WYMAGANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO KLASA III PROGRAM PO POLSKU

WYMAGANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO KLASA III PROGRAM PO POLSKU TEMATYKA TEKST POJĘCIA WYMAGANIA PODSTAWOWE WYMAGANIA PONADPODSTAWOWE Wprowadzenie do rozdziału Na Na drogach ku dorosłości zabiera głos w dyskusji na temat podobieństw i różnic w życiu młodzieży współczesnej itej, podaje przykłady różnych tekstów kultury mówiących o młodzieży (4) drogach ku oś czasu, s. która żyła w XIX w. (2) ma świadomość zmian, jakie dokonały się w życiu dorosłości 10. wymienia kilka przykładów filmów o młodych ludzi od XIX w. do dzisiaj (5) młodzieży poprzez umiejętne stawianie pytań dba o udział zna zasady prowadzenia dyskusji innych w dyskusji (6) Jak pięknie być sobą! Czy Marta Fox, Agaton- czyta ze zrozumieniem podany fragment powieści (2) bierze udział w dyskusji o prawach dorosłych i niepełnoletnich (4) bycie dorosłym Gagaton charakteryzuje główną bohaterkę tekstu podaje trafne argumenty w dyskusji (5) jest kwestią charakteryzuje język narratora (5) wieku? 12. wypisuje z wypowiedzi narratora przysłowia, porównania (4) oraz kolokwializmy i neologizmy Jak postawić świat na nogi?- pomagamy Oli bohaterce powieści Beaty Ostrowickiej Uwierz w siebie - w życiu każdego jest materiał na książkę Kultura języka, normy językowe Beata Ostrowicka, Świat do góry nogami 15. Ewa Nowak, Yellow bahama w prążki 19. O kulturze języka i odpowiedzialność kultura języka określa problematykę przeczytanego tekstu (2) rozumie porównanie rodziny głównej bohaterki do zegara podaje przykłady dojrzałości i odpowiedzialności głównej bohaterki wyjaśnia tytuł powieści wymienia wydarzenia opisane przez główną bohaterkę (2) uzasadnia, że bohaterka jest bystrą obserwatorką życia przygotowuje pytania do wywiadu ze znaną osobą ze świata kultury wie, co to jest błąd językowy (2) zna podstawowe wydawnictwa (5) opisuje, jak postrzega siebie bohaterka tekstu (4) pisze kartkę z pamiętnika bohaterki (4) umieszcza tam postanowienia dotyczące jej dalszego życia (5) pisze rozprawkę na temat Życie to świetny materiał na książkę (4) wyjaśnia frazeologizm pisać sobie a muzom (4), określa jego pochodzenie (5) pisze opowiadanie o życiu nastolatków (5) przygotowuje w grupie słuchowisko radiowe na podstawie fragm. tekstu (5) tworzy wiersz o życiu nastolatków (5) rozumie pojęcia wprowadzone podczas lekcji (4) ma świadomość funkcjonowania dwóch norm 1

Poszukiwanie autorytetu Czas wyboru - wobec decyzji o własnej przyszłości Kiedy przychodzi chwila podjęcia decyzji o trudnych wyborach O właściwym akcentowaniu normie językowej, s. 25. Czesław Miłosz, Oda na osiemdziesiąt e urodziny Jana Pawła II, s. 28. Nie chcę umrzeć z głupoty (fragm. wywiadu Pawła Zająca z Janem Melą), s. 38. Yves Sente, Grzegorz Rosiński, Thorgal. Ja, Jolan, s. 40. Sekrety poprawnej wymowy, s. 261. norma językowa norma wzorcowa norma użytkowa autorytet oda poprawnościowe zna pojęcia wprowadzone na lekcji posługuje się Słownikiem poprawnej polszczyzny przedstawia sylwetki Czesława Miłosza i Jana Pawła II (2) czyta ze zrozumieniem tekst wiersza określa tematykę utworu korzysta ze słownika terminów literackich charakteryzuje Janka Melę (2) określa na podstawie tekstu, czym różni się odwaga od brawury komiks podaje definicję komiksu (2) omawia sytuację przedstawioną we fragmencie komiksu Thorgal. Ja, Jolan fonetyka akcent wyrazowy wyjaśnia termin fonetyka (2) wymienia podstawowe zasady akcentowania wyrazów w języku polskim tworzy w grupie tekst zawierający wyrazy akcentowane inaczej niż na 2. sylabę od końca językowych (5) dostrzega błędy językowe w czyjejś wypowiedzi, stara się je poprawić (5) stosuje w praktyce językowej dwa poziomy normy (5) określa nadawcę i adresata utworu (4) przygotowuje krótki biogram Jana Pawła II (4) uzasadnia, dlaczego Jan Paweł II może być autorytetem dla innych (4) wymienia cechy ody (4) analizuje tekst wiersza, podając odpowiednie cytaty na poparcie formułowanych przez siebie tez (5) uzasadnia, że utwór Miłosza jest odą (5) określa cel działania fundacji Poza Horyzonty i innych tego typu organizacji (4) dokonuje refleksji na temat swoich możliwości pomocy ludziom niepełnosprawnym (5) ocenia postawę Jolana (4) pisze opowiadanie na temat wyboru, którego musiał dokonać (4) tworzy krótki komiks na zadany temat (5) pisze rozprawkę na temat Czy Jolan postąpił odpowiedzialnie? (5) wymienia wyjątki od zasady akcentowania wyrazów na 2. sylabę od końca (4) wymienia zasady wymowy głosek ą, ę (4) poprawnie akcentuje wyrazy w języku polskim (5) poprawnie wymawia głoski ą, ę we wszystkich kontekstach (5) 2

