Wydział Kierunek Poziom studiów Forma studiów Profil kształcenia

Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) C. A - Informacje ogólne Wydział Kierunek Poziom studiów Forma studiów Profil kształcenia Techniczny Energetyka studia I stopnia studia niestacjonarne praktyczny P RO G R A M P R Z E D M I OT U 1. Nazwa przedmiotu Podstawy energoelektroniki. Punkty ECTS 4 3. Rodzaj przedmiotu obieralny 4. Język przedmiotu polski 5. Rok studiów III 6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia prof. zw. dr hab. inż. Paweł Idziak B Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze Semestr 5 Wykłady: 15; Laboratoria: 10; Projekt: 10 Liczba godzin ogółem 35 C - Wymagania wstępne Wiedza: Posiada podstawowe wiadomości z fizyki, elektrotechniki, elektroniki oraz analizy matematycznej Umiejętności: umie stosować wiedzę z zakresu elektrotechniki, elektroniki oraz miernictwa wielkości elektryczny Kompetencje społeczne: Ma świadomość konieczności poszerzania swoich kompetencji, gotowość do podjęcia współpracy w ramach zespołu D - Cele kształcenia CW1 CW CW3 CU1 Wiedza Poznanie budowy i właściwości elementów i układów Poznanie podstawowych charakterystyk energoelektronicznych przekształtników energii, głównie układów prostownikowych o stałej i regulowanej amplitudzie napięcia wyjściowego, sterowników napięcia przemiennego i napięcia stałego oraz falowników Opanowanie podstawowych metod obliczeń obwodów magnetycznych w przetwornikach elektromagnetycznych Umiejętności Potrafi określić podstawowe parametry użytkowe elementu energoelektronicznego na podstawie danych katalogowych lub/i symbolu producenta 1

CU CU3 CK1 CK Potrafi opracować układ pomiarowy pozwalający określić podstawowe charakterystyki Korzystając z danych producenta i instrukcji obsługi potrafi uruchomić sterownik i falownik Kompetencje społeczne Rozumie potrzebę dokształcania się Umie pracować w zespole E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności (U) i kompetencji społecznych (K) Kierunkowy efekt kształcenia Wiedza (EPW ) EPW1 ma elementarną wiedzę w zakresie podstaw elektroenergetyki oraz systemów i K_W09 sieci elektroenergetycznych EPW ma uporządkowaną wiedzę w zakresie teorii obwodów elektrycznych, K_W1 elektronicznych i energoelektronicznych oraz w zakresie teorii sygnałów i metod ich przetwarzania EPW3 ma wiedzę w zakresie fizyki, obejmującą mechanikę, termodynamikę, K_W0 mechanikę płynów, elektryczność i magnetyzm, optykę oraz fizykę ciała stałego, w tym wiedzę niezbędną do zrozumienia podstawowych zjawisk fizycznych występujących w elementach i układach elektrycznych, energetycznych i elektronicznych oraz w ich otoczeniu Umiejętności (EPU ) EPU1 potrafi projektować proste układy i systemy energetyczne do różnych zastosowań K_U1 EPU EPU3 EPK1 EPK potrafi korzystać z kart katalogowych i not aplikacyjnych w celu dobrania odpowiednich komponentów projektowanego układu potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł; potrafi integrować uzyskane informacje, dokonywać ich interpretacji, a także wnioskować oraz formułować i uzasadniać opinie Kompetencje społeczne (EPK ) Student rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych; Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć K_U13 K_U01 K_K01 K-K04 Lp. Treści wykładów Liczba godzin W1 Energoelektronika cele i zadania, ogólna charakterystyka, elementy 1 półprzewodnikowe w energoelektronice, typy układów energoelektronicznych, klasyfikacja oraz podstawowe funkcje W Układy AC/AC sterowniki napięcia przemiennego. W3 Układy AC/DC prostowniki niesterowane i sterowane 4 W4 Układy DC/DC sterowniki napięcia stałego (tyrystorowe i tranzystorowe) 3 W5 Układy DC/AC falowniki niezależne tranzystorowe układy i metody sterowania. 3

W6 Wybrane zagadnienia kompatybilności układów energoelektronicznych. Razem liczba godzin wykładów 15 Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin L1 Badanie tyrystora L Badanie triaka i układu triak-diak 3 L3 Badanie tranzystora IGBT 3 L4 Badanie jednofazowego sterownika mocy AC-AC (wyznaczanie charakterystyk 3 sterowania dla obciążenia R, RL, RLE) L5 Badanie trójfazowego sterownika mocy 3 L6 Tyrystorowy prostownik trójfazowy AC-DC 4 L7 Badanie przekształtnika DC-DC (okresowego obniżającego napięcie typu Buck i 4 podwyższającego Boost), pomiar sprawności energetycznej L8 Badanie przekształtnika DC-AC (falownik bipolarny typu T i pełny mostek typu 4 4T), kształtowanie napięcia metodą PWM. L9 Badanie falownika o rezonansie szeregowym i równoległym 4 Razem liczba godzin laboratoriów 10 Lp. Treści projektów Liczba godzin P1 Wprowadzenie do projektowania w wykorzystaniem współczesnych narzędzi 5 typu CAD do projektowania układów energoelektronicznych P Projekt prostego przekształtnika energoelektronicznego obejmujący następujące 9 zagadnienia, sterowanie półprzewodnikowym elementem mocy, dobór prądowy i napięciowy, obliczenia strat i dobór układu chłodzenia, opracowanie dokumentacji i projektu. P3 Prezentacja wykonanego projektu 1 Razem liczba godzin projektów 10 G Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne Wykład Wykład informacyjny Komputer, projektor, fizyczne modele omawianych obiektów Laboratoria Ćwiczenia laboratoryjne, prezentacja zjawisk, ćwiczenia doskonalące umiejętność budowania układów pomiarowych, pomiar parametrów elektrycznych i mechanicznych badanych obiektów Dostępne wyposażenie laboratoryjne Projekt Dyskusja dydaktyczna, pytania i odpowiedzi, wprowadzenie do projektowania w wybranym środowisku CAD, analiza modeli obwodowych i zjawisk modele fizyczne omawianych obiektów, charakterystyki materiałowe H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć Forma zajęć Wykład Ocena formująca (F) wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy) F obserwacja/aktywność (przygotowanie do zajęć, ocena ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć i Ocena podsumowująca (P) podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy) P1 - egzamin pisemny i ustny 3

