Konsultacja językowa. Elżbieta Ciesielska-Zając. Konsultanci merytoryczni: hm. Ryszard Polaszewski. hm. Aleksandra Ziółek. hm.

M

2

Konsultacja językowa Elżbieta Ciesielska-Zając Konsultanci merytoryczni: hm. Ryszard Polaszewski hm. Aleksandra Ziółek hm. Maciej Młynarczyk Autorzy: pwd. Małgorzata Folusiak phm. Aleksandra Baranowska pwd. Grzegorz Brzeziński hm. Agata Fabiszewska phm. Mariusz Fabiszewski phm. Gabriel Filipiak phm. Marta Świątecka Związek Harcerstwa Polskiego Płock, 2013 3

Spis treści Słowem wstępu...7 Jak to działa?...9 Dla kogo jest ta propozycja?...9 Co jest do zdobycia?...9 Jak będziemy działać?...9 Gdzie szukać zadań?... 10 Rada TEZM? Kto to taki? Co robi?... 10 Dlaczego akurat zastępy?... 11 Jak skonstruowana jest propozycja programowa?... 12 Techniki harcerskie jakich możecie użyć... 15 Co oznaczają obrazki pod zadaniami?... 16 Zgłaszamy swój udział w bitwie!... 17 Formularz zgłoszenia... 19 Czy wiecie że czyli jak zdobyć dodatkowe punkty... 20 Proporzec zastępu... 21 Totem gromady zuchowej... 23 Regulamin... 24 Cele... 24 Organizatorzy... 24 Zasady współzawodnictwa... 25 Szczegółowe informacje o zadaniach... 26 Rada TEZM... 28 Wyniki współzawodnictwa... 28 4

OBSZARY... 29 OBSZAR KULTURA ŚWIATA... 30 WSTĘP... 30 PROPONOWANE ZADANIA... 31 Biblioteczka zastępowego... 36 OBSZAR MEDIA... 40 WSTĘP... 40 PROPONOWANE ZADANIA... 41 Biblioteczka zastępowego... 46 OBSZAR SAMORZĄDNOŚĆ LOKALNA I PATRIOTYZM... 48 WSTĘP... 48 PROPONOWANE ZADANIA... 50 Biblioteczka zastępowego... 55 OBSZAR PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ... 57 WSTĘP... 57 PROPONOWANE ZADANIA... 59 Biblioteczka zastępowego... 63 OBSZAR TECHNOLOGIA INFORMACYJNA... 65 WSTĘP... 65 PROPONOWANE ZADANIA... 66 Biblioteczka zastępowego... 70 OBSZAR TECHNOLOGIE PRZYSZŁOŚCI... 72 WSTĘP... 72 PROPONOWANE ZADANIA... 74 Biblioteczka zastępowego... 79 OBSZAR WOLONTARIAT... 83 WSTĘP... 83 PROPONOWANE ZADANIA... 85 Informacje dodatkowe... 92 5

Biblioteczka zastępowego... 93 OBSZAR ZDROWIE... 94 WSTĘP... 94 PROPONOWANE ZADANIA... 96 Biblioteczka zastępowego... 101 Kontakt z Radą TEZM... 105 6

Słowem wstępu Druhu Zastępowy, Druhno Zastępowa! W Twoje ręce oddajemy podręcznik do najnowszej propozycji programowej Chorągwi Mazowieckiej Związku Harcerstwa Polskiego Bitwa o TEZM Mazowieckie Współzawodnictwo Zastępów. Nie pomyliliście się, czytając nagłówek na niniejszej stronie. Ta propozycja skierowana jest nie do Waszych drużynowych, ale właśnie do Was Zastępowych! Naczelny Skaut Świata Robert Baden-Powell pisał: najlepsze wyniki osiągają te drużyny, gdzie najbardziej zaufano zastępowym. Programów i propozycji w ZHP było wiele... Dlaczego ta jest taka wyjątkowa i czemu warto podjąć jej realizację? Odpowiedź jest prosta bo opisane w tym podręczniku pomysły, są propozycją przygody, jaką możecie przeżyć z całym swoim zastępem. Przygody, która sprawi, że staniecie się rozpoznawalni i czytelni w Waszym środowisku, a może nawet miejscowości. Ponadto przygotowane dla Was zadania poszerzą nie tylko harcerskie horyzonty, ale dadzą Wam podstawową wiedzę i umiejętności na miarę mieszkańca globalnej wioski XXI wieku. Dadzą one możliwość zgłębić wiedzę z zakresu nowoczesnych technologii, tajników ekonomii, czy świata mediów, a jednocześnie otworzą Wasze oczy na Was samych, innych ludzi i otaczające środowisko. Niech nie zmyli Was tytuł naszej propozycji. Nikt z Was nie będzie staczał pojedynków z innymi zastępami. Bitwa, jaką rozegracie, dotyczy walki z samym sobą, z trudnością w ustaleniu kompromisu pomiędzy członkami zastępu, z tak różnymi charakterami zuchów, harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników. To także walka o wiedzę i umiejętności oraz niezapomniane wspomnienia. TEZM, czyli Tytuł Elitarnego Zastępu Mistrzów brzmi zacnie, tym bardziej, że znajduje się w zasięgu każdego z Was, drodzy Zastępowi. Wystarczy podjąć rzucaną tutaj rękawicę i stanąć do Bitwy. To nie będzie tylko jedna potyczka, ale cała seria zadań i starć do pokonania. Starć z samym sobą, z innymi zastępami, z czasem i z własnymi umiejętnościami. A wszystko po to, aby po roku zmagań 7

stanąć na podium Mazowieckie Współzawodnictwa Zastępów i spotkać tych, z którymi rywalizowaliście od października 2013 do czerwca 2014 roku. Pokażcie, że system zastępowy jest wciąż aktualny! Sprawdźcie siebie i swoje Zastępy! Zapoznajcie się z zasadami naszej Bitwy i niech TEZM stanie się Waszym marzeniem w nadchodzącym roku harcerskim. Wszak cokolwiek człowiek zamierza zrobić, ( ) śmiałość zawiera w sobie geniusz, siłę i magię (J.W. Goethe). Tej śmiałości w stoczeniu Bitwy oraz siły rozumu, ciała i harcerskiego ducha życzymy Wam w nadchodzącym roku. Niech będzie to rok magiczny. ROK ZASTĘPÓW! Krąg Instruktorski Feniks Hufiec ZHP PŁOCK im. Obrońców Płocka 1920 roku 8

Jak to działa? Czuwaj! Nazywam się Szymek i jestem zastępowym zastępu Dzikie Lwy. Przeprowadzę Cię przez strukturę propozycji programowej: Bitwy o Tytuł Elitarnego Zastępu Mistrzów. Po przeczytaniu naszego poradnika, będziesz wiedział wszystko o naszej propozycji. Chętnie odpowiem na wszystkie Twoje pytania. Dla kogo jest ta propozycja? Propozycja programowa Bitwa o Tytuł Elitarnego Zastępu Mistrzów przeznaczona jest dla całych gromad zuchowych, zastępów, patroli wędrowniczych, które wyślą zgłoszenie za pomocą formularza zgłoszeniowego, dostępnego na stronie www.tezm-mazowiecka.zhp.pl. UWAGA! Każdy zastęp (gromada, patrol wędrowniczy) rejestruje się osobno. Co jest do zdobycia? Do zdobycia jest oczywiście tytuł Elitarnego Zastępu Mistrzów oraz tyle wyróżników na proporzec zastępu, w ilu etapach propozycji braliście udział. Dodatkowo, będziecie mogli całym zastępem, uczestniczyć w uroczystej Gali TEZM. Zastępy, które nazbierały najwięcej punków, mogą wygrać wspaniałe nagrody. Jak będziemy działać? Realizować będziecie zadania z następujących obszarów: Kultura świata, Przedsiębiorczość, Media, Zdrowie, Wolontariat, Technologie przyszłości, Technologia informacyjna, Samorządność lokalna i Patriotyzm. Cała propozycja podzielona jest na cztery etapy: jesienny, zimowy, wiosenny i letni. W każdym etapie wybieracie wspólnie, w jakich dwóch obszarach chcecie realizować zadania. Musicie jednak pamiętać, że każdy obszar możecie wybrać tylko raz! 9

Co dalej? Później wykonujecie co najmniej jedno zadanie z każdego obszaru. Na przykład: w etapie jesiennym wybraliście obszary Wolontariat i Zdrowie, więc robicie co najmniej jedno zadanie z Wolontariatu i jedno ze Zdrowia. Wszystkie zadania są punktowane, więc opłaca się robić kilka zadań, bo ranking zastępów jest na bieżąco uzupełniany na stronie internetowej. Jasne? To lecimy dalej! Gdy dany etap się kończy, wysyłacie do Rady TEZM sprawozdanie z tego, co zrobiliście w danym etapie, czyli zdjęcia fotograficzne (5-10 zdjęć do każdego zadania). Dzięki temu Rada TEZM może wysłać Wam wyróżnik na proporzec zastępu oraz premię w wysokości 30 punktów za zrealizowany etap. Wszystkie kontakty z Radą TEZM, wybór obszarów, wysyłanie zdjęć, odbywają się za pomocą portalu internetowego: www.tezm-mazowiecka.zhp.pl. Gdzie szukać zadań? Wykaz zadań wraz z ich punktacją znajduje się na portalu internetowym oraz w podręczniku przygotowanym dla potrzeb propozycji. Istnieje jeszcze możliwość wymyślenia własnego zadania. W tym wypadku, wysyłacie po prostu zadanie do Rady TEZM, a ona określa, za ile punktów możecie je wykonać. Rada TEZM? Kto to taki? Co robi? Rada TEZM to instruktorzy z Harcerskiego Kręgu Instruktorskiego Feniks w Płocku, którzy są twórcami całej propozycji. Są to ludzie, którzy bardzo chętnie pomogą w każdym problemie dotyczącym realizacji propozycji. Wreszcie, to oni oceniają wykonie zadań. Już mniej więcej rozumiem jak to wszystko działa! Polecam się na przyszłość. Jeśli będziesz miał jeszcze jakieś problemy, pytania to odsyłam Cię do podręcznika zastępowego, portalu internetowego, regulaminu Bitwy TEZM. Jeśli tam nie znajdziesz odpowiedzi- skieruj się do Rady TEZM. Powodzenia! 10

Dlaczego akurat zastępy? Założyciel skautingu Sir Robert Baden-Powell uznał, że podstawą tego ruchu powinno być działanie w kilkuosobowych małych grupach. Tymi małymi grupami w harcerstwie są właśnie zastępy. Zastęp to grupa przyjaciół, którym przewodzi naturalny lider i to właśnie dobrym zastępom drużyny zawdzięczają swoją siłę! Kim jest zastępowy? To zazwyczaj najstarszy członek zastępu, który kieruje jego działaniami. Są tacy zastępowi którzy mają do tej funkcji naturalne predyspozycje, ale także Ci, którzy potrafili odpowiednie cechy wykształcić w sobie. Kierowanie zastępem jest zadaniem bardzo ważnym, dlatego właśnie aby każdy zastępowy mógł sprostać temu wyzwaniu, ma do pomocy podzastępowego. Zastępowy przewodzi, dba o szczegóły, współuczestniczy w ważnych decyzjach przed Radą Drużyny i reprezentuje zastęp. Zastępowy to jest Ktoś! Każdy dobry zastęp, oprócz zastępowego, powinien mieć coś co go odróżnia a więc na przykład: zawołanie, dzięki któremu może się identyfikować nawet z dalekiej odległości, obrzędowość, proporzec czy godło. A co najowocniej wzmacnia ducha zastępu? Oczywiście zawody miedzy zastępami! Dlatego drogie Zastępy, czas zacząć współzawodnictwo! Weźcie udział w Bitwie o Tytuł Elitarnego Zastępu Mistrzów! Na kolejnych kartach niniejszego podręcznika zapoznacie się z zasadami Mazowieckiego Współzawodnictwa Zastępów, a zadanie to ułatwi Wam Szymek i jego zastęp Dzikie Lwy. 11

Jak skonstruowana jest propozycja programowa? Zadanie wprowadzające Zadaniem wprowadzającym do współzawodnictwa, jest wykonanie proporca zastępu według podanego wzoru, a następnie zdjęcia wszystkich członków zastępu wraz z proporcem, tak aby była widoczna jego nazwa. Jeżeli zastęp posiada już swój proporzec, wystarczy, że wyśle Radzie TEZM jego zdjęcie. Zadania właściwe Propozycja programowa Bitwa o TEZM składa się z czterech dwumiesięcznych etapów (rysunek nr 1. W każdym z nich macie możliwość wybrania dwóch z ośmiu obszarów (rysunek nr 2), wraz z którymi będziecie pracować przez kolejne dwa miesiące. Każdy obszar możecie wybrać tylko raz w czasie trwania propozycji. Kolejność realizowania obszarów zależy tylko od Was! Rysunek 1. Etapy bitwy o TEZM. 12

W celu wybrania obszaru, zastępowy wysyła informacje w formularzu kontaktowym o wyborze konkretnego obszaru/wybiera obszar na stronie internetowej propozycji. Każdy obszar posiada 10 zaproponowanych przez Radę TEZM zadań o wartości od 1 do 5 punktów (rysunek nr 3). Możecie je znaleźć w dalszej części podręcznika. Podczas jednego etapu zastęp realizuje minimum po jednym zadaniu z każdego obszaru wybranego w danym etapie. Macie możliwość zaproponowania własnego zadania do danego obszaru. Aby realizować własne zadanie, musicie najpierw wysłać jego treść do wyceny Radzie TEZM poprzez formularz kontaktowy, a następnie poczekać na informację zwrotną z akceptacją i wyceną punktową zadania. Ilość zrealizowanych zadań zależy tylko i wyłącznie od Was! Najbardziej aktywne zastępy otrzymają więc najwięcej punktów. Po zakończonym dwumiesięcznym okresie odbywa się zliczanie uzyskanych przez zastęp punktów. Pełna punktacja zostanie zamieszczona na stronie internetowej www.tezmmazowiecka.zhp.pl. 13

Media Kultura świata Technologia informacyjna samorządność lokalna i patriotyzm Jak widzicie, wybór obszarów nie jest przypadkowy. Mimo że na pierwszy rzut oka mogą wydawać się zupełnie oderwane od siebie, zwróćcie uwagę że mają na siebie wpływ. Nie tylko oddziałują na siebie nawzajem tworząc razem machinę zwaną współczesnym światem, ale czasem tak się przenikają ciężko je od siebie oddzielić. Rysunek 2. Obszary współzawodnictwa. 14