Wprowadzenie do rozdziału Poza presją Mistrzowie wyzwolonej wyobraźni Jak Gałczyński buduje napięcie w Zaczarowanej dorożce? O sztuce, czyli o życiu wokół sztuki współczesnej Poza presją oś czasu, s. 46; Nim poznasz bliżej dwudziestole cie międzywojen ne, s. 48. Anna Klubówna, Krajobraz z tęczą 50. Konstanty Ildefons Gałczyński, Zaczarowana dorożka, s. 53. Joanna Olech, Sztuka, s. 55. awangarda futuryzm dadaizm egzystencjalizm katastrofizm kubizm surrealizm wymienia nazwiska twórców i ludzi nauki z czasów dwudziestolecia międzywojennego objaśnia pojęcia wprowadzone na lekcji prezentuje sylwetkę Pabla Picassa (2) wymienia, kierunki w sztuce, które reprezentował Picasso groteska wymienia miejsca odwiedzone przez bohatera oraz ludzi przez niego spotkanych (2) opisuje sytuację liryczną przedstawioną w wierszu flash mob bierze udział w dyskusji na temat niechęci niektórych ludzi do sztuki nowoczesnej wyjaśnia pojęcie flash mob dostrzega błędy w wymowie współczesnych Polaków, wie, jak je poprawić (5) wyjaśnia pojęcia poznane na lekcji (4) posługuje się nimi w dyskusji (5) podaje samodzielnie zdobyte informacje na temat omawianego okresu (5) wymienia fazy twórczości Picassa wymienione w tekście (4) opisuje i interpretuje wybrany obraz Picassa (5) wypisuje z wiersza kolokwializmy (4) określa ich funkcję (5) znajduje w tekście środki artystyczne (4) określa ich funkcję (5) udowadnia, że wiersz Gałczyńskiego ma groteskowy charakter (5) wypisuje z tekstu cytaty potwierdzające tezę o realności bądź nierealności opisanej sytuacji lirycznej (5) projektuje surrealistyczną ilustrację do utworu (5) opisuje jedno z dzieł sztuki wymienione w tekście (4) podaje własne przykłady i argumenty w dyskusji (5) wymienia przykłady rzeczowników pospolitych utworzonych od nazwisk objaśnia ich znaczenia (5) rozpoznaje i wyjaśnia ironiczny i paradoksalny sens wypowiedzi kończącej tekst (5) 3

Historia i współczesność sztuki radiowej Sztuka radiowa, s. 58. terminy ze Słownika radiowca, (s. 59) radio sztuka radiowa pasmo ramówka kierownik redakcji serwisant wywiad radiowy reportaż radiowy słuchowisko radiowe rozumie specyfikę radia jako środka masowego przekazu (2) wyjaśnia podstawowe terminy związane z radiem zna zasady odmiany słowa radio (4) wymienia tytuły najstarszych polskich słuchowisk radiowych (4) posługuje się terminami poznanymi na lekcji w rozmowie na temat radia (5) uczestniczy w tworzeniu audycji radiowych w szkolnym radiowęźle (5) Awangarda poetycka Bez reguł? Tadeusz Peiper, Ulica, s. 61.; Marek Włodarski, Ulica, s. 61.; Tystus Czyżewski, Mechaniczny ogród, s. 63. Zenon Fajfer, Ars poetica, s. 65; Łukasz Podgórni, Matko zawrotna, s. 66. liberatura e-liberatura poemat emanacyjny wymienia co najmniej jedno nazwisko poety awangardy (2) omawia, na czym polegała awangarda w poezji dwudziestolecia międzywojennego wymienia przykłady eksperymentowania współczesnych poetów z materią słowną (2) objaśnia pojęcia wprowadzone na lekcji wyjaśnia pojęcie futuryzmu w poezji (4) wymienia awangardowe cechy poznanych utworów (5) tworzy utwór na wzór poznanych wierszy awangardowych (5) posługuje się pojęciami wprowadzonymi podczas lekcji w analizie wierszy Zenona Fajfera i Łukasza Podgórniego (4) wyznacza wspólne cechy poezji awangardy z dwudziestolecia międzywojennego i współczesnych poetów eksperymentujących ze słowem (5) pisze utwór w stylu współczesnej awangardy (5) 4

