Powiat Ostrowski Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego Ostrów Wielkopolski, dn. 12 listopada 2015 roku 1
Spis treści 1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego...6 1.1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego...7 1.2 Metodologia tworzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego...7 1.3 Konsultacje społeczne...8 2 Podstawowe dane o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego...9 2.1 Charakterystyka obszaru objętego planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego... 10 2.1.1 Powiat ostrowski... 10 2.1.2 Gminy powiatu ostrowskiego... 10 2.2 Podstawowa charakterystyka społeczno-gospodarcza... 12 2.2.1 Liczba ludności i gęstość zaludnienia... 13 2.2.2 Struktura ludności... 15 2.2.3 Bezrobocie... 17 2.3 System transportowy powiatu ostrowskiego... 19 2.4 Transport pasażerski dostępny na obszarze powiatu ostrowskiego... 21 2.4.1 Transport drogowy... 21 2.4.2 Transport kolejowy... 22 2.4.3 Transport lotniczy... 26 3 Sieć komunikacyjna... 27 3.1 Obecna sieć komunikacyjna... 28 3.1.1 Komunikacja niepowiatowa... 31 3.2 Sieć komunikacyjna na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej... 33 4 Ocena i prognoza potrzeb przewozowych... 40 4.1 Główne generatory ruchu... 41 4.1.1 Instytucje publiczne... 41 4.1.2 Placówki oświatowe... 42 4.1.3 Placówki służby zdrowia i opieki społecznej... 43 4.1.4 Obiekty sportowe, kulturalne i handlowe... 43 4.1.5 Zakłady pracy... 44 4.2 Dominujące kierunki przemieszczania się mieszkańców powiatu ostrowskiego... 46 4.3 Dojazdy do pracy... 47 2
4.3.1 Dojazdy wewnątrzpowiatowe... 47 4.3.2 Dojazdy do miejsc pracy położonych poza obszarem powiatu... 50 4.4 Zmiany potrzeb przewozowych mieszkańców powiatu ostrowskiego w zależności od czasu ich występowania... 51 4.4.1 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od dnia tygodnia... 51 4.4.2 Zmiany potrzeb przewozowych w zależności od pory dnia... 52 4.5 Zapewnienie dostępu osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego... 52 4.6 Diagnoza stanu systemu komunikacyjnego... 53 4.6.1 Ocena mieszkańców... 53 4.6.2 Diagnoza kształtu sieci komunikacyjnej... 57 4.6.3 Analiza SWOT... 63 5 Przewidywane finansowanie usług przewozowych... 65 5.1 Źródła i formy finansowania... 66 5.2 Rentowność linii komunikacyjnych... 66 6 Preferencje dotyczące wyboru środka transportu... 68 6.1 Preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu przy uwzględnieniu infrastruktury transportowej... 69 6.2 Wskaźnik motoryzacji... 69 6.3 Preferowane cechy komunikacji... 71 7 Zasady organizacji rynku przewozów... 73 7.1 Powiat ostrowski jako organizator publicznego transportu zbiorowego... 74 7.2 Przewidywany tryb wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego... 74 7.3 Przystanki komunikacyjne i dworce, których właścicielem lub zarządzającym jest powiat ostrowski... 75 8 Pożądany standard usług w przewozach o charakterze użyteczności publicznej... 77 8.1 Pożądany standard taboru obsługującego sieć komunikacyjną... 79 8.1.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych aspektów związanych z ochroną środowiska naturalnego... 79 8.1.2 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępu osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego... 80 8.1.3 Standard wyposażenia pojazdów w publicznym transporcie zbiorowym... 81 8.2 Pożądany standard infrastruktury przystankowej... 82 8.2.1 Uwzględnienie w pożądanym standardzie usług przewozowych dostępności podróżnych do infrastruktury przystankowej... 82 3
8.2.2 Uwzględnienie w pożądanym standardzie infrastruktury przystankowej potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej... 83 8.2.3 Docelowy standard przystanków komunikacyjnych... 83 9 Przewidywany sposób organizacji informacji dla pasażerów... 90 9.1 Sposób organizacji informacji pasażerskiej... 91 9.2 Planowany kształt systemu informacji pasażerskiej... 92 10 Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego... 94 11 Wdrażanie, monitorowanie i weryfikowanie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbioroweg... 98 11.1 Planowane etapy realizacji planu transportowego... 99 11.2 Oczekiwane rezultaty... 100 11.3 Zasady monitorowania wdrożenia planu - weryfikacja i aktualizacja postanowień... 100 Część graficzna... 102 Spisy rysunków, tabel i wykresów... 104 Spis rysunków... 105 Spis tabel... 105 Spis wykresów... 105 4
Autorami niniejszego Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu ostrowskiego są członkowie Zespołu specjalistów ds. publicznego transportu zbiorowego REFUNDA z Wrocławia. REFUNDA Sp. z o.o. pl. Solny 16 50-062 Wrocław www.refunda.pl 5
1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego 6
1.1 Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego Celem Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu ostrowskiego jest takie zaplanowanie oferty publicznego transportu zbiorowego, aby zwiększyć jakość i wydajność systemu transportowego powiatu ostrowskiego, uwzględniając przy tym zasady zrównoważonego rozwoju. Zamierzenie to zostanie osiągnięte poprzez określenie w niniejszym Planie transportowym przez Organizatora publicznego transportu zbiorowego zestawu standardów obowiązujących w powiatowych przewozach pasażerskich oraz nakreślenie sieci komunikacyjnej, na której realizowane będą usługi przewozowe o charakterze użyteczności publicznej. Standardy, o których mowa powyżej, zostaną określone w sześciu obszarach celach szczegółowych Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, do których zalicza się: zwiększenie dostępności transportowej i jakości transportu dostępnego na obszarze powiatu ostrowskiego, poprawę efektywności funkcjonowania systemu transportowego powiatu ostrowskiego, zintegrowanie systemu transportowego powiatu ostrowskiego, wspieranie konkurencyjności gospodarki obszaru, poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego, ograniczenie negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne i warunki życia mieszkańców powiatu ostrowskiego. Proces rozwoju publicznego transportu zbiorowego uwzględniać będzie przede wszystkim potrzeby osób o ograniczonej mobilności (zarówno niepełnosprawnych i z dysfunkcjami ruchowymi jak i osób zagrożonych wykluczeniem społecznym) oraz zagadnienia związane z ochroną środowiska naturalnego. 1.2 Metodologia tworzenia planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego Zakres Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu ostrowskiego jest zgodny z art. 12 ust. 1. Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Przy opracowywaniu niniejszego Planu transportowego wykorzystano dane i materiały będące w dyspozycji Starostwa Powiatowego w Ostrowie Wielkopolskim i Głównego Urzędu Statystycznego. Wykorzystano nadto informacje pochodzące ze stron internetowych, publikacji branżowych oraz ogólnodostępnych publikacji o tematyce związanej z publicznym transportem zbiorowym. 7
