INTERFEJS
Interfejs - programu Gimp Do niedawna interfejs graficzny był najsłabszą stroną programu. Udostępniony podział na odrębne okna edycyjne zmuszał użytkowników do przedłużającego pracę przechodzenia z jednego okna do drugiego. Proces ten przebiegał w następujący sposób: by przejść z aktywnego okna Edytora obrazów do np. Przybornika należało przed wyborem żądanego narzędzia uaktywnić zawierające je okno. Powrót do obrazka był podobny: najpierw uaktywnienie okna, potem właściwa praca nad obrazkiem. Wspomniane niedogodności mamy już za sobą, Gimp 2.8 nie wymaga zbędnego klikania, przechodzimy pomiędzy oknami płynnie, nie odczuwając struktury budowy programu. Ponadto dla zwolenników pracy ze zwartym interfejsem udostępniono polecenie zamiany trybu wielookiennego w jednookienny (menu Okna Tryb jednego okna). Niemniej jednak przed przystąpieniem do pracy nad edycją grafiki i właściwej twórczej realizacji obrazu należy nabrać biegłości w zarządzaniu dostępnymi narzędziami. Warto, również dostosować układ interfejsu do własnych potrzeb. Pierwszy rozdział niniejszego podręcznika będzie poświęcony właśnie temu zagadnieniu, tak by utrzymanie porządku warsztatu Gimp nie sprawiało trudności. Domyślny układ okien programu Gimp 2.8 Po zainstalowaniu i pierwszym uruchomieniu programu Gimp do dyspozycji użytkownika wraz z Górnym Menu dostępne są trzy okna edycyjne: Przybornik - zestaw edycyjnych narzędzi umożliwiających nanoszenie zmian w obrazie. Edytor obrazów - okno obrazu poddawanego edycji. Zestaw Dokowalnych okien dialogowych. Ćwiczenie 1.1 1. Z górnego menu Plik wybierz polecenie Nowy. 2. W wyświetlonym oknie dialogowym Utworzenie nowego obrazu, nie zmieniając domyślnych wartości parametrów określających wielkość tworzonego dokumentu wybierz przycisk OK. 3. Przejdź do Przybornika, z którego wybierz narzędzie Pędzel. 4. W oknie Edytora obrazu narysuj prosty obrazek. 5. Zwróć uwagę na tytuł Paska nazwy Edytora obrazu, który od chwili utworzenia pliku zawiera podstawowe informacje o jego parametrach. Gwiazdka to sygnał, że nie został on jeszcze zapisany. W nawiasach kwadratowych podany jest tytuł pliku, w nawiasie zwykłym podane są: tryb zapisu barwnego, ilość warstw z których zbudowany jest rysunek. Po informacjach zawartych w nawiasach podana jest wielkość pliku oraz nazwa programu - Gimp. 6. Zamknij plik nie zachowując zmian, nie będzie on nam już potrzebny. Edytor obrazów Gimp Główne okno programu, wyświetlające obrazki nad którymi pracujemy. Bezpośrednio po uruchomieniu aplikacji tuż pod paskiem nazwy dostępne jest Górne menu oraz obszar okna z wizerunkiem maskotki Gimpa - Wilbera. Rysunek 1, przedstawia zrzut ekranowy okna edytora wraz z rozwiniętym przykładowym menu. Przyglądając się menu zwróć uwagę, że przy niektórych funkcjach znajdują się 2
Pasek nazwy okna programu Górne menu maskotka Gimpa - Wilber Rysunek 1. Okno Edytora obrazu symbole graficzne. Mała strzałka informuje, że po wybraniu polecenia rozwinie się podmenu. Trzy kropki po nazwie wskazują, że po uaktywnieniu ukaże się okno dialogowe z dodatkowymi opcjami. Aby ułatwić czytelność menu, twórcy programu po lewej stronie tytułów poleceń umieścili graficzne symbole nawiązujące do treści poleceń. Natomiast dla biegłych użytkowników programu, po najczęściej używanych poleceniach podali skróty klawiaturowe, które znacznie przyspieszają pracę przy tworzeniu grafiki. Przybornik Przybornik, to bodaj najczęściej używane okno w Gimpie. Domyślnie podzielone jest ono na dwie główne części: dok Przybornik z zestawem narzędzi i dok Opcje narzędzia z opcjami dostosowanymi dla wybranego narzędzia. Przybornik zawiera narzędzia do zaznaczania, rysowania, malowania, edycji kształtów, kolorów oraz nawigacji po dokumencie. By ułatwić orientację, autorzy programu zgrupowali je tematycznie. Pierwszą grupę tworzą narzędzia do zaznaczania (wyboru obszaru przeznaczonego do edycji). Drugą grupę narzędzia o niepowiązanej specyfice działania takie jak: narzędzie Ścieżki (rysowanie i edycja krzywych Béziera), Pobieranie