Poetka uczuć Wyrazić uczucia Maria Pawlikowska- Jasnorzewska Zakochani, Miłość, s. 67. Bolesław Leśmian, Odjazd, s. 68.; Zygmunt Waliszewski, Pejzaż zimowy, s. 69. prezentuje sylwetkę Marii Pawlikowskiej- Jasnorzewskiej (2) wymienia kilka tytułów wierszy poetki określa tematykę poznanych wierszy poetki synekdocha prezentuje sylwetkę Bolesława Leśmiana (2) określa tematykę wiersza Odjazd znajduje określenia nazywające nastrój wiersza charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu opisuje obraz Zygmunta Waliszewskiego Pejzaż zimowy rozumie i potrafi wyjaśnić metafory w analizowanych wierszach (4) opisuje stan uczyć bohaterów lirycznych wierszy Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (4) samodzielnie gromadzi informacje na temat życia poetki (5) przygotowuje recytację wybranego wiersza Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (6) wyjaśnia termin synekdocha (4) nazywa środki artystyczne w wierszu (4) opisuje uczucia, jakie wywołuje w nim obraz Zygmunta Waliszewskiego (4) posługuje się terminem synekdocha w analizie wiersza Leśmiana (5) określa funkcję neologizmów (5) odczytuje symbolikę liryku Leśmiana (5) Komizm i jego Co nas komizm wyjaśnia pojęcia komizm, dowcip (2) wyjaśnia pojęcia wprowadzone podczas lekcji (4) rodzaje, dowcip śmieszy?, s. komizm wyjaśnia pojęcia poznane na lekcji posługuje się nimi podczas analizy tekstów (5) językowy 70. sytuacyjny omawia różne rodzaje komizmu omawia elementy komizmu w podanej scence komizm Teatrzyku Zielona Gęś (4) postaci znajduje przykłady reklam wykorzystujących komizm komizm słowny (5) językowy wyróżnia cechy charakterystyczne dla różnych ironia rodzajów komizmu (5) autoironia rozpoznaje rodzaje komizmu w tekstach (5) purnonsens odnajduje elementy kiczu w podanym tekście (5) dowcip określa, na czym polega komizm w podanym tekście anegdota (5) kawał podaje propozycje, jak oddać na scenie purnonsens i karykatura groteskę - charakterystyczne cechy Teatrzyku humor Zielona Gęś (5) kicz egzaltacja Rodzaje Stylizacje, s. stylizacja wie, co to jest stylizacja (2) odróżnia pastisz od parodii (5) 5

stylizacji Żartosfera artystyczna Kulisy życia kulturalnego przedwojennej 72; Julian Tuwim, Jak Bolesław Leśmian napisałby wierszyk Wlazł kotek na płotek, s. 73.; Konstanty Ildefons Gałczyński, Straszna rozmowa Gżegżółki z duchem, s. 74. Julian Tuwim, Do krytyków, s. 75; Jan Lechoń, Antoni Słonimski, Julian Tuwim, Przegląd Przedwieczor ny, s. 76. Magdalena Samozwaniec, Kariera obu archaizacja dialektyzacja kolokwializacja stylizacja humorystyczna groteska parodia pastisz Awangarda Krakowska grupa poetycka Skamander ogłoszenie wymienia różne rodzaje stylizacji rozpoznaje charakterystyczne cechy groteski (5) pisze parodię dowolnej sceny z wybranej lektury (6) omawia sylwetki Jana Lechonia, Antoniego Słonimskiego, Juliana Tuwima (2) rozpoznaje nadawcę i odbiorcę w wierszu Tuwima określa nastrój nadawcy utworu nazywa problem poruszony w pierwszym tekście Przeglądu Przedwieczornego określa czas i miejsce wydarzeń opisywanych w tekście opisuje nastrój kawiarni przedstawionych na nazywa środki artystyczne w wierszu Tuwima (4) objaśnia metafory (5) wypisuje z Przeglądu Przedwieczornego rady humorystów i formułuje poważne rady dla czytelników (4) wskazuje przykłady absurdu w Przeglądzie Przedwieczornym (4) rozpoznaje tradycyjne formy wypowiedzi dziennikarskiej sparodiowane w Przeglądzie Przedwieczornym (5) wskazuje przykłady komizmu słowa, sytuacji i postaci w Przeglądzie Przedwieczornym (5) przygotowuje humorystyczny poradnik pt. Jak przetrwać pierwszy miesiąc w gimnazjum? (5) identyfikuje osoby wymienione przez autorkę w tekście (4) opisuje wybrane miejsce, w którym współcześnie 6