Niniejszy Plan transportowy uwzględnia plany wyższego rzędu: Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla województwa wielkopolskiego, Studium zrównoważonego rozwoju transportu aglomeracji kalisko-ostrowskiej. W procesie przygotowywania Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego uwzględniano przede wszystkim: stan zagospodarowania przestrzennego powiatu ostrowskiego, sytuację społeczno-gospodarczą powiatu ostrowskiego, wpływ transportu na środowisko powiatu ostrowskiego. 1.3 Konsultacje społeczne Niniejszy Plan transportowy powiatu ostrowskiego, jako akt prawa miejscowego, poddany został trzytygodniowym konsultacjom społecznym. Ich celem było poinformowanie lokalnej społeczności o planowanych działaniach przewidzianych do realizacji w ramach Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego oraz stworzenie mieszkańcom powiatu ostrowskiego możliwości zgłoszenia ewentualnych uwag i wskazania rozwiązań preferowanych. Informacja o opracowanym projekcie Planu transportowego powiatu ostrowskiego zostały ogłoszone w miejscowej prasie, w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) oraz w sposób zwyczajowo przyjęty, określając miejsce wyłożenia projektu Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego oraz formę, miejsce i termin składania opinii dotyczących tego projektu. Zgłoszone postulaty, sugestie, propozycje i uwagi zostały przeanalizowane i uwzględnione w niniejszym Planie. 8
2 Podstawowe dane o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego 9
2.1 Charakterystyka obszaru objętego planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego 2.1.1 Powiat ostrowski Powiat ostrowski położony jest w południowo-wschodniej części województwa wielkopolskiego, pomiędzy trzema ośrodkami metropolitalnymi Wrocławiem, Poznaniem i Łodzią, spośród których największe powiązania wykazują kierunki: wrocławski (najmniejsza odległość) i poznański (skupia główne, wojewódzkie funkcje administracyjne). Graniczy z powiatami: grodzkim Kalisz, kaliskim, pleszewskim, krotoszyńskim i ostrzeszowskim z województwa wielkopolskiego oraz milickim i oleśnickim z województwa dolnośląskiego. Powierzchnia powiatu to 1175,2 km 2. Na obszarze tym mieszka 161 403 osób. Powiat ostrowski tworzy 8 gmin: Ostrów Wielkopolski (miejska), Nowe Skalmierzyce, Ododlanów i Raszków (gminy wiejsko-miejskie) oraz Ostrów Wielkopolski, Przygodzice, Sieroszewice i Sośnie (gminy wiejskie). Użytki rolne zajmują 61% powierzchni, lasy natomiast prawie 28%. Powiat ma charakter rolniczoprzemysłowy, a naturalną tego konsekwencją jest dominujący w strukturze gospodarki przemysł rolno-spożywczy. Przez powiat ostrowski przebiegają szlaki komunikacyjne o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej: drogowe: Wrocław Ostrów Wlkp. Kalisz Bydgoszcz Koszalin, Koszalin Poznań Ostrów Wlkp. Katowice, Ostrów Wlkp. Rawicz Lubin - Legnica, kolejowe: Wrocław Ostrów Wlkp. Kalisz Łódź Warszawa oraz Poznań Ostrów Wlkp. Katowice. Powiat ostrowski współtworzy aglomerację kalisko-ostrowską. 2.1.2 Gminy powiatu ostrowskiego Gmina Miasto Ostrów Wielkopolski W gminie miejskiej Ostrów Wielkopolski znajduje się siedziba władz powiatu ostrowskiego. Położona jest w centralnej części powiatu. Powierzchnia miasta wynosi 41,90 km² i zamieszkuje ją 72 754 mieszkańców. Miasto stanowi 3,65% powierzchni powiatu. Ostrów Wielkopolski graniczy od strony południowej z gminą Przygodzice, od strony północno-zachodniej z gminą Raszków, natomiast od zachodu i od wschodu, północnego-wschodu z wiejską gminą Ostrów Wielkopolski. To duży węzeł drogowy na przecięciu szlaków: Poznań Katowice i Kalisz Wrocław/Legnica oraz kolejowy linie odchodzą w kierunku Poznania, Łodzi, Katowic, Wrocławia i Leszna. 10
Gmina Nowe Skalmierzyce Gmina Nowe Skalmierzyce to gmina miejsko-wiejska położona w północno-wschodniej części powiatu ostrowskiego. Graniczy z miastem Kalisz oraz gminami: Godziesze, Gołuchów, Ostrów Wielkopolski i Sieroszewice. Powierzchnia gminy to 124,99 km 2, jest zamieszkiwana przez 15 246 osób, w tym 4 871 na obszarze miasta Nowe Skalmierzyce. Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 25 (Koszalin Bydgoszcz Kalisz - Ostrów Wielkopolski - Wrocław), droga wojewódzka nr 450 (Kalisz - Wieruszów) oraz linia kolejowa nr 14 (Łódź Kaliska Kalisz Ostrów Wlkp. Leszno Głogów - Forst). Gmina Odolanów Gmina Raszków Gminę miejsko-wiejską Odolanów zamieszkuje 14 432 mieszkańców z czego 5 134 w samym Odolanowie. Położona jest w zachodniej części powiatu ostrowskiego i graniczy z gminami: wiejską Ostrów Wielkopolski, Przygodzice, Sośnie, Sulmierzyce z powiatu krotoszyńskiego i Milicz z powiatu milickiego (woj. dolnośląskie). Powierzchnia gminy to 136,06 km 2. Przez obszar gminy przebiega linia kolejowa 355 Ostrów Wlkp. Grabowno Wielkie, będąca fragmentem szlaku Warszawa Wrocław oraz dwie drogi wojewódzkie: 444 Krotoszyn Ostrzeszów oraz 445 Ostrów Wlkp. Odolanów. Gmina Raszków to gmina miejsko-wiejska położona w północnozachodniej części powiatu ostrowskiego. Obszar 134,46 km 2 (stanowiący 11,58% powierzchni powiatu) zamieszkuje 9 755 osób w tym 2 080 w mieście Raszków. Gmina graniczy z gminą miejską i wiejską Ostrów Wielkopolski oraz gminami: Pleszew z pow. ostrowskiego oraz Dobrzyca i Krotoszyn z pow. krotoszyńskiego. Gmina Ostrów Wielkopolski Gmina Ostrów Wielkopolski to gmina wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, z siedzibą w mieście Ostrów Wielkopolski. Tworzą ją sołectwa (34) otaczające miasto Ostrów Wielkopolski oraz rozciągnięte wzdłuż dróg krajowych nr 11 Ostrów Wielkopolski - Pleszew oraz 36 Ostrów Wielkopolski -Krotoszyn. Gminę zamieszkuje 18 909 osób. Obejmuje ona obszar 207 km 2. 11
