Szanowny Pan Marcin Korolec Minister Środowiska Ministerstwo Środowiska ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa - tel.: (+48 22) 57-92-400, 57-92-222, faks: 57-92-224 info@mos.gov.pl 28 września 2012 r. Opinia i wnioski do projektu rozporządzenia Ministra Środowiska zmieniającego rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych norm hałasu w środowisku Minister Środowiska w projekcie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych norm hałasu w środowisku planuje radykalnie podnieść normy hałasu. Z matematycznego punktu widzenia zwiększenie hałasu o 3 db powoduje dwukrotne zwiększenie ciśnienia akustycznego w skali liniowej. Zwiększenie hałasu o 6 db powoduje dwukrotne zwiększenie zasięgu hałasu. Zatem, zmiany zapisane w tabeli 1, które mogą wydawać się nieistotne dla laika, w istocie oznaczają: 1. Dopuszczenie prawie dwukrotnego zwiększenia hałasu w strefie uzdrowiskowej i szpitalnej (o 2 db w dzień i w nocy). 2. Dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: a. czterokrotne zwiększenie natężenia hałasu oraz b. dwukrotne zwiększenie zasięgu hałasu (w dzień i w nocy do 6 db). 3. Dla terenów zabudowy jednorodzinnej: a. prawie czterokrotne zwiększenie natężenia hałasu oraz dwukrotne zwiększenie zasięgu hałasu w dzień (5dB) b. czterokrotne zwiększenie hałasu oraz dwukrotne zwiększenie zasięgu hałasu w nocy (6 db). 4. Dla terenów śródmiejskich w strefie miast pow. 100 tys. mieszkańców planuje się zwiększenie hałasu w nocy o 3 db, czyli dwukrotne.
W tabeli nr 3 zmiany są jeszcze bardziej radykalne, a mianowicie: 1. Dopuszczenie prawie czterokrotnego zwiększenia hałasu w strefie uzdrowiskowej i szpitalnej (o 5 db w dzień i w nocy). 2. Dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej: a. ośmiokrotne zwiększenie natężenia hałasu oraz b. trzykrotne zwiększenie zasięgu hałasu (w dzień i w nocy 9 db). 3. Dla terenów zabudowy jednorodzinnej: a. prawie ośmiokrotne zwiększenie natężenia hałasu oraz dwukrotne zwiększenie zasięgu hałasu w dzień (8dB) b. ośmiokrotne zwiększenie hałasu oraz trzykrotne zwiększenie zasięgu hałasu w nocy (9 db). 4. Dla terenów śródmiejskich w strefie miast pow. 100 tys. mieszkańców planuje się dwukrotne zwiększenie hałasu w dzień (o 3 db) oraz czterokrotne zwiększenie hałasu i dwukrotne zwiększenie zasięgu w nocy (6dB). Proponowane wskaźniki są porażające. Pozwalają na narażanie na zwiększony hałas na powierzchni od 2 do 3 razy większej niż dotychczas. W szczególności dlatego, że -- jak stwierdza się w piśmie wprowadzającym do projektu rozporządzenia wskaźniki te mają służyć do prowadzenia długookresowej polityki ochrony przed hałasem. W uzasadnieniu minister podnosi, iż główną przyczyną zwiększenia normy są koszty wykonywania ekranów dźwiękochłonnych. Jasnym jest, że jeżeli na dużym obszarze nie ma możliwości spełnienia norm hałasu, najtańszym, jak się wydaje, sposobem uniknięcia tej trudności, jest zmiana norm. Jest to myślenie niepoprawne i niedopuszczalne. Zwiększenie norm hałasu doprowadzi w szybkim tempie do narażania wielu ludzi na zwiększoną emisję groźnych dla zdrowia i środowiska naturalnego emisji dźwięków słyszalnych (skala A), ale także infradźwięków, których ta skala nie obejmuje, ale wszelkie źródła hałasu normowane w rozporządzeniu wytwarzają je i rozsiewają. W orzecznictwie SN ugruntowane jest stanowisko, że właściciel może dochodzić ochrony przed immisjami tego typu w trybie art. 23 i 24 kc, czyli w trybie ochrony dóbr osobistych. Należy zatem założyć, iż cisza jest również dobrem osobistym podlegającym ochronie. Rozporządzenie może zmienić sytuację wielu ludzi, mieszkających obecnie w pobliżu szlaków komunikacyjnych, ale w odległości, gdzie hałas jest nieuciążliwy.
Kilkukrotne zwiększenie zasięgu immisji całkowicie zmieni ich sytuację bytową, zwłaszcza nocą. W uzasadnieniu minister podaje dane z innych krajów, gdzie dopuszcza się większe normy hałasu, nie wspomina natomiast krajów, gdzie są znacznie niższe normy hałasu, np. Francja. Problem zaburzenia snu może dotyczyć połowy społeczeństwa Polski! Instytut Medycyny Środowiskowej na Uniwersytecie Sztokholmskim przeprowadził obszerne badania hałasu dla Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na temat wpływu hałasu środowiskowego na ludzkie zdrowie. Stwierdził w nich, że ekspozycja na hałas może mieć wpływ na sen na kilka sposobów, w tym: zwiększenie czasu potrzebnego do zaśnięcia, zmiany cyklu etapów snu oraz zmniejszenie jakości REM. W dłuższych okresach czasu, nawet jeden z tych problemów może prowadzić do poważnego problemu zdrowotnego. Zaburzenia snu zostały powiązane w trzech cechach ekspozycji na hałas, a mianowicie: całkowita ekspozycja na hałas (w tym czas dziennego narażenia) szczytowa wielkość hałasu dla przerywanego hałasu, liczba pików objętości Odpowiednie badania informują, że: poziom hałasu 60 db budzi 90% ludzi po ich zaśnięciu. poziom hałasu 55 db wpływa na cykle REM i wydłuża czas do zaśnięcia. hałas 40-45 db budzi 10% ludzi. WHO zaleca, aby dla optymalnego snu poziom hałasu otoczenia znajdował się poniżej 35 db. Sporadyczne szczyty 45 db występujące ponad 40 razy w ciągu nocy, a szczyt 60 db występujący więcej niż 8 razy na dobę, będzie zakłócać sen większości ludzi. Wiele osób (choć nie wszyscy) może wykształcić zdolność do zaśnięcia, niezależnie od poziomu głośności. Badania wskazują jednak, że jest to jedynie częściowa adaptacja. Obecność szumów nadal będzie negatywnie wpływać na cykl snu i jakość snu REM.
