Temat: Płazińce i nicienie. 1. Płazińce zwierzęta spłaszczone grzbieto brzusznie. Płazińce to zwierzęta o wydłużonym, spłaszczonym grzbieto-brzusznie ciele, przybierającym kształt liścia, płytki lub taśmy. Dlatego czasem nazywa się je robakami płaskimi. Do płazińców zaliczamy wirki, zasiedlające głównie środowiska wodne oraz przywry i tasiemce, które pasożytują w organizmach zwierząt.
a) Budowa płazińców. W porównaniu z parzydełkowcami, płazińce są na wyższym stopniu rozwoju mają wykształcone narządy i układy. Cechy budowy: Ciało pokryte jest nabłonkiem czasami wyposażonym w rzęski (u wirków). Posiadają układ pokarmowy (jelito) z otworem gębowym. Jelito posiada liczne odgałęzienia. Brak otworu odbytowego. Posiadają zwoje nerwowe i narządy zmysłów np. wirki posiadają oczka i narząd równowagi. Odbierają też sygnały chemiczne. Nie posiadają układu krwionośnego substancje pokarmowe rozprowadzane są m.in. za pośrednictwem odgałęzień jelita. Nie mają układu oddechowego energię pozyskują z oddychania beztlenowego lub oddychają całą powierzchnią ciała. Posiadają układ wydalniczy.
Przekrój poprzeczny płazińców Gonada narząd rozrodczy. Parenchyma tkanka łączna zbudowana z luźno połączonych komórek o różnych funkcjach. Wypełnia ciało płazińców. Uczestniczy w rozprowadzaniu substancji odżywczych i w wydalaniu. Protonefrydium prymitywny narząd wydalniczy.
b) Płazińce jako pasożyty. Większość płazińców to pasożyty. Oznacza to, że żyją kosztem innych żywych organizmów zazwyczaj wewnątrz ich ciała (czasem na zewnątrz). Przykładem jest tasiemiec: Uzbrojony. Nieuzbrojony. Bąblowiec. Bruzdogłowiec szeroki. Przystosowania tasiemca do pasożytniczego trybu życia: Wytworzenie aparatu czepnego - przyssawek i/lub haczyków. Zanik układu pokarmowego wchłanianie pożywienia całą powierzchnią ciała. Oddychanie beztlenowe spowodowane brakiem tlenu. Zanik niektórych narządów zmysłów są zbędne, ponieważ tasiemiec stale przebywa w jednym miejscu. Obojnactwo każdy człon tasiemca zawiera męskie i żeńskie narządy rozrodcze-zachodzi samozapłodnienie. Produkcja milionów jaj wzrost szansy przeżycia potomstwa.
c) Budowa tasiemca uzbrojonego. Główka wyposażona w narządy czepne, dzięki którym tasiemiec utrzymuje się w jednej pozycji pomimo przepływu pokarmu. Szyjka to miejsce nieustannego wytwarzania nowych członów tasiemca. Człony młodsze w różnych stadiach rozwoju. Może być ich nawet kilkaset. Człony dojrzałe w nich rozwinięte są w pełni narządy rozrodcze. U tasiemców zachodzi samozapłodnienie, co pozwala rozmnażać się pojedynczym osobnikom. W każdym z takich członów może być do 100tyś jaj.
Cykl rozwojowy tasiemca nieuzbrojonego
2. Nicienie robaki o obłym ciele. Nicienie zamieszkują bardzo różne środowiska: dna mórz, wody słodkie, a także glebę. Spotyka się je w gorących źródłach i wysokich górach. Wiele z nich to pasożyty roślin i zwierząt. (mątwik, galasy skutek działania nicieni, glista ludzka)
a) Ogólna budowa ciała Nicienie to zwierzęta o wydłużonym, obłym i zwężonym na końcach ciele. Mają symetrię dwuboczną dwie osie symetrii. Nie posiadają odnóży. Osiągają zazwyczaj niewielkie rozmiary, zwykle od 0,03mm do kilkudziesięciu cm. Jako pierwsze zwierzęta posiadają pierwotną jamę ciała wypełnioną płynem. Płyn ten krąży swobodnie po ciele, zapewniając rozprowadzenie substancji odżywczych. Nadaje też ciału sztywność i sprężystość pełni funkcję szkieletu hydraulicznego. Pokrycie ciała stanowi je oskórek, który jest gruby i nierozciągliwy, niezwykle odporny na niekorzystne warunki środowiska (w tym enzymów trawiennych). Przenikają przez niego jedynie woda, tlen i dwutlenek węgla. Pod oskórkiem znajduje się nabłonek (hypoderma) przyczepiony do warstwy mięśni.
Układ pokarmowy przewód ciągnący się wzdłuż ciała, z otworem gębowym i odbytowym. Zwierzę może jednocześnie pobierać i wydalać pokarm. W jamie gębowej znajdują się takie wytwory oskórka, jak: ząbki i listewki (do rozcierania pokarmu) oraz sztyleciki do przebijania ofiary i jej wysysania. Gardziel działa, jak pompa ssąco tłocząca. a) Ogólna budowa ciała Wymiana gazowa nicienie nie mają układu oddechowego, a wymiana gazowa odbywa się całą powierzchnią ciała. Nicienie pasożytnicze pozyskują energię z oddychania beztlenowego. Rozmnażanie nicienie rozmnażają się wyłącznie płciowo, a samicę i samca łatwo odróżnić (dymorfizm płciowy). Samice zazwyczaj składają jaja. Formy pasożytnicze dziesiątki tysięcy jaj.
c) Znaczenie nicieni. Większość nicieni to groźne pasożyty roślin i zwierząt. Często są przyczyną groźnych chorób. Włośnica to choroba wywołana zakażeniem włośniem krętym po spożyciu niezbadanego mięsa wieprzowego lub z dzika. Początkowo odczuwane są bóle brzucha, pojawia się obrzęk twarzy, a potem wysoka gorączka i silne bóle mięśniowe. Groźne są powikłania np. zapalenie mięśnia sercowego. Askarydoza to zakażenie glistą ludzką, po spożyciu niemytych owoców lub warzyw, na których znajdują się jaja glisty. Obecność glisty w jelicie cienkim powoduje bóle, zmniejszenie apetytu i zatrucie wydzielanymi przez glisty, toksynami i reakcje alergiczne obrzęki twarzy, oczu. Owsica to zakażenie owsikiem. Bytuje on w jelicie grubym, wywołując swędzenie okolic odbytu. Drapanie powoduje przenoszenie jaj owsików na przedmioty i także, unoszenie się ich z powietrzem są bardzo lekkie.