Gmina Przygodzice Gmina Sieroszewice Gmina Sośnie Gmina Przygodzice o powierzchni 163,48 km² obejmuje południową część powiatu ostrowskiego. Przecinają ją drogi krajowe nr 11 Koszalin - Poznań Ostrów Wlkp. - Katowice i nr 25 Koszalin Bydgoszcz Kalisz Ostrów Wlkp. - Wrocław oraz linia kolejowa nr 272 Poznań Ostrów Wlkp. - Kluczbork. Gminę Przygodzice zamieszkuje 12 014 osób. Gmina graniczy z gminami: Mikstat i Ostrzeszów (pow. ostrzeszowski), Odolanów, miejską i wiejską Ostrów Wlkp., Sieroszewice i Sośnie. Jej atutem są tereny sportowo-rekreacyjne. Gmina Sieroszewice to gmina wiejska o powierzchni 163,54 km² położona w południowo-wschodniej części powiatu ostrowskiego. Według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku gminę zamieszkuje 9 631 osób. Gmina Sieroszewice graniczy z gminami: Brzeziny i Godziesze Wielkie (pow. kaliski), Grabów n. Prosną, Kraszewice i Mikstat (pow. ostrzeszowski), Nowe Skalmierzyce, wiejską Ostrów Wlkp. i Przygodzice (pow. ostrowski). Przez obszar gminy przebiega droga wojewódzka nr 450, łącząca Kalisz z Grabowem nad Prosną i dalej z Wieruszowem. Gminę wiejską Sośnie zamieszkuje 6 582 osób na obszarze o powierzchni 187,46 km². Obejmuje ona południowo-zachodnią część powiatu ostrowskiego. Większość obszaru gminy (52%) porastają lasy. Sośnie graniczą z gminami położonymi w województwie wielkopolskim: Kobyla Góra i Ostrzeszów (pow. ostrzeszowski), Odolanów i Przygodzice (pow. ostrowski) a także z czterema gminami dolnośląskimi: dwoma z powiatu oleśnickiego (Międzybórz i Twardogóra) oraz dwoma z powiatu milickiego (Milicz i Krośnice). Przez obszar gminy Sośnie przebiega droga krajowa nr 25 (Koszalin Bydgoszcz Kalisz Ostrów Wlkp. - Wrocław) oraz linia kolejowa nr 355, będąca fragmentem szlaku Warszawa Łódź Wrocław. 2.2 Podstawowa charakterystyka społeczno-gospodarcza Cechy demograficzne mieszkańców powiatu ostrowskiego oraz stopnień rozwoju gospodarczego wpływają na kształt oferty publicznego transportu zbiorowego. Dostępne prognozy liczby ludności i struktury wiekowej osób zamieszkujących obszar powiatu ostrowskiego pozwolą na lepsze zaplanowanie sieci komunikacyjnej obszaru, uwzględniające interesy różnych grup społecznych (tj. w szczególności uczniów i pracowników w zakresie zapewnienia możliwości dotarcia w/w do miejsc nauki i pracy oraz seniorów w zakresie zapewnienia obsługi linii komunikacyjnych taborem niestanowiącym bariery dla możliwości odbywania podróży). 12
2.2.1 Liczba ludności i gęstość zaludnienia Obecna liczba ludności Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego Według danych Głównego Urzędu Statystycznego powiat ostrowski był zamieszkiwany 31 grudnia 2014 roku przez 161 403 osoby. W poniższej tabeli przedstawiono dane dotyczące liczby ludności w poszczególnych gminach i w całym powiecie w latach 1999, 2004, 2009 i 2014. Tabela 1. Liczba ludności gmin powiatu ostrowskiego gmina 1999 2004 2009 2014 miasto Ostrów Wielkopolski 73 704 73 096 72 403 72 754 Nowe Skalmierzyce 16 510 15 176 15 198 15 246 Odolanów 13 521 13 825 14 005 14 432 Ostrów Wielkopolski 17 430 17 843 18 282 18 909 Przygodzice 11 027 11 249 11 647 12 014 Raszków 11 072 11 218 11 528 11 835 Sieroszewice 9 590 9 618 9 656 9 631 Sośnie 6 544 6 575 6 613 6 582 159 398 158 600 159 332 161 403 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Z powyższych danych wynika, że liczba mieszkańców powiatu ostrowskiego utrzymuje się na podobnym poziomie, zmienia się jednak rozłożenie ludności. W dwóch gminach powiatu ostrowskiego odnotowano między rokiem 1999 a 2014 spadek liczby mieszkańców w gminie Nowe Skalmierzyce (o 7,66%) oraz w mieście Ostrowie Wielkopolskim (o 1,29%), z tym że zmniejszenie liczby mieszkańców gminy Nowe Skalmierzyce spowodowane było rozszerzeniem granic administracyjnych Kalisza w roku 2000 o 3 sołectwa: Sulisławice, Kolonia Sulisławice i Dobrzec. Największy przyrost liczby mieszkańców w powiecie ostrowskim odnotowały gminy: Przygodzice (o 8,95%), Ostrów Wielkopolski (o 8,49%) oraz Raszków (wzrost o 6,89%) i Odolanów (zwiększenie się liczby mieszkańców o 6,74%). Dostrzega się zatem zachodzące procesy suburbanizacyjne. Prognozowana liczba ludności Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego wskazują na to, że do roku 2050 liczba ludności powiatu ostrowskiego zmniejszy się do poziomu 147 904 osób, to jest o 8,3% względem roku 2015. Na poniższym wykresie zaprezentowane zostały szczegółowe dane. 13
170 liczba ludności [tys. os.] 165 160 155 150 145 140 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 rok Wykres 1. Prognozowana liczba ludności powiatu ostrowskiego Źródło: Główny Urząd Statystyczny Gęstość zaludnienia Zmiany liczby ludności poszczególnych gmin wpływają na ich gęstość zaludnienia. Poniższa tabela i wykres przedstawiają zmianę gęstości zaludnienia gmin powiatu ostrowskiego. Tabela 2. Gęstość zaludnienia gmin powiatu ostrowskiego gmina 2004 2009 2014 miasto Ostrów Wielkopolski 1 724 1 728 1 736 Nowe Skalmierzyce 121 121 122 Odolanów 102 103 106 Ostrów Wielkopolski 86 88 91 Przygodzice 69 71 74 Raszków 83 86 88 Sieroszewice 59 59 59 Sośnie 35 35 35 137 137 139 Źródło: Główny Urząd Statystyczny Na wykresie, ze względu na czytelność, pominięto miasto Ostrów Wielkopolski gdzie gęstość zaludnienia jest największa 14
gęstość zaludnienia [os./km 2 ] 140 120 100 80 60 40 20 0 Nowe Skalmierzyce Odolanów Ostrów Wlkp. W Przygodzice Raszków Sieroszewice Sośnie rok Wykres 2. Gęstość zaludnienia gmin powiatu ostrowskiego Źródło: Główny Urząd Statystyczny Najwyższym wskaźnikiem gęstości zaludnienia w powiecie ostrowskim charakteryzuje się gmina miejska Ostrów Wielkopolski. Średnio na obszarze kilometra kwadratowego zamieszkuje ją 1 736 osób. Drugą najgęściej zaludnioną gminą jest gmina Nowe Skalmierzyce (122 os./km 2 ), a trzecią i ostatnią o gęstości zaludnienia przekraczającej 100 os./km 2 jest gmina Odolanów. Najsłabiej zaludnioną gminą jest gmina Sośnie, w której na każdy kilometr kwadratowy powierzchni przypada tylko 35 mieszkańców. 2.2.2 Struktura ludności Obecna struktura ludności Według danych Głównego Urzędu Statystycznego 31 grudnia 2014 roku najliczniejszą grupą mieszkańców powiatu ostrowskiego były osoby w wieku produkcyjnym. Stanowiły one ok. 63,3% ogółu mieszkańców powiatu. Z tego 40% ostrowian uchodzi za osoby produkcyjne mobilne, a co za tym idzie 23,3% mieszkańców zamieszkujących obszar powiatu ostrowskiego było osobami w wieku produkcyjnym niemobilnym. Ostrowianie w wieku poprodukcyjnym stanowili 18% ogółu, a w wieku przedprodukcyjnym 18,7%. Oznacza to, że w powiecie ostrowskim nadal więcej jest osób w wieku przedprodukcyjnym niż w wieku poprodukcyjnym. Powyższe dane w wersji liczbowej zostały ukazane na wykresie. 15