Należy zgodzić się, że rozwój cywilizacyjny wiąże się z produkcją zwiększonej ilości hałasu, zwłaszcza komunikacyjnego. Nie można jednak zgodzić się na to, by jedynym rozwiązaniem było dopuszczenie większej ilości hałasu. Za spełnienie norm hałasu komunikacyjnego odpowiada właściciel drogi. Może on budować ekrany, tworzyć nasadzenia tłumiące hałas, może wreszcie ograniczać prędkości pojazdów uczestniczących w ruchu na terenach zagrożonych hałasem. Największe korzyści i najmniejszym kosztem uzyskuje się z ograniczeń prędkości. Korzystają z tego także użytkownicy szlaków komunikacyjnych w związku z mniejszym zużyciem energii (paliw, prądu). Należy także uregulować rozsądne granice zabudowy mieszkaniowej w stosunku do nowoprojektowanych szlaków komunikacyjnych. Podniesienie norm hałasu jest całkowicie nieuzasadnione i powodowane doraźnym problemem finansowym związanym z zabezpieczeniem przestrzegania wymagań dotychczasowych norm. Dodać należy, że czas wyznaczony na opiniowanie tego wielce kontrowersyjnego rozporządzenia to 5 dni, pięć dni które zadecydują o jakości życia ponad 20 mln ludzi. Należy także zauważyć, że liberalizacja norm odnośnie hałasu drogowego może pociągnąć za sobą dopuszczenie zwiększonych norm hałasu dla wielu innych dziedzin przemysłu obciążających środowisko akustyczne. Zwiększenie norm hałasu dopuszczalnego jest groźne dla ludzi ale także wpływa na zmianę zachowań zwierząt dzikich i hodowlanych oraz owadów, w tym np. pszczół. Opinia dla przedmiotowego rozporządzenia jest zatem całkowicie negatywna. Nie zgadzamy się na podwyższenie norm hałasu, a wręcz przeciwnie, żądamy przyjęcia do stosowania norm ISO 1996-1971 Recommendations for Community Noise Limits oraz zaleceń WHO. Zgodnie z zaleceniem Światowej Organizacji Zdrowia, hałas nie powinien przekraczać 35 db w dzień i 30 db w nocy wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych przy otwartych oknach. Żądamy także uregulowań krajowych w zakresie dopuszczalnego poziomu infradźwięków i dźwięków o niskich częstotliwościach w środowisku. Norma dotychczasowa dotyczy stanowisk pracy i ośmiogodzinnego czasu ekspozycji. Poziom infradźwięków, skala LpG nie może przekraczać w miejscach zamieszkania ludzi poziomu 85 db. Odpowiednio, poziom niskich częstotliwości 10-160Hz skala LpA,LF nie może przekroczyć 20 db w nocy i 25 db w dzień
Żądamy także uregulowania poziomu hałasu i infradźwięków dla bezpiecznego projektowania i lokalizacji budowanych w całej Polsce farm wiatrowych. Ministerstwo Środowiska nie może przymykać oczu na to, że hałas i infradźwięki od turbin wiatrowych są przyczyną setek konfliktów społecznych w całej Polsce, a zagrożenie to dotyczy bardzo cichych naturalnie obszarów wiejskich i stref cennych przyrodniczo i turystycznie. W załączeniu dezyderat o ochronie obszarów wiejskich (źródło: http://www.opole.uw.gov.pl/pliki/files/dezyderat%20w%20sprawie%20przestrzeni%20wiejsk iej.pdf ) Nie powołane w uzasadnieniu do rozporządzenia przepisy francuskie i duńskie mówią o tym, że poziom hałasu słyszalnego nie może przekroczyć dotychczasowego tła w otoczeniu siedzib ludzkich o 5dB w dzień i 3 db w nocy przez okres dłuższy niż 10% odpowiedniej pory-- dziennej, wieczornej i nocnej. Ważne jest, aby kolejne inwestycje emitujące hałas w oddziaływaniu skumulowanym musiały odnosić się do tła pierwotnego przed pojawieniem się jakichkolwiek źródeł hałasu, w tym pomijanych w dotychczasowym ustawodawstwie siłowni wiatrowych. Stwierdzamy kategorycznie, że zapis w pkt 7 uzasadnienia do projektu rozporządzenia, że [p]rojektowane rozporządzenie nie będzie miało wpływu na ochronę środowiska, jest oczywistym i niedopuszczalnym nadużyciem. Z poważaniem, w imieniu Koalicji Bezpieczna Energia Stowarzyszenie Partnerstwo Dzikie Mazury Zbigniew Sienkiewicz zsienkiewicz@wp.pl Raczki Wielkie 20 19-400 Olecko opracował Krzysztof Przekop / Zbigniew Sienkiewicz