Każde z wykonanych zadań musi być udokumentowane 5-10 zdjęciami obrazującymi wykonywanie zadania i efekt końcowy. Na fotografiach jak najczęściej umieszczajcie proporzec zastępu! Zdjęcia możecie przesyłać nie później niż do ostatniego dnia trwania danego etapu. W przypadku nie przysłania zdjęć, zadanie nie będzie zaliczone. Niektóre zadania wymagają dodatkowych form dokumentacji przebiegu zadania np. dołączenie filmu, które także należy przekazać do oceny Radzie TEZM. Informacja o tym zamieszczona jest pod treścią zadania. OBSZAR wstęp ideowy 10 zadań Biblioteczka zastępowego tytuł opis zadania materiały do przesłania Radzie TEZM oprócz zdjęć sprawności które możecie zdobyć realizując zadanie techniki harcerskie jakie możecie użyć realizując to zadanie Są to propozycje książek, artykułów, linków, które mogą się Wam przydać przy realizacji zadań. opis opis grupa metodyczna Rysunek 3. Co możecie znaleźć w każdym obszarze. Techniki harcerskie jakich możecie użyć W trakcie realizowania propozycji zachęcamy Was do wykorzystywania jak największej ilości technik harcerskich. By ułatwić Wam zadanie pod większością z nich zaproponowaliśmy techniki jakich możecie użyć. terenoznawstwo szyfry 15

Co oznaczają obrazki pod zadaniami? Oprócz robienia dokumentacji fotograficznej zadań, niektóre wymagają do ich pełnej wyceny punktowej, przesłania Radzie TEZM dodatkowych rzeczy. Każda z nich została zakodowana pod postacią obrazka. Jeśli znajdziecie taki obrazek pod zadaniem które chcecie realizować - oznacza to, że do raportu w postaci zdjęć powinniście dosłać dodatkowo np. filmik. Skomplikowane? Szymek przygotował dla Was listę obrazków które znajdziecie w podręczniku wraz z objaśnieniami, co oznaczają. obrazek, zdjęcie konspekt dokument Excel plik mp3 filmik dokument pdf prezentacja wnioski filmik na portalu YouTube WWW link do strony dokument tekstowy wykres 16

notka informacyjna broszura ankieta Zgłaszamy swój udział w bitwie! Aby wziąć udział w bitwie o TEZM musicie najpierw się zgłosić. Za zgłoszenia odpowiada zastępowy. Wystarczy jedynie: zastępowy, komputer z dostępem do Internetu oraz 5 minut wolnego czasu. Materiały potrzebne: Rysunek 4. Czego potrzebujecie aby zgłosić zastęp do bitwy? (Obrazek harcerza pochodzi z następującej witryny: http://druh.com/zhp/clipart.htm) Jak to zrobić krok po kroku Spójrz na rysunek niżej. 17

Po podjęciu decyzji o uczestnictwie zastępu we współzawodnictwie stwórzcie listę członków zastępu znajdźcie komputer z dostępem do internetu wejdźcie na stronę www.bitwaotezm.zhp.pl/zgloszenia wypełnijcie zamieszczony tam formularz na podany przez was adres e-mail przyjdzie wiadomość o kwalifikacji Waszego zastępu do udziału w propozycji zapamiętajcie adres e-mail którego użyliście! Będzie od tej pory służył Wam do komunikacji z Radą TEZM Wszelkie zadanie do realizacji od tej pory będziecie wpisywać w formularzu kontaktowym, a odpowiedzi i zatwierdzenia zadań otrzymywać na maila DO DZIEŁA! Rysunek 5. Jak zgłosić zastęp krok po kroku 18

Formularz zgłoszenia Znajdziesz go na stronie www.tezm-mazowiecka.zhp.pl/ Rysunek 7. Tak wygląda formularz zgłoszenia. 19

Czy wiecie że czyli jak zdobyć dodatkowe punkty Macie możliwość własnego wymyślania i zdobywania sprawności?! Z pewnością będziemy to nagradzać dodatkowymi 5 punktami za każdą nową zatwierdzoną i zdobytą przez Was sprawność. Jak to zrobić? Zachęcamy Was do działania! Jest wiele obszarów w których brakuje sprawności, a nie ma nic wspanialszego niż fakt, że harcerze z całej Polski zdobywają i noszą wyszytą na ramieniu sprawność którą właśnie Wy ułożyliście! Dzięki Wam pula sprawności zuchowych, harcerskich, starszoharcerskich i wędrowniczych może się znacznie powiększyć i stać bardziej atrakcyjna! Jak to zrobić? Znajdźcie niszę wśród obszarów w której nie ma jeszcze sprawności, a w której chcielibyście się rozwinąć. Przeczytajcie Regulamin sprawności. Zastosujcie się do niego wymyślając nazwę i własne wymagania do nowej sprawności oraz jej projekt graficzny. Zatwierdźcie projekt w swoim hufcu. Wyślijcie go do Głównej Kwatery lub Chorągwi. Poczekajcie na odpowiedź i zatwierdzenie sprawności. Zacznijcie zdobywać sprawność! By otrzymać dodatkowe punkty wyślijcie do nas swój projekt sprawności razem z potwierdzeniem jej zatwierdzenia z hufca. Gotowe. Gratulujemy kreatywności i 5 dodatkowych punktów! 20

Proporzec zastępu Ceremoniał harcerski określa zasady postępowania z proporcami drużyn i proporczykami zastępu. Proporce drużyn i proporczyki zastępów są symbolem obrzędowym drużyn i zastępów. Drużyny i zastępy występują ze swoimi proporcami i proporczykami na zbiórkach, apelach i w innych chwilach życia drużyny czy zastępu. Tradycje drużyn czy zastępów określają sposób postępowania z proporcami drużyn i proporczykami zastępu. Co za tym idzie w dużej mierze to, jak będzie wyglądał Wasz proporzec zależy od harcerzy i harcerek w zastępie. Proporzec zastępu harcerskiego składa się z dwustronnego płata oraz drzewca, zakończonego niekiedy głowicą w kształcie lilijki lub innym. Lewa strona płatu przeznaczona jest dla zastępu posiadającej proporzec, i przedstawia jej symbol oraz nazwę, na tle jej barw. Prawa strona zarezerwowana jest dla drużyny, do której należy zastęp. Najbardziej popularne są proporce w kształcie trójkąta równoramiennego oraz kwadratu. Wraz z otrzymaniem proporca, wyznaczana jest osoba odpowiedzialna za opiekę nad proporcem - chorąży. Chorąży oprócz pilnowania proporca, dba o jego stan techniczny, decyduje kiedy powinien występować z jednostką, a także potrafi prawidłowo trzymać go w trakcie zajęć z elementami musztry. Proporce są celem podchodów i kradzieży. Ich utrata wiąże się bowiem z osłabieniem reputacji jednostki w środowisku działania, a także staje się źródłem przytyków. W takim przypadku, jednostka, która dokonała kradzieży, ma prawo żądać od okradzionych satysfakcji w formie materialnej (słodycze bądź obozowy podwieczorek) lub nie (wykonanie powierzonego zadania). Marek Kudasiewicz Obrzędowy piec Chytrego Kota Kraków 2007, wydanie V poszerzone. 21

Rysunek 6. Przykładowy proporzec zastępu Leśni Ludzie działającego w 1 Mazowieckiej Drużynie Harcerskiej Legion Tęczowych Wojowników (Hufiec ZHP PŁOCK im. Obrońców Płocka 1920 roku). Rysunek 7. Przykładowy proporzec zastępu G.R.O.M. działającego w 1 Mazowieckiej Drużynie Harcerskiej Legion Tęczowych Wojowników (Hufiec ZHP PŁOCK im. Obrońców Płocka 1920 roku). 22

Totem gromady zuchowej Totem, czyli znak gromady, towarzyszy w ważnych momentach w życiu gromady. Jest z zuchami podczas ważnych uroczystości (przy Obietnicy, nadawaniu gwiazdek), jest w trakcie rozpoczynania i kończenia zbiórki, stoi w Kręgu Rady, chodzi z zuchami na wycieczki. Słowem jest z nimi cały czas, jak najwierniejszy przyjaciel, najlepszy amulet szczęścia. Totem powinien być związany z nazwą gromady. Materiały Wydziału Zuchowego GK ZHP 23

Regulamin Mazowieckiego Współzawodnictwa Zastępów Bitwa o Tytuł Elitarnego Zastępu Mistrzów Cele 1. Wyłonienie Elitarnego Zastępu Mistrzów spośród gromad zuchowych i zastępów działających w drużynach na terenie Chorągwi Mazowieckiej ZHP w każdej grupie metodycznej (tj. zuchowej, harcerskiej, starszoharcerskiej i wędrowniczej). 2. Popularyzacja systemu zastępowego, jako elementu metody harcerskiej. 3. Popularyzacja systemu sprawności zuchowych i harcerskich oraz technik harcerskich. 4. Poszerzenie wiedzy i umiejętności uczestników współzawodnictwa w zakresie kultury i sztuki, w tym współczesnych mediów, przedsiębiorczości, zdrowia, wolontariatu, szeroko rozumianych technologii przyszłości, w tym technologii informacyjnej, samorządności lokalnej, jak również edukacji patriotycznej. 5. Przygotowanie zuchów, harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników do życia w dynamicznie zmieniającym współczesnym świecie, przy zachowaniu tradycji i ideałów harcerskich. 6. Nawiązanie współpracy członków Związku Harcerstwa Polskiego z partnerami zewnętrznymi. 7. Wymiana doświadczeń pomiędzy różnymi środowiskami harcerskimi. 8. Promocja działań harcerskich w środowiskach lokalnych. Organizatorzy 1. Chorągiew Mazowiecka ZHP im. Władysława Broniewskiego. 2. Harcerski Krąg Instruktorski Feniks - Hufiec ZHP PŁOCK im. Obrońców Płocka 1920 roku. 24

Zasady współzawodnictwa 1. W Bitwie o Tytuł Elitarnego Zastępu Mistrzów (TEZM) udział biorą: a. gromady zuchowe - traktowane jako jeden zastęp, bez podziału na szóstki, b. zastępy harcerskie, c. zastępy starszoharcerskie, d. patrole wędrownicze o liczebności zgodnej z odpowiednimi metodykami. 2. Każda z wymienionych w pkt. 1. jednostek zwana jest dalej zastępem. 3. Bitwa o TEZM trwa od 1.10.2013 do 31.08.2014. 4. Zgłoszenia do współzawodnictwa przyjmowane są do dnia: 31.10.2013 poprzez portal internetowy www.tezm-mazowiecka.zhp.pl. 5. Zadaniem wstępnym każdego zastępu przystępującego do bitwy jest wykonanie totemu gromady/proporca zastępu. 6. Współzawodnictwo odbywa się w czterech etapach: a. Etap jesienny trwający od 1.10.2013 do 30.11.2013 b. Etap zimowy trwający od 1.12.2013 do 31.01.2014 c. Etap wiosenny trwający od 1.02.2014 do 31.03.2014 d. Etap letni trwający od 1.04.2014 do 31.05.2014 7. Podczas Bitwy zastępy realizują zadania z następujących obszarów: Kultura świata, Media, Samorządność lokalna i Patriotyzm, Przedsiębiorczość, Technologie przyszłości, Technologia informacyjna, Wolontariat, Zdrowie. 8. W każdym etapie zastęp wybiera po dwa obszary tematyczne, w obrębie których realizuje zadania. Określony obszar tematyczny można wybrać tylko raz podczas trwania współzawodnictwa. 9. Podczas jednego etapu zastęp realizuje minimum po jednym zadaniu z każdego obszaru wybranego w danym etapie. 10. Po zrealizowaniu każdego etapu, zastępy otrzymują premię w postaci dodatkowych 30 punktów oraz wyróżnik na proporzec potwierdzający udział i ukończenie danego etapu. 25

11. Każdy z zastępów może wykonać większą liczbę zadań w ramach wybranych w danym etapie obszarów. Wszystkie punkty zdobyte w wyniku realizacji zadań w danym etapie są sumowane i dodawane w rankingu ogólnym. 12. Zastęp ma dodatkową możliwość uzyskania w każdym z etapów 5 pkt za opracowanie i zarejestrowanie nowej sprawności związanej tematycznie z realizowanym w danym etapie obszarem. 13. W każdym pionie metodycznym wygrywa zastęp, który uzyska największą liczbę punktów. 14. Określenie grupy metodycznej odbywa się po zgłoszeniu zastępu do współzawodnictwa na podstawie wieku większości członków zastępu. Jeśli do zastępu należy taka sama ilość członków z dwóch grup metodycznych, zastęp realizuje zadania odpowiednie dla wyższego pionu metodycznego. 15. W przypadku zmiany składu zastępu, zastępowy zobowiązany jest do poinformowania o tym Rady TEZM poprzez uzupełnienie składu zastępu na stronie internetowej propozycji w profilu zastępu. 16. Zgłoszenia oraz inne czynności formalne, jak i kontakt z Radą TEZM odbywa się poprzez portal internetowy dostępny pod adresem www.tezm-mazowiecka.zhp.pl. 17. Zastępy poprzez udział w propozycji zgadzają się na wykorzystanie przez organizatorów przesłanych przez nie materiałów (np. plików, filmów, ulotek itp.) w celach zgodnych ze statutową działalnością Związku Harcerstwa Polskiego, w tym w celach edukacyjnych oraz promocyjnych. Szczegółowe informacje o zadaniach 1. Wykaz zadań wraz z ich punktacją znajduje się na portalu internetowym oraz w podręczniku przygotowanym dla potrzeb propozycji. Punkty przyznawane są za: sposób realizacji zadania, jakość dokumentacji, terminowość jej przesyłania. 2. Ranking zastępów w każdym pionie metodycznym jest aktualizowany na bieżąco przez Radę TEZM i udostępniany na portalu internetowym. Jedynie punktacja z ostatniego etapu współzawodnictwa nie zostanie opublikowana do dnia uroczystej gali kończącej realizację propozycji. 26