30106 64426 37792 29079 0% 20% 40% 60% 80% 100% w wieku przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym niemobilnym w wieku produkcyjnym mobilnym w wieku poprodukcyjnym Wykres 3. Struktura ludności powiatu ostrowskiego Źródło: Główny Urząd Statystyczny Dane w rozbiciu na poszczególne gminy przedstawia poniższy wykres. Sośnie Sieroszewice Raszków Przygodzice Ostrów Wlkp. W Odolanów Nowe Skalmierzyce Ostrów Wlkp. M 0% 20% 40% 60% 80% 100% w wieku przedprodukcyjnym w wieku poprodukcyjnym w wieku produkcyjnym Wykres 4. Struktura ludności gmin powiatu ostrowskiego Źródło: Główny Urząd Statystyczny Tylko w Ostrowie Wielkopolskim odnotowuje się przewagę odsetka osób w wieku poprodukcyjnym nad odsetkiem osób w wieku przedprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności gminy. Ostrowianie w wieku poprodukcyjnym są najmniej liczną grupą w gminie Sośnie stanowią 14,98% mieszkańców gminy, a najliczniejszą w Ostrowie Wielkopolskim (20,80%). Osoby w wieku przedprodukcyjnym stanowią najliczniejszą grupę w gminie Raszków (21,22%), a najmniej liczną w Ostrowie Wielkopolskim tylko 16,71%. Również w mieście powiatowym udział mieszkańców w wieku produkcyjnym w strukturze ludności jest najmniej korzystny 62,5%. Odmienna sytuacja panuje w gminie Sieroszewice tam osoby w wieku produkcyjnym stanowią 64,72% ogółu mieszkańców. W pozostałych gminach powiatu ostrowskiego osoby w wieku przedprodukcyjnym 16
stanowią od 19,41% do 20,60% ogółu ludności tychże gmin, w wieku produkcyjnym od 62,86% do 64,37%, a w wieku poprodukcyjnym od 15,15% do 16,22%. Prognozowana struktura ludności Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego wskazują na to, że do roku 2050 znacznie niemal o połowę - zwiększy się udział osób w wieku poprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności mieszkańców powiatu ostrowskiego (z 17,55% do 28,42%). Zmniejszy się natomiast udział osób w wieku przedprodukcyjnym między latami 2015 a 2050 o 23,3% z 18,47% do 15,45% oraz osób w wieku produkcyjnym o 19,6% z 63,98% do 56,13%. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050 rok przedprodukcyjny produkcyjny poprodukcyjny Wykres 5. Przewidywana struktura ludności powiatu ostrowskiego Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Ostrowie Wielkopolskim 2.2.3 Bezrobocie W czerwcu 2015 roku stopa bezrobocia w powiecie ostrowskim wynosiła 6,9% i była jedną z najniższych w historii powiatu ostrowskiego. Na poniższym wykresie przedstawiono zmianę stopy bezrobocia na obszarze powiatu ostrowskiego w okresie od stycznia 2005 roku do czerwca 2015 roku. 17
25 stopa bezrobocia [%] 20 15 10 5 0 sty-05 lip-05 sty-06 lip-06 sty-07 lip-07 sty-08 lip-08 sty-09 lip-09 sty-10 lip-10 sty-11 lip-11 sty-12 lip-12 sty-13 lip-13 sty-14 lip-14 sty-15 Wykres 6. Zmiana stopy bezrobocia w okresie od stycznia 2005r. do czerwca 2015 r. w powiecie ostrowskim Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Ostrowie Wielkopolskim Ostatniego dnia czerwca bieżącego roku bez pracy pozostawało 4 340 mieszkańców powiatu ostrowskiego. Najwięcej zarejestrowanych bezrobotnych zamieszkiwało obszar Ostrowa Wielkopolskiego (1995). Znacznie mniej, bo kolejno 440 i 431 osób pozostawało bez pracy w gminach: Ostrów Wielkopolski i Odolanów. W gminie Nowe Skalmierzyce bezrobotnych było 323 mieszkańców, a gminie Raszków 319 osób. W pozostałych gminach powiatu ostrowskiego (Przygodzice, Sieroszewice i Sośnie) bez pracy było kolejno 292, 281 i 259 osób. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia w powiecie ostrowskim 31 grudnia 2014 roku była niższa od stopy bezrobocia kraju i porównywalna z wojewódzką stopą bezrobocia. W przeciągu ostatnich lat stopa bezrobocia charakteryzowała się dużą zmiennością, nawiązującą do stanu gospodarki polskiej i światowej. Stopa bezrobocia w ostatnich 9 latach w powiecie, województwie i kraju została przedstawiona na poniższym wykresie. 18
25 stopa bezrobocia [%] 20 15 10 5 Polska woj. wielkopolskie pow. ostrowski 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 rok Wykres 7. Stopa bezrobocia w powiecie ostrowskim na tle innych jednostek administracyjnych Źródło: Główny Urząd Statystyczny 2.3 System transportowy powiatu ostrowskiego Układ drogowy powiatu ostrowskiego kształtują drogi: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe. Drogi tworzą jedną, spójną sieć drogową powiatu ostrowskiego, uzupełniając się wzajemnie. Prezentuje to poniższa mapa. 19
Rysunek 1. Sieć drogowa powiatu ostrowskiego Źródło: Opracowanie własne Drogi gminne i powiatowe tworzą na obszarze powiatu ostrowskiego sieć o łącznej długości ok. 1550 km. Z tego 2/3 szos charakteryzuje się nawierzchnią twardą, z tym że drogi powiatowe gruntowe stanowią tylko 2,2% dróg powiatowych ogółem. Na układ drogowy powiatu ostrowskiego składają się ponadto drogi wojewódzkie i krajowe: drogi wojewódzkie: o droga wojewódzka nr 444 Ostrzeszów Odolanów Krotoszyn, o droga wojewódzka nr 445 Ostrów Wlkp. Odolanów, o droga wojewódzka nr 447 Antonin Mikstat Grabów n. Prosną, o droga wojewódzka nr 450 Kalisz Grabów n. Prosną Wieruszów - Opatów 20