Polski sisters, s. 79; Wojciech Weiss, Kawiarnia paryska, Józef Rapacki Wnętrze kawiarni Ziemiańska, s. 80. Jak napisać dedykację? Wprowadzenie do rozdziału Wspólny świat wielu kultur Przy szabasowych świecach Humor żydowski Ode mnie dla Ciebie czyli jak napisać dedykację, s. 82. Wspólny świat wielu kultur oś czasu, s. 90. Isaac Bashevis Singer, Opowieść o trzech życzeniach, s. 93; Jakub Weinless, Sądny dzień, s. 95.; Marc Chagall, Ja i wieś, s. 96. Horacy Safrin, Przy obrazach W. Weissa i J. Rapackiego może rozwijać się życie artystyczne (5) określa rolę, jaką pełniły kawiarnie w dwudziestoleciu międzywojennym (5) opracowuje program wieczorku artystycznego (5) dedykacja rozpoznaje dedykację (2) pisze dedykację dla różnych adresatów Festiwal Dialogu Czterech Kultur jidysz synagoga rabin cheder bima diaspora wymienia przykłady mniejszości narodowych w Polsce omawia fakt istnienia obok siebie różnych kultur w Polsce i na świecie opisuje miejsce wydarzeń rozgrywających się w tekście (2) wymienia kilka nazwisk sławnych osób pochodzenia żydowskiego (2) wskazuje pojęcia związane z kulturą żydowską objaśnia pojęcia wprowadzone na lekcji wiąże zapis wyrazów Żyd, żyd z ich znaczeniem wymienia bohaterów tekstu (2) określa ich cechy charakteru wskazuje cytaty odpowiednie do wzbogacenia różnych dedykacji (4) bierze udział w rozmowie na temat współistnienia różnych kultur w Polsce i na świecie (4) pogłębia swoją wiedzę na temat różnych kultur (5) objaśnia własnymi słowami przesłanie zawarte w tekście (4) wypowiada się na temat kultury żydowskiej, posługując się pojęciami poznanymi na lekcji (5) wyjaśnia symboliczne znaczenie atrybutów mędrca żydowskiego (5) analizuje obraz Marca Chagalla (5) określa gatunek literacki tekstu Singera i uzasadnia swoje zdanie (5) formułuje pouczenia dla czytelnika wynikające z anegdot (4) 7

Językowy obraz świata Na pograniczu kultur Co oświetlił blask Gwiazdy? Lekarstwo na nietolerancję Zrozumieć inne kultury szabasowych świecach 99. Świat w języku, s. 101; Joanna Olech, Kwoka, s. 104. Ewa Grętkiewicz, Szczekająca szczęka Saszy, s. 106. Jerry Spinelli, Gwiazda 112. Stanisław Sojka, Tolerancja, s. 115; Amos Oz, Jak uleczyć fanatyka?, s. 116; Beata Pawlikowska, Hiszpan wśród dzikich, s. 118. językowy obraz świata konotacja stereotyp charakteryzuje człowieka z poczuciem humoru nadaje tytuły przeczytanym anegdotom korzysta ze słownika, aby wyjaśnić frazeologizmy ze słowem humor określa tematykę tekstu Joanny Olech (2) czytając dowcipy, wnioskuje, jakie stereotypowe cechy są przypisywane różnym narodowościom Kresy podaje przykłady myślenia stereotypami wynikające z tekstu (2) charakteryzuje bohaterów tekstu tolerancja fanatyk fundamentalista antropologia etnografia określa tematykę tekstu (2) charakteryzuje bohaterów przeczytanego fragmentu powieści korzysta ze słownika przy wyjaśnianiu znaczenia pojęć fanatyk, fundamentalista wyjaśnia pojęcia wprowadzone na lekcji określa tematykę przeczytanych tekstów określa główny temat tekstu (2) gromadzi informacje o plemieniu Yonomami określa stosunek narratora do opisanych wydarzeń (5) objaśnia znaczenia frazeologizmów ze słowem humor (5) wyjaśnia pojęcia wprowadzone podczas lekcji (4) formułuje definicję stereotypu (5) zabiera głos w dyskusji na temat językowego obrazu świata wynikającego z przysłów o kobiecie i mężczyźnie (5) wyjaśnia różną pisownię słów kresy, Kresy (4) podaje propozycje sposobów przełamywania stereotypów (5) przygotowuje audycję radiową o wybitnych Polakach pochodzących z Kresów Wschodnich (5) podaje przykłady z tekstu na uzasadnienie swoich wniosków (4) opisuje wpływ głównej bohaterki na innych (4) wyjaśnia różnicę między znaczeniem słów indywidualista i oryginał (5) charakteryzuje narratora tekstu Amosa Oza (4) zabiera głos w dyskusji na temat przejawów fanatyzmu we współczesnym świecie (4) objaśnia pojęcia fanatyk, fundamentalista (5) i wskazuje ich wspólne cechy (5) omawia sylwetkę Bronisława Malinowskiego (4) redaguje notatkę o Indianach Yonomami (4) określa stosunek narratora do opisywanej rzeczywistości (5) zapisuje w punktach współczesne zagrożenia dla pierwotnych grup etnicznych (5) 8

