Biuro Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności Sprawozdanie z działalności w 2011 Gdańsk 2012r. Walne zgromadzenie członków Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności 22 marzec 2012 r Nowy Staw 2
Spis treści Informacje o organizacji... 4 WSTĘP... 7 Rozwój Instytucjonalny... 7 Badania... 9 Edukacja... 11 Komunikacja Społeczna... 12 Polityka Społeczna... 13 Pomorska Rada Osób Bezdomnych... 15 Projekty... 16 Publikacje... 22 Współpraca zagraniczna... 23 Finanse... 25 Plany na 2012 r.... 26 Członkowie Pomorskiego Forum w 2011 r.... 27 Pracownicy Biura w 2011 r.... 28 3
Informacje o organizacji Pełna nazwa POMORSKIE FORUM NA RZECZ WYCHODZENIA Z BEZDOMNOŚCI organizacji Nr KRS 273179 Data wpisu do 31 stycznia 2007 r KRS Nr REGON 220365033 Siedziba i adres Polska, województwo pomorskie, gmina M. Gdańsk 80-245 Gdańsk, ul. Przytockiego 4 Zarząd Prezes: Marcin Kowalewski, 81-084 Gdynia, ul. Jeżynowa 3/24 Wiceprezes: Tomasz Maruszak, 80-391 Gdańsk, ul. Kołobrzeska 37b/3 Sekretarz: Piotr Olech, 80-809 Gdańsk, ul. Rogalińska 5B/4 Celami Fundacji są: 1. Integracja i koordynacja działań organizacji pozarządowych, instytucji samorządów lokalnych, środowiska naukowego, służby zdrowia, przedsiębiorców i innych zainteresowanych w zakresie podejmowania wspólnych inicjatyw na rzecz profilaktyki i procesu wychodzenia z bezdomności. 2. Pomoc w rozwiązywaniu problemów regionu w tym społecznych, ekonomicznych i innych, a w szczególności przeciwdziałanie i wychodzenie z bezdomności, walka z bezrobociem i innymi patologiami społecznymi. 3. Edukacja i aktywizacja społeczności lokalnych oraz środowisk opiniotwórczych w celu rzetelnego rozumienia przyczyn, skutków oraz dróg wychodzenia z bezdomności. 4. Działania na rzecz uzyskania wpływu na tworzenie strategii polityki społecznej rozwiązywania problemów społecznych dotyczących bezdomności na poziomie gminy, powiatu, województwa i kraju. 5. Monitorowanie i diagnozowanie zagrożeń dotyczących osób, środowisk i zjawisk wynikających z szeroko rozumianego problemu wykluczenia społecznego. 6. Kreowanie spójnej polityki podmiotów wymienionych w p.1 wobec rozwiązywania problemów osób znajdujących się w kręgu problemu bezdomności. Fundacja realizuje swoje cele poprzez: 1. Pozyskiwanie środków finansowych dla realizacji wspólnych projektów. 2. Udzielanie wsparcia merytorycznego, organizacyjnego, finansowego i rzeczowego, podmiotom działającym w obszarze problematyki wykluczenia społecznego oraz realizujących cele Fundacji, określone w 3 niniejszego statutu. 3. Budowanie zasad, form i modeli porozumienia między sektorami: organizacji pozarządowych, sektora publicznego, samorządów lokalnych, agend rządowych, biznesu i nauki. 4. Organizacja szkoleń dla podmiotów działających w obszarze problematyki wykluczenia społecznego oraz realizujących cele Fundacji, określone w 3 niniejszego statutu. 5. Organizacja badań socjodemograficznych i innych, które mają na celu zdiagnozowanie zagrożeń dotyczących osób, środowisk i zjawisk wynikających z szeroko rozumianego problemu wykluczenia społecznego. 6. Organizacja cyklicznych spotkań dla podmiotów działających w obszarze problematyki wykluczenia społecznego oraz realizujących cele Fundacji, określone w 3 niniejszego statutu. 7. Stworzenie systemu przepływu informacji, współpracy, wspólnej promocji podmiotów działających w obszarze problematyki wykluczenia społecznego oraz realizujących cele Fundacji, określone w 3 niniejszego statutu. 4
7. Wspieranie i obsługa podmiotów działających w obszarze problematyki wykluczenia społecznego oraz realizujących cele Fundacji, określone w 3 niniejszego statutu, a także innych inicjatyw i nieformalnych płaszczyzn współpracy różnych podmiotów w sferze problematyki wykluczenia społecznego. 8. Wydawanie i publikowanie wydawnictw dotyczących szeroko pojętego zagadnienia wykluczenia społecznego. 9. Kampanie informacyjno edukacyjne skierowane do społeczności lokalnych na terenie kraju i zagranicy. 10. Organizowanie konferencji i seminariów dotyczących bezdomności i szeroko pojętego wykluczenia społecznego. 11. Podejmowanie wszelkich innych działań mających na celu poprawę sytuacji w zakresie pomocy ludziom bezdomnym i zagrożonych bezdomnością oraz wzmocnienie procesu wychodzenia z bezdomności. Fundacja prowadzi działalność statutową nieodpłatną, w zakresie: 1. Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana 94.99 Z, 2. Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych 72.20.Z, 3. Pozaszkolne formy edukacji 85.5, 4. Działalność wspomagająca edukację 85.60.Z, 5. Wydawanie książek i periodyków oraz pozostała działalność wydawnicza, z wyłączeniem w zakresie oprogramowania - 58.1, 6. Pomoc społeczna z zakwaterowaniem 87, 7. Pozostała pomoc społeczna bez zakwaterowania, gdzie indziej nie sklasyfikowana 88.99.Z, 8. Doradztwo związane z zarządzaniem 70.2, 9. Działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów 82.30.Z, 10. Przetwarzanie danych; zarządzanie stronami internetowymi (hosting) i podobna działalność; działalność portali internetowych 63.1, 11. Reprodukcja zapisanych nośników informacji 18.20.Z, 12. Działalność związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi 59.1, 13. Działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych 59.20.Z, 14. Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana 74.90.Z, 15. Działalność związana z administracyjną obsługą biura, włączając działalność wspomagającą 82.11.Z, 16. Działalność centrów telefonicznych 82.20.Z, 17. Działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką 90.0, 18. Działalność bibliotek 91.01.A, 19. Badanie rynku i opinii publicznej 73.20.Z. Fundacja prowadzi działalność statutową odpłatną, w zakresie: Działalność pozostałych organizacji członkowskich, gdzie indziej niesklasyfikowana 94.99 Z. Fundacja prowadzi działalność gospodarczą, w zakresie: 1. Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych 72.20.Z, 2. Pozaszkolne formy edukacji 85.5, 3. Działalność wspomagająca edukację 85.60.Z, 4. Wydawanie książek i periodyków oraz pozostała działalność wydawnicza, z wyłączeniem w zakresie oprogramowania - 58.1, 5. Pomoc społeczna z zakwaterowaniem 87, 6. Pozostała pomoc społeczna bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowana 88.99.Z, 7. Doradztwo związane z zarządzaniem 70.2, 5
8. Działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów 82.30.Z, 9. Przetwarzanie danych; zarządzanie stronami internetowymi (hosting) i podobna działalność; działalność portali internetowych 63.1, 10. Drukowanie i działalność usługowa związana z poligrafią - 18.1, 11. Reprodukcja zapisanych nośników informacji 18.20.Z, 12. Działalność związana z filmami, nagraniami wideo i programami telewizyjnymi 59.1, 13. Działalność w zakresie nagrań dźwiękowych i muzycznych 59.20.Z, 14. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 68, 15. Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania 74.10.Z, 16. Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej nie sklasyfikowana 74.90.Z, 17. Wypożyczenie i dzierżawa pozostałych artykułów użytku osobistego i domowego 77.2, 18. Wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn, urządzeń oraz dóbr materialnych 77.3., 19. Dzierżawa własności intelektualnej i podobnych produktów, z wyłączeniem prac chronionych prawem autorskim - 77.40.Z, 20. Działalność związana z administracyjną obsługą biura, włączając działalność wspomagającą 82.11.Z, 21. Działalność centrów telefonicznych 82.20.Z, 22. Działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką 90.0, 23. Działalność bibliotek 91.01.A, 24. Pozostała sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizownych sklepach 47.19.Z, 25. Sprzedaż detaliczna prowadzona przez domy sprzedaży wysyłkowej lub Internet 47.99.Z, 26. Badanie rynku i opinii publicznej 73.20.Z. 6
