne...234 Słownik włosko-polski...240 Słownik polsko-włoski...256 7