Indie Kapuścińskiego Wprowadzenie do rozdziału Czas smutku i strachu Nieodrobiona lekcja z przeszłości Niewzruszone bóstwo czy współczująca bogini? Groza wojennej codzienności w walczącej Warszawie Ryszard Kapuściński, Skazany na Indie, s. 121. Czas smutku i strachu oś czasu, s. 128; Nim poznasz bliżej czasy wojny i okupacji, s. 130. Erich Maria Remarque, Na Zachodzie bez zmian 132. Zbigniew Herbert, Nike która się waha, s. 134. Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskieg o, s. 136. reportaż opisuje Indie na podstawie przeczytanego tekstu (2) opowiada przeżycia narratora związane z jego pierwszą podróżą do Indii stracone pokolenie podaje daty rozpoczęcia i zakończenia drugiej wojny światowej (2) wyjaśnia słowo okupacja podaje podstawowe fakty z historii drugiej wojny światowej opowiada, co wydarzyło się w Katyniu w 1940r. ocenia widowiska organizowane dla turystów w rezerwatach Indian (5) wypowiada się na temat barier dzielących ludzi z różnych kręgów kulturowych (5) wymienia cechy reportażu jako gatunku publicystycznego (4) uzasadnia, że tekst Kapuścińskiego to reportaż (4) przygotowuje prezentację na temat wybranego egzotycznego kraju lub kontynentu (5) wymienia tytuły różnych tekstów kultury o tematyce wojennej (4) wymienia teksty kultury nawiązujące do zbrodni katyńskiej (5) korzysta z różnych źródeł, by pogłębić swoją wiedzę na temat czasów wojny i okupacji (5) wyjaśnia nazwę stracone pokolenie redaguje apel dla przyszłych pokoleń w imieniu bohaterów powieści (4) wypowiada się na temat przyczyny wojen (4) uzasadnia swoje zdanie, podając trafne argumenty (5) opisuje płaskorzeźbę Nike (2) rozpoznaje symbolikę atrybutów bogini opisuje bohaterów oraz sytuację przedstawioną w utworze pamiętnik określa czas, miejsce i tematykę przeczytanego tekstu (2) opisuje życie i zachowanie mieszkańców Warszawy w czasie powstania wskazuje różnice między pamiętnikiem a dziennikiem określa nastrój wiersza (4) na podstawie wiersza Herberta redaguje notatkę na temat ludzkiego losu (5) formułuje przesłanie wiersza dotyczące istoty wojny i ceny zwycięstwa (5) nazywa uczucia ludzi ukrywających się przed nalotami (4) charakteryzuje narratora tekstu (4) uzasadnia, że utwór Białoszewskiego jest pamiętnikiem (4) przeprowadza analizę słowotwórczą podanych wyrazów (4) 9

Elegia o chłopcu polskim Krzysztofa Kamila Baczyńskiego tragiczny los pokolenia Kolumbów Poeci pokolenia spełnionej Apokalipsy Przygotowujemy referat Zagłada Krzysztof Kamil Baczyński, Elegia o chłopcu polskim, s. 148; Teodor Axentowicz, Matka nad grobem syna, s. 148. Zofia Fabjanowska- Micyk, Podniesieni w czerwone niebo, s. 150. Jak przygotować referat?, s. 152. Anna Frank, Dziennik elegia pokolenie Kolumbów określa tematykę wiersza Baczyńskiego (2) charakteryzuje podmiot liryczny i adresata wiesza omawia, na czym polegał tragizm pokolenia wojennego wymienia cechy charakterystyczne elegii opisuje obraz Teodora Axentowicza (2) i określa nastrój dzieła pokolenie opracowuje krótki biogram Tadeusza Gajcego wskazuje podobieństwa w biografiach Gajcego i Baczyńskiego referat referent prezentacja antysemityzm getto wyjaśnia pojęcia referat, referent (2) omawia budowę referatu przygotowuje w grupie plan referatu na wybrany temat określa tematykę przeczytanych tekstów (2) określa czas i miejsce opisywanych wydarzeń (2) określa funkcję czasu teraźniejszego (5) rozpoznaje styl, w którym został napisany tekst, nazywa cechy tej odmiany polszczyzny, wskazuje w tekście odpowiadające im przykłady (5) określa znaczenie formantów (5) określa rolę form bezosobowych zastosowanych w pamiętniku (5) podaje przykłady środków językowych zastosowanych przez Białoszewskiego (5) określa ich funkcję w utworze (5) nazywa środki artystyczne zastosowane przez poetę w wierszu (4) wskazuje kontrasty w utworze (4) i określa ich funkcję (5) uzasadnia, że wiersz Baczyńskiego jest elegią (4) wyjaśnia nazwę pokolenie Kolumbów (4) określa rodzaj rymów w utworze (4) określa funkcję środków artystycznych (5) opisuje obraz świata ukazany w wierszu (5) analizuje wybrany wiersz Tadeusza Gajcego (4) analizuje jeden z wierszy Baczyńskiego poświęconych Barbarze (5) pisze recenzję płyty Gajcy (6) przygotowuje referat na zadany temat (4) przygotowuje referat na zadany temat i wzbogaca go o wybrane pomoce wizualne (5) przygotowuje prezentację multimedialną (6) charakteryzuje postawę bohaterów tekstów (4) opisuje sytuację narodu żydowskiego w czasie II wojny światowej (4) 10