WSTĘP Kolejny rok pracy minął bardzo szybko. W tym roku niewątpliwie istotnymi wydarzeniami dla Fundacji było: Dalsza realizacja projektu ogólnopolskiego zainicjowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w zakresie tworzenia standardów usług w sferze bezdomności, opracowanie Modelu Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności Zakończenie realizacji Projektu PULS Realizacja roku tematycznego poświęconego mieszkalnictwu Realizacja kolejnego już 6 badania socjodemograficznego Osób Bezdomnych w ramach projektu finansowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Zarejestrowanie działalności gospodarczej przy Pomorskim Forum To już drugi rok realizację strategicznego projektu 1.18 Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej w zakresie standaryzacji pracy z bezdomnymi, ma on charakter ogólnopolski i jest projektem systemowym. W chwili obecnej pracuje w nim 12 osób. W ubiegłym roku zakończyliśmy realizację projektu PULS skierowanego do Członków Pomorskiego Forum. Udało nam się po raz kolejny zrealizować badania socjodemograficzne w woj. pomorskim jak również ogólnopolskie badanie dotyczące kondycji mieszkalnictwa. W ramach zarejestrowanej działalności gospodarczej aktywnie poszukujemy możliwości wzmocnienia finansowej stabilności Fundacji. Niniejszy dokument jest podsumowaniem całorocznej pracy Pomorskiego Forum. Zgodnie z ideą przyjętą w zeszłorocznym sprawozdaniu, struktura dokumentu została oparta na kluczowych obszarach rozwoju, wyznaczonych przez Strategię. Dodatkowo zawiera on informacje związane z naszą działalnością takie jak projekty, współpraca zagraniczna czy podsumowanie Roku tematycznego. Rozwój Instytucjonalny W wymiarze rozwoju instytucjonalnego rok 2011 stał pod znakiem porządkowania kwestii formalnych i finansowych. Na koniec 2010 roku Rada Fundacji zleciła przeprowadzenie audytu finansowego za rok 2010 (był to pierwszy audyt w Fundacji). Wyniki niniejszego audytu pozwoliły sformułować szereg rekomendacji o charakterze formalnym. W kontekście niniejszego audytu usprawniono mechanizmy i procedury działania organów Fundacji Rady i Zarządu. Wprowadzono szereg nowych regulacji m.in. zasady odbywania i rozliczania delegacji krajowych w Fundacji PFWB (1.2011) oraz Regulamin pracy Biura PFWB (4.2011). W kwietniu 2011 Zarząd wypowiedział umowę o pracę dotychczasowej koordynator finansowej PFWB. W czerwcu 2011 roku wprowadzono zmiany w statucie Fundacji PFWB (inny sposób reprezentacji, wprowadzenie zapisów o działalności gospodarczej). 19.07.2011r. Fundacja PFWB uzyskała wpis do rejestru przedsiębiorców i rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej. Decyzja o rozpoczęciu niniejszej działalności podyktowana została potrzebą budowania kapitału finansowego i generowania zysku na potrzeby Fundacji. Pod koniec 2011 roku Rada Fundacji na wniosek Zarządu podjęła decyzję o realizacji kolejnego audytu finansowego, który obejmie cały okres funkcjonowania Fundacji 2007-2010r. 7
Wyniki audytu znane będą na początku roku 2012. W 2011 roku Fundacja przygotowała i złożyła wiele aplikacji projektowych MPiPS, Fundusz Inicjatyw Obywatelskich, Urząd Marszałkowski, PO KL 5.4.2, Urząd Marszałkowski niestety dofinansowanie otrzymały jedynie projekty do MPiPS oraz Urzędu Marszałkowskiego. Odbyło się 7 spotkań Rady Fundacji, 10 spotkań Zarządu Fundacji. 24 marca 2011 roku w Sopocie odbyło się Walne Zgromadzenie członków Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności. Podczas ostatniego Walnego Zgromadzenia Członków PFWB dokonano bieżącej sprawozdawczości z rocznej pracy i Forum przyjęto nowe organizacje członkowskie: 1. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Bytowie 2. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Chojnicach 3. Gminno-Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gniewie 4. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Malborku 5. Gminno-Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowym nad Wisłą 6. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Redzie 7. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wejherowie 8. Pomorska Rada Osób Bezdomnych W chwili obecnej nasze partnerstwo liczy 41 organizacji członkowskich. Zostały wybrane również nowe Władze Pomorskiego Forum, zmienił się skład osobowy Prezydium. Skład Prezydium a jednocześnie Rady Fundacji: Mieczysław Wacławski Przewodniczący Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta Koło Grudziądzkie Wiesława Pacholczyk Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Rumia Bogdan Palmowski Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne Gdynia Zdzisława Ługowska Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Sopot Jan Mąkosa Stowarzyszenie na rzecz Bezdomnych Dom Modlitwy Agape Skład Zarządu Fundacji Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności Poniżej przedstawiamy uproszczoną strukturę organizacyjną, która ilustruje relacje i zależności w Forum. 8
Badania Rok 2011 podobnie jak poprzedni w obszarze badań minął pracowicie i owocnie. Na początku roku zespół badawczy opracowywał metodologię realizacji badania dotyczącego diagnozy bezdomności i funkcjonowania systemu pomocy ludziom bezdomnym na zlecenie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Koszalinie w ramach projektu Wektor Zmian. Forum w oparciu o zaproponowaną metodologię w lipcu zrealizowało dla Koszalina diagnozę lokalnej bezdomności, a także funkcjonowania systemu pomocy ludziom bezdomnym. Diagnoza miała charakter wielowymiarowy, od realizacji wywiadów z osobami bezdomnymi i zagrożonymi bezdomnością do analizy oficjalnych dokumentów. Równocześnie przeprowadzano wywiady z osobami ważnymi dla systemu pomocy, a także badano dokumenty programowe wyznaczające kierunki polityki miasta wobec problematyki bezdomności. Analizowano również sprawozdania i inne dokumenty mówiące o skali udzielanej przez miasto pomocy. Całe badanie podzielone było na trzy zadania: I dotyczyło diagnozy bezdomności i zagrożenia (realizowano tu wywiady z osobami zagrożonymi i bezdomnymi). Zadanie II koncentrowało się wokół określanie skali i jakości współpracy między pod-miotami tworzącymi system pomocy ludziom bezdomnym. Natomiast zadanie III polegało na określeniu luk i braków w funkcjonowaniu systemu pomocy ludziom bezdomnym. Zadanie I i III realizowane było przez Pomorskie Forum, natomiast zadanie II realizowało Prepost Consulting (Alicja Zajączkowska). 9