Laboratoria Projekt jako pracy własnej) F obserwacja/aktywność; F3 praca pisemna (sprawozdanie - raport z przeprowadzonych badań) F obserwacja/aktywność (przygotowanie do zajęć, ocena ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć i jako pracy własnej) P3-ocena podsumowująca powstała na podstawie ocen formujących, uzyskanych w semestrze P zaliczenie na podstawie złożonego projektu H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić x ) Efekty przedmiotowe Wykład Ćwiczenia Laboratoria Projekt F P1... F3 P3 F P.. EPW1 X X X EPW X X X EPW3 X X X EPU1 X X EPU X X X X EPU3 X X EPK1 X X X X EPK X X X X I Kryteria oceniania Przedmiotowy efekt kształcenia (EP..) Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie Ocena Dostateczny dobry bardzo dobry dostateczny plus dobry plus 5 3/3,5 4/4,5 EPW1 Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej; zna podstawowe zagadnienia związane z prowadzeniem badań i prezentacją wyników EPW Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej; zna podstawowe zagadnienia związane z teorią identyfikacją elementów i układów energoelektronicznych EPW3 Zna wybrane zagadnienia związane z metodami pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących urządzenia i układy Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna większość zagadnień związanych z prowadzeniem badań i prezentacją wyników Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna większość zagadnień związanych z doborem i obliczeniami prostych układów Ma poszerzoną wiedzę w zakresie zagadnień związanych z metodami pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących urządzenia 4 Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna zagadnienia związane z prowadzeniem badań i potrafi samodzielnie rozwiązywać problemy Opanował wiedzę przekazaną na oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna zagadnienia związane z projektowaniem i eksploatacją zaawansowanych sterowników i falowników Ma wiedzę w wykraczającą poza zakres problemowy zajęć

elektryczne EPU1 Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy EPU Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy EPU3 Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy EPK1 Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ale stosuje się do zasad w niewielkim stopniu EPK Ma niewielką świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania J Forma zaliczenia przedmiotu Wykład: P1; laboratorium: P3; projekt: P i układy elektryczne Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ; stosuje się do zasad w ograniczonym stopniu Ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania Realizuje powierzone zadania bezbłędnie Realizuje powierzone zadania bezbłędnie. Samodzielnie poszukuje metod rozwiązania problemu Realizuje powierzone zadania bezbłędnie Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ; stosuje się do zasad w ograniczonym stopniu. Samodzielnie poszukuje możliwości uzupełnienia i poszerzenia wiedzy Ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania K Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa: 1. Barlik R., Nowak M.: Technika tyrystorowa, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 1997.. Frąckowiak L., Januszewski S.: Energoelektronika. Cz. 1, Półprzewodnikowe przyrządy i moduły energoelektroniczne, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 001. 3. Mikołajuk K.: Podstawy analizy obwodów energoelektronicznych, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1998. 4. Mohan N., Undeland N., Robins W.: Power Electronics, Jon Wiley & Sons Inc., New York 1999. 5. Tunia H., Smirnow A., Nowak M., Barlik R.: Układy energoelektroniczne. Obliczanie, modelowanie, projektowanie, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa 198. Literatura zalecana / fakultatywna: 1. Frąckowiak L., Energoelektronika. Cz., Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 000.. Kaźmierkowsk i M., Krishnan R., Blaabjerg H., Control in Power Electronics, Academic Press, Amsterdam 00. 3. Piróg S., Energoelektronika, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków 1998. 4. Strzelecki R., Supronowicz H., Współczynnik mocy w systemach zasilania prądu przemiennego i metody jego poprawy, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 000. 5

L Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację Godziny zajęć z nauczycielem/ami 35 Konsultacje 0 Czytanie literatury 0 Przygotowanie do laboratorium 10 Przygotowanie do kolokwium 5 Przygotowanie do sprawdzianu 5 Przygotowanie do udziału w projektowaniu 10 Przygotowanie do egzaminu 10 Suma godzin: 100 Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 5 godz. ): 4 Ł Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe (e-mail, telefon) Podpis prof. zw. dr hab. inż. Paweł Idziak 6.11.016 r pawel.idziak@put.poznan.pl 6

Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) B. A - Informacje ogólne Wydział Kierunek Poziom studiów Forma studiów Profil kształcenia Techniczny Energetyka studia I stopnia studia niestacjonarne praktyczny P RO G R A M P R Z E D M I OT U 1. Nazwa przedmiotu Podstawy elektrotechniki i elektroniki. Punkty ECTS 6 3. Rodzaj przedmiotu Obowiązkowy 4. Język przedmiotu Polski 5. Rok studiów I 6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia prof. nadzw. dr hab. inż. Paweł Idziak B Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze Semestr Wykłady: 15; Ćwiczenia: 18; Laboratoria: 18 Liczba godzin ogółem 51 C - Wymagania wstępne Wiedza: Wiadomości z zakresu matematyki i fizyki na poziomie matury Umiejętności: Umiejętność rozumienia i interpretowania przekazywanych wiadomości oraz efektywnego samokształcenia w dziedzinie związanej z wybranym kierunkiem studiów. Kompetencje społecznych: Ma świadomość konieczności poszerzania swoich kompetencji, gotowość do pracy indywidualnej i współpracy w ramach zespołu. D - Cele kształcenia CW1 CW CW3. CU1 CU Wiedza Poznanie praw i twierdzeń z zakresu podstaw elektrotechniki w obwodach prądu stałego, prądu sinusoidalnie zmiennego 1- i 3- fazowego. Poznanie wielkości fizycznych opisujących pole elektryczne i magnetyczne Student ma uporządkowaną wiedzę w zakresie terminologii, teorii dotyczących obwodów elektrycznych Poznanie metod pomiarów wielkości elektrycznych Umiejętności Potrafi przeprowadzić analizę obwodów prądu stałego i obwodów prądu zmiennego Potrafi konstruować proste układy elektryczne i elektroniczne i oraz przeprowadzić pomiary wybranych wielkości fizycznych opisujących te układy Kompetencje społeczne 1

