Prawne aspekty informacji geoprzestrzennej

XXIV Konferencja Polskiego Towarzystwa Informacji Przestrzennej INFRASTRUKTURA INFORMACJI PRZESTRZENNEJ DŹWIGNIĄ ROZWOJU SPOŁECZEŃSTWA INFORMACYJNEGO Warszawa, Biblioteka Narodowa, 5 7 listopada 2014 r. Warsztaty 2 Prawne aspekty informacji geoprzestrzennej Prof. Grażyna Szpor, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Dyr. Krzysztof Mączewski, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Dr Agnieszka Piskorz-Ryń, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Dyr. Witold Radzio, Główny Urząd Geodezji i Kartografii Dr Krzysztof Siewicz Uniwersytet Warszawski

Program 1. Struktura regulacji prawnej informacji przestrzennej w społeczeństwie informacyjnym 2. Dostęp do informacji o prawie drogą elektroniczną. 3. Nowe zasady udostępniania informacji w prawie geodezyjnym i kartograficznym 4. Zmiany regulacji ponownego wykorzystania informacji publicznych 5. Udostępnianie informacji przestrzennej w internecie - licencja CC-BY

ZMIANY TERMINOLOGICZNE W prawnej regulacji zasobów informacyjnych utrwalone, zagregowane dane nazywano tradycyjnie: dokumentami, aktami, rejestrami, księgami. W drugiej połowie XX wieku dodano nowe terminy: systemy informacyjne i bazy danych. Na początku XXI wieku pojawiły się określenia jeszcze bardziej generalne: informacja sektora publicznego i infrastruktura informacyjna. zmiany terminologiczne związane były z rozwojem technologii informacyjnych i komunikacyjnych, który niesie nowe możliwości agregowania danych.

INFRASTRUKTURA INFORMACJI PRZESTRZENNEJ Obejmuje zbiory danych przestrzennych, 1) odnoszące się do terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub z nim powiązane; 2) występujące w postaci elektronicznej; 3) utrzymywane przez: a) organ administracji lub w jego imieniu, które zgodnie z jego zadaniami publicznymi są tworzone, aktualizowane i udostępniane, b) osobę trzecią, której umożliwiono włączenie się do infrastruktury; 4) należące, co najmniej, do jednego z tematów danych przestrzennych określonych w załączniku do ustawy. [według art. 4 ustawy z 4 marca 2010]

PRAWO INFORMATYCZNE Przepisy prawne odnoszące się do infrastruktury informacyjnej powinny być spójne z przepisami regulującymi wolność informacyjną i jej granice. Informacja jest dobrem zmniejszającym niepewność [redukującym entropię] Dla takiego zakresu regulacji adekwatne jest w Polsce określenie prawo informatyczne. Istotą informatyzacji jest efektywne przetwarzanie danych mających wartość informacyjną. Informatyzacja zapewnia efektywne przetwarzanie danych dzięki algorytmizacji, programom i urządzeniom, w których te programy są realizowane. W 2002 r. pojęciem ustawowym stała się informatyzacja jako nazwa działu administracji rządowej. Także ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne wiąże modernizację infrastruktury informacyjnej z procesem informatyzacji.

Europejskie standardy informacyjne Publiczna infrastruktura informacyjna ma oparcie w prawie międzynarodowym i unijnym,m.in.: Traktat Amsterdamski z 1997 r. (wprowadził do Traktatu o Ustanowieniu Wspólnot Europejskich art. 255, gwarantujący prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji), Konwencja o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, sporządzona w Aarhus dnia 25 czerwca 1998 dyrektywa 2003/98/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego (PSI) (Dz.U. L 345/90 z dnia 31 grudnia 2003 r. dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiająca infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), (Dz.Urz. UE L z dnia 25 kwietnia 2007 r., Nr 108, s. 1) Konwencja Rady Europy o dostępie do dokumentów publicznych uchwalona w Tromsø 18 czerwca 2009 r.,