3. Podczas wykonywania zadań z danego obszaru, zastęp ma możliwość zaproponowania Radzie TEZM własnego zadania, które chciałby wykonać w zamian za zaproponowane przez Radę TEZM zadania w podręczniku propozycji. Rada ocenia stopień trudności zadania oraz wycenia je punktowo. Zadanie takie należy zgłosić maksymalnie do 14 dnia trwania rozpoczętego nowego etapu, w którym będzie ono realizowane. Rada TEZM zatwierdzi bądź nie zadanie w ciągu 7 dni. 4. Wszelkie zmiany w sposobie realizacji zadań, odbiegające od opisanego w podręczniku i regulaminie muszą zostać zaakceptowane przez Radę TEZM. 5. Zadania zaproponowane przez uczestników propozycji i zaakceptowane przez Radę TEZM, trafią do ogólnodostępnej bazy pomysłów na portalu internetowym, z której mogą korzystać inne zastępy biorące udział we współzawodnictwie. 6. Wykonanie zadań ocenia Rada TEZM. 7. Każdy zastęp może zdobyć dodatkowe 5 punktów w każdym z etapów za opracowanie nowej sprawności związanej tematycznie z realizowanym w danym etapie obszarem. Warunkiem uzyskania dodatkowej ilości punktów jest przedstawienie Radzie TEZM potwierdzenia zatwierdzenia takiej sprawności w komendzie hufca oraz przesłanie jej do Głównej Kwatery i Rady TEZM celem upowszechnienia. Wymagania tych sprawności należy opracowywać zgodnie z zasadami przedstawionymi w Regulaminie sprawności. Należy również określić ich poziom i zaprojektować znak graficzny. 8. Podstawową dokumentacją wykonanego zadania są zdjęcia w liczbie od 5 do 10 na każde zadanie. Mają one na celu jak najdokładniej przedstawić sposób realizacji zadania. Należy zadbać o dobrą jakość zdjęć, jednak pojedyncze zdjęcie nie może przekraczać 500 KB. 9. Dodatkową dokumentację zadania stanowią inne materiały określone indywidualnie. O konieczności przesłania dodatkowej dokumentacji informuje odpowiednie oznaczenie pod każdym z zadań. 10. Ponadto punkty przyznawane są za wykonanie proporca, komunikację z Radą TEZM i inne nie ujęte w tym regulaminie. 27

Rada TEZM 1. Służy radą i pomocą uczestnikom współzawodnictwa. 2. Ocenia wykonanie zadań przez zastępy i przyznaje za nie punkty. 3. Wycenia indywidualnie zgłoszone przez zastępy zadania w ramach współzawodnictwa. 4. Zatwierdza zaliczenie zastępom etapów współzawodnictwa. 5. Rozstrzyga we wszelkich sprawach spornych, w tym nie ujętych w niniejszym regulaminie. 6. Składa się z instruktorów Harcerskiego Kręgu Instruktorskiego Feniks. Wyniki współzawodnictwa 1. Wyniki bitwy o TEZM dla każdej grupy metodycznej zostaną ogłoszone podczas uroczystej gali w połowie 2014 roku. Dokładny termin i miejsce zostaną podane na miesiąc przed zakończeniem ostatniego etapu. 2. Dla najlepszych zastępów w Chorągwi organizatorzy przewidzieli nagrody rzeczowe. Nagrody rzeczowe nie są wymienialne na ekwiwalent pieniężny. 28

OBSZARY 29

OBSZAR KULTURA ŚWIATA Należy każdego dnia posłuchać krótkiej pieśni, przeczytać dobry wiersz, zobaczyć wspaniały obraz i- jeśli byłoby to możliwe wypowiedzieć kilka rozsądnych słów" Johann Wolfgang von Goethe WSTĘP Nowoczesny harcerz to nie tylko doskonały piechur, znawca technik informacyjnych oraz mistrz samarytanki. Współczesny świat zachwyca bogactwem kultur i obyczajów, a ponieważ powoli zaczynamy życie w globalnej wiosce, jaką jest Ziemia, warto znać się nie tylko na kulturze i sztuce starożytności, którą kilkakrotnie omawiamy na zajęciach szkolnych, ale również powinniśmy orientować się w teraźniejszości, a zwłaszcza w tworzącej się przyszłości. Lata temu jedynym źródłem rozrywki były książki, a miejscami, gdzie spotykali się wykształceni, oświeceni ludzie - opery i teatry. Dzisiaj każdy może pozwolić sobie na wyjście do kina; teatr również zmienił swój charakter działania. Oprócz odgrywania dzieł klasyków, coraz częściej wystawiane są na jego deskach sztuki szokujące, poruszające, prezentujące poglądy na dotąd nie ukazywane tematy. Taka sama sytuacja dotyka rzeźbę, film czy malarstwo. Sztuka coraz bardziej wchodzi w życie codzienne, ukazując problemy dzisiejszego społeczeństwa. Artyści poszerzają nie tylko tematykę swojej twórczości, ale tak samo pojęcie sztuki. Na naszych oczach powstają nowe jej dziedziny. Mówi się, że podróże kształcą. Turystyka poszerza nasze horyzonty, dzięki spotkaniom z ciekawymi ludźmi. Uczy również tolerancji, pokazuje inny pogląd na życie, a ponadto pozwala przeżywać emocje. Zapraszamy Was zatem do wirtualnej podróży kulturalnej. Być może wspomnieniem tej podróży nie będzie katalog zdjęć fotograficznych, ale liczymy na pewien zasób wiedzy, którym z dumą będziecie potrafili dzielić się z innymi podczas różnych rozmów, a kto wie, może spotkania z ludźmi innej kultury, religii czy z artystami będą początkiem wyjątkowej znajomości? 30

PROPONOWANE ZADANIA Zadania za 5 punktów: MegaHit. W grudniu 1895 r. w Paryżu miała miejsce światowa premiera pierwszego filmu. Wtedy to francuscy wynalazcy kamery filmowej i aparatury projekcyjnej, bracia Ludwik i August Lumière, wyświetlili publicznie na ekranie króciutki filmik zatytułowany Przyjazd pociągu na dworzec. Od tego czasu w produkcji filmu wiele się zmieniło i każdy posiadacz przynajmniej telefonu komórkowego jest w stanie stać się reżyserem. A jak będzie z Wami? Stwórzcie własną produkcję, która nie będzie trwała mniej niż pół godziny. Tematem filmu może być wszystko np. Wasz najmilej wspominany biwak, historia skautingu lub ważne wydarzenie dla ludzkości. To bardzo dużo pracy, ale gdy zobaczycie efekt, stwierdzicie, że naprawdę się opłacało. Dla zwieńczenia swego dzieła zamieśćcie film na serwisie YouTube. Sprawności: scenograf/scenografka (***), aktorka/aktor (**), reżyser (***), komputerowiec (**) Miasto utopia. Znacie artystów science fiction? Tworzą oni dzieła (książki, filmy, obrazy), w których starają się nakreślić przyszłość. Nie zawsze to, co przedstawiają autorzy, jest piękne i pozytywne, czasem świat przez nich wyobrażony zmierza ku rozpadowi. Zapoznajcie się z dziełami artystów science fiction - ich obrazami, grafikami. Na ich podstawie zaprojektujcie utopijne miasto przyszłości, zróbcie jego makietę. Gdzie usytuujecie swoje miasto? Na ziemi, pod wodą, w przestworzach, a może w kosmosie? Do zrobienia makiety możecie użyć plastikowych części, kawałków roślin, drutu, sznurka, tektury, farb, piasku, co tylko przyjdzie Wam do głowy! Pamiętajcie, że utopijne miasto to znaczy idealne. Postarajcie się, aby Wasz projekt zaspokajał potrzeby mieszkańców a jednocześnie był nowoczesny. Sprawności: architekt (***) węzły pionierka ekologia 31

Wykonując to zadania druh Szymon ćwiczył umiejętności z zakresu kilku technik harcerskich. Zadania za 4 punkty: Na tropie innych świątyń. Czy wiecie, że chrześcijaństwo to nie jedyna religia, jaką ludzie wyznają w Polsce? Na świecie znanych jest bardzo wiele wyznań, a także nasz kraj, jeszcze kilkadziesiąt lat temu uznawany mógł być za wielokulturowy i wielowyznaniowy. Odszukajcie w Waszej okolicy miejsca kultu religii, które związane są nie tylko z wyznaniem katolickim. Odkryjcie historię ludzi, którzy niegdyś do tych miejsc przychodzili lub nadal przychodzą, spróbujcie związać te opowieści z historią naszego kraju. Poznajcie przyczyny, dla których mieszkańcy Waszych okolic nie odwiedzają już niektórych starych świątyń. A może uda Wam się odkryć ciekawe historie niektórych przydrożnych kapliczek? Swoje odkrycia i refleksje zaprezentujcie w krótkim filmie dokumentalnym. Sprawności: mistrzyni obiektywu/mistrz obiektywu (***), poszukująca wartości/poszukujący wartości (**), scenograf/scenografka (***), aktorka/aktor (**), reżyser (***), komputerowiec (**) historia Język bez słów. W nadchodzącym świecie wychodzimy naprzeciw ludzkim potrzebom. W Polsce już od 2012-go roku wszedł obowiązek znajomości języka migowego w ważnych instytucjach obsługujących klientów. Społeczność osób niesłyszących w Polsce jest w przybliżeniu równa liczbie osób zamieszkujących 32

miasto Gdańsk. Ta umiejętność przydatna jest między innymi osobom chcącym zostać pilotami wycieczek, pracującym w służbie zdrowia, w urzędach. Musicie wiedzieć, że język migowy nie jest językiem międzynarodowym - wewnątrz jednego kraju posiada własne regionalizmy, tak jak każdy inny język. Możecie poczynić krok do otworzenia społeczeństwa na potrzeby osób niesłyszących oraz głuchoniemych. Zapoznajcie się z podstawowymi zwrotami języka migowego. Pomocne informacje oraz interaktywny słownik znajdziecie na stronie www.migam.pl. Nauczcie się zwrotów grzecznościowych oraz tego, jak się przedstawić w języku migowym. Swoją przygodę z językiem migowym możecie wzbogacić o wizytę w ośrodku głuchoniemych. Poproście osoby pracujące tam o wprowadzenie Was w świat osób niesłyszących. Na zachętę prezentujemy piosenkę Miley Cyrus Party in the USA w wersji dla niesłyszących: http://www.youtube.com/watch?v=6tzog9xdl-a&feature=colike. Sprawności: tłumacz/tłumaczka (**) szyfry Zadania za 3 punkty: Wszechstronni w każdym zakresie. Nadeszły czasy, kiedy bez znajomości przynajmniej jednego języka obcego człowiek staje się bezradny. Nie dotyczy to tylko pracy, telewizji, ale również harcerstwa. Coraz więcej organizowanych jest międzynarodowych spotkań skautów z całego świata np. Jamboree. Musimy się pokazać z jak najlepszej strony. Jadąc do jakiegoś kraju, dobrze jest znać podstawowe zwroty, okazuje się tym szacunek dla mieszkańców. Co zrobić, gdy ktoś nie ma talentów do języka? Tu jest wasze zadanie! Pomóżcie sobie nawzajem przygotowując fiszki. Fiszki są to małe karteczki, na których zapisuje się z jednej strony hasło, a z drugiej strony jego znaczenie/tłumaczenie. Ułatwiają bardzo naukę! Stwórzcie zbiór najbardziej przydatnych w harcerstwie 50 zwrotów. Nie ograniczajcie się do 1 języka, niech to będą 3 języki obce (razem 150 fiszek). Nauka nowych słówek dawno nie była tak prosta! Słówka możecie przygotować na komputerze, stosując kolumny oraz podział stron. Postarajcie się dobrze, 33

dwustronnie wydrukować Waszą pracę, aby nie było w niej błędów. Gdy poznacie wszystkie słówka, możecie pożyczyć swoje fiszki pozostałym zastępom. Sprawności: tłumacz/tłumaczka (**) Techniki plastyczne, jakich nie znacie. Sztuka to nie tylko rzeźba, rysunek i teatr, ale wszelkie prace typu grafitti, reklama, suknia wieczorowa czy nawet przedmioty codziennego użytku, które powstały na drodze projektu, przemyślanej koncepcji estetycznej. Wcielcie się w rolę awangarowych artystów, poznając nowoczesne techniki plastyczne takie jak Iris Folding, Decoupage czy Scrapbooking. Zorganizujcie wystawę swoich prac, na którą zaprosicie kolegów, rodziców, innych harcerzy, poprzez którą zapoznacie uczestników z technikami, o których być może słyszeli, ale dokładnie nie znają. Sprawności: dekoratorka/dekorator (**), dekorator/dekoratorka (**) ekologia pionierka Zadania za 2 punkty: Japońska herbata. Na pewno słyszeliście kiedyś o angielskim zwyczaju picia herbaty o piątej po południu, która jest między innymi powodem do wielu żarcików z tym związanych. Ale picie herbaty jest popularne również w Kraju Kwitnącej Wiśni, gdzie ze zwyczajem tym związany jest bardzo poważny i dostojny obrzęd. Zapoznajcie się z japońską ceremonią picia herbaty. Skąd ona się wzięła, dlaczego jest praktykowana, jakie niesie przesłanie? Opowiedzcie na te pytania, a następnie zapoznajcie się z samym przebiegiem ceremonii, aby móc zorganizować takie wydarzenie na zbiórce zastępu. Postarajcie się pokazać również to czego się dowiedzieliście innym np. zapraszając na zbiórkę swoich znajomych ze szkoły lub poprzez zorganizowanie tego wydarzenia w domu kultury. Sprawności: poszukiwacz (**) Mój savoir vivre. Zasady dobrego wychowania są bardzo ważne w życiu każdego człowieka, szczególnie w czasach ciągłego pędu i ogólnego braku czasu. Wszystko ułatwiamy, bagatelizujemy, generalizujemy, nie zwracamy uwagi na szczegóły 34

i wartości, jakimi powinniśmy się odznaczać. Przygotujcie zbiórkę o zasadach savoir e vivre wraz z ćwiczeniem, którym może być elegancka kolacja w sukniach i garniturach z zastawą, jedzeniem i piciem. Zorganizujcie wszystko w harcówce, aby nie wydać dużej ilości gotówki. Sprawności: gospodyni/gospodarz (**) Zadania za 1 punkt: Inny Świat Filmu. Kultura i sztuka od pierwszych dni, kiedy tylko weszły na rynek telewizory, była również częścią telewizji i kina. Nie zawsze jednak filmy posiadały kolor, a co dopiero dźwięk! Te, które nie miały dźwięku nazywały się filmami niemymi. Wyszukajcie w zbiorach bibliotek, wypożyczalni video lub w inny dostępny Wam sposób film niemy i umówcie się na wspólny seans. Następnie napiszcie jego recenzję, zawrzyjcie w niej swoje wnioski. Czy takie kino może się podobać? Sprawności: poszukiwacz (**), poszukująca wartości/ poszukujący wartości (**) Miejski informator kulturalny. W każdej miejscowości często odbywają się najróżniejsze imprezy o charakterze kulturalnym. Organizują je domy kultury, szkoły, miejskie wydziały kultury, różne instytucje i osoby prywatne. Często trudno jest znaleźć informacje na temat interesujących nas wydarzeń, gdyż każda impreza jest reklamowana w różny sposób. Stwórzcie w formie folderu lub strony internetowej informator, w którym zbierzecie kalendarz imprez kulturalnych w Waszej okolicy wraz z ich krótkim opisem. Rozreklamujcie go wśród waszych znajomych i rodziny. Wspólnie wybierzcie się na jedno z takich wydarzeń. Sprawności: poszukiwacz (**), poszukująca wartości/ poszukujący wartości (**) 35