Wspaniali ludzie w nieludzkich czasach Poetycki głos o Zagładzie Wołanie o pokój 156; Ida Fink, Wariat, s. 159. Anna Mieszkowska Matka dzieci Holocaustu. Historia Ireny Sendlerowej 161. Zbigniew Herbert, Pan Cogito szuka rady, s. 168; A. Słonimski, Elegia miasteczek żydowskich, s. 167; B. Linke, El mole Rachim. Modlitwa za zamordowany ch, s. 169. Josif Brodski, Piosenka o Bośni, s. 170; holokaust dziennik Żegota biografia pacyfizm militaryzm definiuje pojęcia wprowadzone na lekcji podaje cechy dziennika jako gatunku epiki wymienia kilka nazwisk ludzi, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej określa, na czym polegała działalność Ireny Sendlerowej określa tematykę wierszy wypisuje elementy charakterystyczne dla kultury narodu żydowskiego, objaśnia ich znaczenie określa tematykę wiersza Brodskiego (2) prezentuje podstawowe fakty dotyczące wydarzeń na Bałkanach na początku lat 90. odróżnia dziennik od pamiętnika (4) opisuje emocje towarzyszące bohaterom w czasach zagłady (5) charakteryzuje język narracji i język bohaterów tekstów (5) opowiada, w jaki sposób ratowano dzieci żydowskie (4) opisuje emocje towarzyszące dzieciom, ich prawdziwym rodzicom oraz opiekunom (5) objaśnia, na czym polegał heroizm tych, którzy ratowali żydowskie dzieci (5) objaśnia, w jaki sposób Holocaust wpłynął na życie ocalonych dzieci (5) pisze recenzję filmu Dzieci Ireny Sendlerowej w reż. J.K. Harrisona (5) charakteryzuje podmiot liryczny w obu wierszach (4) wyszukuje informacje na temat Bracławia i rabiego Nachmana (4) wyszukuje historyczne informacje na temat miast wymienionych w wierszu Antoniego Słonimskiego (5) znajduje w wierszu Herberta fragmenty wyrażające bezradność i smutek podmiotu lirycznego (4) charakteryzuje podmiot liryczny wiersza Słonimskiego (4) opisuje obraz Bronisława Linkego (4) przygotowuje prezentację na temat rabiego Nachmana (5) przygotowuje prezentację na temat miast żydowskich w przedwojennej Polsce (5) interpretuje obraz Bronisława Linkego w kontekście fragmentu żydowskiej modlitwy za zmarłych (5) interpretuje tekst w kontekście wydarzeń na Bałkanach na początku lat 90. (4) projektuje plakat antywojenny (4) 11

Przygotowujemy tekst do druku Zdania wielokrotnie złożone Wprowadzenie do rozdziału Trudna walka o wartości Piszemy podanie Piszemy życiorys, CV i list Joanna Olech, Pacyfizm, s. 172. Jak przygotować tekst do druku?, s. 174. Zdania wielokrotnie złożone, s. 224. Trudna walka o wartości oś czasu, s. 184. Jak napisać podanie?, s. 194. Coś o sobie jak napisać życiorys, CV i wskazuje przeciwko czemu protestuje osoba mówiąca objaśnia pojęcia pacyfizm, militaryzm wypisuje z tekstu Joanny Olech argumenty użyte przez głównych bohaterów bibliografia wyjaśnia pojęcia wprowadzone na lekcji (2) przypisy rozpoznaje opis bibliograficzny książki formatowanie autorskiej tekstu formatuje swoje teksty opis bibliograficzny zdanie wyodrębnia zdania składowe (2) wielokrotnie wskazuje orzeczenia w zdaniach składowych złożone (2) odróżnia zdanie podrzędnie złożone od złożonego współrzędnie i przedstawia to na wykresie wie, jak zaznaczyć na wykresie równoważnik zdania wymienia wartości, o które walczono na przestrzeni dziejów (2) wymienia kilka wydarzeń historycznych, które dotyczyły walki o wyznawane wartości podanie rozpoznaje podanie wśród innych pism użytkowych (2) wymienia przykłady formuł przydatnych przy pisaniu podania wymienia przykłady sytuacji wymagających napisania podania życiorys rozpoznaje życiorys, CV i list motywacyjny CV wśród innych pism użytkowych (2) list wymienia podstawowe wyróżniki życiorysu, opisuje adresata wypowiedzi, określa stosunek podmiotu lirycznego do tegoż adresata (4) opisuje język utworu (5) interpretuje tytuł wiersza (5) pisze opowiadanie z użyciem frazeologizmów wykorzystujących słownictwo militarne (5) tworzy opisy bibliograficzne książek autorskich (4) przygotowuje bibliografię i przypisy do swojego tekstu (5) tworzy opisy bibliograficzne rozdziału w pracy zbiorowej, artykułu w czasopiśmie, publikacji internetowych, filmu (5) określa, jak połączone są ze sobą zdania składowe (4) wymienia rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie (4) rysuje wykres zdania wielokrotnie złożonego (5) rozpoznaje rodzaje zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie (5) gromadzi informacje na temat dzieł kultury związanych z walką o wyznawane wartości (5) omawia kompozycję podania pisze poprawne podania do odpowiednich sytuacji (5) dobrze zna kompozycję życiorysu, CV i listu motywacyjnego (4) pisze swój życiorys, list motywacyjny oraz swoje CV 12