Już w wakacje rozpoczęły się prace nad opracowaniem metodologii i narzędzia badawczego związanego z Badaniem Kondycji Mieszkalnictwa Społecznego. Jesienią do miast powyżej 50 tyś mieszkańców zostały rozesłane ankiety, które pod koniec roku zostały zebrane, podstawie opracowania analizy wyników powstał raport. Dzięki badaniu zamierzamy odtworzyć tendencję zmian w mieszkalnictwie w kraju. Zebraliśmy dane dotyczące trzech ostatnich lat (2008, 2009 i 2010). Pytanie o sytuację w tym okresie pozwoli nakreślić tendencję, kierunek, w którym zmienia się kondycja mieszkaniowa największych polskich miast. Na początku jesieni rozpoczęły się także prace nad narzędziem do kolejnego badania socjodemograficznego w woj. Pomorskim oraz działania przygotowujące realizację badania. Zostały pozyskane patronaty honorowe, wysyłka informacji do Służb Więziennych, Straży Granicznej, Policji, Szpitali, Straży Miejskiej. Na potrzeby badania została opracowana i wydrukowana specjalna broszura jak realizować badania socjodemograficzne. Broszura ma charakter edukacyjny jak również promocyjny. W ciągu jednego dnia i jednej nocy (9-10 grudnia), około 500 osób starało się dotrzeć do wszystkich osób bezdomnych z województwa pomorskiego. Działanie te koordynowało 23 koordynatorów powiatowych, a w akcję włączone było wiele organizacji, pracownicy socjalni, policjanci, strażnicy miejscy, straż graniczna, straż ochrony kolei, wolonrariusze, pracownicy organizacji pozarządowych, służba więzienna, pracownicy służby zdrowia. Odwiedzone zostały osoby przebywające w miejscach niemieszkalnych, schroniskach, noclegowniach, zakładach karnych oraz ośrodkach służby zdrowia, gdzie z każdą z badanych osób przeprowadzony został wywiad kwestionariuszowy. Łącznie przebadano 2895 osób bezdomnych, jest to największa liczba osób bezdomnych, do których udało się dotrzeć w historii badań socjodemograficznych (6 badanie). Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności współpracowało z Głównym Urzędem Statystycznym w zakresie spisu osób bezdomnych w Polsce w 2011 roku. Spis osób bezdomnych realizowany był w ramach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 zgodnie z wytycznymi zawartymi w ustawie o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2011 roku (Dz. U. z 26.03.2010, Nr 47, poz. 277.). Zgodnie z zasadami spisu opracowanymi przez GUS oraz PFWB (Zasady spisywania osób w obiektach zbiorowego zakwaterowania i osób bezdomnych oraz Wytyczne dla osób realizujących spis osób bezdomnych w miejscach niemieszkalnych gminnych biur spisowych, liderów gminnych i rachmistrzów) spisem powszechnym objęte zostały osoby bezdomne pierwszej kategorii oraz drugiej kategorii: a) Bezdomność pierwszej kategorii bez dachu nad głową b) Bezdomność drugiej kategorii osoby zamieszkujące ośrodki zbiorowego zakwaterowania (ozz-61). W dniach 15 i 16 kwietnia rachmistrze spisywali osoby bezdomne przebywające w miejscach niemieszkalnych. Spis rozpoczął się o godzinie 14:00 w piątek, a zakończył się o 10:00 w sobotę. Rachmistrze, generalnie, nie spisywali między 22:00 a 6:00. Rachmistrze pracowali we współpracy z Policją (zapewniała im bezpieczeństwo), pomocą społeczną (dostarczała wiedzy na temat miejsc przebywania osób w miejscach niemieszkalnych). Pierwsze po spisowe informacje mówią, że w kraju spisano niespełna 10 tys. osób bezdomnych przebywających w miejscach niemieszkalnych. W tym w województwie pomorskim nieco ponad 800 osób. 10
Edukacja Na wiosnę zrealizowane zostało szkolenie dla organizacji członkowskich pt: Praca z trudnym klientem. Uczestnikami szkolenia byli przedstawiciele organizacji członkowskich, którzy mają niewielki staż pracy z osobami bezdomnymi, w szkoleniu uczestniczyło 25 osób. Prowadzącymi szkolenie była trenerka zewnętrzna Pani Edyta Rudzka-Kuźmińska. W czasie wizyty w Bytowie 6-7.10.2011r, odbyło się normalnymi działaniami szkolenie z pierwszej pomocy dla członów PFWB. Szkolenie trwało dwa dni, wszyscy uczestniczący mieli możliwość przećwiczenia reanimacji na Ani (mamy nadzieję że nie doznała większego urazu po kontakcie z nami), poznaliśmy procedury zachowania w czasie wypadków, oparzeń, złamań. Wszyscy jak jeden druh możemy powiedzieć, nie boimy się już ratować. Wiosną na zlecenie Dolnośląskiego Ośrodka Polityki Społecznej zorganizowana została wizyta studyjna dla pracowników sektora pomocy społecznej. Tym razem odwiedziło nas 25 osób, które miały okazję odwiedzić placówki członków Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności m.in. Noclegownię i schronisko Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta, Centrum Usług Socjalnych i Wsparcia Stowarzyszenia Pomocy Potrzebującym Dom Modlitwy Agape. Uczestniczyli oni również w warsztatach z zakresu tworzenia i funkcjonowania partnerstw lokalnych oraz streetworkingu. Wiosną również odbyła się bezpłatna wizyta dla pracowników pomocy społecznej w ramach projektu PULS. Uczestnicy wizyty również odwiedzili placówki należące do organizacji członkowskich Forum oraz uczestniczyli w konferencji podsumowującej projekt PULS. Wizyta przyczyniła się do uzyskania praktycznej wiedzy związanej z wypracowanym dorobkiem całego Forum poprzez bezpośredni kontakt z przedstawicielami organizacji członkowskich PFWB. Program wizyty studyjnej uwzględniał zarówno ogólne informacje na temat struktury funkcjonowania platformy współpracy, a także zawierał konkretne przykłady dorobku ponad dziesięciu lat współpracy pomorskiego partnerstwa. W ramach wymiany doświadczeń zorganizowana została wizyta studyjna do Centrum Treningu Umiejętności Społecznych. CTUS to miejsce, w którym osoby eksmitowane mają szansę na poukładanie swoich spraw i powrót do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Pierwsi beneficjenci przebywają tu od kwietnia 2011. CTUS jest prowadzony w ramach projektu TPBA k. Gdańskiego. 27-28 maja br. na zaproszenie Mieczysława Wacławskiego, Towarzystwa Pomocy im. Św Brata Alberta koło Grudziądzkie odbyło się spotkanie Forum w Smętowie Granicznym. W spotkaniu uczestniczyło ok. 30 osób. Na spotkaniu była okazja dowiedzieć się, czym jest wypalenie i jak sobie z nim radzić. Jednakże spotkanie w Smętowie Granicznym było odpowiedzią zgłaszane zapotrzebowanie na wspólne, luźne spotkanie. Wszyscy spotkaliśmy się na drobnym poczęstunku w schronisku w Smętowie Granicznym. Stamtąd przenieśliśmy się przepięknego zakątka, gdzie mieliśmy krótkie warsztaty dotyczące wypalenia zawodowego. Po warsztatach był czas na grillowanie. 11
Każdy mógł zjeść przepyszną karkówkę, kiełbaskę, kaszankę i nie tylko :). Niezapomnianym daniem dnia pozostanie jednak pieczone prosie. Biesiadowanie przy grillu trwało do późnych godzin nocnych. 6 października 2011 r. spotkaliśmy się w Bytowie w Ośrodku Profilaktyki i Edukacji. Po uroczystym przywitaniu członków przez Burmistrza Bytowa Pana Ryszarda Sylkę pierwsza część spotkania poświęcona została wymianie wiedzy i doświadczeń między członkami PFWB a także przygotowania organizacji i instytucji do sezonu zimowego. Zapoznamy się ze specyfiką pracy i problemami związanymi z bezdomnością na terenie Bytowa. Poruszaliśmy także bieżące problemy związane z bezdomnością na terenie całego województwa. W drugiej części spotkania członkowie grupy eksperckiej ds. badań przedstawili koncepcję i metodologię tegorocznych badań socjodemograficznych. Na zakończenie tej części wizyty w Bytowie odwiedziliśmy Centrum Integracji Społecznej, ogrzewalnię oraz mieszkania socjalne. Komunikacja Społeczna W ramach komunikowania się z otoczeniem, dzielenia się dorobkiem Forum organizuje spotkania, seminaria i konferencje. W ramach roku tematycznego przeprowadzono cztery seminaria tematyczne poświęcone mieszkalnictwu w różnych kontekstach: 3 marca 2011 - Mieszkalnictwo a wychodzenie z Bezdomności w Starogardzie Gdańskim 9 czerwca 2011 - Mieszkalnictwo a zapobieganie Bezdomności w Wejherowie. 8 września 2011 - Model schodkowy a model najpierw mieszkanie za i przeciw w Gdańsku. 24 listopada 2011 - Ekonomiczne aspekty systemu zabezpieczenia zakwaterowania i schronienia ludziom bezdomnym w Słupsku. 12