Publiczne zasoby informacyjne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Gromadzenie determinują zasady: demokratycznego państwa prawnego (art. 2), wolności gospodarczej (art. 20), subsydiarności i decentralizacji władzy (art. 15), ochrony konsumenta (art. 76), ochrony prywatności i danych osobowych (art. 47 i 51). Do udzielania informacji przez władze publiczne odnosi się m.in. art. 7 [organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa], art. 61 [obowiązek udostępniania obywatelom informacji o działalności organów władzy publicznej i osób pełniących funkcje publiczne] art. 74 [obowiązek udostępniania każdemu informacji o środowisku] art. 47 i 51 [zasady ochrony prywatności i danych osobowych]. Do informacji uzyskanej już od władz publicznych odnosi się art. 49 [zasada wolności i ochrony komunikowania się] art. 54 [zasada wolności pozyskiwania i rozpowszechniania informacji].

Krajowe prawo administracyjne Na gruncie prawa administracyjnego zasady przetwarzania danych konkretyzują: akty proceduralne, w tym zasady ogólne Kodeksu postępowania administracyjnego akty ustrojowe (np. ustawy o Radzie Ministrów, o wojewodzie, o samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim), akty materialnego prawa administracyjnego. Te ostatnie można podzielić na trzy grupy. 1. Akty regulujące kompleksowo dostęp do informacji i jego granice, w tym: ustawa z dnia 6 września 2001 o dostępie do informacji publicznej, ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych ustawa z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych.

Krajowe prawo administracyjne Ustawy resortowe ( zasobowe ). Przykładowo: dla przetwarzania danych przestrzennych dotyczących 34 tematów, o których mowa w dyrektywie o infrastrukturze informacji przestrzennej (INSPIRE), podstawowe znaczenie mają w Polsce: Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej z 2010 r. Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, Ustawa z 17 maja 1989 Prawo geodezyjne i kartograficzne, a znaczenie uzupełniające ma ponad sto innych ustaw. Akty odnoszące się do wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w sferze publicznej, w szczególności: ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Struktura regulacji komunikacji Traktowanie wykorzystania nowych technologii jako narzędzi efektywnego przetwarzania danych, pozwała łączyć kwestie technologiczne i merytoryczne procesów decyzyjnych w administracji. Jest to użyteczne dla oceny, gdzie znosić bariery wdrażania e- administracji (np. dopuścić dokument elektroniczny i zdalną komunikację) a gdzie nowe zagrożenia nakazują bariery prawne wznosić (ochrona danych osobowych). W strukturze regulacji istotne miejsce zajmują przepisy dotyczące komunikacji elektronicznej, ujmowanej jako obowiązek administracji. Podmiotowo wyróżniamy komunikację elektroniczną w stosunkach: organ obywatel, [K.p.a] między podmiotami publicznymi [ustawa o informatyzacji] wewnątrz jednostki organizacyjnej (urzędu). [rozporządzenia w sprawie instrukcji kancelaryjnych].

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Rozdział III ŹRÓDŁA PRAWA Art. 87. 1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. 2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego. Art. 88. 1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. 2. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych określa ustawa. 3. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. Zasady ogłaszania innych umów międzynarodowych określa ustawa.

ŹRÓDŁA PRAWA PO PRZYSTĄPIENIU DO UE Z dniem 1 maja 2004 r., na podstawie Traktatu o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej w Polsce zaczęło obowiązywać prawo Unii Europejskiej, zmienił się zatem system źródeł, zmieniły się również ustawowe relacje między Radą Ministrów a parlamentem w procesie stanowienia prawa. Na porządek prawny UE składa się: Prawo pierwotne Prawo wtórne Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE,