Biblioteczka zastępowego Encyklopedia Memo Larousse. Ciało i zdrowie żywność Rafał Łąkowski, Polska Oficyna Wydawnicza BGW,1992 (dla harcerzy) W części dotyczącej żywienia możecie przenieść się w świat przypraw i egzotycznych krajów. Każda przyprawa jest opisana z jakiego kraju pochodzi, do czego się jej używa oraz jakie ma właściwości, skąd pochodzi ich unikatowy smak. Domowy Teatrzyk. Zrób to sam Anna Franek, Marzena Riegiel, wydawnictwo L & L, lipiec 2010 (dla zuchów i harcerzy) Książeczka przeznaczona jest dla dzieci, aby w domowych warunkach wzbogacać ich wyobraźnię, wyrabiać umiejętności manualne i dawać powód do wesołej zabawy. Bon czy Ton. Savoir-vivre dla dzieci Grzegorz Kasdepke, wyd. Literatura, 2010 (dla harcerzy starszych) Zbiór ponad stu niezwykle zabawnych króciutkich opowiadań o wiecznie kłócących się bliźniakach, Kubie i Bubie, które poznają podstawowe pojęcia i zasady savoirvivre'u. Dowiadujemy się zatem, co to znaczy "wychodzić po angielsku", jak odkładać sztućce na talerz, jak dyskretnie ziewać i czy pokazywać palcem. Książka zdobyła Nagrodę Edukacja XXI. (informacje pochodzą ze strony merlin.pl) Wielka Księga Savoir-vivre u Herbert Schwinghammer. Białostockie Zakłady graficzne SA (dla wszystkich grup wiekowych) Bardzo bogato ilustrowana, napisana prostym językiem, przejrzysta książka zawierająca w sobie 13 rozdziałów na temat dobrego i stylowego zachowania w różnych sytuacjach. W tej publikacji znajdziecie jak zachowywać się przy stole, co czym jeść, jak wysyłać zaproszenia, jak powinno się ubierać w zależności od miejsca do którego się wybieramy, porady na temat zachowania w pracy, podróży i wiele innych. Zobaczcie sami! Strona internetowa Ideografika (dla harcerzy) http://ideagrafika.pl/portrety-typograficzne-28/ Możecie zajrzeć tu w poszukiwaniu inspiracji. Podstrona zawiera 28 portretów wykonanych techniką typografii, obrazów sławnych osób malowanych słowami. 36

Przyjrzyjcie się jakie niesamowite efekty można osiągnąć i spróbujcie sami stworzyć coś równie wspaniałego. Na stronie znajdziecie również ciekawe czcionki. Strona internetowa wallmuralgallery (dla wędrowników) http://wallmuralgallery. com/) Ta strona jest tak na prawdę galerią prac artystycznych wykonywanych na ścianach- murali. Możecie tutaj znaleźć tysiące gotowych projektów dotyczących od postaci z kreskówek poprzez drobne detale, graffiti aż po prawdziwe dzieła sztuki. Jeśli szukacie inspiracji jak można coś zmalować, znajdziecie ją właśnie tutaj! Strona internetowa migam (dla harcerzy starszych) www.migam.pl Bardzo obszerny słownik języka migowego. Na stronie znajdziecie słowa podzielone na kategorie wraz z nagraniami. Zawartość dostępna po zalogowaniu się. Na stronie znajduje się również czasopismo tłumaczone dla niesłyszących. Może znajdziecie tam jakiś ciekawy artykuł? Strona internetowa Bookcrossing.pl (dla harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników) http://www.bookcrossing.pl Bookcrossing polega na zostawianiu w miejscach publicznych przeczytanych książek, np. na ławkach w parku, restauracjach itp. po to, aby znalazca mógł je przeczytać i w podobny sposób przekazać innym czytelnikom. O aktualnych akcjach można przeczytać na powyższej stronie internetowej. Znajdują się też tutaj informacje dla prasy, dla wolontariuszy oraz materiały do druku. Strona internetowa Lomografia.pl (dla harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników) Lomografia to sposób wykonywania zdjęć w nietypowy, oryginalny sposób, przy użyciu dzisiejszych aparatów oraz specjalnie do tego przeznaczonych. Zdjęcia charakteryzują się między innymi dużą przypadkowością fotografowanych obiektów i ciekawymi barwami. Na stronie można przeczytać dokładniejszy opis tej techniki fotografowania, objerzeć galerię zdjęć, poczytać o specjalnych aparatach fotograficznych, wydarzeniach, konkursach i innych. 37

Strona internetowa o poradach domowych (dla harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników) http://www.abcgospodyni.pl Strona internetowa pełna przydatnych porad, które można wykorzystać w domu, a także porady związane z haftowaniem Encyklopedia muzyki Max Wade-Matthews, Wendy Thompson, Wydawnictwo MUZA, 2007, (dla zuchów, harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników) Możecie tu znaleźć informacje o wielu instrumentach nie tylko tych współczesnych ale również historycznych jak i egzotycznych. Zawiera ona także informacje o wielu sławnych kompozytorach oraz budowie orkiestry. Na 512 stronach, które liczy sobie encyklopedia znajdziecie ponad 1000 barwnych ilustracji. Internetowy magazyn o upcyclingu (dla harcerzy starszych i wędrowników) http://www.upcyclemagazine.com/ Na stronie ukazują się co tygodniowo materiały związane z tworzeniem przedmiotów metodą upcyclingu, z których można czerpać wenę do własnych projektów. Portal w języku angielskim. Portal o gospodarowaniu odpadami (dla harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników) http://gospodarka-odpadami.pl/edukacja-/upcycling Podstrona opisuje przykłady upcyclingu stosowanego powszechnie w naszych kraju oraz samo jego pojęcie. Portal fundacji kultury świata, zajmującej promowaniem różnych kultur w Polsce (dla harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników) http://kulturyswiata.org Zawarte są w niej informacje na temat samej fundacji, realizowanych przez nią celów, a także programów. Zawarty jest również kontakt z fundacją. Portal internetowy o gotowaniu (dla zuchów, harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników) http://www.gotujmy.pl 38

Portal internetowy skupiający szeroką społeczność internautów, których wspólnych hobby jest gotowanie. Na stronie znajduje się pokaźny zbiór przepisów na dania z różnych stron świata, które podlegają ocenie innych internautów i pokazują gotowe efekty zastosowania przepisów. Portal dotyczący ceremonii picia herbaty (dla harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników) http://herbata.info.pl/chanoyu.html Strona internetowa opisująca ceremonię picia herbaty przeprowadzaną w Japonii, wprowadza również w świat historii herbaty. Na pozostałych podstronach znajduje się wiele ciekawych informacji ze świata herbaty. 39

OBSZAR MEDIA Prowadzenie biznesu bez reklamy jest jak puszczanie oka do dziewczyny po ciemku. Nikt, poza nami nie wie, co robimy. Stuart Henderson WSTĘP Mass media stały się nieodłącznym składnikiem naszego życia. Funkcjonując w normalnym społeczeństwie, nie jesteśmy w stanie ich unikać. W samochodzie słuchając radia, mijając billboardy i zbierając ulotki, w pracy, przeglądając wiadomości na serwisach informacyjnych, w przerwach dzieląc się ze znajomymi wrażeniami na serwisach społecznościowych, po południu czytając gazetę, wieczorami oglądając film w telewizji czy kinie. W każdej z tych sytuacji mamy kontakt z mediami i reklamą. W świecie postępującej mediatyzacji pozostanie w tyle i nienadążanie z dostosowaniem się do takiego świata może skutkować tylko zaginięciem w akcji i przegraną z szeroko rozumianą konkurencją. Trudno sobie wyobrazić dzisiaj, że jeszcze 15 lat temu strona internetowa firmy była ekstrawagancją, skoro dziś jest podstawową opcją dla rozpoczynających nawet najmniejszy biznes. Ile razy wpisywaliście w wyszukiwarkę Google.pl nazwę jakiejś firmy i oczekiwaliście, że znajdziecie tam nie tylko podstawowe informacje o niej, ale także opinie ludzi, którzy mieli z nią do czynienia? Dziś nie wystarczy mieć stronę internetową. W tym momencie reklama opiera się o ciągłe nagabywanie i przyciąganie konsumentów za pomocą programów lojalnościowych, artykułów, portali społecznościowych, tworzenia PR. Dopiero zrozumienie tych mechanizmów pozwoli nam na promowanie własnej organizacji, własnego środowiska, własnych działań i docieranie z naszymi ideami do jak największej rzeszy ludzi, którzy mogą nam pomóc, lub którym po prostu podoba się to, co robimy. 40

PROPONOWANE ZADANIA Zadania za 5 punktów Prawdziwy wywiad radiowy/telewizyjny. Zastanówcie się wspólnie, na jakie tematy chcielibyście porozmawiać z dziennikarzami radiowymi lub telewizyjnymi w swojej lokalnej miejscowości. Udajcie się do redaktorów naczelnych wybranych mediów i przekonajcie te osoby do nagrania z Wami wywiadu na wybrany temat. Poproście dziennikarzy, aby opowiedzieli Wam o codziennym życiu w radio/tv, panujących w takich miejscach zasadach, problemach i ciekawych sytuacjach. Sprawności: dziennikarka/dziennikarz (***), rzecznik/rzeczniczka drużyny (***) historia symbolika Zamiast urzędowi oddaj harcerzowi. Reklama jest dźwignią handlu mówi stare przysłowie handlowców. Warto się reklamować nie tylko w biznesie. Organizacje pożytku publicznego, jaką jest Związek Harcerstwa Polskiego, również sięgają do środków przekazu reklamowego. Jednym z takich celów jest uzyskanie jak najwięcej środków z Kampanii 1% co pozwala na zdobycie funduszy potrzebnych do łatwiejszego i bardziej efektywnego działania. Zaprojektujcie i wykonajcie ciekawe ulotki dla swojej drużyny, które będziecie mogli rozdać rodzicom, ich znajomym oraz wszystkim innym, którzy mogą przekazać Wam 1% swojego podatku. Ulotka powinna zawierać: sposób wypełnienia PIT, informację o Was, informację, na co wykorzystacie zebrane w ten sposób fundusze. Sprawności: finansista (***), dekoratorka/dekorator (**) A to było tak. Reportaż to forma dziennikarska, która liczy już ponad 150 lat. W Polsce prekursorami tego gatunku byli Władysław Reymont i Henryk Sienkiewicz. Dziś trudno wyobrazić sobie wydanie gazety, wiadomości telewizyjnych czy radiowych bez chociażby malutkiej relacji naocznego świadka z miejsca ciekawych 41

wydarzeń. Napiszcie zastępem reportaż z wydarzenia hufca (biwak, rajd, itp.) Skontaktujcie się z lokalnym medium (gazeta lokalna, lokalny portal internetowy, oficjalny serwis miejscowości) i prześlijcie im swoją pracę, żeby mogli się z nim zapoznać wszyscy czytelnicy. Sprawności: dziennikarka/dziennikarz (***), rzecznik/rzeczniczka drużyny (***) WWW Zadania za 4 punkty A niech nas zobaczą. W mediach podstawą jest przekazywanie informacji. Jednak większość ludzi na świecie lepiej zapamiętuje za pomocą wzroku. Dlatego ważne jest, żeby do przekazywanych informacji załączać odpowiednie ilustracje. Zróbcie fotogalerię z biwaku drużyny w serwisie Picasa Web Albums (http://picasaweb.google.com/). Opiszcie w 2 zdaniach każde zdjęcie, żeby całość stanowiła samodzielny materiał prasowy. Sprawności: fotograf (**) WWW Harcerskie wiadomości. Wszyscy oglądają wiadomości. Statystyczny, dorosły Polak ogląda w telewizji lub wysłuchuje w radio przynajmniej jeden serwis informacyjny w ciągu dnia. Każda stacja radiowa czy telewizyjna produkuje co najmniej jeden serwis informacyjny często w kilku wydaniach w trakcie dnia. Wydanie główne emitowane jest zazwyczaj pomiędzy godziną 18 a 22. Korporacje medialne posiadają niekiedy całe stacje telewizyjne poświęcone w całości tematom informacyjnym (takie jak TVN24, TVP Info, Polsat NEWS). Generalną zasadą programów tego typu jest wyraźne oddzielenie informacji od komentarza. Przygotujcie zastępem własny, harcerski, telewizyjny serwis informacyjny Waszego hufca. Zbierzcie informacje o tym, co się działo ostatnio i co ma się zdarzyć niedługo (przynajmniej 5 informacji). Utrwalcie wszystko kamerą lub telefonem 42

komórkowym. Rezultat umieśćcie na serwisie YouTube. Cały serwis informacyjny powinien mieć nie mniej niż 4 i nie więcej jak 10 minut. Sprawności: dziennikarka/dziennikarz (***), mistrzyni obiektywu/mistrz obiektywu (***) WWW Zadania za 3 punkty Talk show. Każdy z Was widział na pewno niejedno talk show. Zazwyczaj polega ono na tym, że prowadzący rozmawia na wybrany temat z zaproszonymi gośćmi. Spróbujcie przeprowadzić własny 20-minutowy program talk show. Sami wybierzcie temat, który Was interesuje, bądź też jest dla Was kontrowersyjny. Poczujcie się jak w prawdziwym studio. Zwróćcie uwagę nie tylko na treść przekazu, ale także na Wasz wizerunek, makijaż, odpowiednie oświetlenie. Nagrajcie swój program za pomocą kamery, zamieśćcie na serwisie YouTube, a link podeślijcie Radzie TEZM. Sprawności: aktorka/aktor (**), mistrzyni obiektywu/mistrz obiektywu (***), reżyser (***), dziennikarz/dziennikarka (***) symbolika Różne oblicza dziennikarstwa. Zawód dziennikarza jest bardzo popularny, ale czy na pewno każdy może nim zostać? Dziennikarstwo dzieli się również na różne typy, na przykład dziennikarstwo śledcze, dziennikarstwo obywatelskie. Dowiedzcie się, jakie jeszcze inne typy dziennikarstwa można wyróżnić oraz czym się one charakteryzują. Wcielcie się w rolę dziennikarza wybranego typu. Ułóżcie program reportażu telewizyjnego na wybrany przez siebie temat, a kiedy wszystko już będzie gotowe, zrealizujcie go. Obrobiony film prześlijcie do organizatorów. Sprawności: mistrzyni obiektywu/mistrz obiektywu (***), dziennikarz/ dziennikarka (***) 43