drogi krajowe: o droga krajowa nr 11 Kołobrzeg Koszalin Piła Poznań Ostrów Wlkp. Kępno Tarnowskie Góry (- Katowice), o droga krajowa nr 25 (Koszalin ) Boblice - Bydgoszcz Inowrocław Konin Kalisz Ostrów Wlkp. Oleśnica (- Wrocław), o droga krajowa nr 36 Ostrów Wlkp. Krotoszyn Rawicz Lubin Prochowice (- Legnica), droga ekspresowa S11, istniejąca obecnie na odcinku północnym obwodnicy Ostrowa Wielkopolskiego. Droga krajowa nr 11 docelowo stanie się drogą ekspresową S11. Drogi krajowe i wojewódzkie przebiegają przez centra miejscowości położonych na obszarze powiatu ostrowskiego. Jedynie Sobótka, Skalmierzyce i Nowe Skalmierzyce posiadadą obwodnice wyprowadzające ruch z miejscowości, obwodnica Ostrowa Wielkopolskiego istnieje częściowo. 2.4 Transport pasażerski dostępny na obszarze powiatu ostrowskiego 2.4.1 Transport drogowy Poza szczegółowo opisanymi w dalszej części niniejszego planu transportowego powiatowymi przewozami pasażerskimi, mieszkańcy powiatu ostrowskiego mają do dyspozycji także: gminne przewozy pasażerskie, wojewódzkie przewozy pasażerskie, międzywojewódzkie przewozy pasażerskie. Przewozy gminne Wewnątrzgminne usługi publicznego transportu zbiorowego występują na obszarze powiatu ostrowskiego obszarze Ostrowa Wielkopolskiego oraz gminy Przygodzice. Przewozy o charakterze gminnym, ale wykraczające poza obszar gminy realizowane są w gminie Nowe Skalmierzyce i gminie Ostrów Wielkopolski na podstawie porozumień zawartych między w/w gminami a miastem Kalisz. Transport powiatowy Transport powiatowy to usługi świadczone na zasadach komercyjnych w powiatowych i ponadpowiatowych przewozach pasażerskich. Przewozy te spełniają głównie funkcję dowozowo-odwozową z mniejszych ośrodków miejskich i ośrodków wiejskich do Ostrowa Wielkopolskiego. Zezwolenia na usługi przewozowe w powiatowych przewozach pasażerskich (czyli takich, które świadczone są na obszarze dwóch lub większej liczby gmin składających się na powiat ostrowski i nie są realizowane na podstawie stosownych porozumień międzygminnych) wydaje Starosta Powiatu Ostrowskiego. 21
Transport regionalny i międzyregionalny Mieszkańcy miejscowości, przez które przebiegają linie komunikacyjne wybiegające poza obszar powiatu ostrowskiego, wykorzystują do odbywania podróży wewnątrzpowiatowych także w/w linie. Dogodne położenie powiatu ostrowskiego na skrzyżowaniu ciągów drogowych Poznań Ostrów Wielkopolski - Katowice i Kalisz Ostrów Wielkopolski Wrocław determinuje przebieg relacji długodystansowych przez obszar powiatu. Dobrze rozwinięta sieć połączeń autobusowych pozwala mieszkańcom powiatu ostrowskiego dotrzeć do wielu miast województwa wielkopolskiego, w tym do stolicy województwa Poznania, a także zapewnia bezpośrednią komunikację autobusową z obszarem całego kraju. Dzięki przewozom regionalnym i międzyregionalnym Ostrów Wielkopolski posiada bezpośrednie połączenia autobusowe m.in. z: Bielskiem-Białą, Częstochową, Gliwicami, Grudziądzem, Jelenią Górą, Kaliszem, Katowicami, Kołobrzegiem, Koszalinem, Krakowem, Kutnem, Nowym Sączem, Olsztynem, Płockiem, Poznaniem, Świdnicą, Toruniem, Turkiem, Tychami, Włocławkiem, Wrocławiem i Zakopanem. Punktem dostępu do autobusowych połączeń międzymiastowych jest przede wszystkim dworzec autobusowy zlokalizowany w Ostrowie Wielkopolskim. 2.4.2 Transport kolejowy W krajowym systemie kolejowym powiat ostrowski, ale przede wszystkim miasto Ostrów Wielkopolski odgrywa znaczną rolę, jest drugim największym węzłem kolejowym województwa wielkopolskiego i najważniejszym punktem węzłowym południowo-wschodniej Wielkopolski. Z ostrowskiego węzła kolejowego wybiegają trasy w pięciu kierunkach: Oleśnicy (Wrocławia), Kalisza (Łodzi), Leszna, Kępna (Katowic) i Poznania. W Ostrowie Wielkopolskim krzyżują się następujące linie kolejowe o znaczeniu państwowym: linia kolejowa nr 14 z Łodzi Kaliskiej przez Zduńską Wolę, Sieradz, Kalisz, Ostrów Wielkopolski, Krotoszyn, Leszno, Wschowę, Głogów, Żagań, Żary w kierunku przejścia granicznego Forst, linia kolejowa nr 272 z Poznania Głównego przez Jarocin, Ostrów Wielkopolski, Kępno w kierunku Kluczborka, linia kolejowa nr 355 z Ostrowa Wielkopolskiego przez Odolanów, Twardogórę w kierunku Grabowna Wielkiego. Pociągi kursujące wyżej wymienionymi liniami kolejowymi zatrzymują się na stacjach i przystankach kolejowych: Ostrów Wielkopolski (linie: 14, 272 i 355), Antonin (linia 272), Biniew (linia 272), Czekanów (linia 14), Daniszyn (linia 14), Garki (linia 355), Granowiec (linia 355), 22
Janków Przygodzki(linia 272), Nowe Skalmierzyce (linia 14), Łąkociny (linia 14), Ociąż (linia 14), Odolanów (linia 355), Ostrów Wielkopolski Gorzyce (linia 14), Pawłów Wielkopolski (linia 355), Przygodzice (linia 272), Sośnie Ostrowskie (linia 355), Tarchały Wielkie (linia 355), Topola Osiedle (linia 355). Rozmieszczenie w/w przystanków i stacji kolejowych zostało przedstawione na poniższej mapie sieci kolejowej powiatu ostrowskiego. 23
Rysunek 2. Sieć kolejowa powiatu ostrowskiego Źródło: Opracowanie własne Kolejowe przewozy regionalne realizowane są na terenie powiatu ostrowskiego przez pociągi uruchamiane przez spółki: Przewozy Regionalne (na liniach wychodzących z węzła ostrowskiego w kierunkach: Poznań, Wrocław, Kępno i Łódź) oraz Koleje Wielkopolskie (połączenia do Leszna). Spółki te wykonują zadania przewozowe na wniosek Marszałka Województwa Wielkopolskiego. Ofertę przewozową w przewozach regionalnych na rok 2015 przedstawia poniższa tabela. Tabela 3. Liczba połączeń kolejowych Ostrowa Wielkopolskiego z przystankami i stacjami zlokalizowanymi na obszarze powiatu ostrowskiego kierunek dni robocze soboty niedziele 24
(z Ostrowa Wlkp.) Czekanów, Ociąż, Nowe Skalmierzyce 7 6 7 Topola Osiedle, Tarchały Wielkie, Odolanów, Sośnie Ostrowskie, Pawłów Wlkp. 5 4 5 Biniew 11 9 9 Janków Przygodzki, Przygodzice, Antonin 5 4 4 Ostrów Wlkp. Gorzyce, Łąkociny, Daniszyn 5 3 3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabel Sieciowego Rozkładu Jazdy Pociągów Poza kolejowymi przewozami regionalnymi, mieszkańcy powiatu ostrowskiego mają możliwość skorzystania z połączeń dalekobieżnych. Pociągi TLK spółki PKP Intercity kursują na trzech zasadniczych trasach: Warszawa Wsch. Łódź Kaliska Kalisz Ostrów Wlkp. Wrocław Główny, Katowice Ostrów Wlkp. Poznań Główny, Wrocław Główny Ostrów Wlkp. Poznań Główny (tylko połączenia nocne). Podróżni mają na obszarze powiatu ostrowskiego możliwość skorzystania z wyżej wymienionych połączeń w następujących punktach postojów handlowych: Ostrów Wielkopolski, Odolanów. Badania przeprowadzone na potrzeby sporządzenia Studium zrównoważonego rozwoju transportu aglomeracji kalisko-ostrowskiej miały na celu m.in. sprawdzenie liczby podróży odbywanych koleją w dni robocze przez mieszkańców aglomeracji. Dane dotyczące przystanków i stacji kolejowych zlokalizowanych na obszarze powiatu ostrowskiego zostały przedstawione w poniższej tabeli. Tabela 4. Liczba pasażerów kolei w dniu roboczym korzystających z poszczególnych przystanków i stacji zlokalizowanych na obszarze powiatu ostrowskiego kierunek przystanki i stacje liczba pasażerów (z Ostrowa Wlkp.) Ostrów Wielkopolski 1969 Topola Osiedle 14 Tarchały Wielkie 7 Wrocław Główny Odolanów 70 Garki 30 Granowiec 19 Sośnie Ostrowskie 52 25