Została zachowana tradycyjna polityka organizowania ich za każdym razem w innej miejscowości województwa. Taka strategia wypływa z przekonania, że jest to dobry sposób na zwiększenie dostępności seminariów ponadto stwarza to możliwość zaangażowania się lokalnych środowisk w organizowanie wydarzeń. Stworzenie warunków do angażowania różnych podmiotów, środowisk, specjalistów przygotowywanie, a także ułatwienie uczestnictwa szerokiemu spektrum specjalistów sprzyja tworzeniu się fermentu owocującego niekonwencjonalnym, przekraczającym utarte ramy myślenia sposobem postrzegania problematyki. Tym razem ze względu na ciekawą tematykę, wrześniowe seminarium odbyło się w Gdańsku by umożliwić w nim udział jak największej ilości członków. Pod koniec maja zorganizowaliśmy konferencję podsumowującą 2010 r. kiedy to tematem rocznym była praca socjalna. Konferencja odbyła się pod zaczepnym tytułem, Co z tą pracą socjalną?. Podczas konferencji głos zabrali praktycy, którzy wspólnie z moderatem dyskutowali na temat świadczonej przez nich pracy socjalnej oraz naukowcy, którzy komentowali wyniki badania, jakości pracy socjalnej w woj. Pomorskim. Niewątpliwie bardzo istotnym wydarzeniem była również dwudniowa międzynarodowa konferencja Wokół Bezdomności Standardy Usług, zorganizowana pod koniec czerwca 2011 r. Konferencja to dotyczyła bezdomności w Polsce i w Europie oraz przedstawieniu wypracowanego Gminnego Standardu.. Konferencja przyniosła możliwość wymiany wiedzy i doświadczeń w zakresie procesu tworzenia i implementacji ram systemowych gwarantujących odpowiedni poziom, jakości usług dla ludzi bezdomnych w różnych krajach europejskich. Ważnym kanałem komunikacyjnym oprócz naszej platforma internetowa, która dalej była ulepszana i modyfikowana, aby jak najefektywniej spełniać swoją funkcję jest portal społecznościowy Facebook, na którym Pomorskie Forum posiada swój profil. W tym roku rozpoczęliśmy zmianę jego dotychczasowy bardzo oficjalny wizerunku na bardziej przyjazny ludziom i mniej oficjalny, czy udało się nam pozostawiamy waszej ocenie. Polityka Społeczna W sferze polityki społecznej Forum głównie skupiło się na podsumowaniu poprzedniego tematu rocznego Praca socjalna, także realizacji obecnego Mieszkalnictwo. Zorganizowano dwa spotkania ze służbami wojewódzkimi dotyczące koordynacji pomocy ludziom bezdomnym w okresie zimowym 2010/2011 29 marca oraz 13 grudnia 2011r. Spotkania pokazały, jak ważna jest kwestia wymiany wiedzy doświadczeń między służbami, aby lepiej koordynować pomocy interwencyjną wobec ludzi bezdomnych. a i 13
Forum wspólnie ze służbami wojewódzkimi w 2011 roku opracowało - Procedurę zintegrowanego postępowania w przypadku ujawnienia osoby bezdomnej w miejscu niemieszkalnym lub publicznym w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia. W trakcie spotkań ze służbami pojawiła się inicjatywa opracowania ogólnych wytycznych wojewódzkich dla Policji, Straży Gminnej, Służby Zdrowia i Pomocy Społecznej. Próbę ich opracowania podjęła Grupa Polityki Społecznej PFWB. Dokument został nazwany "Procedura zintegrowanego postępowania w przypadku ujawnienia osoby bezdomnej w miejscu niemieszkalnym lub publicznym w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia". Opracowano także 3 procedury - dla Policji i Straży Gminnej, Służby Zdrowia i Pomocy Społecznej. Dodatkowo przygotowano wzór - zaświadczenia oceny stanu zdrowia osoby bezdomnej wystawiane przez Pogotowie Ratunkowe, Szpitalny Oddział Ratunkowy lub inną placówkę Służby Zdrowia na potrzeby Policji, Straży Miejskiej czy Podmiotów Pomocy Społecznej. Opracowana procedura ma wesprzeć instytucje i organizacje pracujące z ludźmi bezdomnymi w ratowaniu życia i zdrowia ludzi bezdomnych. Mamy nadzieję, że wszystkie służby z całego województwa będą ją wdrażały. W 2011 odbyło się 8 spotkań Grupy Polityki Społecznej składającej się ze specjalistów z całego woj. pomorskiego. W ramach ustalonego roku tematycznego 2011 Mieszkalnictwo grupa pracowała nad następującymi zadaniami: Weryfikacja standardów mieszkalnictwa. Opracowanie katalogu dobrych praktyk w zakresie mieszkalnictwa. Monitorowanie działalności grupy eksperckiej w zakresie mieszkalnictwa w ramach projektu 1.18 tzw. Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności. Przygotowanie merytorycznego zaplecza do realizacji seminariów regionalnych. Przygotowanie wizyt studyjnych w placówkach pod kątem mieszkalnictwa. PFWB przygotowało apel do Premiera RP o prawa Ludzi Bezdomnych!!! 14 kwietnia został ustanowiony dniem ludzi bezdomnych, korzystając z tej okazji środowisko organizacji pozarządowych, instytucji i osób zainteresowanych problemem bezdomności złożyło na ręce Prezesa Rady Ministrów Pana Donalda Tuska, APEL w sprawie rozpoczęcia prac nad zintegrowanym planem rozwiązywania problemu bezdomności w Polsce. Apel ten jest kolejną próbą zwrócenia uwagi polityków, osób rządzących na problem bezdomności i wykluczenia społecznego, który ma miejsce w Polsce. W naszym kraju problem i skala bezdomności są nieznane, szacuje się, że osób dotkniętych problemem bezdomności jest od 40 do 80 tysięcy. Instytucje europejskie, w tym Komisja UE i Parlament Europejski, zwracają uwagę krajów członkowskich, w tym i Polsce na konieczność tworzenia krajowych strategii i programów walki z bezdomnością. Inicjatorzy Apelu przypominają o nieuregulowanej jak dotąd sprawie stworzenia krajowego systemu walki z bezdomnością. Istniejące w Polsce regulacje prawne i systemowe stanowią zaledwie stanowią elementy niezintegrowanej polityki społecznej, faktycznie bardziej zorientowanej na dostarczanie interwencyjnej i doraźnej pomocy ludziom bezdomnym, niż na zapobieganie i rozwiązywanie problemu bezdomności. Sygnatariusze apelu zwrócili się do Pana Premiera o zainicjowanie prac, powołanie zespołu eksperckiego w celu ustanowienia zintegrowanego planu rozwiązywania problemu bezdomności w Polsce. 14
Wypracowano również Stanowiska strategiczne Forum wobec następujących zagadnień. Stanowisko wobec włączenia problematyki ubóstwa i wykluczenia społecznego, w tym bezdomności i wykluczenia mieszkaniowego do Krajowego Programu Reform Wspólne stanowisko wobec włączenia problematyki migracji i bezdomności w zakres programowy polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej Stanowisko Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności w sprawie tworzenia osiedli kontenerowych Uwagi do Programu wspierającego powrót osób bezdomnych do społeczności Największe zaangażowanie PFWB w działania związane z polityką społeczną powiązane było z realizacją projektu systemowego, gdzie realizowano prace nad Modelem Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności, który zawiera standardy w 6 obszarach: Streetworkingu Pracy Socjalnej Mieszkalnictwa i pomocy doraźnej Zdrowia Zatrudnienia i edukacji Partnerstw Lokalnych W czerwcu zakończono prace nad modelem i standardami, a we wrześniu Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej warunkowo je zatwierdziły do realizacji w pilotażu. Pomorska Rada Osób Bezdomnych Pomorska Rada Osób Bezdomnych ( PROB) rozpoczęła swoją działalność w 2009 r., od początku jej istnienia Forum wspierało ją merytorycznie i infrastrukturalnie. Rada aktywnie angażowała się w działania podejmowane przez Forum, uczestniczyła w projekcie Werbel Demokracji (2009), spotkaniach grupy ds. polityki, seminariach, konferencjach i innych przedsięwzięciach. W 2010 r. PROB postanowiła sformalizować swoje prace i zawiązać stowarzyszenie o tej samej nazwie. Proces rejestracji stowarzyszenia nie obył się bez przeszkód, zakończył się na początku 2011 r. PROB w ubiegłym roku wydała 4 numery PROBÓWKI (marzec, lipiec, listopad, grudzień). Od wiosny 2010 PROB prowadził stołówkę dla osób bezdomnych w Sopocie, dzięki wsparciu prywatnego przedsiębiorcy, niestety w 2011 stołówka została zamknięta. 15