To bardzo ciekawy obszar, może warto wykonać więcej niż jedno zadanie? Zastęp Dzikich Lwów podejmie się realizacji trzech zadań, pobijecie ten rekord? Zadania za 2 punkty Kto jest dziennikarzem?. Z początku pisanie do prasy było zarezerwowane tylko dla nielicznej grupy ludzi, którzy zdobyli odpowiednie wykształcenie. Wraz z rozwojem technologii teleinformacyjnych i ich upowszechnieniem w społeczeństwach każdy może być dziennikarzem. To fenomenalny przykład zmian relacji w tej części kontaktów społecznych. Z biernego odbiorcy każdy człowiek może stać się nadawcą informacji. Wielu nadawców mass mediów korzysta z tego zjawiska i pozyskuje informacje od swoich słuchaczy/czytelników/widzów. Jest to dziennikarstwo obywatelskie. Wcielcie się w rolę dziennikarza obywatelskiego. Znajdźcie ciekawy społeczny temat i zainteresujcie nim lokalne medium. Może to być gazeta wydawana w gminie, lokalny portal internetowy czy stacja radiowa. A może uda Wam się zamieścić materiał na którymś z największych polskich serwisów dziennikarstwa społecznego - takim jak Kontakt24. Jeśli wam się uda, przyślijcie nam link/zdjęcia/skan tego materiału. Sprawności: dziennikarka/dziennikarz (***) WWW 44

Język polska bardzo łatwa. Dziennikarz powinien bardzo dobrze znać język, w którym tworzy. Co jednak z tymi osobami, które stawiają pierwsze kroki na tym polu? Zastanówcie się, jakie zasady pisowni polskiej najczęściej przydają się dziennikarzowi. Opracujcie mini poradnik pomagający takim osobom szlifować swoje umiejętności językowe. Sprawności: DTP-owiec (***) Zadania za 1 punkt Dziennikarska dykcja. Dziennikarze pracujący w radiu lub na wizji podobnie jak aktorzy muszą ćwiczyć dykcję. Dowiedzcie się, co to takiego jest oraz jak można ćwiczyć ją, nie będąc uczestnikiem studiów dziennikarskich lub aktorskich. Następnie przeprowadźcie zestaw takich ćwiczeń na zbiórce zastępu, robiąc przy tym wiele ciekawych zdjęć, na które Rada TEZM czeka z niecierpliwością. Sprawności: aktorka/aktor (**) Ile jest tych gazet?. Dziennik, tygodnik, dwutygodnik, miesięcznik, magazyn, czasopismo, tabloid, prasa opiniotwórcza - to terminy opisujące typy różnorakich gazet. Można się z łatwością w tym wszystkim pogubić. Czym różnią się od siebie poszczególne z nich? Zróbcie zbiórkę poświęconą rodzajom gazet i temu, czym się różnią. Sprawności: dziennikarz/dziennikarka (***) 45

Biblioteczka zastępowego Język ciała, gestów i zachowań Allan Pease, Kraków 1992, (dla harcerzy starszych i wędrowników) Na początek troszkę teorii o tym jak ważne w komunikowaniu jest informacje przekazywana niewerbalnie - czyli bez użycia słów, za pomocą gestów, prezencji, czy prezentacji. Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimediów Kluszczyński R., Kraków 2001, (dla harcerzy starszych i wędrowników) Praca, która uświadamia nam jak istotną rolę w dzisiejszych społeczeństwach pełni informacja i media, które je przekazują. Public Relations Sam Black, Kraków 2001, (dla harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników) Podstawowa praca z zakresu konieczności i opłacalności budowania stałej, stabilnej i rzetelnej współpracy pomiędzy różnymi podmiotami życia publicznego - w tym organizacji pozarządowych. Edukacja medialna. Scenariusze zajęć Ewa Grzesiak, Renata Janicka-Szyszko, Magdalena Steblecka, Gdańsk 2005, (dla harcerzy i harcerzy starszych) To pozycja zawierająca propozycje zajęć o świecie mediów dla niemal każdej grupy wiekowej. Pomagają nauczyć adekwatnego stosunku do mediów i czerpać z nich to, co wartościowe przy jednoczesnym odrzuceniu treści szkodliwych. Portal edukacjamedialna.pl. Serwis EDUKACJA MEDIALNA to odpowiedzią na współczesne potrzeby rodziców, nauczycieli i wychowawców. Pomogą przygotować dzieci i młodzież do twórczego oraz krytycznego odbioru mediów tak, aby przekaz, docierający do nich, był jak najbardziej wartościowy i jak najmniej szkodliwy. Portal signs.pl Portal poświęcony polskiej reklamie wizualnej. W zakładce Wiedza znajduje się wiele przydatnych informacji i przykładów dotyczących tworzenia reklam i materiałów promocyjnych. 46

Serwis promocja.zhp.pl Nasz organizacyjny serwis, na którym znajdują się informacje i pomoce związane z promowaniem naszej organizacji. Zawiera wiele szablonów oraz przykładów tego jak pokazywać ZHP na zewnątrz poprzez działania od komunikatu prasowego aż po strategię wizerunkową Związku Harcerstwa Polskiego. 47

OBSZAR SAMORZĄDNOŚĆ LOKALNA I PATRIOTYZM Prawdziwym patriotą jest ten, który nie ze wszystkiego jest zadowolony w swej ojczyźnie, to człowiek, który pragnie i walczy o to, by w niej było lepiej." Charles Dickens WSTĘP Patriotyzm oznacza umiłowanie tego, co ojczyste: umiłowanie historii, tradycji, języka czy samego krajobrazu ojczystego. Jest to miłość, która obejmuje również dzieła rodaków i owoce ich geniuszu. Próbą dla tego umiłowania staje się każde zagrożenie tego dobra, jakim jest ojczyzna. Nasze dzieje uczą, że Polacy byli zawsze zdolni do wielkich ofiar dla zachowania tego dobra albo też dla jego odzyskania. Świadczą o tym tak liczne mogiły żołnierzy, którzy walczyli za Polskę na różnych frontach świata. Są one rozsiane na ziemi ojczystej oraz poza jej granicami. Wydaje mi się jednak, że jest to doświadczenie każdego kraju i każdego narodu w Europie i na świcie. Jan Paweł II Pamięć i tożsamość Samorząd lokalny to zorganizowanie społeczności danego terenu, która chce działać na rzecz małej ojczyzny. Zajmuje się on kierowaniem i zarządzaniem sprawami publicznymi w interesie mieszkańców, działa we wszystkich państwach demokratycznych. W Polsce istnieje trójstopniowy podział terytorialny. To znaczy, że mamy: gminy, powiaty i województwa. W naszym kraju jest 2.478 gmin, 379 powiatów i 16 województw. Czy w dzisiejszych czasach można być patriotą? Tak i to w bardzo prosty sposób. W dzisiejszych czasach nie trzeba umierać za Ojczyznę, by nim być. Trzeba pamiętać o tych, który oddali życie za naszą wolność, czyli brać udział 48

w uroczystościach patriotycznych. Należy też spełniać obowiązki, jakie nakłada na nas Państwo: przestrzeganie prawa, płacenie podatków, łączenie się z narodem podczas klęski lub tragedii narodowej, szanowanie żałoby narodowej, gdy taka zostanie nałożona przez prezydenta. Bardzo ważnym elementem patriotyzmu jest wpieranie działań na rzecz Małej Ojczyzny. Wiele samorządów lokalnych proponuje działania, które my, jako zuchy, harcerze, harcerze starsi i wędrownicy, możemy wesprzeć, pomóc w ich realizacji. Realizując zadania w ramach obszaru Patriotyzm, poznacie dokładnie, jak funkcjonują samorządy od kuchni. Poznacie także sposoby wyrażania patriotyzmu we współczesnych czasach oraz ciekawe techniki zgłębiania historii naszej Ojczyzny, odmienne od tych, które poznajemy w szkole. Na zakończenie mamy dla Was słowa Stanisława Sojki, który bardzo prosto tłumaczył to, o co chodzi nam w tym obszarze: Patriotyzm to szacunek do tego, co mnie buduje mojej rodziny. A także do regionu, w którym przyszedłem na świat, związanego z nim etosu, tradycji, również muzycznych. Polska to wspólnota małych ojczyzn, do której należymy przez język, historię i kulturę. O wiele intensywniej czuję, że jestem Polakiem, kiedy jestem poza granicami kraju. Czuję, że jestem daleko od tego, co mi bliskie, kiedy wyjeżdżam. Ale patriotyzm nie oznacza, że powinienem kogoś, kto nie jest z mojej rodziny, traktować źle. Wykluczenie innych nie jest patriotyzmem, dalsi czy bliżsi sąsiedzi to nasi bliźni i z nimi też odczuwamy jakieś pokrewieństwo. Zatem do dzieła! Zapraszamy Was do biało-czerwonej przygody! 49

PROPONOWANE ZADANIA Zadania za 5 punktów Witaj nam, Europo!. W 2004 roku Polska została przyjęta w skład Unii Europejskiej i stała się jedną rodziną z 26 innymi krajami starego kontynentu. Ten unikatowy jak na skalę światową twór polityczny pokazuje, że można razem współdziałać na rzecz wyrównania szans oraz budowania wspólnego dobra w oparciu o różnorodność. Od Londynu po Ateny, od Helsinek po Madryt - kraje europejskie są różne pod niemal każdym względem. Żebyście mogli poczuć tę szczególną relację między nimi, zorganizujcie Biwak Europejski dla Waszego hufca lub szczepu. Niech każda drużyna/patrol będzie innym krajem. Przygotujcie zajęcia, które sprawią, że wymienicie się wiedzą na temat tych krajów. Możecie np. zamiast tradycyjnej kolacji przygotować europejski szwedzki stół, na który każda drużyna przygotuje posiłek związany z tym krajem. Sprawności: Europejka/Europejczyk (**), obywatelka Europy/obywatel Europy (***) Przygoda na patriotycznym szklaku. Polskie Towarzystwo Turystyczno- Krajoznawcze ma w swojej ofercie dla każdego regionu zdobycie Odznaki Krajoznawczej Polski. Dostaje się ją za przejście regionalnego szlaku po miejscach zawartych w Kanonie Krajoznawczym Polski - który stanowi zbiór najciekawszych atrakcji turystycznych w naszym kraju, czyli takich gdzie turysta powinien koniecznie trafić. Podejmijcie próbę zdobycia tej odznaki, a zobaczycie, że piękna nasza Polska cała, a Rada TEZM będzie bardzo zadowolona, oglądając zdjęcia z Waszych wypraw. W biblioteczce tego obszaru znajdziecie odnośniki do stron PTTK z informacjami o Odznace Krajoznawczej Polski. terenoznawstwo Zadanie za 4 punkty Z kart Polskiej historii. Znajomość historii swojego kraju jest jedną z cech prawdziwego patrioty! Jak ze znajomością wszystkich królów polskich, rozbiorów, polskich wojen i bitew u uczniów Waszej szkoły? Kim był Józef Piłsudski? Kim Maria Skłodowska- Curie? Kim Lech Wałęsa? Czego dokonali? Są postaci, których nazwiska 50

po prostu trzeba znać. Ale oprócz nazwisk warto znać dokonania tych bohaterów. Możecie sprawić, że choć część Waszych kolegów ze szkoły zainteresuje się tym tematem. Zorganizujcie w waszej szkole konkurs ze znajomości biografii któregoś z wielkich patriotów, innej ważnej postaci (np. ze świata nauki) lub jakiegoś okresu historycznego naszego kraju. Pamiętajcie, aby przybrał on formę ciekawego teleturnieju, być może Kocham Cię Polsko lub Jeden z dziesięciu? Konkurs może mieć miejsce przy okazji jakiejś uroczystości patriotycznej, święta szkoły czy innej uroczystości. Zaproście do współpracy nauczycieli z Waszej szkoły. Tworząc pytania i odpowiedzi sami również poznacie dokładnie tę osobę. Pokażcie nam, jak dobrze poznaliście wybraną osobę wysyłając Radzie TEZM arkusz pytań oraz zdjęcia z ogłoszenia wyników konkursu. Powodzenia! Łowcy stereotypów. Stereotyp jest wynikiem ludzkiej skłonności do uogólniania pewnych zachowań, myśli różnych grup ludzi, w tym także i narodów. Z czym bowiem, jak nie z makaronem, kojarzą nam się Włosi? A żabie udka z francuskimi przysmakami? Naszych zachodnich sąsiadów cenimy za ich punktualność i porządek. Amerykanie znani są z umiłowania wolności? Czy jest zatem możliwe, że i o Polakach istnieją takie sądy i stereotypy? Ależ oczywiście ze tak! Spróbujcie ich poszukać wśród skautów całego świata. Odszukajcie adresy i wyślijcie jak najwięcej e-maili do skautów z różnych krajów posługując się stronami internetowymi WOSM i WAGGGS, przeprowadzając międzynarodowy sondaż z czego jesteśmy znani w ich krajach. Rezultaty waszych badań zaprezentujcie w dowolnej formie - artykułu prasowego, audycji, teledysku, wpisu na Waszej stronie internetowej lub może w postaci przedstawienia dla wybranego grona odbiorców? Wyniki łowów prześlijcie do Rady TEZM. WWW Zadania za 3 punkty: Machina tworzenia prawa. Podczas sesji Rady Miasta lub Gminy zapadają najważniejsze decyzje dotyczące ich mieszkańców. Tworzone jest nowe prawo, 51