Źródła prawa Unii Europejskiej Akty prawa pierwotnego Unii Europejskiej to: 1) traktaty, 2) towarzyszące im załączniki i protokoły, 3) traktaty nowelizujące, 4) traktaty o przystąpieniu nowych państw Akty prawa wtórnego Unii Europejskiej to rozporządzenia, dyrektywy, zalecenia i opinie. Rozporządzenie jest aktem wiążącym w całości i jest bezpośrednio stosowane w każdym państwie członkowskim. Oznacza to, że akty te stają się częścią krajowych systemów prawnych bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek czynności transpozycyjnych i wywierają skutki bezpośrednie w stosunku do jednostek. Rozporządzenia mają taką samą moc obowiązującą we wszystkich państwach członkowskich i są zintegrowane z systemami prawnymi państw członkowskich. Ich obowiązywanie zależy jedynie od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Dyrektywy skierowane są do państw członkowskich, określają cel, który powinien zostać osiągnięty w wyznaczonym terminie. Wybór metody i sposobu realizacji celu leży w gestii państw członkowskich. Warunkiem związania podmiotów przepisami dyrektywy jest wdrożenie przepisów dyrektywy do krajowego porządku prawnego

Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych Art. 1. 1. Ustawa określa zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz zasady i tryb wydawania dzienników urzędowych. 2. Zasady i tryb ogłaszania umów międzynarodowych, a także układów zbiorowych pracy określają odrębne ustawy. 3. Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych Unii Europejskiej oraz zasady i tryb wydawania Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej, zwanego dalej "Dziennikiem UE", określają przepisy Unii Europejskiej. Art. 2. 1. Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe. 2. Odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego niezawierającego przepisów powszechnie obowiązujących.

Ustawa o ogłaszaniu aktów normatywnych Art. 4. 1. Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. 2. W uzasadnionych przypadkach akty normatywne, z zastrzeżeniem ust. 3, mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. 3. Przepisy porządkowe wchodzą w życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy porządkowe mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni, a jeżeli zwłoka w wejściu w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, można zarządzić wejście w życie takich przepisów z dniem ich ogłoszenia.

Dzienniki Urzędowe Dzienniki Urzędowe: Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji rządowej, dzienniki urzędowe urzędów centralnych wojewódzkie dzienniki urzędowe. Art. 9. 1. W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej "Dziennikiem Ustaw", ogłasza się: 1) Konstytucję; 2) ustawy; 3) rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; 4) rozporządzenia wydane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministrów kierujących działami administracji rządowej, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, będących członkami Rady Ministrów, oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji; 5) teksty jednolite aktów określonych w pkt 1-4; 6) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw; 7) uchwały Rady Ministrów uchylające rozporządzenie ministra.

Akty normatywne http://eur-lex.europa.eu http://isap.sejm.gov.pl http://www.rcl.gov.pl/

Prace parlamentarne http://www.sejm.gov.pl/prace/prace.html http://sejmometr.pl

ORZECZNICTWO http://curia.europa.eu http://www.sn.gov.pl http://orzeczenia.nsa.gov.pl

Komercyjne systemy wyszukiwawcze http://lex.pl/ http://prawo.pl http://lexpolonica.lexisnexis.pl/ http://www.legalis.pl

Podsumowanie W demokratycznym państwie prawnym istotny jest dostęp do informacji, a społeczeństwo informacyjne oczekuje dostępu do informacji drogą elektroniczną Ograniczenia formalne i materialne jawności motywowane są w szczególności potrzebą zapewnienia ochrony: bezpieczeństwa, obronności, danych osobowych i konkurencji Projekt badawczo rozwojowy realizowany na rzecz bezpieczeństwa i obronności Państwa Model regulacji jawności i jej ograniczeń w demokratycznym państwie prawnym współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju ma m.in. zwiększyć spójność regulacji Dotyczy to zarówno zasad dostępu i ponownego wykorzystania geoinformacji jak i informacji o prawie Projekt Badawczo- Rozwojowy realizowany na rzecz bezpieczeństwa i obronności Państwa współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju MODEL REGULACJI JAWNOŚCI I JEJ OGRANICZEŃ W DEMOKRATYCZNYM PAŃSTWIE PRAWNYM