Projekty Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności. Projekt jest realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, należy do priorytetu I Zatrudnienie i integracja społeczna, w jego ramach stanowi działanie 1.2 Wspieranie systemowe instytucji pomocy i integracji społecznej. Instytucją wdrażającą projekt jest Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, natomiast samo zadanie finansowane jest w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego i należy do grupy projektów systemowych, to znaczy realizowanych przez jednostki administracji publicznej i jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych. W nomenklaturze Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich projekt nosi oznaczenie 1.18 i nazwę: Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej, jest zbiorem 5 zadań: zadanie 1 zadanie 2 zadanie 3 zadanie 4 zadanie 5 Zarządzanie projektem Standardy Instytucji i Usług Pomocy Społecznej Standardy Pracy Socjalnej Gminny Standard Wychodzenia z Bezdomności Standardy Informatyzacji Instytucji Pomocy i Integracji Społecznej Działania realizowane w poszczególnych zadaniach skupiają się na różnych obszarach pomocy społecznej. Drugie, to w dużej mierze prace analityczno-badawcze obejmujące diagnozę i charakterystykę stanu struktur pomocy społecznej. Trzecie zadanie obejmuje opracowanie, przetestowanie i wprowadzenie do praktyki pracy pracowników socjalnych standardu środowiskowej pracy socjalnej w środowiskach marginalizowanych. Zadanie czwarte to opracowanie modelu Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności realizowanego przy udziale sześciu partnerów pozarządowych. Ostatnie piąte ma na celu wzmocnienie jednostek organizacji pomocy społecznej w zakresie narzędzi informatycznych. Osobnym, pierwszym zadaniem, jest harmonijne zarządzenie całym projektem. Schemat realizacyjny każdego z zadań jest podobny: Partnerami w ramach projektu są: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich (lider), Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności, Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta, Zarząd Główny, Związek Organizacji Sieci Współpracy BARKA, Stowarzyszenie MONAR, Caritas Diecezji Kieleckiej, Stowarzyszenie OTWARTE DRZWI. 16
Rok 2011 w projecie systemowym to: Zakończenie fazy modelu okres trwania fazy - lipiec 2010 kwiecień 2011 Działania fazy modelu były głównie nakierowane na wypracowanie Gminnych Standardów Wychodzenia z Bezdomności oraz stworzenie Podręcznika Streetworkera Bezdomności. Wypracowanie Gminnych Standardów Wychodzenia z Bezdomności (uspójnienie i stworzenie ogólnopolskich modeli, metod i standardów w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności) nastąpiło poprzez: Działania grup eksperckich w sześciu tematach (streetworking, praca socjalna, mieszkalnictwo, edukacja i aktywizacja zawodowa, zdrowie, partnerstwa lokalne) przygotowujących katalog rozwiązań w tych obszarach. Działalność Zespołu Badawczego w wyżej wymienionych obszarach, połączoną z realizacją prac badawczych i przygotowaniem ekspertyz/raportów w tym zakresie. Prowadzenie współpracy międzynarodowej w wyżej wymienionych obszarach tematycznych (wizyta studyjne zagraniczne). Prowadzenie debat tematycznych w obszarach streetworking, praca socjalna, mieszkalnictwo, edukacja i aktywizacja zawodowa, zdrowie, partnerstwa lokalne, mających na celu konsultacje wypracowanych rozwiązań. Prace nad wypracowaniem Gminnych Standardów Wychodzenia z Bezdomności toczyły się przez 10 miesięcy od lipca 2010 do kwietnia 2011 roku w ramach grup eksperckich, równolegle w sześciu grupach tematycznych: ds. zdrowia, ds. zatrudnienia oraz edukacji, ds. mieszkalnictwa i pomocy doraźnej, ds. pracy socjalnej, ds. partnerstw lokalnych oraz ds. streetworkingu. Równolegle do prac grup eksperckich, w analogicznych obszarach tematycznych, toczyły się prace zespołu badawczego. Głównym zadaniem zespołu badawczego było ustalenie ram metodologicznych i wypracowanie wytycznych dla realizacji diagnoz lokalnych, które będą realizowane na terenie działania 32 partnerstw wybranych do udziału w fazie edukacyjno-szkoleniowej. Zespół określił także swoją rolę podczas realizacji diagnoz lokalnych i zaplanował proces realizacji diagnoz w gminach. Dodatkowo zespół badawczy opracował koncepcję badań rezultatów pilotażu. Bardzo ważnym elementem tej fazy była zorganizowana przez PFWB we współpracy partnerów Zadania 4 międzynarodowa konferencja: Wokół Bezdomności Standardy Usług. Na dwudniową konferencję 28-29.06.2011r. do Gdańskiego Hotelu Scandic przyjechali tłumnie przedstawiciele wszystkich obszarów działań związanych z bezdomnością w Polsce - przedstawiciele samorządów, Regionalnych Ośrodków Polityki Społecznej, Urzę-dów Wojewódzkich, Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, Ośrodków Polityki Społecznej, NGOsów oraz goście i prelegenci z Europy 17
Rozpoczęcie fazy edukacyjnej połączonej z konkursem do pilotażowego wdrażania Modelu GSWB Partnerstwa lokalne wdrażające pilotażowo standardy zostały wyłonione w ramach specjalnego Konkursu Ogłoszonego przez CRZL 05.05.2011. Lista rankingowa Partnerstw zakwalifikowanych do I etapu została opublikowana 06.09.2011. Upowszechnianie informacji o konkursie nastąpiło poprzez Konferencje Regionalne Otwierające - promujące konkurs na pilotaż wśród gmin. Konferencje regionalne zrealizowane zostały w lutym - marcu 2011, każdy z partnerów zrealizował po jednej konferencji według klucza regionalnego (łącznie 5 konferencji - jedna konferencja na 3 województwa, w jednym wypadku na 4 województwa). Za przygotowanie merytoryczne tych pięciu konferencji odpowiedzialni byli Partnerzy projektowi, według klucza regionalnego (Barka województwo zachodnio-pomorskie, lubuskie, wielkopolskie; TPBA ZG województwo dolnośląskie, opolskie, śląskie; CARITAS województwo świętokrzyskie, małopolskie, podkarpackie; MONAR województwo lubelskie łódzkie, podlaskie; STOWARZYSZENIE OTWARTE DRZWI województwo mazowieckie; PFWB województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie). W ramach I etapu konkursu na Pilotażowe Wdrażanie Modelu GSWB zostało zakwalifikowanych 30 partnerstw Lokalnych. W ramach przygotowywania Partnerstw Lokalnych do wdrażania elementów GSWB, gminy te zostały objęte wsparciem poszczególnych Partnerów. Każdy Partner, poprzez pracę opiekunów merytorycznych partnerstwa lokalnego, obejmie