rozdzielane są fundusze, przyjmowane strategie i plany rozwoju. Ale skąd radni wiedza, jaką podjąć decyzję? Jak się przygotowują do oddawania głosów? Czy muszą słuchać swoich wyborców? Możecie się tego dowiedzieć, idąc na Sesję Rady Miasta lub Gminy. Dowiecie się jakie problemy są poruszane i poznacie część zadań pracy radnego. Porozmawiajcie z jednym z nich na Waszej zbiórce oraz przygotujcie prostą grę symulacyjną o podejmowaniu decyzji przez samorząd. Być może kiedyś sami wystartujecie w wyborach? Ofiara dla kraju to nie tylko wojna. Po 1945 roku w Polsce wojny już oficjalnie nie było. Nie oznacza to jednak, że Polacy nie musieli walczyć o wolność swojego kraju. Przez kolejne 45 lat nasza suwerenność była mocno ograniczana przez przymusową przyjaźń ze Związkiem Radzieckim. Dowiedzcie się dlaczego mówi się że Polska odzyskała suwerenność dopiero w 1989. Przeprowadźcie grę po miejscach w Waszej okolicy, związanych z ruchem opozycyjnym w tamtym czasie. Poznajcie lokalnych bohaterów opozycyjnych, walczących o wolną Polskę. Może uda Wam się spotkać z kimś osobiście? Pomyślcie także o poświęceniu i zasługach nie tylko polityków, ale także wynalazców, literatów, pionierów krajoznawstwa. Zadania za 2 punkty Znak ze zniczem. Na pewno nie raz przechodząc obok grobów na cmentarzach czy wędrując po miastach lub lasach natrafiliście na tajemniczy znak płonącego znicza. Co on tak naprawdę oznacza? Są to miejsca pamięci narodowej. Wyszukajcie informacje, jakie warunki musi spełnić miejsce, aby mogło być wpisane do rejestru takich miejsc. Opracujcie wspólnie poradnik dla osób chcących wpisać obiekt do tego rejestru. Zawrzyjcie w nim, w jaki sposób można to zrobić oraz co daje taka aktywność. Spróbujcie znaleźć w swojej okolicy taki pomnik, grób czy inny obiekt, który mógłby zostać uznany za miejsce pamięci narodowej i spróbujcie zgodnie ze swoim poradnikiem sprawić, aby takim się stało. Jeśli nie znajdziecie żadnego odpowiedniego miejsca, otoczcie na najbliższy rok harcerski opieką wybrane przez siebie już istniejące miejsce. Sprawności: krajoznawca (***), poszukiwacz (**), badacz/badaczka (***) Z własną mapą po mieście Nie samym Urzędem Gminy lub Miasta człowiek żyje. W codziennym życiu potrzebne są również inne instytucje, w których załatwia się sprawy. Dowiedzcie się gdzie znajdują się strategiczne punkty w Waszej 52

miejscowości i gminie. Może być to ośrodek kultury, szkoła, przychodnia, biuro informacji turystycznej, budynek hufca lub Wasza harcówka. Przygotujcie mapę miasta przestawiającą lokalizację tych miejsc z opisami głównych spraw, jakimi się zajmują. Sporządźcie plan miasta w bardzo przejrzysty sposób. Gotową mapę skserujcie kilka razy i przyczepcie w miejscach, do których mają dostęp wszyscy mieszkańcy Waszej miejscowości. Dzięki Wam wielu mieszkańców uniknie problemów z odnajdywaniem różnych instytucji. Te małe poszukiwania przydadzą się też na pewno Wam w waszym życiu harcerskim jak i osobistym. Sprawności: obywatel/obywatelka (**), topograf (***) terenoznawstwo Zadania za 1 punkt: Czy Pan/Pani wie co się tu wydarzyło?. Udział w uroczystościach patriotycznoreligijnych jest ważny, gdyż pozwala pokazać, że pamiętamy o dawnych bohaterach, wydarzeniach, które były istotne w historii naszej Ojczyzny. Czy u Was w miejscowości mieszkańcy biorą udział w ich obchodach? Czy wiedzą, co wtedy się świętuje? Wybierzcie się całym zastępem na uroczystości np. 3 maja w Waszej miejscowości. Pokażcie, że ZHP pamięta o bohaterach! Podczas obchodów przeprowadźcie sondę wśród zebranych osób, przechodniów, by dowiedzieć się, co wiedzą o tym wydarzeniu. Jeśli będą mieli nikłą wiedzę, opowiedzcie zainteresowanym krótko o wydarzeniach sprzed lat. Stwórzcie w programie komputerowym wykresy ze zbiorczymi wynikami ankiet, co zobrazuje świadomość historyczną Waszej lokalnej społeczności. Sprawności: reporterka/reporter (**), dziennikarka/dziennikarz (***) 53

Szymon przypomina, że wybór zadania łatwego nie oznacza zdobycia dużej liczby punktów. Ojczyzno moja. Słowa te o Liwie napisał Adam Mickiewicz w Inwokacji do Pana Tadeusza. Chciał przez to wyrazić miłość do własnego regionu. Wy także spróbujcie stworzyć dzieło na miarę wielkiego poety! Poszukajcie jak najwięcej faktów i ciekawostek, które można o Waszym regionie powiedzieć w sposób interesujący i inspirujący. Napiszcie kilka zwrotek wiersza o swoim miejscu zamieszkania. (chyba chcielibyśmy żeby nam przesłali swoje prace?) Może być to prosty utwór jak jeden z tych napisanych o Olesznie: http://www.spoleszno.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1079:w iersze-o-maej-ojczynie-olesznie&catid=174:tworczo-klasy-drugiej&itemid=277 lub też poważny, dostojny biały wiersz. Oddajcie się natchnieniu Sprawności: znawczyni regionu/znawca regionu (***) 54

Biblioteczka zastępowego Strony Polskiego Towarzystwa Turystyczno - Krajoznawczego: http://szlak.pttk.pl/spis.html http://www.pttk.pl/pttk/przepisy/index.php?co=odznaki Znajdziecie tu wykaz odznak wydawanych przez PTTK oraz lista szlaków turystycznych PTTK. Lista ta przyda Wam szczególnie przy zadaniach, w których należy wyruszyć z mapą na wędrówkę po swoim regionie. Kto wie może zainspiruje Was do zdobywania odznak PTTK? Serwis Miejsca Pamięci Narodowej http://www.miejscapamiecinarodowej.pl/ Ciekawa strona, prowadzona jest przez wieloletniego nauczyciela geografii, który opisuje miejsca pamięci narodowej w całej Polsce. W tej chwili na stronie opisane są 462 obiekty. Na razie niestety z terenu tylko 6 województw. Jeżeli na stronie brakuje Waszego miasta zawsze możecie pomóc autorowi w rozbudowywaniu serwisu. Biblioteka internetowa Prezydenta RP Część serwisu Prezydenta RP, która przeznaczona jest dla młodych. Zamieszczone tam artykuły i publikacje mają za zadanie pomóc młodzieży zrozumieć zawiłości terminologii dotyczącej systemu władzy w Polsce. Szczególnie polecamy następujące artykuły: O samorządzie: www.prezydent.pl/download/gfx/prezydent/pl/defaultopisy/2467/4/1/samorzad.pdf O demokracji: http://www.prezydent.pl/download/gfx/prezydent/pl/defaultopisy/2467/4/1/demokracja.pdf Wychowanie patriotyczne dzisiaj ks. Marek Dziewiecki www.prezydent.pl/download/gfx/prezydent/pl/defaultopisy/2467/2/1/wychowanie_patriotyczne_ dzisiaj-_teksty_do_analizy_-ebiblioteka.pdf 55

Różne oblicza patriotyzmu http://www.prezydent.pl/download/gfx/prezydent/pl/defaultopisy/2467/2/1/rozne_oblicza_patri otyzmu-_teksty_kultury_do_analizy_-_ebiblioteka.pdf Broszura Odkryjmy Europę! (dla zuchów, harcerzy) http://europa.eu/teachers-corner/index_pl.htm Niniejsza książeczka dla dzieci (w wieku około 9-12 lat) opowiada tę historię w sposób prosty i jasny. Dzieci mogą zapoznać się z szerokim wachlarzem tematów, od środowiska, przez historię, języki i tradycje, po geografię. Mogą na przykład dowiedzieć się, gdzie w Europie słychać cykanie cykad, skąd pochodzi autorka serii o Harrym Potterze J. K. Rowling, kim byli starożytni Grecy albo kiedy pojawił się pierwszy komputer. Książka wyjaśnia również, czym jest i jak funkcjonuje Unia Europejska. Ciekawe zdjęcia i ilustracje sprawiają, że zarówno witryna internetowa, jak i materiały drukowane są bardzo atrakcyjne dla dzieci, a gry i kwizy umożliwiają im sprawdzenie swojej wiedzy i współzawodnictwo z rówieśnikami. (opis pochodzi z ze strony europa.eu) Broszura Zjednoczeni w różnorodności (dla zuchów, harcerzy) http://europa.eu/teachers-corner/0_9/index_pl.htm Zabawna broszura, która uczy dzieci, na czym polega różnorodność w UE. Nauczyciele mogą użyć jej do wyjaśnienia, czym jest euro, oraz do przybliżenia uczniom dziedzictwa kultury, nauki i przyrody krajów współtworzących Unię Europejską. ( opis pochodzi ze strony www.europa.eu) 56

OBSZAR PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ To co sprawia, że jest ona [ekonomia] najbardziej fascynującą jest to, że jej fundamentalne zasady są tak proste, że każdy jest w stanie je zrozumieć, jednak niewielu je rozumie... Milton Friedman WSTĘP Jak mówi przysłowie: Pieniądze szczęścia nie dają, ale czy w dzisiejszych czasach można bez nich żyć? Każdy z nas ma jakieś marzenia, jakieś wymarzone rzeczy, które kupiłby, gdyby miał trochę oszczędności. Warto już teraz nauczyć się podstaw przedsiębiorczego działania. Zaczynając teraz od małych sukcesów. W przyszłości macie szanse odnosić jeszcze większe. Według definicji przedsiębiorczość to cecha działania zmierzającego do zapewnienia racjonalnej i efektywnej koordynacji zasobów gospodarczych firmy, a ludzie przedsiębiorczy odznaczają się umiejętnością dostrzegania potrzeb i doskonalenia pomysłów, zdolnością do wykorzystywania nadarzających się okazji oraz gotowością do podejmowania ryzyka. Oczywiście firma z przytoczonej definicji nie musi dla Was stanowić jednostki gospodarczej, bo czyż zwykłe życie rodzinne nie jest przykładem bardzo dobrze odzwierciedlającym zjawiska zachodzące w firmie? Albo czy Waszej drużyny harcerskiej nie da porównać się do firmy, której pracownicy zuchy, harcerze, harcerze starsi i wędrownicy podejmują wspólne starania, aby dobrze prosperowała? Umiejętnościami, którymi powinien odznaczać się każdy zuch, harcerz, harcerz starsi i wędrownik, są również cechy ludzi przedsiębiorczych. Bez nich ciężko poradzić sobie nie tylko w życiu harcerskim, ale również osobistym. Na 57

każdym kroku wykorzystujemy okazje do zrobienia czegoś dobrego, przed każdą podejmowaną służbą analizujemy potrzeby naszego otoczenia i w końcu cały czas doskonalimy swoje pomysły, aby nasze zbiórki i wycieczki były coraz bardziej ciekawe i porywające. Każdy lubi jeździć na rajdy, biwaki, obozy, ale niejednokrotnie wiąże się to z dużymi kosztami. Dobrze wiedzieć, że przy odrobinie przedsiębiorczości z Waszej strony można te koszty choć trochę zminimalizować, na przykład odkładając pieniądze lub podejmując akcję zarobkową. Gdy chcecie mieć jakiś fajny sprzęt czy ciuch, można użalać się, że nie ma się na nie pieniędzy, ale można też postarać się o podjęcie pracy sezonowej lub jeśli jesteście wędrownikami czy studentami, pomyśleć o pracy stałej. Najpierw trzeba posiąść wiedzę na temat skutecznej autoprezentacji, pisania CV i rodzajów form zatrudnienia, aby świadomie stawiać swoje pierwsze kroki na rynku pracy, a gdy już pozyskacie kapitał, postarać się, żeby pieniądze same na siebie pracowały. W świecie, który cały czas goni za kasą, trzeba pamiętać, że inni też starają się być przedsiębiorczy, czasami niekoniecznie w etyczny sposób stosują techniki manipulacyjne, o których istnieniu dobrze wiedzieć, a także warto znać swoje prawa klienta i walczyć o nie z nieuczciwymi sprzedawcami. Jeśli więc chcecie poznać fascynujące rzeczy ze świata przedsiębiorczości, o których tutaj tylko wspominamy, a które są wręcz niezbędne do łatwiejszego życia, to ten obszar z pewnością jest dla Was. To dzięki niemu lekko wkroczycie w tę istotną dziedzinę, w której nowoczesny człowiek powinien się dobrze poruszać. 58

PROPONOWANE ZADANIA Zadania za 5 punktów: Już teraz o przyszłości. Prawie każdy pod koniec nauki w gimnazjum musi zastanowić się nad tym, jakie profile w liceum będzie realizował. Oczywiście, można kierować się swoimi zainteresowaniami przy ich wyborze, ale warto również pamiętać, że ta decyzja będzie miała wpływ na to, jakie studia w przyszłości podejmiecie i określi w pewien sposób branżę, w której będziecie chcieli podjąć swoją wymarzoną pracę. Zastanówcie się nad Waszymi profilami oraz nad tym, jakie studia dzięki nim będziecie mogli podjąć i jaką pracę znaleźć. Dokonajcie analizy rynku pracy pod tym kątem korzystając z popularnych portali do znajdowania pracy, a także szukając ogłoszeń w Urzędzie Pracy i w gazetach. Warszawska Giełda Papierów Wartościowych. Czy wiecie, co to są papiery wartościowe? Kiedy na giełdzie jest hossa czy bessa? Jak działa giełda papierów wartościowych? Czym zajmuje się makler? Jeżeli nie, to jest to zadanie w sam raz dla Was. Poszukajcie w dostępnych Wam źródłach odpowiedzi na powyższe pytania. Na jednej ze zbiórek podzielcie się w zastępie swoimi wiadomościami, a następnie zaplanujcie wycieczkę do Warszawy na parkiet Warszawskiej Giełdy. Być może traficie na dni otwarte lub uda Wam się poprosić kogoś z pracowników o oprowadzenie po budynku giełdy? Niech to będzie prawdziwa ekonomiczna przygoda. Jeżeli jednak nie uda Wam się zorganizować wycieczki na żywo możecie zorganizować wirtualną ekonomiczną przygodę, przygotowując grę giełdową. Może ona opierać się na kilku spółkach działających w oparciu o system krótkich wiadomości społeczno-polityczno-ekonomicznych, wpływających na kursy akcji. terenoznawstwo Zadania za 4 punkty: Grunt to paragon. Czy zdarzyła się wam kiedyś sytuacja, że zakupiony towar nie odpowiadał waszym potrzebom i najchętniej oddalibyście go do sklepu? Albo po miesiącu zepsuły się wasze buty, a sprzedawca nie bardzo chciał przyjąć je na gwarancję? Spotkajcie się z miejskim lub gminnym rzecznikiem praw konsumenta. 59