kierunek (z Ostrowa Wlkp.) przystanki i stacje liczba pasażerów Pawłów Wielkopolski 25 Czekanów 13 Łódź Kaliska Ociąż 7 Nowe Skalmierzyce 29 Poznań Główny Biniew 69 Janków Przygodzki 11 Kępno Przygodzice 10 Antonin 9 Źródło: opracowanie własne na podstawie Studium zrównoważonego rozwoju transportu Aglomeracji Kalisko- Ostrowskiej 2.4.3 Transport lotniczy W pobliżu powiatu ostrowskiego nie istnieje czynne lotnisko pasażerskie. Najbliższe porty lotnicze znajdują się we Wrocławiu, w Poznaniu i w Łodzi. Odległość do każdego z nich przekracza 100 km. Na terenie powiatu ostrowskiego zlokalizowane jest lotnisko sportowe Aeroklubu Ostrowskiego. W planach samorządów ostrowskiego i kaliskiego jest uczynienie z tego obiektu portu lotniczego dla aglomeracji kalisko-ostrowskiej. 26
3 Sieć komunikacyjna 27
3.1 Obecna sieć komunikacyjna Na sieć komunikacyjną powiatu ostrowskiego składają się przede wszystkim: linie gminne, linie powiatowe, linie ponadpowiatowe. Sieć komunikacyjną powiatu ostrowskiego w przewozach powiatowych tworzą 32 linie komunikacyjne obsługiwane przez siedmiu przewoźników: Miejski Zakład Komunikacji SA w Ostrowie Wielkopolskim (20 linii), P.T.H.U. TĘCZA Henryk Mańka (1 linia), Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Ostrowie Wielkopolskim sp. z o.o. (7 linii), Przewóz Osób Autokarami Kawaler Augustyn (1 linia), Transport Osobowy Zbigniew Filipczak (1 linia), Usługi Autokarowe Biuro Rachunkowe Andrzej Kaczmarek (1 linia), Usługi Autokarowe Rafał Pyka (1 linia). Mnogość podmiotów realizujących przewozy w powiatowych przewozach pasażerskich nie pozwala na zintegrowanie taryfowo-biletowe sieci komunikacyjnej powiatu. Starosta Powiatu Ostrowskiego wydał 32 zezwolenia na wykonywanie regularnych przewozów osób w krajowym transporcie. Spis tras komunikacyjnych (ich wariantów podstawowych) zawiera poniższa tabela. Tabela 5. Sieć komunikacyjna w przewozach powiatowych linia przebieg trasy przewoźnik A Ostrów Wlkp. Janków Przygodzki - Topola Wielka MZK B Ostrów Wlkp. - Wtórek MZK F 2 Ostrów Wlkp. Karski Kołątajew Lewków Michałków kursuje w dniach trwania festiwalu i imprez na lotnisku w Michałkowie Sieroszewice Parczew Wtórek Ostrów Wlkp. Topola Mała Topola Osiedle Topola Wielka Janków Przygodzki Pardalin - Przygodzice MZK MZK 3 Ostrów Wlkp. Franklinów Michałków Lewków - Kołątajew MZK 4 5 5A Ostrów Wlkp. Wysocko Małe Ostrów Wlkp. Wysocko Wielkie Wysocko Małe - Smardów Ostrów Wlkp. Radłów Jaskółki Przybysławice Raszków Głogowa Korytnica Ligota - Koryta Wielowieś Masanów Ołobok Rososzyca Sieroszewice Ostrów Wlkp. Radłów Jaskółki Przybysławice Raszków Józefów - Drogosław MZK MZK MZK 28
linia przebieg trasy przewoźnik 5C 5D 6 7 Ostrów Wlkp. Radłów Jelitów Rąbczyn Raszkówek Moszczanka Skrzebowa Moszczanka Raszków Józefów Drogosław Raszków Moszczanka Skrzebowa Moszczanka Skrzebowa Bieganin Grudzielec Nowy - Grudzielec Sieroszewice Parczew Wtórek Ostrów Wlkp. Radłów Jaskółki Przybysławice Pogrzybów Pogrzybów Walentynów Niemojowiec Sulisław Janków Zaleśny Sulisław Niemojowiec Przybysłąwice - Raszków Ostrów Wlkp. Wtórek Sadowie Parczew Zmyślona Westrza Zmyślona Sieroszewice Rososzyca Ołobok Masanów Wielowieś Ostrów Wlkp. Wysocko Małe Wysocko Wielkie Olendry Smardowskie Sadowie Wtórek MZK MZK MZK MZK 11 Ostrów Wlkp. Gorzyce Wielkie Wierzbno Nabyszyce MZK 12 Ostrów Wlkp. Przygodzice Janków Przygodzki Topola Wielka MZK 14 15-17 16 20 Ostrów Wlkp. Karski Kołątajew Lewków Kołątajew Lewków Słaborowice Młynów Lewków Kwiatków Fabianów Ociąż Biskupice Ołoboczne Przygodzice Janków Przygodzki Ostrów Wlkp. Lamki Łąkociny Daniszyn Mazury Cegły Mazury - Chruszczyny Ostrów Wlkp. Topola Mała Topola Osiedle Topola Wielka Janków Przygodzki Ostrów Wlkp. Czekanów Fabianów Ociąż Skalmierzyce Śliwniki Leziona Gostyczyna - Śmiłów Osiek Gostyczyna Strzegowa Śliwniki Skalmierzyce Ociąż Fabianów Czekanów Ostrów Wlkp. MZK MZK MZK MZK 22 Ostrów Wlkp. Topola Mała Gorzyce Gorzyce Wielkie Ostrów Wlkp. MZK 27 33 Ostrów Wlkp. - Topola Mała Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Bałamącek Boników Garki Ostrów Wlkp. - Janków Przygodzki Przygodzice Janków Przygodzki Topola Wielka Tarchały Wielkie Odolanów Bałamącek Boników - Garki Ostrów Wlkp. Wtórek Sadowie Parczew Sieroszewice Latowice Sieroszewice Rososzyca Psary Sławin Ołobok Masanów Wielowieś Masanów Ołobok Rososzyca Psary Bilczew Sieroszewice Latowice Sieroszewice Parczew Sadowie Wtórek Ostrów Wlkp. Janków Przygodzki - Przygodzice MZK PKS 29
linia przebieg trasy przewoźnik 34 99 209 471 506 581 Ostrów Wlkp. Wtórek Sadowie Parczew Sieroszewice Latowice Sieroszewice Rososzyca Psary Sławin Ołobok Masanów Wielowieś Masanów Ołobok Sławin Psary Rososzyca Sieroszewice Bilczew Sieroszewice Latowice Sieroszewice Parczew - Sadowie Wtórek Ostrów Wlkp. Ostrów Wlkp. Czekanów Fabianów Kościuszków Kurów Miedzianów Droszew Kotowiecko Pawłów Gałązki Wielkie Gałązki Małe Gutów Będzieszyn Szczury Michałków Franklinów Ostrów Wlkp. Ostrów Wlkp. Raszków Raszkówek Moszczanka Skrzebowa Moszczanka Skrzebowa Bieganin Grudzielec Nowy Grudzielec Borowiec Górzno Szczury Michałków Franklinów Ostrów Wlkp. Ostrów Wlkp. Topola Mała Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Bałamącek Boników Garki Smugi Bogdaj Szklarka Śląska - Możdżanów Przygodzice Janków Przygodzki Ostrów Wlkp. Topola Mała Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Bałamącek Boników Granowiec Wielbin Surmin - Sośnie Ostrów Wlkp. Topola Mała Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Bałamącek Boników Granowiec Wielbin Sumin Kałkowskie Pawłów Chojnik Kocina Moja Wola - Janisławice PKS PKS PKS PKS PKS PKS - Ostrów Wlkp. Przygodzice Dębnica - Czarnylas (1) - - - - Ostrów Wlkp. Topola Mała Topola Osiedle Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów - Raczyce Ostrów Wlkp. Janków Przygodzki Przygodzice Chynowa Klady Chynowa Przygodziczki Bogufałów - Strzyżew Ludwików Kociemba Dębnica Przygodzice Dębnica Trzecieliny Janków Przygodzki Ostrów Wlkp. Zacharzew Lamki Świeligów Jaskółki Lamki Łąkociny Daniszyn - Chruszczyny Ostrów Wlkp. Topola Osiedle Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów - Świeca Boników Odolanów Boników Granowiec Wielbin Surmin - Sośnie (2) (3) (4) (5) PRZEWOŹNICY: (1) Usługi Autokarowe Biuro Rachunkowe Andrzej Kaczmarek (2) P.T.H.U. TĘCZA Henryk Mańka (3) Przewóz Osób Autokarami Kawaler Augustyn (4) Usługi Autokarowe Rafał Pyka (5) Transport Osobowy Zbigniew Filipczak Źródło: opracowanie własne 30