motywacyjny Miłość i poświęcenie droga do odrodzenia człowieka Jak przetrwać we współczesnym świecie Tadeusz Różewicz, List do ludożerców Czy dobro jest w modzie? list motywacyjny, s. 195. Dorota Terakowska, Córka czarownic 186; Joanna Olech, Altruizm, s. 193. Tadeusz Różewicz, List do ludożerców, s. 189. Czesław Miłosz, Dobroć, s. 190; mapa podróży Miłosza, s. 192. motywacyjny CV i listu motywacyjnego (4) tworzy życiorys, CV i list motywacyjny odpowiednie do różnych sytuacji zawodowych (5) altruizm egoizm określa tematykę tekstu (2) charakteryzuje bohaterkę fragmentu powieści Terakowskiej wyjaśnia pojęcia altruizm, egoizm przedstawia sylwetkę Tadeusza Różewicza (2) określa przenośne znaczenie słowa ludożercy wymienia zachowania ludzi piętnowane przez podmiot liryczny korzysta ze słownika języka polskiego w celu porównania znaczeń słów wymienia elementy listu, które znalazły się w wierszu charakteryzuje podmiot liryczny wiersza opisuje znaną postać z życia publicznego, którą uważa za dobrego człowieka dopisuje antonimy do podanych wyrazów analizuje mapę podróży Miłosza i wykorzystuje ja do analizy wiersza Dobroć opisuje emocje bohaterki (4) wypisuje z tekstu słowa określające stan emocjonalny bohaterki sprzed przemiany i po niej (4) zajmuje stanowisko w dyskusji na temat trudności w pracy z chorymi (5) określa podmiot liryczny i adresata wiersza (4) uzasadnia uniwersalny charakter wiersza (4) wyjaśnia znaczenie frazeologizmów w wierszu (4) charakteryzuje kompozycję utworu (4) przekształca wiersz w list (5) charakteryzuje bohatera lirycznego i świat z wiersza Miłosza (4) tworzy rodzinę wyrazów od słowa dobroć (4) określa postawę bohatera lirycznego wobec świata (5) określa emocje, jakie może budzić w czytelniku zachowanie bohatera lirycznego (5) porównuje kompozycję poznanych wierszy Miłosza i Różewicza (5) pisze reportaż o osobach potrzebujących pomocy innych (5) uzasadnia swoją opinię na temat uniwersalności wiersza Dobroć (5) 13

Gdy absurd jest prawem Mechanizm manipulacji Pragnienie wolności Zniewolenie emocjonalne Wprowadzenie do rozdziału Leszek Kołakowski, Wielki głód, s. 207. Sławomir Mrożek, Lolo, s. 212.; Trzeba dojrzeć, żeby dojrzeć (fragm. wywiadu z Josephem Weizenbaume m), s. 215. Fiodor Dostojewski, Wspomnienia z domu umarłych 218. Joanna Olech, Mimikra, s. 222. Zjawiska współczesnoś totalitaryzm indoktrynacja rozumie pojęcia wprowadzone na lekcji (2) streszcza wydarzenia opisane w tekście (2) określa problematykę tekstu ocenia postępowanie arcykapłana przedstawia sylwetkę Sławomira Mrożka wyjaśnia, na czym polega manipulacja określa miejsce wydarzeń oraz narratora wymienia cechy Lola bohatera opowiadania wyjaśnia, w jaki sposób media elektroniczne mogą dziś manipulować ludźmi przedstawia sylwetkę Fiodora Dostojewskiego (2) określa problematykę tekstu przedstawia podstawowe fakty o zsyłaniu Polaków na Syberię charakteryzuje sylwetkę narratora opisuje miejsce wydarzeń autorytarny wyjaśnia pojęcia omawiane na lekcji sekta wie, dlaczego sekty są niebezpieczne dla mimikra ludzi pop-art określa czasy od drugiej wojny światowej mianem współczesności (2) wymienia zjawiska charakterystyczne dla wymienia tematy poezji Miłosza (6) omawia decyzje arcykapłana, ocenia je, podaje konkretne argumenty (4) pisze charakterystykę postaci arcykapłana (4) analizuje postępowanie wróżbitów (4) opisuje swoje wyobrażenie Lailonii (4) określa gatunek literacki tekstu (5) omawia symbolikę Lailonii (5) wyjaśnia, jak autor ukazuje mechanizm manipulacji w opowiadaniu Lolo (4) dostrzega w tekście Mrożka elementy absurdu (4) podaje pomysły, jak można bronić się przed manipulacją mediów elektronicznych (4) wskazuje elementy komizmu (4) i groteski (5) określa ich rolę w opowiadaniu (5) uzasadnia, na czym polega uniwersalny charakter tekstu Mrożka (5) pisze wypracowanie w celu wyjaśnienia, na czym polega regres humanizmu we współczesnym świecie (6) wyjaśnia tytuł powieści Dostojewskiego (4) określa uczucia zniewolonych bohaterów (4) określa emocje towarzyszące bohaterowi opuszczającemu więzienie (4) opisuje różnice między sposobem myślenia ludzi wolnych i ludzi przebywających w niewoli (5) wyjaśnia symbolikę opowiadania o orle (5) rozwija w wypracowaniu myśl o wolności jako jednej z najważniejszych wartości w życiu człowieka (5) określa motywy postępowania bohaterów tekstu (4) zabiera głos w dyskusji na temat zniewolenia emocjonalnego młodych ludzi przez sekty (5) wyjaśnia pojęcie pop-art (4) interesuje się przemianami zachodzącymi w społeczeństwie XX i XXI wieku (5) 14