Dowiedzcie się, na jakiej zasadzie działa gwarancja, kiedy można oddać towar do sklepu i jakie są Wasze prawa jako konsumentów. Wykonajcie ulotkę informacyjną, którą podzielicie się z innymi zuchami, harcerzami, harcerzami starszymi i wędrownikami Waszego Hufca oraz z rówieśnikami z waszej szkoły. Gra w Harcopoly. Znacie taką grę monopoly lub też eurobiznes? Wymaga ona zmysłu planowania, nieco szczęścia no i oczywiście przedsiębiorczości. Stwórzcie zastępem swoją własną grę w Harcopoly na podstawie tych gier. Sporządźcie planszę, na której będzie znajdowało się kilka obozowisk harcerskich (odpowiednik państw), podobozy (odpowiednik miast). Sporządźcie wyceny, karty dodatkowe, pieniążki. Stawiajcie w swoich miastach elementy pionierki (jako odpowiednik domów i hoteli). Gdy przygotujecie już wszystkie elementy, zagrajcie zastępem w stworzoną przez Was grę. Czy coś jeszcze można w niej ulepszyć? Poprawcie niedociągnięcia. Teraz możecie rozpropagować grę w swoim środowisku zarówno harcerskim jak i pozaharcerskim. Może zagracie w nią z rodzicami? pionierka Zadania za 3 punkty: Byle do pierwszego. Wasi rodzice prowadząc dom, również muszą często wykazywać się finansową zaradnością. Przekonajcie się, że nie jest to wcale łatwe zadanie. Dowiedzcie się, jakimi miesięcznymi dochodami dysponują Wasi rodzice. Sporządźcie budżet, nie zapomnijcie o funduszach na kulturę, sztukę, zdrowie, wyczekiwane kieszonkowe dla Was oraz oczywiście o oszczędnościach np. na wakacje. Wiedzę o cenach i realnych kosztach na przykład mediów zaczerpnijcie od niezastąpionych ekspertów w tej sprawie, czyli Waszych rodziców. Grosz do grosza. Dobrze mieć pieniądze, które można byłoby zagospodarować na potrzeby zastępu lub drużyny. Składka nie zawsze wystarcza na zakup sprzętu potrzebnego np. na biwak czy obóz. Pomyślcie, w jaki sposób możecie zarobić pieniądze dla zastępu lub drużyny. Może znacie kogoś, kto potrzebuje pomocy 60

w ogrodzie lub przy opiece nad swoimi zwierzętami. A może wykonacie na zbiórce jakieś prace techniczne, czy ozdoby, które możecie sprzedać i w ten sposób powiększyć budżet Waszego zastępu. pionierka ekologia węzły terenoznawstwo Zadania za 2 punkty: Szukaj zysku w odzysku. By być przedsiębiorczym, oszczędzać można nie tylko kwoty finansowe, ale również materialne. Pomyślcie, ile razy zdarzyło się Wam wyrzucić pudełko po lodach, które z łatwością może zastąpić szkatułkę na własne drobiazgi (wystarczy trochę farby i wyobraźni). Postarajcie się zrobić z przeróżnych śmieci małą szafkę, w której zmieścicie większość dobytku waszego zastępu. ekologia węzły pionierka Szymon wymyślił swoje własne zadanie w tym obszarze i przesłał je Radzie TEZM do oceny? Może i Wy tak zrobicie? Zaplanuj wydawanie pieniędzy. Bardzo często, kiedy chcemy lub musimy coś kupić, ale brakuje nam pieniędzy, to odkładamy ten zakup na czas, kiedy pieniądze będą. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy kiedy nie mamy możliwości zaciągnięcia pożyczki. Ale czy wiecie, że rzetelne opracowanie planu sfinansowania przedsięwzięcia (zakupu czegoś, uzbierania pieniędzy na konkretną okazję) 61

pozwala na znaczne przyśpieszenie osiągnięcia upragnionego celu? Trzeba uwzględnić z jednej strony - sumę jaką musimy uzbierać, a z drugiej strony jak zdobyć na to pieniądze - czyli oszczędności, odkładanie funduszy (na przykład ze składek zastępu), prawdopodobieństwo pozyskania pieniędzy od sponsorów, możliwość zdobycia pieniędzy (akcja 1%, akcja zarobkowa). Stwórzcie w zastępie plan finansowania inwestycji w sprzęt zastępu. Zastanówcie się, co jest Wam najbardziej potrzebne (namiot, kuchenka turystyczna, śpiwory itp.) Spróbujcie zrealizować go do końca roku harcerskiego. Zadania za 1 punkt: Elektroniczny pieniądz. Współczesny świat dopuszcza wirtualny przepływ pieniędzy, czyli taki, w którym nie występuje namacalne przekazywanie ich z ręki do ręki. Szczególnym wzrostem popularności cieszą się płatności internetowe. Zapoznajcie się z różnymi systemami płatności on-line, zwracając również uwagę na ich bezpieczeństwo i sposoby chronienia się przed utratą pieniędzy, spowodowaną niewłaściwym sposobem korzystania z tych nowoczesnych technik płacenia. Pozyskaną wiedzę o sposobach płatności internetowych zamieśćcie w krótkim artykule, który opublikujcie w harcerskiej prasie lub Internecie oraz udostępnijcie je swoim rówieśnikom w szkole. ekologia A co na przyszłość. Liceum, technikum, studia... a co dalej? Jest tyle możliwości pracy, że ciężko byłoby wymienić połowę zawodów, jakie można wykonywać w dzisiejszym świecie. A kim są ludzie pracujący na określonych stanowiskach? Czy ukończyli odpowiednie studia i kursy? Zaproście na zbiórkę swoich rodziców i inne osoby o interesujących Was zawodach. Niech opowiedzą Wam jaka była ich ścieżka kształcenia i czy wystarczy to, co gwarantuje polski system edukacji. 62

Biblioteczka zastępowego Historia pieniądza na ziemiach polskich Adam Dylewski, Wydawnictwo Carta Blanca, listopada 2011, (dla wszystkich pionów metodycznych) Książka opisująca dzieje pieniądza na terenach Polski. Jest ona bogato ilustrowana dzięki materiałom zdobytym z prywatnych zbiorów jak i udostępnieniu archiwum przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych oraz Mennicę Polską. Strona internetowa Narodowego Banku Polskiego, (dla wszystkich pionów metodycznych) www.nbp.pl Na stronie znajdują się kompleksowe dane na temat polskiego pieniądza, aktualnych kursów walut i roli Narodowego Banku Polskiego w polskiej polityce pieniężnej. Źródło bardzo przydatnej wiedzy, którą możesz wykorzystać w zadaniach z tego obszaru. Strona internetowa o oszczędzaniu (dla harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników) http://oszczedzajinwestuj.pl Strona zbiera porady związane z oszczędzaniem i inwestowaniem pieniędzy. Wprowadza nas w świat oszczędności zaczynających się już na poziomie zasobów naturalnych, co sprowadza się również do oszczędzania pieniędzy. Witryna Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dla harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników) www.uokik.gov.pl Witryna urzędu skupia w jednym miejscu akty prawne dotyczące prawa kupowania w Polsce, a także różne porady dotyczące praw i obowiązków konsumenckich. Strona internetowa Giełdy Papierów Wartościowych (dla harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników), www.gpw.pl Na stronie znajdują się przydatne informacje związane z giełdą, jej funkcjonowaniem i instrumentami wykorzystywanymi podczas gry na giełdzie. 63

Internetowy poradnik związany z szukaniem pracy (dla harcerzy starszych, wędrowników), http://praca.wp.pl/poradnik.html) W Internecie znajduje się wiele poradników o tym, jak szukać pracy i tematach pokrewnych, takich jak pisanie listów motywacyjnych, czy życiorysów. Pozycja ta ma za zadanie zasygnalizować ich istnienie. Blog internetowy Copywriting i marketing dla małej firmy (dla harcerzy, harcerzy starszych, wędrowników) http://marketing-polska.blogspot.com Na blogu można znaleźć informacje oraz porady związane z marketingiem firmy. Szczególnie polecamy uwadze artykuł znajdujący się na podstronie: http://marketing-polska.blogspot.com/2010/08/7-zasad-dotyczacychprojektowania.html Znajdziecie tam siedem zasad dotyczących projektowania ulotki reklamowej Oficjalny portal Unii Europejskiej (dla wszystkich pionów metodycznych) www.europa.eu Składnica wiedzy na temat Unii Europejskiej. Zawiera ciekawie przedstawione informacje o działaniu UE, jej celach, historii itp. Dodatkowo na stronie znajduje się świetny kącik wiedzy dla osób w każdym wieku. 64

OBSZAR TECHNOLOGIA INFORMACYJNA Internet? Nie, dziękuję, nie jesteśmy zainteresowani. Bill Gates WSTĘP Mamy XXI wiek. Wiek pełen nowoczesności, elektroniki, zdalnej komunikacji, nie wspominając już o wielofunkcyjnych telefonach komórkowych, coraz bardziej wszechstronnych komputerach, tabletach i innych urządzeniach zasługujących na miano codziennego użytku. Żyjemy w wieku, w którym technologia informacyjna jest nieodłączną częścią życia każdego człowieka. To dziedzina informatyki, która łączy w sobie telekomunikację, narzędzia oraz inne technologie związane z informacją. Tak więc za każdym razem kiedy piszecie coś na Facebooku, Naszej Klasie, wysyłacie maila, poszukujecie informacji do referatu w szkole, przesyłacie zdjęcia znajomym, czy robicie prezentację, macie do czynienia z technologią informacyjną. Nie można sobie wyobrazić nowoczesnego zucha, harcerza, harcerza starszego i wędrownika, który nie potrafi poradzić sobie z wykonaniem podstawowych czynności za pomocą komputera czy innego popularnego urządzenia jak aparat lub nowoczesny telewizor. Zanurkujcie w ten świat, realizując zadania z tego obszaru, a umiejętności i wiedza jaką zdobędziecie, niejednokrotnie okażą się bardzo przydatne w życiu prywatnym, harcerskim, ale także w przyszłości, w życiu zawodowym. Nie pozwólcie odrzucić potencjału, jaki stoi za tymi technologiami, jak niegdyś Bill Gates, odrzucił coś, co teraz jest jednym z największych osiągnięć ludzkości w przekazywaniu informacji. 65

PROPONOWANE ZADANIA Zadania za 5 punktów: Książka na nowe czasy. Postępująca miniaturyzacja i zwiększanie pojemności baterii spowodowało, że coraz więcej ludzi chętnie sięga po urządzenia, które w każdym miejscu i czasie pozwalają na dostęp do ulubionych rozrywek. Telefon komórkowy, tablet, MP4, laptop to urządzenia, bez których wielu z nas nie wyobraża sobie wyjścia do miasta czy pracy. Jedną z ulubionych rozrywek jest czytanie. Ludzie czytają nie tylko książki na papierze, popularność zyskują również e-booki. Stwórzcie e-bookowy poradnik dotyczący pionierki obozowej. Rozpowszechnijcie go w swoim środowisku harcerskim. pionierka Radio. Dawniej radio nagrywało wszystkie swoje audycje na taśmach analogowych, dzisiaj wykorzystuje się do tego komputery i cyfrowe dyktafony. Praktycznie każdy, kto posiada telefon komórkowy, ma również taki dyktafon. Wykonajcie audycję radiową, której głównym celem będzie przedstawienie ważnego dla Was tematu społecznego, niech nie zabraknie wywiadów z przypadkowymi przechodniami, a może również jakimiś lokalnymi autorytetami. Materiały scalcie przy użyciu jednego z popularnych programów do obróbki audio, np. Audacity. Zadania za 4 punkty: Zagrożenia w sieci. Internet to miejsce, z którego, jeśli się nieumiejętnie korzysta, niesie za sobą również pewne zagrożenia, szczególnie dla młodszych harcerzy, czy zuchów. Korzystając z popularnych stron takich jak www.sieciaki.pl, czy www.dzieckowsieci.pl przygotujcie i przeprowadźcie ciekawe zajęcia dla 66

młodszego zastępu z Waszego hufca, o tym, jak bezpiecznie korzystać z Internetu. Przed ich realizacją warto pokazać Wasz konspekt do weryfikacji drużynowemu, aby potwierdzić atrakcyjność zajęć. Istnieć w cybersieci. Z pomocą nowych technologii można również zaistnieć w globalnej sieci. To doskonały sposób na pokazanie innym zuchom, harcerzom, harcerzom starszym i wędrownikom, ale także rodzicom, co robicie w zastępie i jak dobrze się bawicie. Może to być również miejsce wymiany ciekawych informacji o zbiórkach czy nadchodzących rajdach i biwakach. Stwórzcie własną stronę internetową zastępu wraz z forum internetowym oraz jak największą ilością przydatnych dodatków typu: licznik gości, licznik czasu, shoutbox itp. Przygotowaną stronę uzupełniajcie na bieżąco o aktualności związane z życiem zastępu, dbając o poprawność pisowni oraz wykorzystajcie ją jako źródło komunikacji w zastępie (nowoczesną sieć alarmową). Niech to będzie ciekawa reklama zastępu i harcerstwa. WWW Zadania za 3 punkty: Co w puszce piszczy?. Komputer stacjonarny składa się również z jednostki centralnej, czyli tej metalowej puszki, która zawsze stoi blisko biurka, na którym postawiony jest monitor. Ale co tak naprawdę się w niej znajduje? Wykonajcie broszurę informacyjną o wnętrzu komputera, do czego służą elementy się tam znajdujące? Jakie powinny być, aby można było bez problemu uruchomić najnowsze gry? A jakie warunki powinien spełniać dobry monitor, klawiatura, mysz i drukarka? O tym również napiszcie w broszurce. Umieszczone w niej informacje spróbujcie zweryfikować, prosząc o sprawdzenie na przykład szkolnego informatyka. Tak stworzony materiał rozpropagujcie wśród Waszych rówieśników. Sprawności: znawczyni /znawca komputerów (**) 67