CK1 CK Rozumie potrzebę dokształcania się Umie pracować w zespole E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności (U) i kompetencji społecznych (K) EPW1 EPW EPW3 EPU1 EPU EPU3 EPK1 EPK Wiedza (EPW ) Student ma uporządkowaną wiedzę w zakresie teorii obwodów elektrycznych i elektronicznych Student zna podstawowe zasady prowadzenia badań oraz prezentowania wyników Student zna i rozumie metody pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących urządzenia i układy elektryczne Umiejętności (EPU ) Student potrafi posłużyć się właściwie dobranymi metodami i urządzeniami umożliwiającymi pomiar podstawowych wielkości charakteryzujących elementy i układy energetyczne Student potrafi wykorzystać poznane metody i modele matematyczne, a także symulacje komputerowe do analizy i oceny działania elementów i układów energetycznych Student potrafi zbudować, uruchomić oraz przetestować zaprojektowany prosty system elektryczny Kompetencje społeczne (EPK ) Student rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć Kierunkowy efekt kształcenia K_W1. K_W1 K_W14 K_U10 K_U07 K_U15 K_K01 K-K04 Lp. Treści wykładów Liczba godzin W1 Obwody prądu stałego. Prawa Ohma, Kirchhoffa. Źródła napięciowe i prądowe. 6 Moc w obwodach prądu stałego. Rozgałęzione obwody prądu stałego W Elementy bierne 4 W3 Liniowe obwody prądu przemiennego. 1 i 3 fazowe obwody prądu przemiennego. 6 Moc w obwodach prądu przemiennego W4 Obwody magnetyczne; sprzężenie obwodów elektrycznego i magnetycznego 4 W6 Podstawowe elementy i układy energoelektroniczne 4 Razem liczba godzin wykładów 15 Lp. Treści ćwiczeń Liczba godzin C1 Obwody prądu stałego; prawa: Ohma i Kirchhoffa; źródła napięciowe i prądowe; moc w obwodach prądu stałego; rozgałęzione obwody prądu stałego 8

C Elementy bierne C3 Liniowe obwody prądu przemiennego; prawa Ohma i Kirchhoffa; moc w 10 obwodach prądu przemiennego; rozgałęzione obwody prądu przemiennego C4 Obwody magnetyczne 4 C5 Obwody nieliniowe prądu zmiennego 6 Razem liczba godzin ćwiczeń 18 Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin L1 Obwody prądu stałego; prawa Ohma i Kirchhoffa; źródła napięciowe i prądowe; 8 moc w obwodach prądu stałego L Elementy bierne L3 Liniowe obwody prądu przemiennego; prawa Ohma i Kirchhoffa; źródła 10 napięciowe i prądowe; moc w obwodach prądu przemiennego; rozgałęzione obwody prądu przemiennego L4 Badanie charakterystyk elementów energoelektronicznych 4 L5 Badanie układów energoelektronicznych 6 Razem liczba godzin laboratoriów 18 G Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne Wykład wykład informacyjny Komputer, projektor Ćwiczenia Laboratoria dyskusja dydaktyczna, pytania i odpowiedzi, analiza modeli obwodowych i zjawisk Ćwiczenia laboratoryjne, prezentacja zjawisk, ćwiczenia doskonalące umiejętność pozyskiwania informacji ze źródeł internetowych, pomiar parametrów elementów obwodów elektrycznych, montaż zadanych obwodów elektrycznych i badanie ich charakterystyk modele fizyczne omawianych obiektów Dostępne wyposażenie laboratoryjne H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć Forma zajęć Wykład Ćwiczenia Laboratoria Ocena formująca (F) wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy) F obserwacja/aktywność (przygotowanie do zajęć, ocena ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć i jako pracy własnej) F obserwacja/aktywność (przygotowanie do zajęć, ocena ćwiczeń wykonywanych podczas zajęć i jako pracy własnej) F obserwacja/aktywność; F3 praca pisemna (sprawozdanie - raport z przeprowadzonych badań) Ocena podsumowująca (P) podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy) P1 - egzamin pisemny i ustny P kolokwium P3-ocena podsumowująca powstała na podstawie ocen formujących, uzyskanych w semestrze 3

H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić x ) Efekty przedmiotowe Wykład Ćwiczenia Laboratoria Projekt F P1. F P.. F3 P3...... EPW1 X X X EPW X X X EPW3 X X X EPU1 X X EPU X X X X EPU3 X X EPK1 X X X X EPK X X X X I Kryteria oceniania Przedmiotowy efekt kształcenia (EP..) Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie Ocena Dostateczny dobry bardzo dobry dostateczny plus dobry plus 5 3/3,5 4/4,5 EPW1 Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej; Zna podstawowe zagadnienia związane z prowadzeniem badań i prezentacją wyników EPW Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej; zna podstawowe zagadnienia związane z teorią obwodów elektrycznych EPW3 Zna wybrane zagadnienia związane z metodami pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących urządzenia i układy elektryczne EPU1 Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy EPU Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy EPU3 Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna większość zagadnień związanych z prowadzeniem badań i prezentacją wyników Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna większość zagadnień związanych z teorią obwodów Ma poszerzoną wiedzę w zakresie zagadnień związanych z metodami pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących urządzenia i układy elektryczne Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej. Zna zagadnienia związane z prowadzeniem badań i potrafi samodzielnie rozwiązywać problemy Opanował wiedzę przekazaną na oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna zagadnienia związane z teorią obwodów Ma wiedzę w wykraczającą poza zakres problemowy zajęć Realizuje powierzone zadania bezbłędnie Realizuje powierzone zadania bezbłędnie. Samodzielnie poszukuje metod rozwiązania problemu Realizuje powierzone zadania bezbłędnie 4