wsparciem partnerstwa, według klucza regionalnego. PFWB objęło wsparciem następujące województwa: pomorskie, kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie. Woj. pomorskie Woj. kujawsko -pomorskie Gdańsk Słupsk Świecie Nowe Włocławek Opiekunami z ramienia PFWB zostali wybrani w drodze konkursu: Karolina Weiner, Dominik Kwiatkowski i Tomasz Maruszak. Każde z partnerstw po za opieką w postaci Opiekuna przeszło kompleksowe szkolenie z Modelu GSWB, w czasie 6 dniowych warsztatów, podczas Przedstawiciele Partnerstw Lokalnych zostali kompleksowo przeszkoleni z Modelu GSWB. Dodatkowym obszarem oddziaływania na Partnerstwa Lokalne objętym wsparciem w Fazie Diagnozy, są Diagnozy Lokalne wykonane przez Zespół Badawczy zrealizowane przy współpracy Opiekunów Merytorycznych i przedstawicieli Partnerstw Lokalnych. Diagnoza obejmuje m.in. opis zasobów, możliwości oraz diagnozę sytuacji związanej z bezdomnością na terenie gminy, na której będą wdrażane planowane rozwiązania. PFWB zleciło przeprowadzenie 5 Diagnoz Lokalnych. Każda z przeprowadzonych diagnoz rysuje wielowymiarowy obraz lokalnej polityki i praktyki wobec bezdomności. 18
Czytelnik może się zapoznać z obrazem działania systemu w Gdańsku, Słupsku, Włocławku, Świeciu oraz Nowym. Każdy z dokumentów zawiera analizę statystyk, dokumentów oficjalnych dotyczących gminy, tak uzyskany obraz wzbogacony jest o opinie kluczowych osób w gminie (analiza pogłębionych wywiadów indywidualnych). Ważnym elementem jest prezentacja wyników badania kwestionariuszowego zrealizowanego z osobami bezdomnymi. Całość podsumowują syntetyczne wnioski oraz rekomendacje dotyczące możliwych zmian w lokalnym systemie. Mam nadzieję, że Partnerstwa Lokalne dzięki powyższym Diagnozom Lokalnym otrzymają pełną wiedzę na temat problemu bezdomności na ich terenie. W ramach tej fazy zrealizowana została kampania edukacyjno-informacyjna przede wszystkim dla wstępnej grupy pilotażowej partnerstw lokalnych. Faza ta zostanie wykorzystana również do rozpowszechnia idei Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności. Faza edukacyjno-informacyjna będzie również poświęcona tematyce funkcjonowania Partnerstw Gminnych. Wszystkie Partnerstwa Lokalne objęte opieką merytoryczna przez Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności i przy jego wsparciu stworzyły i przesłały oferty w ramach konkursu na II etap Pilotażowego Wdrażania Modelu GSWB. Rok 2011 w projekcie Standardy w Pomocy to również publikacje, w ubiegłym roku w ramach prac zostały wydane dwie długo wyczekiwane pozycje. Informacja na ich temat w kolejnych częściach sprawozdania. Rok 2012 to II etap konkursu na pilotażowe wdrażanie modelu GSWB, praca z minimum 16 Partnerstwami Lokalnymi oraz dalsze prace nad Modelem GSWB. PULS - strategia rozwoju partnerstwa społecznego w obszarze bezdomności. Projekt skierowany jest do organizacji członkowskich Forum oraz potencjalnie nowych członków, realizujących zadania w zakresie bezdomności na terenie woj. pomorskiego. Celem głównym jest wzmocnienie, rozwinięcie potencjału i zwiększenie skuteczności naszych działań. 19
Działania projektowe były ściśle powiązana z bieżącym funkcjonowaniem Forum. 30 kwietnia 2011 r. zakończyliśmy realizację projektu PULS. Zadania w ramach projektu podporządkowane były strategicznym obszarom Forum i pomagały nam we wdrażaniu Strategii Rozwoju. Do najistotniejszych dokonań w ramach tego projektu można zaliczyć systematycznie wdrażanie Strategii oraz jej nowelizacja w 2010 r. Niewątpliwie projekt przyczynił się do wzmocnienia i rozwinięcia potencjału oraz zwiększenia skuteczności działań naszego międzysektorowego partnerstwa. W ramach projektu została uruchomiona platforma internetowa ze specjalną strefą tylko dla członków. Ukazało się osiem newslettrów skierowanych do naszych organizacji członkowskich, których zadaniem było syntetyczne zebranie najważniejszych wydarzeń w Forum oraz w jego otoczeniu. Udało się nam wydać dwa roczniki Forum. O bezdomności bez lęku, każdy z nich w ilości 1000 egzemplarzy. Przez cały czas trwania projektu spotykały się grupy eksperckie. Odbyło się: - 18 spotkań grupy ds. badań - 13 spotkań grupy ds. edukacji - 16 spotkań grupy ds. polityki Społecznej - 12 spotkań grupy ds. komunikacji Społecznej - 7 spotkań grupy ds. rozwoju instytucjonalnego. W ramach projektu zorganizowane zostały dwie konferencje podsumowujące rok tematyczny 2009 i 2010. W ramach działań edukacyjnych zorganizowanych zostało siedem szkoleń: 1. 1-3 października 2009 r. w Szarlocie k/kościerzyny Modele i standardy w obszarze bezdomności prawda i mity na temat wychodzenia z bezdomności 2. 14-16 kwietnia 2010 r. w Godętowie Innowacyjne metody pracy z osobami bezdomnymi 3. 11-13 października 2010 r. w Starych Jabłonkach Nowelizacja Strategii Rozwoju 4. 11-13 kwietnia 2011 r. w Pomlewie Praca z trudnym klientem 5. 19 stycznia 2010 r. Szkolenie z platform internetowej 6. 23 lutego 2010 r. Szkolenie z platform internetowej 7. 25 marca 2010 r. Szkolenie z platform internetowej Dodatkowo odbywały się również seminaria regionalne, których celem była wymiana doświadczeń i wiedzy, wzajemne poznanie się członków i integracja. Odbyło się siedem seminariów: 1. 29 września 2009 r. w Człuchowie 2. 15 grudnia 2009 r. w Nowym Dworze Gdańskim 3. 4 marca 2010 r. w Lęborku 4. 17 czerwca 2010 w Kartuzach 5. 23 września 2010 r. w Rumi 6. 9 grudnia 2010 r. w Tczewie 7. 3 marca 2011 r. w Starogardzie Gdańskim 20
Dbając o upowszechnianie naszego dorobku zorganizowane zostały dwie wizyty studyjne: 1. 25-27 maja 2010 r. 2. 27-29 kwietnia 2011 r. W obu wizytach udział brały organizacji i instytucje z całej Polski, wizytowały one placówki oraz instytucje prowadzone przez nasze organizacje członkowskie. Projekt PULS nastawiony był również na wsparcie struktur zarządzania Fundacją Forum, udało się zorganizować dwa Walne zgromadzenia PFWB, w okresie realizacji projektu zarząd spotkał się 18 razy a Prezydium 12 razy. Istotnymi elementami były przeprowadzona diagnoza potrzeb szkoleniowych oraz ewaluacja, która pokazuje nam, w jakim kierunku zmierza Forum. Raport ewaluacyjny sporządzony na koniec projektu potwierdza, iż udało nam się wzmocnić i rozwinąć potencjał a także zwiększyć skuteczność działań międzysektorowych. Portret zbiorowości ludzi bezdomnych w województwie pomorskim Od października 2011 do grudnia 2011 r realizowaliśmy projekt, którego celem było: stworzenie socjodemograficznego obrazu zbiorowości ludzi bezdomnych województwa pomorskiego oraz określenie skali zagrożenia bezdomnością mierzonej skalą zadłużeń lokali mieszkalnych. Udało się przeprowadzić badanie ankietowe dotyczące mieszkalnictwa społecznego. Na nasze ankiety odpowiedziało ok. 80% respondentów (miast powyżej 50 tyś mieszkańców). W ramach projektu zorganizowanych zostało dziewięć szkoleń terenowych, z realizatorami badania socjodemograficznego, szkolenia te odbyły sie w różnych częściach woj. tak, aby swoim obszarem objąć wszystkie powiaty i tak odbyły się one w: Słupsku, Rumi, Tczewie, Gdyni, Nowym Stawie, Kartuzach, Człuchowie, Lęborku. Dodatkowo odbyło się jedno szkolenie dla powiatowych koordynatorów badania w Gdańsku oraz spotkanie sprawozdawcze po badaniu. Szkolenia miały na celu przygotowanie realizatorów do badania, tak, aby było one przeprowadzony w sposób rzetelny. Uczestnicy otrzymali na nich komplet materiałów merytorycznych, który pozwolił im na pogłębienie wiedzy zdobytej na szkoleniach. Łącznie udział w nich wzięło ponad 300 osób zaangażowanych w badanie. 9 grudnia 2011 r w całym woj. Pomorskim przeprowadzone zostało już po raz kolejny badanie socjodemograficzne. W ramach projektu sfinansowany został kolejny rocznik O Bezdomności bez lęku, który upowszechnia rezultaty obu badań. Złożone projekty w ramach konkursów ogłoszonych w 2011 r. W tym roku również złożyliśmy projekt do Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Był to projekt bardzo zbliżony do składanego jesienią ubiegłego roku w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Pozostawiliśmy nawet taką samą nazwę DOM- działanie, otwartość, międzysektorowość i dotyczył on wsparcia infrastrukturalnego Fundacji. Niestety pomimo dołożenia wszelkich starań o jakoś projektu nie otrzymał on dofinansowania. 21