Uniknąć cyberprzemocy. Cyberprzemoc to inaczej przemoc z użyciem mediów elektronicznych przede wszystkim Internetu i telefonów komórkowych. Problem ten dotyczy przede wszystkim dzieci i młodzieży. W Polsce doświadcza go ponad połowa młodych internautów!!! Dowiedzcie się, jakie akty zaliczamy do aktów cyberprzemocy. Pomimo, że akty cyberprzemocy mogą wyglądać niewinnie, to potrafią wyrządzać bardzo dużą krzywdę. (źródło: http://www.cyberprzemoc.pl/) Dowiedzcie się, jak nie stać się jej ofiarami oraz, gdzie w jej wypadku szukać pomocy. Zadania za 2 punkty: Janie podaj kawę.... Historia zna wiele takich przypadków, że różne urządzenia najpierw powstawały w głowach pisarzy oraz scenarzystów filmowych, potem rękoma naukowców zostały przeniesione do realnego świata. Tak było chociażby ze statkami kosmicznymi czy ekranami dotykowymi. Coraz częściej w filmach z pogranicza sci-fi spotkać możemy myślące roboty, statki lub inne urządzenia wyposażone w sztuczną inteligencję. Wasze zadanie polega na dowiedzeniu się, czym tak naprawdę jest sztuczna inteligencja, czy jest wykorzystywana w dzisiejszych czasach, a także jakie stoją przed nią możliwości rozwoju. Wybierzcie zatem osobę chętną do poprowadzenia takiej zbiórki, która pokaże Wam świat sztucznej inteligencji oraz zaprezentuje współczesne myślące roboty. Czy aby nie okradamy kogoś?. Czy można tak bezkarnie wykorzystać tekst, grafikę lub filmy zamieszczone przez kogoś w internecie? Czy inni mają prawo posługiwać się naszym wizerunkiem, fotografiami z naszą twarzą? W dobie internetu każdy z Nas naraża siebie na plagiat lub jest narażony na bezprawne naruszenie swojej własności. Poszukajcie informacji na temat praw własności do treści zamieszczanych w internecie. Przygotujcie ciekawą ulotkę dla waszych rówieśników i rozpropagujcie swoją wiedzę wśród znajomych. Projekt ulotki prześlijcie do organizatorów. 68

Zadania za 1 punkt: Obóz za 50 lat. Świat ciągle się zmienia, dlatego puśćcie wodze fantazji i stwórzcie rysunek, na którym przedstawicie, jak może wyglądać obóz harcerski za 50 lat pełen nowoczesnych technologii. Możecie użyć dowolnej tradycyjnej techniki, namalować obraz, stworzyć makietę, kolaż, ale pamiętajcie, że komputer również może się Wam przydać. Stanisław Lem w polskiej literaturze przedstawiał bardzo nowoczesne rozwiązania, niemożliwe za jego życia, które obecnie są już realne. Czy pójdziecie tak jak Lem tropem futurologów, czy wybierzecie inną drogę? pionierka Drukarnia cyfrowa. Droga ulotki, czy wizytówki od pomysłu do wykonania jest bardzo interesująca. Dowiedzcie się, w jaki sposób drukuje się takie materiały oraz jakie warunki powinien spełniać projekt komputerowy. Postarajcie się wykonać taką ulotkę na dowolny temat. W tym celu skontaktujcie się z drukarnią osobiście bądź też mailowo. 69

Biblioteczka zastępowego Polska wersja strony internetowej wyszukiwarki Google (dla harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników) http://support.google.com/websearch/?hl=pl Wszystko o wyszukiwarce firmy z Mountain View. Wiele praktycznych wskazówek, rad oraz artykułów. Strony internetowe poświęcone popularnym systemom CMS (dla harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników) http://www.joomla.pl/, http://www.php-fusion.pl/ Strony internetowe poświęcone dwóm popularnym systemom do tworzenia stron internetowych. Znajdują się tam między innymi poradniki oraz fora dyskusyjne, czyli informacje pomocne przy tworzeniu stron internetowych z ich wykorzystaniem. Strona internetowa poświęcona kursom tworzenia stron WWW (dla harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników) http://www.kurshtml.edu.pl/ Prosty kurs HTML i CSS, czyli podstawowych języków do tworzenia stron internetowych. Strona aplikacji internetowej PREZI (dla harcerzy, harcerzy starszych i wędrowników) http://prezi.com/ Strona programu do tworzenia niekonwencjonalnych prezentacji multimedialnych. Strona internetowa kursu PHP (dla harcerzy starszych i wędrowników) http://phpkurs.pl/ Podstawowy kurs najpopularniejszego języka programowania do tworzenia dynamicznych stron www 70

Strona internetowa języka Python (dla harcerzy starszych i wędrowników) http://docs.python.org/tutorial/ Poradnik programowania w popularnym języku skryptowym Python http://www.shoutcast.com/ - strona internetowa z pomocą, której może utworzyć internetowe radio 71

OBSZAR TECHNOLOGIE PRZYSZŁOŚCI Jeżeli zabałaganione biurko jest oznaką zabałaganionego umysłu, oznaką czego jest puste biurko? Albert Einstein WSTĘP Super lekkie samoloty, hybrydowe napędy, myślące roboty to tylko nieliczne osiągnięcia ludzkiej myśli ostatnich dziesięcioleci. Zwróćmy uwagę na bardzo szybki postęp nauki i techniki, który jesteśmy w stanie obserwować z dnia na dzień. Wynalazki powstają na naszych oczach, a co za tym idzie, każdy z nas ma ogromną okazję do śledzenia powstających technologii przyszłości. To okazja, jakiej nie mieli nasi dziadkowie, a której nasi rodzice mogą nie docenić. Podążając za myślą wielkiego fizyka Alberta Einsteina, szczególnie my zuchy, harcerze, harcerze starsi i wędrownicy powinniśmy kierować się odwagą sięgania po wiedzę, umiejętności oraz przewidywanie tego, co może być ważne i przydatne za pewien czas. Nauka nie potrafi przewidzieć przyszłości, ale każdy z Nas ma wpływ na swój los, swoich przyjaciół, a w dorosłym życiu może nawet i na całe kraje Znane są tysiące sposobów zabijania czasu, ale nikt nie wie jak go wskrzesić. (A. Einstein). Po co zatem tracić czas? Prawdziwy zuch, harcerz, harcerz starszy i wędrownik podejmuje wyzwanie A dzisiaj wyzwaniem nie jest już nauka pisania, ale obsługa programów komputerowych. To nie jest nauka jazdy samochodem, ale ekonomiczne i ekologiczne podejście do wyboru napędu samochodowego. W końcu trudno jest mówić o sobie jako o zaradnym zuchu czy 72

harcerzu, kiedy nie potrafi się wymienić innych niż ropa naftowa źródeł energii albo nie ma się pojęcia o tym, czym jest DNA. A Ty wiesz, czym są samochody hybrydowe? Czy boisz się jeść genetycznie modyfikowane rośliny? Przerażają Cię komunikaty na monitorze Twojego komputera, bo ich zwyczajnie nie rozumiesz? A zatem Druhu Zastępowy! Drogie zuchy, harcerze, harcerze starsi i wędrownicy! To do Was należy zadanie Niech Wasz zastęp i Wasza gromada będzie nowoczesna, zaradna i podejmie wyzwanie na miarę XXI wieku. Wyobraźnia bez wiedzy może stworzyć rzeczy piękne, (ale) wiedza bez wyobraźni najwyżej doskonałe (A. Einstein). Wykorzystajcie swoją wyobraźnię do zdobycia potrzebnej dzisiaj wiedzy, którą możecie zdobyć, podejmując się przygód i zadań z bloku Technologie Przyszłości. 73

PROPONOWANE ZADANIA Zadania za 5 punktów: Ekotropiciele. Poszukajcie w swojej okolicy (mieście, gminie) budynków, fabryk, zakładów przemysłowych, które wykorzystują rozwiązania proekologiczne w pozyskiwaniu energii lub utylizacji odpadów, jak na przykład nowoczesne oczyszczalnie ścieków, baterie słoneczne. Czy korzystają z energii wiatru lub energii geotermalnej? Spróbujcie przeprowadzić wywiad z właścicielami takiego obiektu, dowiedzcie się, jakie korzyści przyniosło tym osobom zastosowanie nowych ekologicznych zastosowań, a z jakimi problemami muszą sobie w związku z tym radzić. Wyniki waszych poszukiwań zaprezentujcie w formie filmu, reportażu lub wywiadu, który opublikujecie w gazetce szkolnej, na stronie internetowej lub w lokalnych mediach. Pamiętajcie o uzyskaniu zgody na wywiad ze wszystkimi ciekawymi ludźmi, których napotkacie na drodze swojego zwiadu. Sprawności: przyjaciel przyrody (**), znawca przyrody (***), aktor/aktorka (**), reporter/reporterka (**), dziennikarz/dziennikarka (***) ekologia WWW Przygoda z GPS. Dzisiejsze nowe technologie zachwycają chyba wszystkich. Każdy z nas jest ciekawy, co jeszcze nowego do odkrycia kryje się w dziedzinie geografii i geologii. Znaną i powszechnie wykorzystywaną technologią w nawigacji jest GPS. Technologię GPS wykorzystuje się również w tzw. GEOCASHINGU. Dowiedzcie się, co to takiego geocashing i jak uczestniczyć w takim przedsięwzięciu. Wyposażcie się w odpowiedni sprzęt, niekoniecznie musicie go kupować - spróbujcie go wypożyczyć lub też posługujcie się swoimi telefonami komórkowymi, jeżeli tylko posiadają funkcję GPS. Następnie przygotujcie i przeprowadźcie grę terenową z użyciem GPS dla innych zastępów w drużynie. Połączcie zasady gry z zasadami Geocaschingu. A może na dłużej zwiążecie się 74

z tym rodzajem gier i nawiążecie współpracę z klubami zajmującymi się geocaschingiem poza ZHP? Sprawności: poszukiwacz (**), badacz/badaczka (***), organizator harców (**) terenoznawstwo Zadania za 4 punkty: Na frytkach z Einsteinem czyli nie taka fizyka straszna, jak ją malują. Zadaniem zastępu jest zapoznanie się z biografią i odkryciami Alberta Einsteina. Choć jego odkrycia są trudne, spróbujcie poznać, co istotnego wniósł ten naukowiec do świata nauki. Einstein to także bardzo ciekawy człowiek o intrygujących poglądach, które mogą Was zaciekawić. Po zwiadzie literaturowym jeden z członków zastępu wcieli się w postać pana Einsteina, a pozostali harcerze starsi przeprowadzą z nim wywiad. Warto, aby zarejestrować go na przykład w postaci filmu lub uwiecznić w fotorelacji i wywiadzie w dowolnym czasopiśmie. Sprawności: poszukiwacz (**), badacz/badaczka (***), reporter/reporterka (**), dziennikarz/dziennikarka (***) Laboratorium śledczych. Służby policyjne posiadają niezwykle nowoczesne narzędzia pracy, o których Sherlock Holmes mógł tylko pomarzyć. Odszukajcie te metody, dowiedzcie się, na czym one polegają. Być może uda Wam się odwiedzić takie policyjne laboratorium? Na podstawie zdobytej wiedzy zorganizujcie detektywistyczną grę terenową, podczas której zaprezentujecie nowoczesne techniki pracy śledczych. Spróbujcie poszukać w źródłach internetowych ciekawych doświadczeń z tego zakresu, które możecie pokazać innym jak na przykład samodzielna izolacja DNA z kiwi. Sprawności: poszukiwacz (**), badacz/badaczka (***), organizator harców (**) szyfry terenoznawstwo 75

Szymek posiada już te sprawności, a Wy? Zadania za 3 punkty: Roboty. Żyjemy obecnie w erze robotyki i automatyki, ale na co dzień zupełnie tego nie zauważamy. Stwórzcie wspólnie na zbiórce zastępu plakat, który zaprezentuje, jakie roboty są obecnie dostępne w naszych sklepach i w sklepach za granicą? Zaprojektujcie także własnego robota przyszłości, który waszym zdaniem jest potrzebny, ale nadal nie został wykonany. Może wykorzystać do budowy materiały papiernicze albo klocki (na przykład Lego Technic). Następnie skontaktujcie się z wybraną firmą, która organizuje zajęcia dla dzieci i młodzieży z zakresu robotyki z pomocą specjalnych klocków oraz weźcie udział w takich zajęciach. Być może uda Wam się zaprosić ich na zbiórkę, a pracownicy takiej firmy zainspirują Waszą drużynę do nowych działań. Proponujemy kontakt www.twojrobot.pl. Sprawności: poszukiwacz (**), badacz/badaczka (***) Czy możliwe jest życie na Marsie?. Mars to czwarta planeta od Słońca i od lat fascynuje Nas - Ziemian. Istnieje wiele mitów i legend na temat Marsa, jak chociażby istnienie na tej planecie UFO. Część z nich zostało już obalonych, inne funkcjonują do dzisiaj. Waszym zadaniem jest zgromadzenie jak największej ilości informacji, jakie są znane astronomom na temat planety Mars oraz najważniejszych misji badawczych na Marsa zorganizowanych w ciągu ostatnich 50 lat, w tym tych z udziałem Polaków. Swoje odkrycia zaprezentujcie w nakręconym przez Was 76

filmie. Spróbujcie, aby film był ciekawy, a jednocześnie pomógł Waszym rówieśników w zgłębieniu wiedzy na temat czerwonej planety. Sprawności: poszukiwacz (**), badacz/badaczka (***), aktor/aktorka (**), scenograf/scenografka (***), reżyser (***) Zadania za 2 punkty: Odkurzamy muzea. Weźcie udział w nocy muzeów w najbliższym mieście, odwiedźcie jak najwięcej muzeów notując jak najwięcej wynalazków, które tylko uda Wam się odnaleźć. Spróbujcie udowodnić tezę, że muzea mogą być przydatnym źródłem informacji i ciekawym miejscem na spędzenie wolnego czasu. Zdjęcia niech posłużą Wam za reklamę idei odwiedzania muzeów. Rozsyłajcie je licznie wśród znajomych oraz na portalach społecznościowych. Sprawności: poszukiwacz (**), fotograf (**), mistrz obiektywu/mistrzyni obiektywu (***) E-witaminy czy E-śmieci?. Umiecie czytać skład Waszych ulubionych produktów? Zastanawiacie się, co kryje się pod tajemniczymi symbolami zawartymi na opakowaniu. Dlaczego producenci zamiast barwnik zielony wolą napisać E142? Czy to jakiś tajny kod? Ma coś na celu? Czy wszystkie E są niebezpieczne? Przeprowadźcie zbiórkę na temat konserwantów używanych przez koncerny spożywcze. Dowiecie się, jakich produktów należy unikać oraz jak istotne są etykiety. Wykorzystajcie zdobytą wiedzę w praktyce. Niech każdy z Was założy E-notatnik, w którym przez dwa tygodnie będzie notował zakupione produkty spożywcze (możecie wklejać ich opakowania) oraz rozszyfrowywał kody dodatków do żywności. Podsumujcie pozyskane dane na kolejnej zbiórce zastępu i oceńcie, który z dodatków stosowany jest najczęściej i jaką rolę pełni w żywności. Sprawności: poszukiwacz (**), badacz/badaczka (***), znawca przyrody (***) ekologia Zadania za 1 punkt: Cząsteczka życia. Czy wiecie, jak ważne dla nauk przyrodniczych oraz dla naszego codziennego życia było odkrycie budowy cząsteczki DNA? James Watson 77