koloru (pobiera próbkę koloru ze wskazanego punktu na obrazie), Powiększenie (przybliża lub oddala zakres wyświetlanego obszaru obrazka), Miarka (umożliwia mierzenie odległości lub kątów wybranych obszarów obrazka), Przesunięcie (przesuwa warstwy, zaznaczenia i inne obiekty), Wyrównanie (wyrównuje lub układa warstwy i inne obiekty), Kadrowanie (umożliwia określenie wielkości obrazka na podstawie tworzonego obszaru zakreślenia). Trzecią grupę stanowią narzędzia do edycji kształtu warstw, zaznaczonych obszarów oraz krzywych Béziera. Czwarta grupa to samotne narzędzie Tekst służące do tworzenia i edycji warstw tekstowych. 3
dok Przybornik grupa narzędzi zaznaczania grupa narzędzi o niepowiązanej specyfice działania grupa narzędzi do edycji kształtu + narzędzie Tekst grupa narzędzi artystycznych grupa narzędzi edycji barwy dok Opcje narzędzia Rysunek 2. Okno Przybornik - Opcje narzędzia Piąta grupa to narzędzia do rysowania i malowania, wymazywania, powielania, retuszu oraz rozmazywania, wyostrzania, rozjaśniania czy przyciemniania wybranych fragmentów obrazu. Szósta grupa to narzędzia do edycji barwy. Zestaw dokowalnych okien dialogowych Dokowalne okna dialogowe zostały stworzone po to by można było grupować w wygodne do pracy zestawy opcji i poleceń edycyjnych. Domyślnie autorzy aplikacji przeznaczyli do wyświetlenia dwie grupy okien dokowalnych: Pierwsza grupa okien dokowalnych obejmuje doki: Warstw, Kanałów, Ścieżek, Historii oraz Kolorów, z domyślnie aktywnym oknem Historia. Druga grupa okien dokowalnych takich jak: Pędzle, Desenie, Gradient to zestaw opcji poszerzających możliwości narzędzi do malowania i wypełniania barwą wybranych obszarów obrazka. Poznane do tej pory ułożenie okien programu Gimp jest tylko propozycją dostępu do najczęściej używanego układu. Kolejne ćwiczenia pokażą w jaki sposób można zmieniać jego zawartość i układ oraz w jaki sposób można zapisać nowy układ interfejsu oraz jak przywrócić jego pierwotny wygląd. 4
menu Okna Ostatnio zamknięte doki Dokowalne okna dialogowe Przybornik Lista otwartych dokumentów Lista otwartych doków Ukryj doki Tryb jednego okna Lista dostępnych doków Rysunek 3. Menu Okna Wprowadzanie zmian Wszystkie polecenia do zarządzania oknami dokowalnymi programu zebrane są w menu Okna. Rysunek 3 pokazuje zawartość omawianego menu. Pozycja menu Ostatnio zamknięte doki zawiera listę ostatnio zamkniętych doków. By zobaczyć jak polecenie to działa, zamknij wybrany zestaw wyświetlonych doków (np. Warstwy - Pędzle), następnie ponownie rozwiń menu Okna Ostatnio zamknięte doki i wybierz polecenie Warstwy, Kanały, Ścieżki, Cofnięcie - P... Pozycja menu Dokowalne okna dialogowe udostępnia listę doków programu Gimp. Pozycja menu Przybornik (CTRL + B) odpowiedzialne jest za umieszczenie doka Przybornik na górze stosu nakładających się na siebie okien dialogowych. Sytuację tę ilustruje rysunek 4. Pozycja menu Lista otwartych dokumentów wyświetla tytuły otwartych dokumentów, umożliwiając szybkie wskazanie pliku przeznaczonego do edycji. Zauważmy, że dostępne skróty klawiaturowe: Alt+1, Alt+2, itd. znacznie przyspieszą uaktywnianie wybranych dokumentów. Pozycja menu Lista otwartych doków pełni funkcję informacyjną wyświetla tytuły otwartych doków. Pozycja menu Ukryj doki (Tab) ukrywa wszystkie doki pozostawiając widoczne okno Edytora obrazka. Powrót do poprzedniego układu interfejsu następuje po ponownym wybraniu polecenia lub zastosowaniu skrótu klawiaturowego. Pozycja Tryb jednego okna scala interfejs programu Gimp w jedno okno dialogowe systemu operacyjnego komputera. 5