Mapa sieci komunikacyjnej na liniach powiatowych została przedstawiona poniżej. Rysunek 3. Sieć komunikacyjna powiatu ostrowskiego w powiatowych przewozach pasażerskich Źródło: Opracowanie własne 3.1.1 Komunikacja niepowiatowa Komunikacja gminna Wewnątrzgminna komunikacja zbiorowa funkcjonuje na obszarze Ostrowa Wielkopolskiego (linie: K-1 Bis, 8, 10, 13, 14 Bis, 21, 23, 25, C mała rama) oraz gminy Przygodzice (linia 29). 31
Ponadto, w skutek zawarcia porozumień międzygminnych z miastem Kaliszem w zakresie obsługi publicznego transportu zbiorowego, miasto Ostrów Wielkopolski i gmina Ostrów Wielkopolski oraz gmina Nowe Skalmierzyce powierzyły miastu Kalisz część zadań z zakresu organizacji publicznego transportu zbiorowego. W przypadku gmin: miejskiej i wiejskiej Ostrów Wielkopolski na liniach: 19E i E, a w przypadku gminy Nowe Skalmierzyce linie: 3D, 15, 17, 19E, E. Komunikacja ponadpowiatowa Mieszkańcy powiatu ostrowskiego mogą również odbywać podróże liniami wykraczającymi poza obszar powiatu ostrowskiego. Linie wybiegające z powiatu ostrowskiego można podzielić na trasy bliskiego i dalekiego zasięgu. Te drugie wykorzystywane są zazwyczaj w przejazdach nieregularnych lub o niskiej cykliczności (np. odbywane raz w tygodniu i rzadziej przejazdy studentów do sąsiednich ośrodków naukowych głównie Poznania i Wrocławia), pozwalają mieszkańcom powiatu ostrowskiego podróżować. Linie bliższego zasięgu (np. do Krotoszyna, Międzyborza, Pleszewa, Sycowa, Sulmierzyc, Twardogóry, Grabowa n. Prosną, Mikstatu), mimo faktu, że wykraczają poza obszar powiatu ostrowskiego, wykorzystywane są do odbywania podróży cyklicznych, związanych z dojazdami do szkół, miejsc pracy itp. Wykorzystywanie linii niepowiatowych w podróżach wewnętrznych Należy mieć na uwadze fakt, że część potrzeb przewozowych w relacjach powiatowych zaspokajana jest poprzez autobusy (i w mniejszym stopniu pociągi) kursujące na liniach komunikacyjnych wykraczających swą trasą przebiegu poza obszar administracyjny powiatu ostrowskiego, szczególnie na liniach: relacji Kalisz Ostrów Wielkopolski (linie: E, M, ME i 19E oraz linia prywatna) podróże powiatowe w relacjach: o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Ostrów Wielkopolski, o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Nowe Skalmierzyce, o gmina Nowe Skalmierzyce gmina Ostrów Wielkopolski, relacji miasto Ostrów Wielkopolski Pleszew (linia P) podróże powiatowe w relacji Ostrów Wielkopolski gmina Ostrów Wielkopolski, relacji miasto Ostrów Wielkopolski Dobrzyca (linia 5B) podróże powiatowe w relacji Ostrów Wielkopolski gmina Raszków, relacji Ostrów Wielkopolski Krotoszyn (linie: K-1, K) podróże powiatowe w relacji Ostrów Wielkopolski gmina Ostrów Wielkopolski, relacji Ostrów Wielkopolski Grabów nad Prosną (linia 18) podróże powiatowe w relacji: o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Ostrów Wielkopolski, o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Sieroszewice, relacji miasto Ostrów Wielkopolski Sulmierzyce podróże powiatowe w relacji: o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Ostrów Wielkopolski, o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Przygodzice, o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Odolanów, 32
relacji miasto Ostrów Wielkopolski Kępno/Syców/Wrocław podróże powiatowe w relacji miasto Ostrów Wielkopolski gmina Przygodzice, relacji miasto Ostrów Wielkopolski Twardogóra/Wrocław podróże powiatowe w relacjach: o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Ostrów Wielkopolski, o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Przygodzice, o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Odolanów, o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Sośnie, kursowania pociągów relacji (Łódź Kaliska -) Ostrów Wielkopolski Oleśnica Rataje Oleśnica/Wrocław Główny podróże powiatowe w relacji: o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Odolanów, o miasto Ostrów Wielkopolski gmina Sośnie, kursowania pociągów relacji (Kluczbork Kępno -) Ostrów Wielkopolski Jarocin (- Poznań Główny) podróże powiatowe w relacji Ostrów Wielkopolski gmina wiejska Ostrów Wielkopolski. Ostrowianie odbywają podróże i zaspokajają swoje potrzeby przewozowe w relacjach powiatowych kursami przelotowymi o różnym charakterze: miejskim (linie komunikacji miejskiej z Kalisza, wybiegające poza obszar miasta), powiatowym, wojewódzkim i krajowym. 3.2 Sieć komunikacyjna na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej W procesie planowania sieci komunikacyjnej uwzględniane są przez powiat ostrowski wszelkie czynniki mające potencjalny wpływ na jej kształt. Zalicza się do nich przede wszystkim: czynniki społeczne, czynniki gospodarcze, czynniki ekonomiczne. Czynniki społeczne determinują takie prowadzenie przewozów pasażersklich na liniach komunikacyjnych, aby oferta publicznego transportu zbiorowego dostępnego na obszarze powiatu ostrowskiego zaspokajała potrzeby mieszkańców, uwzględniając przede wszystkim osoby niemobilne niepełnosprawne i o ograniczonej zdolności ruchowej, osoby, które z racji wieku, niskiego uposażenia lub stanu zdrowia nie mogą wykorzystywać samochodu do odbywania podrózy. Transport publiczny stanie się zatem elementem walki z procesem wykluczenia społecznego i pozwoli na zapewnienie mobilności osobom dziś jej pozbawionym. Funkcjonowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej wynikać będzie z funkcji socjalnej przezeń pełnionej. Uwzględnienie w kształcie sieci przewozów o charakterze użyteczności publicznej czynników gospodarczych pozwoli na dostosowanie oferty przewozowej do potrzeb wynikających z odbywania podróży o charakterze obligatoryjnym. Szczególnie ważne będzie zapewnienie możliwości dojazdu do i powrotu z miejsc pracy na godziny zmian. Sprawny transport publiczny 33