EPK1 Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ale stosuje się do zasad w niewielkim stopniu EPK Ma niewielką świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania J Forma zaliczenia przedmiotu Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ; stosuje się do zasad w ograniczo-nym stopniu Ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ; stosuje się do zasad w ograniczonym stopniu. Samodzielnie poszukuje możliwości uzupełnienia i poszerzenia wiedzy Ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania Wykład: P1; ćwiczenia: P; laboratorium: P3 K Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa: 1. S. Bolkowski Teoria obwodów elektrycznych. S. Bolkowski Teoria obwodów elektrycznych - zadania Literatura zalecana / fakultatywna: 1. 1.J.Osiowski, J.Szabatin Podstawy teorii obwodów. J.Kudrewicz Nieliniowe obwody elektryczne L Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację Godziny zajęć z nauczycielem/ami 51 Konsultacje 10 Czytanie literatury 0 Przygotowanie do laboratorium 1 Przygotowanie do kolokwium 8 Przygotowanie do sprawdzianu Przygotowanie do egzaminu 10 Suma godzin: 150 Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 5 godz. ): 6 Ł Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe (e-mail, telefon) prof. nadzw. dr hab. inż. Paweł Idziak 1.11.016 r pawel.idziak@put.poznan.pl 5

Podpis 6

Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) B.3 A - Informacje ogólne Wydział Kierunek Poziom studiów Forma studiów Profil kształcenia Techniczny Energetyka studia I stopnia studia niestacjonarne praktyczny P RO G R A M P R Z E D M I OT U 1. Nazwa przedmiotu Maszyny elektryczne. Punkty ECTS 4 3. Rodzaj przedmiotu obowiązkowy 4. Język przedmiotu polski 5. Rok studiów II 6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia prof. zw. dr hab. inż. Paweł Idziak B Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze Semestr 3 Wykłady: 15; Laboratoria: 18; Projekt: 10 Liczba godzin ogółem 43 C - Wymagania wstępne Wiedza: Student ma uporządkowaną wiedzę w zakresie teorii obwodów elektrycznych i magnetycznych; zna podstawowe prawa opisujące pola elektryczne i magnetyczne, ma ugruntowaną wiedzę z zakresu obwodów elektrycznych i magnetycznych, zna fundamentalne zasady dynamiki Umiejętności: Student potrafi posłużyć się właściwie dobranymi metodami i urządzeniami umożliwiającymi pomiar podstawowych wielkości charakteryzujących elementy i układy energetyczne (pomiar mocy czynnej, biernej, momentu obrotowego) Kompetencje społeczne: Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania D - Cele kształcenia CW1 CW CW3 CU1 Wiedza Poznanie budowy, zasady działania, właściwości ruchowo-eksploatacyjnych maszyn elektrycznych wirujących i transformatorów, zasad eksploatacji oraz podstawowych metod analizy typowych stanów pracy Opanowanie podstawowych metod obliczeń obwodów magnetycznych w przetwornikach elektromagnetycznych Opanowanie podstawowych metod badania i pomiarów maszyn elektrycznych Umiejętności Potrafi określić podstawowe parametry użytkowe maszyny elektrycznej na podstawie danych 1

CU CU3 CK1 CK znamionowych lub/i pomiarów Potrafi wstępnie dobrać maszynę elektryczną lub transformator do potrzeb odbiorcy; wskazać rodzaj maszyny najlepiej spełniającej potrzeby odbiorcy Potrafi opracować układ pomiarowy pozwalający określić podstawowe charakterystyki maszyny i przeprowadzić pomiary Rozumie potrzebę dokształcania się Umie pracować w zespole Kompetencje społeczne E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności (U) i kompetencji społecznych (K) EPW1 EPW EPW3 EPU1 EPU EPU3 EPK1 EPK Wiedza (EPW ) Student ma wiedzę w zakresie podstawowych struktur i właściwości obwodów magnetycznych i sposobów wzniecania pola magnetycznego, generowania siły elektromotorycznej oraz siły elektrodynamicznej i momentu elektromagnetycznego w przetwornikach elektromagnetycznych Student ma wiedzę w zakresie budowy, zasady działania, charakterystyk i właściwości ruchowych oraz podstawowych metod analizy transformatorów, maszyn synchronicznych i asynchronicznych Student ma wiedzę dotyczącą budowy, zasady działania, charakterystyk i i właściwości ruchowych oraz regulacyjnych, a także podstawowych metod analizy stanów pracy maszyn prądu stałego Umiejętności (EPU ) Student potrafi pozyskiwać informacje z literatury, baz danych i innych źródeł; potrafi integrować uzyskane informacje a także wnioskować oraz formułować i uzasadniać Student potrafi porównać rozwiązania projektowe elementów i układów elektrycznych ze względu na zadane kryteria użytkowe i ekonomiczne (pobór mocy, szybkość działania, koszt itp.); Student potrafi zaplanować i przeprowadzić pomiary charakterystyk elektrycznych i mechanicznych, a także ekstrakcję podstawowych parametrów charakteryzujących materiały i elementy układów energetycznych; dokonać wnioskowania i interpretacji Kompetencje społeczne (EPK ) Student rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych; Student ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć Kierunkowy efekt kształcenia K_W05 K_W10 K_W1 K_W14 K_W1 K_U01 K_U08 K_U11 K_K01 K-K04 Lp. Treści wykładów Liczba godzin W1 Obwody magnetyczne. 1

