Czy, jak i właściwie dlaczego można badać opinię publiczną? Instytut Socjologii UO// Kształtowanie i badanie opinii publicznej // lato 2013/14 dr Magdalena Piejko
Jak badać opinię publiczną? Co to jest opinia publiczna? reakcja zbiorowości/grup/społeczności na działania i zjawiska społeczne, polityczne, ekonomiczne reakcja, która jest wyrażona publicznie - uogólniona stan świadomości zbiorowości/grup/społeczności reakcja wyrażona w formie DEKLARACJI: zmienność, niepewność, prawdopodobiestwo, sytuacyjność
Jak badać opinię publiczną? metoda badania ilościowe badania opinii publicznej badania prognostyczne, weryfikacyjne i diagnostyczne sondaż to nie sonda! l. 30 XX wieku - USA, George Gallup, Elmo Roper, sondaż w oparciu o próbę reprezentatywną - naukowa metoda przewidywania wyników wyborów (w 1936 roku powstaje Instytut Gallupa) Polska: w 1956 rozpoczyna się restytucja polskiej socjologii, 1958 - pierwszy sondaż opinii publicznej przeprowadzony w Łodzi przez socjologów z Uniwersytetu Łódzkiego
metoda technika narzędzie techniki badań - w jaki sposób będziemy zadawać pytania? jakich narzędzi użyjemy? badanie bezpośrednie: wywiad twarzą w twarz badanie telefoniczne: wywiad telefoniczny wywiad/ankieta online (sondaż internetowy) ankieta pocztowa ankieta audytoryjna wywiad grupowy (FGI) wywiad swobodny/kierowany/narracyjny narzędzia kwestionariusz wywiadu kwestionariusz ankiety scenariusz wywiadu
próba - komu będziemy zadawać pytania? jak wybierzemy respondentów? próba reprezentatywna - wyniki można uogólnić na całą populację próba niereprezentatywna - brak możliwości uogólniania na całą populację próby reprezentatywne reprezentatywna proceduralnie, losowa - wszystkie elementy populacji mają znane szanse dostania się do próby reprezentatywna przedmiotowo, kwotowa - skład próby odpowiada składowi populacji (ze względu na zmienne, które wyznaczył badacz, np. płeć, wiek, wykształcenie, wielkość miejscowości) losowo-kwotowa próby niereprezentatywne dobór oparty na dostępności badanych (tzw. próby wygodne, okolicznościowe lub przypadkowe) metoda kuli śnieżnej - dobór próby polegający na doborze respondentów przez innych uczestników dobór celowy - ze względu na kryteria wyznaczone przez badacza, skład nie odzwierciedla struktury populacji
co zrobić zanim zacznę budować narzędzie badawcze? sformułować temat badania, problem badawczy i pytania badawcze - czego chcemy się dowiedzieć? jakie zjawiska chcemy zbadać? określić cel badań - dlaczego chcemy przeprowadzić badanie? do czego ma służyć? określić zakres badań - kogo chcemy badać? gdzie i kiedy zrealizujemy badanie? jak długo ma trwać badanie? dokonać konceptualizacji i operacjonalizacji pojęć postawić hipotezy - jakich wyników się spodziewamy? ustalić strategię doboru próby - jak dobierzemy respondentów? wybrać technikę i narzędzie badawcze
czy sonda uliczna to sondaż?
zadanie i lektura na 13.05 Opracujcie w zespołach projektowych: 1. temat badania i pytania badawcze - czego chcecie się dowiedzieć? jakie zjawiska chcecie zbadać? 2. cel badań - dlaczego chcecie przeprowadzić badanie? do czego mogłoby służyć? 3. definicje kluczowych pojęć (wynikających z problemu badawczego) trzy pierwsze zadania powinny być już gotowe, ewentualnie prawie gotowe 4. zakres badań - kogo chcecie badać? gdzie i kiedy zrealizujecie badanie? jak długo ma trwać badanie? 5. hipotezy - jakich wyników się spodziewacie? 6. dobór próby - co stanowi waszą populacje? jak dobierzecie respondentów? dlaczego właśnie w ten sposób? 7. wybór techniki i narzędzia badawczego - jakiej techniki chcecie użyć i dlaczego? Przeczytajcie: Earl Babbie (2004). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: s. 153-162 (operacjonalizacja, zmienne, wartości, wskaźniki, pomiar).
warsztaty Manipulacja sondażami Czy sądzi Pan/Pani, że nauka może kłamać? kwestionariusz wstęp (m.in informacje o celu i temacie badania, instrukcja dla respondenta i ankietera) pytania metryczka (cechy społeczno-demograficzne respondenta) rodzaje pytań pytania otwarte - respondent proszony jest o udzielenie własnej odpowiedzi pytania zamknięte - zawierają gotowe odpowiedzi, respondent musi wybrać tę, która najlepiej opisuje jego zdanie: pytania rozstrzygnięcia - rozpoczynają się od partykuły CZY, pytania półotwarte, z kafeterią - respondent wybiera spośród wielu wariantów odpowiedzi, możliwość udzielenia odpowiedzi spoza listy pytania filtrujące