1 Materiał dodatkowy Przedsiębiorczość społeczna W materiale dodatkowym: Dowiesz się, czym jest przedsiębiorstwo społeczne. Przeprowadzisz lekcję piątą, po której grupa wypełni kartę nr 9 gry Oficer Dlaczego.
2 Co znajdziesz w scenariuszu lekcji? W piątym scenariuszu uczniowie i uczennice dowiadują się, czym są przedsiębiorstwa społeczne oraz odkrywają, jakie znaczenie podmioty przedsiębiorczości społecznej mają dla rozwoju społeczności lokalnych. Co potrafią uczniowie i uczennice po zajęciach: Wiedzieć, czym jest przedsiębiorstwo społeczne i umieć podać jego przykłady. Potrafić wymienić różnice między przedsiębiorstwem społecznym a firmą prywatną. Wskazać, jakie korzyści dla miejscowości wynikają z istnienia w niej przedsiębiorstw społecznych.
3 Czym jest przedsiębiorstwo społeczne? Najważniejszą cechą wyróżniającą przedsiębiorstwo społeczne od innych przedsiębiorstw jest to, że zyski ekonomiczne nie są jego jedynym celem. Prymat nad generowaniem zysków ma realizowanie celów społecznych, takich jak zapewnienie miejsc pracy, walka z marginalizacją poszczególnych grup w społeczności, itp. Z tego względu przedsiębiorstwo społeczne wchodzi w zakres ekonomii społecznej. rysunek 1 - za J. Hausner, N. Laurisz, Przedsiębiorstwo społeczne - konceptualizacja[w:] Hausner J. (red.) Zarządzanie podmiotami ekonomii społecznej, Kraków 2007.
4 Jakie podmioty zaliczamy do przedsiębiorstw społecznych w Polsce? Organizacje spółdzielcze i spółdzielnie pracy Bankowość spółdzielcza Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe (SKOK-i) Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW-y) Organizacje pozarządowe Szczegółowy opis poszczególnych podmiotów znajdziesz w: T. Kaźmierczak, M. Rymsza (red.), Kapitał społeczny. Ekonomia społeczna, ISP, Warszawa 2007, str. 193 237 Publikacja do pobrania na stronie: http://www.ekonomiaspoleczna.pl/x/445579
5 Przedsiębiorstwo społeczne a firma prywatna Przedsiębiorstwo społeczne Firma prywatna Cel Społeczny i ekonomiczny Ekonomiczny Przeznaczenie dochodów Zaspokojenie potrzeb Inwestowanie w celu społeczności lub podział zwiększenia zysków lub między pracowników podział między udziałowców Sposób podejmowania Każda osoba należąca do Decyzje podejmuje decyzji przedsiębiorstwa ma równy głos właściciel lub zarząd Zarządzanie Oparte na partycypacji i Dyrektywne (decyzje demokratycznych przechodzą od kierownictwa procedurach znajdującego się na najwyższym szczeblu do pracowników znajdujących się na niższych szczeblach) Charakter wykorzystywanych zasobów Głównie niekomercyjny, np. subwencje, darowizny, praca ochotnicza Głównie komercyjny, tzn. inwestowanie środków pieniężnych w pozyskiwanie zasobów, np. nowych technologii, maszyn, pracy ludzi.
6 Co ma społeczność z funkcjonowania w niej przedsiębiorstwa społecznego? Przedsiębiorstwa społeczne przekazują część zysków na rozwój społeczności. Pracownicy takich przedsiębiorstw często osobiście angażują się w działania na rzecz swojego otoczenia, czyli podejmują wolontariat pracowniczy, np. prowadzenie zajęć z dziećmi, prace remontowe, urządzanie zbiórki. Przedsiębiorstwa mogą prowadzić programy mające na celu rozwiązanie określonego problemu, np. programy stypendialne dla dzieci z rodzin o trudnej sytuacji finansowej. Przedsiębiorstwa społeczne rozwijając środowisko lokalne zakorzeniają się w nim, a w efekcie skupiają się na potrzebach danej społeczności i mobilizacji lokalnych zasobów, np. zatrudnianie osób bezrobotnych z danej miejscowości. Społeczność może korzystać z zasobów przedsiębiorstwa społecznego, np. umiejętności menadżerskich osób należących do niego, dostęp do sieci kontaktów, zasobów finansowych i rzeczowych.
7 Przykład przedsiębiorstwa społecznego Wioska Hobbitów w Sierakowie Sławieńskim Skąd pomysł? Sierakowo Sławieńskie to niewielka wioska położona w powiecie koszalińskim. Dawniej te tereny były częścią PGR-ów. Jednak po ich likwidacji, wioska zaczęła podupadać a bezrobocie rosnąć w bardzo szybkim tempie. Pomysł utworzenia wioski hobbistów powstał w 1999 roku, kiedy rozpoczęto prace nad stworzeniem strategii rozwoju gminy. Zaczęto szukać czegoś, co stanie się elementem charakterystycznym wioski. Zauważono, że położenie wioski pośród lasów przypomina krainę, w której w książce J.R.R Tolkiena żyli hobbiści. Tak narodził się pomysł stworzenia wioski tematycznej, czyli organizacji w której mieszkańcy zrzeszeni na jednym terenie decydują się pracować w określony sposób, tworząc w ten sposób profil swojej wioski. Mieszkańcy założyli stowarzyszenie Hobbiton, które miało zarządzać wioską tematyczną. Co dalej? Mieszkańcy wioski rozpoczęli pracę od wykarczowania pola. Rozpoczęła się budowa wioski. Na placu stanęły, m.in. Domek Hobbita, Wieża Elfów, Smocza Jama. Kiedy już była infrastruktura nadszedł czas na przygotowanie ludzi. Wielu z nich musiało się przekwalifikować. Część ukończyła kursy animacji i pedagogiki, by móc prowadzić hobbitową grę terenową po wiosce i okolicy. Nadszedł czas na pierwsze sukcesy. W 2008 roku wioskę odwiedziło ponad 10 000 turystów, co daje ok. 150 000 zł. Dzięki temu mieszkańcy mogą utrzymać się sami, a ponadto zadbać o całą infrastrukturę oraz kostiumy niezbędne do pracy w hobbickiej wiosce. Więcej przykładów działalności przedsiębiorstw społecznych znajdziesz w: A. Łukaszuk, Dobre praktyki z zakresu ekonomii społecznej, wyd. Stowarzyszenie Czas Przestrzeń Tożsamość, Szczecin 2009 Publikacja do pobrania na stronie: http://atlas.ekonomiaspoleczna.pl/files/ekonomiaspoleczna.pl/public/biblioteka/2009.7.pdf
Brawo! Szybki kurs przedsiębiorczości społecznej już za Tobą! Teraz pozostaje przekazać zdobytą wiedzę uczniom i uczennicom 8