W Transformator jednofazowy nieobciążony, schemat zastępczy, praca 4 transformatora obciążonego, wykres fazorowy transformatora obciążonego; W3 Transformatory trójfazowe: praca równoległa - kryteria doboru W4 W5 W6 W7 Podstawy elektromagnetycznego przetwarzania energii. 1 Maszyny elektryczne- podstawowe pojęcia: uzwojenia rozłożone, pole magnetyczne wirujące, siła elektromotoryczna wzniecana przez wirujące pole magnetyczne, współczynniki uzwojeń Maszyny indukcyjne: budowa i zasada działania, schemat zastępczy, zależność momentu od prędkości obrotowej, maszyny o wirniku klatkowym, zjawisko wypierania prądu w prętach, regulacja prędkości obrotowej. Maszyny synchroniczne: budowa i zasada działania, wykres wektorowy, schemat 4 zastępczy, bieg jałowy i zwarcie prądnicy synchronicznej; charakterystyki dla stanów ustalonych Maszyny komutatorowe prądu stałego: budowa i zasada działania, układy 1 połączeń uzwojeń, pole magnetyczne w szczelinie powietrznej, oddziaływanie twornika, komutacja Razem liczba godzin wykładów 15 Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin L Wyznaczanie elementów schematu zastępczego transformatora jednofazowego L3 Wyznaczanie układu i grupy połączeń transformatora trójfazowego L4 Wyznaczanie krzywej napięcia i prądu magnesującego w transformatorze trójfazowym L5 Wyznaczanie podstawowych charakterystyk silnika indukcyjnego klatkowego zasilanego z sieci przemysłowej L6 Wyznaczanie charakterystyk mechanicznej i regulacyjnej silnika indukcyjnego klatkowego zasilanego ze źródła o regulowanej częstotliwości L7 Badanie maszyny synchronicznej o wirniku reluktancyjnym i o wirniku z magnesami trwałymi L8 Identyfikacja uzwojeń maszyny prądu stałego L9 Badanie maszyny prądnic: indukcyjnej, synchronicznej i prądu stałego 4 Razem liczba godzin laboratoriów 18 Lp. Treści projektów Liczba godzin P1 Obliczanie indukcji magnetycznej w obwodach ze szczelina powietrzną 1 P Wyznaczanie krzywej napięcia i prądu magnesującego w obwodach o nieliniowej 1 charakterystyce przejścia P3 Wyznaczanie parametrów schematu zastępczego transformatora i opracowanie wykresów fazorowych transformatora w różnych stanach obciążeń P4 Praca równoległa transformatorów 1 P5 Wyznaczanie punktu pracy silnika indukcyjnego P6 Wykres fazorowy maszyny synchronicznej o wirnikach: cylindrycznym i jawnobiegunowym P7 Wyznaczanie punktu pracy silnika prądu stałego 1 Razem liczba godzin projektów 10 3

G Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne Wykład Np. wykład informacyjny Np. projektor Laboratoria Projekt Np. ćwiczenia doskonalące obsługę programów edytorskich H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć Forma zajęć Ocena formująca (F) wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy) Ocena podsumowująca (P) podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy) Wykład Wykład informacyjny Komputer, projektor, fizyczne modele omawianych obiektów Laboratoria Ćwiczenia laboratoryjne, prezentacja zjawisk, ćwiczenia doskonalące umiejętność budowania układów pomiarowych, pomiar parametrów elektrycznych i mechanicznych badanych obiektów Dostępne wyposażenie laboratoryjne Projekt dyskusja dydaktyczna, pytania i odpowiedzi, analiza modeli obwodowych i zjawisk modele fizyczne omawianych obiektów, charakterystyki materiałowe H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić x ) Efekty przedmiotowe Wykład Ćwiczenia Laboratoria Projekt F P1... F3 P3 F P.. EPW1 X X X EPW X X X EPW3 X X X EPU1 X X EPU X X X X EPU3 X X EPK1 X X X X EPK X X X X I Kryteria oceniania Przedmiotowy efekt kształcenia (EP..) Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie Ocena Dostateczny dobry bardzo dobry dostateczny plus dobry plus 5 3/3,5 4/4,5 EPW1 Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej; zna podstawowe zagadnienia związane z prowadzeniem badań i prezentacją wyników EPW Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej; Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna większość zagadnień związanych z prowadzeniem badań i prezentacją wyników Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawo- 4 Opanował wiedzę przekazaną na zajęciach oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakulta-tywnej; zna zagadnienia związane z prowadzeniem badań i potrafi samodzielnie rozwiązywać problemy Opanował wiedzę przekazaną na oraz pochodzącą z literatury podstawowej i fakultatywnej; zna zagadnienia związane z

zna podstawowe zagadnienia związane z teorią obwodów elektrycznych EPW3 Zna wybrane zagadnienia związane z metodami pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących urządzenia i układy elektryczne EPU1 Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy EPU Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy EPU3 Realizuje powierzone zadania popełniając nieznaczne błędy EPK1 Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ale stosuje się do zasad w niewielkim stopniu wej i fakultatywnej; zna większość zagadnień związanych z teorią obwodów Ma poszerzoną wiedzę w zakresie zagadnień związanych z metodami pomiaru podstawowych wielkości charakteryzujących urządzenia i układy elektryczne Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Realizuje powierzone zadania popełniając nieistotne błędy Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ; stosuje się do zasad w ograniczonym stopniu EPK J Forma zaliczenia przedmiotu Wykład: P1; laboratorium: P3; projekt: P K Literatura przedmiotu teorią obwodów Ma wiedzę w wykraczającą poza zakres problemowy zajęć Realizuje powierzone zadania bezbłędnie Realizuje powierzone zadania bezbłędnie. Samodzielnie poszukuje metod rozwiązania problemu Realizuje powierzone zadania bezbłędnie Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się (studia drugiego i trzeciego stopnia, studia podyplomowe, kursy) podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych ; stosuje się do zasad w ograniczonym stopniu. Samodzielnie poszukuje możliwości uzupełnienia i poszerzenia wiedzy Literatura obowiązkowa: 1. Plamitzer A. M., Maszyny Elektryczne, wyd. VII, WNT Warszawa, 198.. Karwacki W.:, Maszyny Elektryczne, Wyd. Pol. Wrocławskiej, Wrocław, 1993. 3. Sarma.S., Electric Machines, Steady-State Theory and Dynamic Performance, West Publishing Company, wyd., 1994 i wyd. następne Literatura zalecana / fakultatywna: 1. Latek W.: Teoria Maszyn Elektrycznych, wyd. II, WNT Warszawa, 1987.. Praca zbiorowa, Poradnik Inżyniera Elektryka, Tom, WNT Warszawa 007 L Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację Godziny zajęć z nauczycielem/ami 43 Konsultacje 10 Czytanie literatury 16 Przygotowanie do laboratorium 10 5