A B Rysunek 4. Efekt działania polecenia - Przybornik z menu Okna. Ćwiczenie 1.2 1. Z menu Okno Dokowalne okna dialogowe wybierz polecenie Nawigacja oraz Czcionki. Natychmiast po wyborze polecenia program wyświetli doki okien. Naszym kolejnym zadaniem będzie zamknięcie ich we wspólnym zestawie. 2. Tak jak jest to pokazane na rysunku 5.A. ułóż kursor nad nazwą doka. Kliknij i przytrzymując klawisz myszy przesuń dok Czcionki tuż za kartę doka Nawigacja obrazem (rysunek 5.B), zwolnij przycisk myszy. By przejść pomiędzy kartami doków wystarczy kliknąć na pasku nazwy wybranej karty (rysunek 5. C, D). A Rysunek 5. Łączenie doków w zestaw okna dokowalnego B C D W kolejnej części ćwiczenia skorzystamy z metody dołączania kolejnych doków poprzez wywołanie polecenia - nazwy z menu wyświetlonego już okna dokowalnego. 3. Tak jak pokazuje rysunek 6.A. kliknij na przycisk w kształcie strzałeczki skierowanej w lewą stronę znajdujący się w górnym, prawym rogu okna dokowalnego. 4. Z rozwiniętego menu wybierz polecenie Dodaj kartę Kolory. 6
A B C Rysunek 6. Menu okna dokowalnego Do zestawu zostanie dołączona kolejna karta. 5. Zwróć uwagę, na wygląd kart, nie są to już zakładki z opisami doków lecz ich graficzne odpowiedniki (rysunek 6.C.). Kolejne kroki ćwiczenia poświęcone będą następującym czynnościom: odłączenia karty z zestawu doków, zamknięciu okna dokowalnego, dołączeniu pływającego okna dokowalnego do grupy okien. 6. Aby odłączyć kartę od istniejącego zestawu: kliknij i przytrzymaj przycisk myszy nad ikonką karty Kolory, przeciągnij w dowolnym kierunku. 7. Zamknij zestaw doków: Czcionki, Nawigacja kliknięciem na krzyżyku umieszczonym w prawym górnym rogu okna. A B C D Rysunek 7. Dołączenie pływającego okna dokowalnego jako osobny zestaw doków przyklejony w dół do istniejącego zestawu okna dokowalnego 8. Przyjrzyj się rysunkowi numer 7, który przedstawia zachowanie programu w trakcie dołączania doka Kolory do wybranej strony istniejącego zestawu. Zwróć uwagę, że wraz ze zbliżaniem się kursora do aktywnej przestrzeni, wyświetlana jest gotowość programu do połączenia okien dokowalnych w postaci niebieskiej kreski. 9. Ułóż kursor nad nazwą okna dokowalnego Kolory, kliknij i przytrzymując klawisz myszy przesuń dok w dolne aktywne pole zestawu Warstwy - Pędzle (rysunek 7.B), zwolnij przycisk myszy. 7
A B Rysunek 8. Określanie szerokości okien dokowalnych Przybornika Program dołączy dok Kolory do zestawu dopasowując wysokość zestawu Warstwy - Pędzle - Kolory do pierwotnej wysokości zestawu Warstwy - Pędzle. Kolejnym krokiem dostosowującym układ interfejsu do naszych potrzeb będzie zamiana wielookiennego trybu pracy na tryb pracy aplikacji zwartej w jednym oknie. 10. Z menu Okna wybierz polecenie Tryb jednego okna. 11. Jeżeli istnieje taka konieczność, dopasuj wielkość nowo utworzonego układu interfejsu do wielkości ekranu monitora, kliknięciem na przycisku maksymalizacji umieszczonego w górnym prawym rogu okna. Krokiem zamykającym ćwiczenie będzie ustalenie wygodnej do pracy szerokości Przybornika. 12. Wzorując się rysunkiem 8 określ szerokość okna dokowalnego Przybornika. 13. Skieruj kursor nad granicę między Przybornikiem a oknem Edytora obrazka. 14. Gdy kursor przyjmie postać grota z dwoma strzałeczkami, kliknij, przytrzymaj klawisz myszy i przesuń w żądanym kierunku. Gdy osiągniesz wymaganą szerokość Przybornika zwolnij przycisk myszy. Zapis układu interfejsu Po ustaleniu spersonalizowanego układu interfejsu należy go zapisać, nakazując jednocześnie aplikacji uruchamianie się w narzuconej formie. Ćwiczenie 1.3 1. Z menu Edycja wybierz polecenie Preferencje. 2. W wyświetlonym oknie dialogowym Preferencje w polu drzewa poleceń odszukaj: Zarządzanie oknami. 3. Po prawej stronie okna w polu Zarządzanie oknami zaznacz funkcję Zapisywanie położeń okien przed zakończeniem, następnie wybierz kolejno przyciski: Zapisz położenia okien oraz Ustaw 8
zapisane pozycje okien na wartości domyślne. Potwierdź przyciskiem OK wyświetloną informację Ustawienia okien zostaną ustawione na wartości domyślne przy następnym uruchomieniu programu Gimp. 4. Przyciskiem OK zatwierdź zmiany wprowadzone do okna dialogowego Preferencje. 5. Zamknij, a następnie uruchom program. 9
Spis treści Interfejs - programu Gimp 2 Domyślny układ okien programu Gimp 2.8 2 Ćwiczenie 1.1 2 Edytor obrazów Gimp 2 Przybornik 3 Zestaw dokowalnych okien dialogowych 4 Wprowadzanie zmian 5 Ćwiczenie 1.2 6 Zapis układu interfejsu 8 Ćwiczenie 1.3 8 10