przyczyni się do rozwoju gospodarczego powiatu ostrowskiego dzięki zwiększonej mobilności zwiększone zostaną też pokłady dostępnego kapitału ludzkiego potencjalnych pracowników, którzy dziś z braku możliwości dojeżdżania do miejsc pracy odległych od miejsca zamieszkania zmuszeni są do pozostawania biernymi zawodowo lub imania się zajęć niskopłatnych, niezabezpieczających w pełni potrzeb finansowych wynikacących z egzystencji. Czynniki ekonomiczne wymagają na powiecie ostrowskim takie organizowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej, aby koszt związany z finansowaniem przewozów był możliwie niski. W tym celu należy dążyć do optymalizacji sieci transportowej (np. poprzez wprowadzenie wjazdów zakładkowych do mniej odległych od zasadniczej trasy przejazdu trasy miejscowości) czy stosować tabor małopojemny. Natomiast dla mieszkańców powiatu ostrowskiego czynnikiem ekonomicznym będzie zintegrowanie taryfy przewozowej możliwość odbywania podróży wszystkimi pojazdami kursującymi na odcinku sieci komunikacyjnej na podstawie jednego biletu okresowego jest tańsze od konieczności zakupu biletów okresowych u każdego przewoźnka osobno. Powiat ostrowski, jako organizator transportu zbiorowego, planuje dostosowywać ofertę przewozową do zmieniających się zachowań transportowo-komunikacyjnych mieszkańców m.in. w oparciu o wnioski pasażerów dotyczące tras czy rozkładów jazdy. Uwzględniane będą również nowopowstające powiatowe generatory ruchu. Relacje i trasy komunikacyjne będą uwzględniać wytyczne nakreślone przez gminne studia uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego. W przypadku funkcjonowania połączeń organizowanych przez innych organizatorów powiat ostrowski nie planuje uruchamiać dublujących się linii komunikacyjnych, w szczególności dotyczy to linii organizowanych przez Marszałków Województw - linii kolejowych, oraz linii autobusowych. Planowana sieć komunikacyjna składa się z połączeń w trzech wariantach (warianty II, IIIa i IIIb będą możliwe do wdrożenia w przypadku faktycznego zapotrzebowania oraz posiadania odpowiednich środków finansowych przez powiat ostrowski): wariant podstawowy połączenia łączące siedziby gmin z Ostrowem Wielkopolskim, wariant uzupełniający (I) - połączenia oparte przede wszystkim na obecnie funkcjonujących liniach, wariant uzupełniający (II) połączenia, dzięki którym dostępem do transportu zbiorowego objęte zostaną obszary, na których nie są prowadzone przewozy, wariant uzupełniający (IIIa) zakładający zawarcie porozumień z innymi powiatami i uruchamianie publicznego transportu zbiorowego na trasach wykraczających przebiegiem poza powiat ostrowski, wariant uzupełniający (IIIb) zakładający obsługiwanie części powiatu ostrowskiego liniami telebusowymi. Wariant podstawowy Poniższa tabela zawiera informacje dotyczące wariantu podstawowego sieci komunikacyjnej. Tabela 6. Planowana oferta przewozowa w wariancie podstawowym 34
nume r linii P1 P2 P3 P4 P5 trasa przebiegu Ostrów Wielkopolski Czekanów Fabianów Ociąż Skalmierzyce Nowe Skalmierzyce Ostrów Wielkopolski Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Boników Granowiec Surmin - Sośnie Ostrów Wielkopolski Janków Przygodzki - Przygodzice Ostrów Wielkopolski Wtórek Parczew Sieroszewice Ostrów Wielkopolski Radłów Jaskółki Pogrzybów - Raszków Źródło: opracowanie własne długość trasy [km] 16,5 28,8 7,60 13,3 11,4 Przewidzianą do realizacji w pierwszej kolejności jest sieć podstawowa (wariant podstawowy), natomiast linie sieci uzupełniających (warianty uzupełniające I, II, IIIa) uruchamiane będą w miarę możliwości finansowych powiatu ostrowskiego. Wariant uzupełniający (I) Wariant uzupełniający (I) zakłada kursowanie autobusów na 32 dotychczasowych liniach komunikacyjnych, niezmienionych co do trasy i przebiegu (poza Ostrowem Wielkopolskim, gdzie nastąpiłoby uproszczenie tras przebiegu do wyłączenie głównych ciągów komunikacyjnych). Wariant uzupełniający (I) jest określony w punkcie 3.1, tabeli nr 6 niniejszego Planu transportowego. Wariant uzupełniający (II) Wariant uzupełniający (II) zakłada dogęszczenie sieci transportowej powiatu ostrowskiego o obszary określone w punkcie 4.6.2 w części traktującej o gęstości sieci. Przebieg linii komunikacyjnych w przypadku dążenia do wdrożenia wariantu uzupełniającego (II) zawiera poniższa tabela. 35
linia P1 P11 P12 P13 P14 P2 P21 P22 P23 P24 P25 P26 Tabela 7. Planowana sieć komunikacyjna w wariancie uzupełniającym (II) przebieg trasy Ostrów Wielkopolski Czekanów Fabianów Ociąż Skalmierzyce Nowe Skalmierzyce Ostrów Wielkopolski Czekanów Fabianów Ociąż Skalmierzyce Nowe Skalmierzyce Gniazdów Boczków Biskupice - Trkusów Ostrów Wielkopolski Czekanów Fabianów Zakrzewki Ociąż Zakrzewki - Biskupice Ołoboczne Ostrów Wielkopolski Czekanów Fabianów Ociąż Skalmierzyce Nowe Skalmierzyce Skalmierzyce - Śliwniki Leziona Gostyczyna Osiek Śmiłów Gostyczyna Strzegowa Śliwniki Skalmierzyce Nowe Skalmierzyce Skalmierzyce - Ociąż Fabianów Czekanów Ostrów Wielkopolski Ostrów Wielkopolski Czekanów Fabianów Ociąż Kościuszków Kurów Droszew - Kotowiecko Ostrów Wielkopolski Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Boników Granowiec Surmin - Sośnie Ostrów Wielkopolski Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Boników Granowiec Surmin Sośnie Kopalina Konradów Kopalina - Lomy - Cieszyn Ostrów Wielkopolski Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Boników Granowiec Surmin Kałkowskie Chojnik Pawłów Kocina Sośnie Moja Wola Jarnostów - Janisławice Ostrów Wielkopolski Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Boników Garki Lipiny Bogdaj Szklarka Śląska - Możdżanów Ostrów Wielkopolski Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Świeca Boników - Garki Ostrów Wielkopolski Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Raczyce Uciechów Ostrów Wielkopolski Gorzyce Małe Tarchały Wielkie Odolanów Kaczory Baby - Gliśnica długoś ć [km] 16,5 23,0 17,8 59,8 22,5 28,8 41,0 50,6 30,6 24,5 22,3 20,8 P3 Ostrów Wielkopolski Janków Przygodzki - Przygodzice 7,60 P31 P32 Ostrów Wielkopolski Janków Przygodzki Przygodzice Chynowa Przygodziczki Chynowa Bogufalów - Strzyżew Ostrów Wielkopolski Janków Przygodzki Trzcieliny Nadstawki Grochowiska Huta - Odolanów 31,7 19,7 P33 Ostrów Wielkopolski Janków Przygodzki Trzcieliny Dębnica - Czarnylas 19,8 36