Przygotowanie do kolokwium 8 Przygotowanie do sprawdzianu Przygotowanie do egzaminu 13 Suma godzin: 100 Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 5 godz. ): 4 Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 5 godz. ): Ł Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego Data sporządzenia / aktualizacji 16.11.016 Dane kontaktowe (e-mail, telefon) Podpis prof. zw. dr hab. inż. Paweł Idziak pawel.idziak@put.poznan.pl 6

Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) B.4 A - Informacje ogólne Wydział Kierunek Poziom studiów Forma studiów Profil kształcenia Techniczny Energetyka studia I stopnia studia niestacjonarne praktyczny P RO G R A M P R Z E D M I OT U 1. Nazwa przedmiotu Ochrona środowiska w energetyce i odnawialne źródła energii. Punkty ECTS 3 3. Rodzaj przedmiotu obowiązkowy 4. Język przedmiotu polski 5. Rok studiów II 6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia dr inż. Ryszard Piątkowski B Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze Semestr 4 Wykłady: 10; Laboratoria: 10; Projekt 10 Liczba godzin ogółem 30 C - Wymagania wstępne Podstawy elektroenergetyki, Podstawy elektrotechniki i elektroniki D - Cele kształcenia CW1 CW CU1 CU CK1 CK Wiedza zapoznanie studentów z problematyką ochrony środowiska wiedzy z zakresu wykorzystania alternatywnych metod produkcji energii elektrycznej w aspekcie ochrony środowiska Umiejętności ukształtowanie umiejętności projektowania i doboru alternatywnych układów generacji energii : potrafi stosować poznane pojęcia, metody przy rozwiązywaniu problemów na innych przedmiotach i w praktyce inżynierskiej Kompetencje społeczne przygotowanie do permanentnego uczenia się i podnoszenia posiadanych kompetencji wyrobienie umiejętności kreatywnego myślenia na etapie rozwiązywania problemów E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe 1

Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności (U) i kompetencji społecznych (K) Kierunkowy efekt kształcenia Wiedza (EPW ) EPW1 ma wiedzę w zakresie wpływu sektora energetycznego na stan środowiska energetycznego K_W05, K_W15 EPW ma wiedzę z zakresu zero- i nisko-emisyjnych źródeł energii K_W07, K_W15 EPW3 ma wiedzę z zakresu podnoszenia efektywności końcowego wykorzystania energii K_W13 Umiejętności (EPU ) EPU1 EPU potrafi samodzielnie analizować dokumenty prawne związane z funkcjonowaniem sektora energetycznego potrafi analizować wpływ technologii ekologicznych na obniżenie poziomu emisji szkodliwych substancji do atmosfery Kompetencje społeczne (EPK ) K_U01, K_U3 K_U16, K_U0 EPK1 ma świadomość znaczenia sektora energetycznego w życiu codziennym K_K01 EPK myśli w sposób kreatywny K_K05 EPK3 ma świadomość wagi problematyki związanej z ochroną środowiska K_K0, K_K06 F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć Lp. Treści wykładów Liczba godzin W1 Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. W Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej - energetyka jądrowa. W3 Zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych. W4 Rozwój odnawialnych źródeł energii. 3 W5 Energochłonność gospodarki. W6 Zwiększenie sprawności wytwarzania energii elektrycznej. W7 Wzrost efektywności końcowego wykorzystania energii. Razem liczba godzin wykładów 10 Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin L1 Elektrownie cieplne. L Skojarzone wytwarzanie energii. L3 Mikrogeneracja z silnikiem spalinowym. 3 L4 Mikrogeneracja z turbiną gazową. L5 Mikrogeneracja z silnikiem Stirlinga. 3 L6 Mikrogeneracja z ogniwami paliwowymi. 3 Razem liczba godzin laboratoriów 10 Lp. Treści projektów Liczba godzin P1 Projekt w zakresie doboru układów z silnikiem spalinowym. 3 P Projekt w zakresie doboru układów z turbiną gazową. 3 P3 Projekt w zakresie doboru układów z silnikiem Stirlinga. 3 P4 Projekt w zakresie doboru układów z ogniwami paliwowymi. 3

P5 Projekt w zakresie doboru układów podnoszących efektywność końcowego wykorzystania 3 energii. Razem liczba godzin projektów 10 G Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne Wykład wykład konwersatoryjny, wykład problemowy Projektor Laboratoria konsultacje, praca w grupach, ćwiczenia laboratoryjne Zestawy laboratoryjne Projekt konsultacje, praca w grupach, metoda projektu, zadania projektowe Projektor, tablica H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć Forma zajęć Wykład Laboratoria Ocena formująca (F) wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy) F, aktywność podczas wykładów rozwiązywanie problemów F1, ocena przygotowania do realizacji eksperymentu F, ocena realizacji eksperymentu F3, ocena sprawozdania podsumowującego wykonany eksperyment Ocena podsumowująca (P) podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy) P1, egzamin pisemny dwa sprawdziany P1, rozwiązywanie zadań, problemów w trakcie wykładu P3, ocena średnia z realizacji eksperymentów i sprawozdań Projekt F, obserwacja/aktywność, przygotowanie do zajęć P, kolokwium podsumowujące P3, ocena podsumowująca z ocen formujących, uzyskanych w semestrze H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić x ) Efekty przedmiotowe Wykład Laboratoria Projekt F P1 F1 F F3 P3 F P P3 EPW1 x x x x x x x EPW x x x x x x x EPW3 x x x x x x x EPU1 x x x x x x x EPU x x x x x x x EPK1 x x x x x x x EPK x x EPK3 x I Kryteria oceniania Przedmiotowy efekt kształcenia (EP..) EPW1 Wymagania określające kryteria uzyskania oceny w danym efekcie Ocena Dostateczny dobry bardzo dobry dostateczny plus dobry plus 5 3/3,5 4/4,5 Zna wybrane definicje i zjawiska z zakresu podstawowych zagadnień Ochrony środowiska w energetyce i OZE i objaśnia je Zna większość definicji i zjawisk z zakresu podstawowych zagadnień Ochrony środowiska w energetyce i OZE i 3 Zna wszystkie wymagane definicje i zjawiska z zakresu podstawowych zagadnień Ochrony środowiska w energetyce i OZE i objaśnia je