Latem złożyliśmy projekt do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pt; Portret zbiorowości ludzi bezdomnych w województwie pomorskim oraz osób zagrożonych bezdomnością, w ramach projektu założyliśmy realizację dwóch badań. Pierwsze z nich dotyczyło kondycji mieszkalnictwa społecznego, drugie to badanie socjodemograficzne osób bezdomnych. Udało się również zagospodarować środki finansowe na upowszechnienie rezultatów badania. Po otrzymaniu pozytywnej oceny i informacji o otrzymaniu dofinansowania już jesienią rozpoczęliśmy jego realizację. Projekt zakończył się w grudniu 2011r. Publikacje Wydaliśmy kolejny numer rocznika Forum. O Bezdomności bez lęku. Zdominowany jest on zgodnie z rokiem tematycznym zagadnieniami silnie splecionymi z pracą socjalną. Całość otwiera dość obszerny raport roczny przedstawiający dotychczasowy dorobek Forum w zakresie tematu rocznego. Zgodnie z tradycją staraliśmy się uniknąć jednej perspektywy, dlatego też na całość składa się kilka optyk. Prezentujemy materiały empiryczne, warto tu zwrócić uwagę na raporty badawcze Maciej Dębskiego. Następnie proponujemy kilka refleksji w obrębie tematu rocznego, np. tekst Dobroniegi Trawkowskiej traktujący o wadze współpracy w zmaganiach z problemem bezdomności. Czytelnik znajdzie również zapisy rozmów z praktykami zajmującymi się terapią uzależnień, a także opisy kilku pomorskich praktyk pracy z ludźmi bezdomnymi. Całość zamyka się w pięciu rozdziałach, a każdy z nich poprzedzony jest lapidarium Izabeli Malik. Publikacja, jak co roku, jest urozmaicona grafikami Marka Kłuska. W 2011 udało się również opublikować broszurę krótki materiał opisujący ponad dziesięcioletnie doświadczenie Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności w zakresie realizacji socjodemograficznych badań profilu osób bezdomnych. Jako organizacja działająca na rzecz osób nieposiadających własnego domu dzielimy się najważniejszą wiedzą dotyczącą liczenia osób bezdomnych, pragniemy rozpropagować ideę spisu metodą pomorską w innych województwach ( ) Gorąco zachęcamy do lektury treści zawartych w materiale. Rok 2011 w projekcie Standardy w Pomocy to również publikacje, w ubiegłym roku w ramach prac zostały wydane dwie długo wyczekiwane pozycje. Raport z fazy diagnozy łącznie pracowało nad nią niemal 100 ekspertów z różnych sektorów oraz badaczy z całej Polski. Niniejszy raport jest pierwszym zbiorowym opracowaniem tak kompleksowo podsumowującym kilkunastoletnie funkcjonowanie systemu polityki społecznej wobec zjawiska bezdomności. W ramach diagnozy skatalogowane zostały istniejące dzisiaj doświadczenia, formy pomocy oraz programy w zakresie streetworkingu, pracy socjalnej, mieszkalnictwa i zakwaterowania, pomocy doraźnej, zdrowia, partnerstwa, a także rynku pracy i edukacji. 22
Zebrane, uspójnione i przeanalizowane zostały istniejące i realizowane w Polsce filozofie, modele, metody i standardy w zakresie rozwiązywania problemu bezdomności. Całość raportu obejmuje nie tylko problematykę integracji społecznej ludzi bezdomnych, ale także zagadnienie interwencji oraz prewencji bezdomności, jako niezbędnych elementów systemu rozwiązywania problemu bezdomności. ( ) Zadanie realizowane jest przez partnerstwo sześciu dużych, doświadczonych organizacji pozarządowych, które reprezentują szerokie spektrum poglądów, metod pracy z ludźmi bezdomnymi. Prócz zaangażowania partnerów z trzeciego sektora podkreślenia wymaga fakt włączenia w prace licznego grona ekspertów sektora publicznego zajmujących się tą problematyką, a także środowiska badaczy. Takie podejście stanowi praktyczny przykład partycypacyjnego rozumowania, to znaczy angażowania środowisk znajdujących się możliwie blisko problemu (praktyków i teoretyków) w prace zmierzające do tworzenia katalogu działań składających się na różnorodne ścieżki wychodzenia z bezdomności. Natomiast drugą publikację Problem bezdomności w Polsce opracowaną przez Zespół Badawczy należy traktować z jednej strony, jako swoistego rodzaju teoretyczne spojrzenie na problem bezdomności w Polsce, z drugiej zaś jako bezpośredni wstęp do treści zawartych w poszczególnych raportach grup eksperckich: ds. zdrowia, pracy socjalnej, streetworkingu, zatrudnienia i edukacji, partnerstw lokalnych oraz mieszkalnictwa. Swoim zasięgiem diagnoza ta dotyka problemów, które nie były podejmowane przez żadną z wyżej wymienionych grup, proponując poruszanie się w obszarze bezdomności na nieco innym poziomie. (...) Treści spisane przez poszczególnych autorów nie wyczerpują problematyki. Cyklicznie w ramach obu projektów (GSWB oraz PULS) ukazywały się newslettery, mówiące o tym co dzieje się w PFWB oraz ułatwiające komunikację między partnerami w projekcie GSWB. Dodatkowo w ramach projektu GSWB ukazuje się również biuletyn informacyjny, skierowany jest do środowiska osób zainteresowanych pomocą ludziom bezdomnym.. 23
Współpraca zagraniczna Pomorskie Forum podobnie do lat ubiegłych prowadziło szeroką współpracę zagraniczną, głównie z FEANTSA (Europejska Federacja Krajowych Organizacji Pracujących z Ludźmi Bezdomnymi). Nasz przedstawiciel w Radzie Administracyjnej reprezentując polskie organizacje członkowskie FEANTSA uczestniczył w trzech spotkaniach Rady Administracyjnej (Wiedeń, Bruksela) a także w Walnym Zgromadzeniu FEANTSA (Luksemburg). 21 i 22 października 2011r. FEANTSA zorganizowała Konferencję roczną poświęconą tematowi, Jakości w usługach społecznych. Konferencja odbyła się w Luksemburgu. Była to pierwsza Europejska Konferencja na rzecz, jakości w kontekście usług w sferze bezdomności. Jej celem było dostarczenie uczestnikom przestrzeni wzajemnego uczenia się i odkrywania możliwości rozwoju europejskiego systemu, jakości usług dla ludzi bezdomnych. Wydarzenie zostało zorganizowane przez FEANTSA, przy wsparciu lokalnych partnerów Caritas Accueil etsolidarité (Konfederacja Caritas Luksemburgu) i Uniwersytet w Luksemburgu. W konferencji uczestniczyło około 300 przedstawicieli różnych organizacji i instytucji z całej Europy. Tym razem w konferencji uczestniczyło także wielu przedstawicieli polskich organizacji (CARITAS Kielce, Towarzystwo Pomocy im. Św. Brata Alberta, Stowarzyszenie MONAR, PFWB, Kamiliańska Misja Pomoc Społecznej, Pracowania Badań i Innowacji Społecznych STOCZNIA). Podczas jednego z warsztatów (Tworzenie systemu, jakości usług w sferze bezdomności: oddolne i odgórne podejście?) 24