EPW EPW3 EPU1 Dla wybranych zjawisk z zakresu podstawowych zagadnień Ochrony środowiska w energetyce i OZE i identyfikuje ich cechy Definiuje wybrane wielkości Ochrony środowiska w energetyce i OZE charakteryzujące zachowanie układów, urządzeń i procesów Formułuje spójny opis i potrafi zastosować zdobytą wiedzę z Ochrony środowiska w energetyce i OZE do wybranych zjawisk i procesów wykorzystując umiejętność ich modelowania EPU Potrafi rozwiązywać wybrane pokrewne zagadnienia z energetyki, troszcząc się o podnoszenie kompetencji zawodowych EPK1 EPK EPK3 Rozumie, ale nie zna skutków uczenia się przez całe życie i poznania podstaw energetyki, które daje Ochrona środowiska w energetyce i OZE Jest świadomy społecznej roli inżyniera nauk technicznych Ma niewielką świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania J Forma zaliczenia przedmiotu Egzamin objaśnia je Dla większości zjawisk z zakresu podstawowych zagadnień Ochrony środowiska w energetyce i OZE identyfikuje ich cechy Definiuje większość wielkości Ochrony środowiska w energetyce i OZE charakteryzujących zachowanie układów, urządzeń i procesów Formułuje spójny opis i potrafi zastosować zdobytą wiedzę z Ochrony środowiska w energetyce i OZE do większości zjawisk i procesów wykorzystując umiejętność ich modelowania Potrafi rozwiązywać większość pokrewnych zagadnień z energetyki, troszcząc się o podnoszenie kompetencji zawodowych Rozumie i zna skutki uczenia się przez całe życie i poznania podstaw energetyki, które daje Ochrona środowiska w energetyce i OZE Jest świadomy społecznej roli inżyniera nauk technicznych w przekazywaniu wiedzy Ma świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania Dla wszystkich zjawiska z zakresu podstawowych zagadnień Ochrony środowiska w energetyce i OZE identyfikuje ich cechy Definiuje wszystkie wymagane wielkości Ochrony środowiska w energetyce i OZE charakteryzujące zachowanie układów, urządzeń i procesów Formułuje spójny opis i potrafi zastosować zdobytą wiedzę z Ochrony środowiska w energetyce i OZE do wszystkich wymaganych zjawisk i procesów Potrafi rozwiązywać wszystkie wymagane pokrewne zagadnienia z energetyki, troszcząc się o podnoszenie kompetencji zawodowych Rozumie i zna skutki oraz pozatechniczne aspekty uczenia się przez całe życie i poznania podstaw energetyki, które daje Ochrona środowiska w energetyce i OZE Jest świadomy społecznej roli inżyniera nauk technicznych w przekazywaniu wiedzy o zastosowaniu jej w rozwiązywaniu podstawowych problemów Ma pełną świadomość odpowiedzialności za pracę własną oraz gotowość podporządkowania się zasadom pracy w zespole i ponoszenia odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania K Literatura przedmiotu Literatura obowiązkowa: 1. W. Lewandowski, Proekologiczne źródła energii odnawialnej, WNT, Warszawa 001. 4

. A. Luque, Handbook of Photovoltaic Science and Engineering, John Wiley & Sons, 003. 3. R. O'Hayre, Fuel Cell Fundamentals, John Wiley & Sons, 006. 4. W. Mielczarski, Rynki energii elektrycznej - wybrane aspekty techniczne i ekonomiczne, ARE i EP-C, Warszawa 000. Literatura zalecana / fakultatywna: 1. Prezes URE: Polska polityka energetyczna wczoraj, dziś, jutro, Biblioteka Regulatora, Warszawa 010.. Ministerstwo Gospodarki: Polityka energetyczna Polski do 030 roku, Warszawa 009. 3. E. Klugmann, E. Klugmann-Radziemska, Alternatywne źródła energii. Energetyka fotowoltaiczna, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1999. 4. J. Marecki, Podstawy przemian energii, WNT, Warszawa 1995. L Obciążenie pracą studenta: Forma aktywności studenta Liczba godzin na realizację Godziny zajęć z nauczycielem/ami 30 Czytanie literatury 10 Przygotowanie do zajęć 10 Przygotowanie do kolokwium 5 Konsultacje z nauczycielem 5 Suma godzin: 75 Liczba punktów ECTS dla przedmiotu (suma godzin : 5 godz. ): 3 Ł Informacje dodatkowe Imię i nazwisko sporządzającego dr inż. Ryszard Piątkowski Data sporządzenia / aktualizacji Dane kontaktowe (e-mail, telefon) Podpis 5

Pozycja w planie studiów (lub kod przedmiotu) B.5 A - Informacje ogólne Wydział Kierunek Poziom studiów Forma studiów Profil kształcenia Techniczny Energetyka studia I stopnia studia niestacjonarne praktyczny P RO G R A M P R Z E D M I OT U 1. Nazwa przedmiotu Automatyka i robotyka. Punkty ECTS 6 3. Rodzaj przedmiotu obowiązkowy 4. Język przedmiotu polski 5. Rok studiów II 6. Imię i nazwisko koordynatora przedmiotu oraz prowadzących zajęcia dr inż. Grzegorz Andrzejewski B Formy dydaktyczne prowadzenia zajęć i liczba godzin w semestrze Semestr 4 Wykłady: 15; Laboratoria: 18; Projekt: 10 Liczba godzin ogółem 43 C - Wymagania wstępne Podstawy elektrotechniki, matematyka D - Cele kształcenia CW1 CW CW3 CU1 CU CK1 CK Wiedza Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z obszaru automatyki i robotyki Ukształtowanie wiedzy z zakresu procesów regulacji automatycznej Ukształtowanie podstawowej wiedzy z zakresu elementów wykonawczych automatyki Umiejętności Ukształtowanie podstawowych umiejętności z zakresu doboru metod i technik regulacji Ukształtowanie podstawowych umiejętności z zakresu analizy i modelowania układów regulacji Kompetencje społeczne Wyrobienie umiejętności kreatywnego i analitycznego myślenia Przygotowanie do podnoszenia posiadanych kompetencji E - Efekty kształcenia przedmiotowe i kierunkowe Przedmiotowy efekt kształcenia (EP) w zakresie wiedzy (W), umiejętności (U) i kompetencji społecznych (K) Kierunkowy efekt 1

kształcenia Wiedza (EPW ) EPW1 ma wiedzę z zakresu trendów rozwoju układów, metod i technik regulacji i robotów K_W15 przemysłowych EPW ma wiedzę z zakresu analizy i syntezy liniowych układów regulacji K_W01, K_W11 EPW3 ma podstawową wiedzę w zakresie właściwości i doboru napędów i czujników K_W04 stosowanych w układach automatyki i robotyki Umiejętności (EPU ) EPU1 potrafi sformułować model matematyczny liniowego układu w postaci transmitancji K_U07 operatorowej, oraz równań stanu i równania wyjścia oraz budować i przekształcać schematy blokowe liniowych układów regulacji EPU potrafi analizować działanie układów regulacji, określać ich właściwości statyczne i K_U09, K_U11 dynamiczne EPU3 potrafi dobierać elementy układów regulacji i ich parametry w zależności od celu zadania inżynierskiego K_U18 Kompetencje społeczne (EPK ) EPK1 myśli kreatywnie i analitycznie K_K0 EPK ma świadomość potrzeby stałego podnoszenia posiadanych kompetencji i wiedzy K_K01 F - Treści programowe oraz liczba godzin na poszczególnych formach zajęć Lp. Treści wykładów Liczba godzin W1 Wprowadzenie, rys historyczny, podstawowe pojęcia, klasyfikacja układów sterowania, rodzaje sygnałów w układach regulacji W Modele matematyczne układów dynamicznych, równania wejścia-wyjścia, przekształcenie 4 Laplace a, transmitancja operatorowa W3 Przestrzeń stanów, równania stanu i wyjścia, modele w przestrzeni stanów. Zasady budowy schematów blokowych i ich przekształcanie. W4 Właściwości dynamiczne układów liniowych, charakterystyki czasowe, układy statyczne i 4 astatyczne.. Charakterystyki częstotliwościowe. W5 Stabilność układów dynamicznych, kryteria stabilności, ocena jakości regulacji. W6 Podstawowe właściwości regulatorów, regulatory dwustanowe, trójstanowe, histerezowe, 4 regulatory ciągłe typu P, I, PI, PD, PID, dobór nastaw regulatorów W7 Rodzaje i podstawowe właściwości układów napędowych w automatyce i robotyce z 4 silnikami asynchronicznymi, krokowymi, silnikami BLDC, reluktancyjnymi, serwonapędy, silniki liniowe W8 Podstawowe wiadomości na temat kontroli prędkości i pozycji w układach automatyki i 4 robotyki, czujniki położenia, enkodery, prądnice tachometryczne, resolvery, W9 Przykłady zastosowań robotów w przemyśle, zgrzewanie, spawania, cięcie, zrobotyzowane stanowiska robocze. W10 Systemy bezpieczeństwa w układach automatyki i robotyki. Razem liczba godzin wykładów 15 Lp. Treści laboratoriów Liczba godzin L1 Wprowadzenie do Matlab a i Simulink a L Zasada regulacji w układzie otwartym i w układzie ze sprzężeniem zwrotnym L3 Przekształcenie Laplace a, transmitancja operatorowa, badania właściwości dynamicznych obiektu L4 Układy regulacji z regulatorami ciągłymi badania właściwości

L5 Analiza właściwości układów dynamicznych. Kryteria stabilności L6 Badanie właściwości układu napędowego z silnikiem krokowym 4 L7 Badanie właściwości układu napędowego z silnikiem reluktancyjnym 4 L8 Pozycjonowanie inkrementalne i absolutne 4 L9 Serwonapędy analiza pracy w trybie kontroli prędkości, pozycji i momentu 4 L10 Sterowanie robotem (manipulatorem) przemysłowym 4 Razem liczba godzin laboratoriów 18 Lp. Treści projektów Liczba godzin P1 Projekt w zakresie oceny stabilności układu regulacji z regulatorem ciągłym 5 P Projekt w zakresie doboru elementów i oszacowania kosztów zautomatyzowanego 5 gniazda roboczego P3 Projekt w zakresie doboru parametrów i oszacowania kosztów manipulatora 5 przemysłowego Razem liczba godzin projektów 10 G Metody oraz środki dydaktyczne wykorzystywane w ramach poszczególnych form zajęć Forma zajęć Metody dydaktyczne (wybór z listy) Środki dydaktyczne Wykład wykład konwersatoryjny, wykład problemowy Projektor Laboratoria konsultacje, praca w grupach, ćwiczenia laboratoryjne Zestawy laboratoryjne Projekt konsultacje, praca w grupach, metoda projektu, zadania projektowe Projektor, tablica H - Metody oceniania osiągnięcia efektów kształcenia na poszczególnych formach zajęć Forma zajęć Wykład Laboratoria Ocena formująca (F) wskazuje studentowi na potrzebę uzupełniania wiedzy lub stosowania określonych metod i narzędzi, stymulujące do doskonalenia efektów pracy (wybór z listy) F, aktywność podczas wykładów rozwiązywanie problemów F1, ocena przygotowania do realizacji eksperymentu F, ocena realizacji eksperymentu F3, ocena sprawozdania podsumowującego wykonany eksperyment Ocena podsumowująca (P) podsumowuje osiągnięte efekty kształcenia (wybór z listy) P1, egzamin pisemny dwa sprawdziany P1, rozwiązywanie zadań, problemów w trakcie wykładu P3, ocena średnia z realizacji eksperymentów i sprawozdań Projekt F, obserwacja/aktywność, przygotowanie do zajęć P, kolokwium podsumowujące P3, ocena podsumowująca z ocen formujących, uzyskanych w semestrze H-1 Metody weryfikacji osiągnięcia przedmiotowych efektów kształcenia (wstawić x ) Efekty przedmiotowe Wykład Laboratoria Projekt F P1 F1 F F3 P3 F P P3 EPW1 x x x x x x x EPW x x x x x x x EPW3 x x x x x x x EPU1 x x x x x x x 3