Piotr Olech prezentował doświadczenia projektu 1.18 Tworzenie i rozwijanie standardów, jakości usług pomocy i integracji społecznej w zadaniu (nr 4) w zakresie standaryzacji pracy z bezdomnymi w tym: opracowanie modelu Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności. W okresie konferencji odbyło się jeszcze spotkanie Rady Administracyjnej FEANTSA oraz Walne Zgromadzenie Członków FEANTSA. Przedstawicielem polski w FEANTSA został Jakub Wilczek z Towarzystwa Pomocy im. Św. Brata Alberta, zastępując na tym stanowiska Piotra Olech z Pomorskiego Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności. Tym samym zakończył się ponad 4 letni mandat przedstawiciela Forum w Radzie Administracyjnej FEANTSA. Finanse Duża liczba podejmowanych, w ubiegłym roku działań, miała wpływ na finanse Forum. Największym przedsięwzięciem jest realizacja ogólnopolskiego projektu Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności, ma to swoje odzwierciedlenie w budżecie Fundacji Forum, stanowi on główne źródło przychodów. Mniejszy udział w naszym budżecie stanowiła dotacja związana z realizacją projektu PULS, który zakończył się w kwietniu 2011 roku. Udało nam się zrealizować nasze stałe działanie, jakim było wsparcie Pomorskiej Rady Osób Bezdomnych, dzięki współfinansowaniu Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego. Realizowaliśmy również zadanie publiczne finansowane przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej pt. Diagnozowanie, mierzenie i monitorowanie zjawiska bezdomności w województwie pomorskim. Przychody Dotacje Budżet Państwa EFS Środki publiczne Projekt GSWB 1 288 540,00 15% 85% Projekt PULS 115 135,28 15% 85% Projekt PROB 7 000,00 100% Projekt MPiPS 107 900,00 100% 1 518 575,28 25
Działalność odpłatna Umowa z Głównym Urzędem Statystycznym 53 500,00 Projekt WEKTOR ZMIAN Koszaliński Program Wspierania Wychodzenia z Bezdomności 88 000,00 Warsztaty specjalistyczne - umowa z Dolnośląskim Ośrodkiem Polityki Społecznej 17 950,01 Szkolenia dla organizacji członkowskich 2 500,00 161 950,01 Partycypacja w kosztach biura 3000,00 Pozostałe przychody 9 274,71 PRZYCHODY OGÓŁEM 1692 800,00 Koszty Działalność statutowa Projekt Systemowy GSWB 1 241 470,79 Projekt PULS 139 772,90 Projekt PROB 7 000,00 Projekt MPiPS 107 900,00 Pozostałe koszty 170 098,00 KOSZTY OGÓŁEM 1 666 241,69 Plany na 2012 r. Rok tematyczny pracy w PFWB zostanie poświęcony zagadnieniu współpracy międzysektorowej i międzywydziałowej w zakresie bezdomności. Zorientowanie na realizację projektu systemowego 1.18 realizacja pilotażowego wdrożenia standardów usług dla ludzi bezdomnych oraz przetestowanie Modelu Gminnego Standardu Wychodzenia z Bezdomności Rozwój działalności gospodarczej w PFWB realizacja zadań Akademii Partnerstwa Społecznego oraz Instytutu Badań nad Bezdomnością 26
Członkowie Pomorskiego Forum w 2011 r. 1. Chrześcijańskie Stowarzyszenie Dobroczynne w Gdyni 2. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego 3. Gdańska Fundacja Kultury Chrześcijańskiej im. św. Brata Alberta 4. Fundacja Edukacji Społecznej FES w Gdańsku 5. Fundacja Misja Chrześcijańska OAZA w Kościerzynie 6. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kartuzach 7. Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Słupsku 8. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Bytowie 9. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Chojnicach 10. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Człuchowie 11. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdańsku 12. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gdyni 13. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Lęborku 14. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Malborku 15. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Redzie 16. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rumii 17. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sopocie 18. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Starogardzie Gdańskim 19. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Tczewie 20. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Ustce 21. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Wejherowie 22. Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Pruszczu Gdańskim 23. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gniewie 24. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowem 25. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Nowym Dworze 26. Stowarzyszenie Abstynenckie Kaszuby 27. Stowarzyszenie św. Faustyny FIDES w Malborku 28. Stowarzyszenie HORYZONT w Słupsku 29. Stowarzyszenie Monar Pomorskie Centrum Pomocy Bliźniemu MONAR MARKOT 30. Stowarzyszenie ECCO HOMO Pomorska Rada Osób Bezdomnych 31. Stowarzyszenie na rzecz Bezdomnych AGAPE z/s w Borowy Młynie 32. Stowarzyszenie na rzecz Osób Uzależnionych i Umierających OSIEM w Bytowie 33. Stowarzyszenie PROMETEUSZ w Gdańsku 34. Stowarzyszenie ALTER-EGO 35. Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Koło Gdańskie 36. Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Koło Grudziądzkie 37. Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Koło Słupskie 38. Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Koło Koszalińskie 39. Towarzystwo Wspierania Potrzebujących Przystań 40. Uniwersytet Gdański Wydział Nauk Społecznych 41. Zarząd Rejonowy PCK w Słupsku 27
Honorowy Członek PFWB: 1. Jerzy Boczoń Członkowie indywidualni PFWB 1. Ewa Szczypior 2. Ewa Bełdowska Pracownicy Biura w 2011 r. 1. Piotr Olech Dyrektor Biura, Kierownik PFWB i Partnerstwa Pozarządowego w ramach projektu GSWB 2. Katarzyna Beldegrin Koordynator finansowy PFWB w ramach projektu GSWB 3. Elżbieta Borszcz do 4.2011 Koordynator finansowy PFWB w ramach projektu GSWB 4. Lucyna Reimann - Specjalistka finansowo-administracyjny w ramach projektu GSWB 5. Łukasz Browarczyk Specjalista ds. badań i publikacji w projekcie GSWB 6. Karolina Weiner Koordynatorka projektu PULS, koordynator innych projektów, opiekun partnerstwa lokalnego w Gdańsku w ramach projektu GSWB 7. Maciej Dębski Kierownik zespołu badawczego w projekcie GSWB 8. Paweł Janowski - Specjalista ds. Logistyki, Komunikacji i Przepływu Informacji, Upowszechniania i Promocji w projekcie GSWB 9. Adam Koszutowski do 5.2011 Ekspert- organizator w ramach projektu GSWB 10. Aleksandra Maj Główna specjalistka administracyjna i organizacyjna w projekcie GSWB 11. Rafał Stenka Animator Moderator w ramach projektu GSWB 12. Anna Wicka-Łangowska Sekretariat partnerstwa pozarządowego w ramach projektu GSWB 13. Tomasz Maruszak - opiekun partnerstwa lokalnego w Słupsku i Nowym w ramach projektu GSWB 14. Dominik Kwiatkowski - opiekun partnerstwa lokalnego we Włocławku i Świeciu w ramach projektu GSWB 28
Eksperci zatrudnieni w ramach prac grup eksperckich projektu systemowego 1.18 1. Marcin Kowalewski Ekspert w Grupie ds. Partnerstw Lokalnych 2. Wojciech Boduszyński Ekspert w Grupie ds. Zatrudnienia i Edukacji 3. Adam Koszutkowski Organizator/Ekspert w Grupie ds. Streetworkingu 4. Tomasz Maruszak Ekspert w Grupie ds. Mieszkalnictwa i pomocy doraźnej 5. Agnieszka Sawicka Ekspert w Grupie ds. Zdrowia 6. Ewa Zając Ekspert w Grupie ds. Pracy socjalnej 29
30
31
Pomorskie Forum na rzecz Wychodzenia z Bezdomności Ul. Ks. Józefa Zator Przytockiego 4 80-245 Gdańsk Tel. 58 341 17 20 32