Zjawiska współczesności Społeczeństwo konsumpcyjne Rola książki we współczesnym świecie ci oś czasu, s. 232. Kultura w mikserze, s. 234.; Sławomir Shuty Zwał 238. Leszek K. Talko, Bestseller, czyli coś z niczego, s. 235. Społeczeństwo konsumpcyjne homogenizacja makdonaldyzacja uniformizacja socjolog współczesności określa tematykę tekstu S. Shutego (2) omawia pojęcia wprowadzone na lekcji charakteryzuje bohaterów tekstu charakteryzuje sposób wypowiedzi dyrektora bohatera tekstu określa charakter tekstu jako ironiczny, uzasadnia swoje zdanie (4) bestseller wyjaśnia pojęcie bestseller (2) wymienia tytuły książek wspomniane w tekście (2) wyszukuje informacje na temat tych książek wyjaśnia pojęcia wprowadzone podczas lekcji (4) wyszukuje szablonowe sformułowania w tekście (4) i wyjaśnia ich funkcję (5) wskazuje przejawy manipulacji w wypowiedziach dyrektora banku bohatera tekstu (5) tworzy wypowiedź pisemną na temat Czy grozi nam uniformizacja życia? uzasadnia swoje zdanie (5) uzasadnia, dlaczego książki wymienione w tekście są określane bestsellerami (4) przygotowuje prezentację na temat bestsellerów polskiej literatury (5) wskazuje elementy świadczące o ironicznym charakterze fragmentów tekstu (5) Język reklamy Za kulisami telewizji Joanna Olech, Język reklamy, s. 240. Kulisy telewizji, s. 242. reklama slogan marketing sequel (sekwel) telenowela sitcom Teatr Telewizji talk-show ekshibicjoniz m voyeryzm opisuje sytuację przedstawioną w scence (2) podaje definicje reklamy i sloganu omawia istotę telewizji jako środka masowego przekazu (2) wyjaśnia nazwy gatunków telewizyjnych uczestniczy w dyskusji na wybrany temat dotyczący telewizji omawia budowę hasła reklamowego (4) wskazuje manipulację językową w reklamach (5) tworzy hasła mające charakter reklamy (5) objaśnia pojęcia wprowadzone podczas lekcji (4) gromadzi materiały do dyskusji na jeden z tematów dotyczących telewizji (4) bierze udział w dyskusji o telewizji (4) zajmuje określone stanowisko w dyskusji, uzasadnia je, podaje trafne argumenty (5) Karnawalizacja Umberto Eco, karnawał przedstawia sylwetkę Umberto Eco (2) wymienia przejawy karnawalizacji współczesnego 15

życia Kult urody? jak nie dać się zwariować W pułapce cyfrowego świata Gdy śpiewają stadiony... sport z różnych punktów Od zabawy do karnawału, s. 246. Wisława Szymborska, Konkurs piękności męskiej, s. 250.; Patrycja Karwicka, Niezdrowa chęć bycia zdrowym, s. 249.; Joanna Olech, Osobowość, s. 252. Witold Kołodziejczy k, Pokolenie Y, s. 254; Anna Onichimowsk a Aki. Za ścianą, s. 257. Kazimierz Wierzyński, Match footballowy, karnawalizacja omawia, na czym polega karnawalizacja życia omawia sylwetkę Wisławy Szymborskiej (2) wymienia kilka tytułów wierszy poetki charakteryzuje wygląd i zachowanie bohatera lirycznego wiersza Konkurs piękności męskiej screenagers określa tematykę przeczytanych tekstów (2) wypisuje z artykułu W. Kołodziejczyka określenia charakterystyczne dla pokolenia Y (2) korzysta ze słownika języka polskiego, by objaśnić znaczenia słów (2) podaje przykłady różnych zachowań charakterystycznych dla człowieka otwartego i zamkniętego charakteryzuje bohaterów tekstu A. Onichimowskiej określa tematykę wiersza, wywiadu oraz drzeworytu (2) wyjaśnia, na czym polega postawa sportowa życia (4) pisze opowiadanie nawiązujące do tekstu U. Eco (5) Analizuje metafory użyte w wierszu Konkurs piękności męskiej (4) interpretuje pointę utworu (5) analizuje i interpretuje wybrane wiersze W. Szymborskiej (5) interpretuje w recytacji wybrane utwory W. Szymborskiej (5) uczestniczy w debacie na temat sztuki słuchania i rozmawiania (4) porównuje przedstawicieli pokolenia Kolumbów i pokolenia Y (4) opisuje relacje panujące w rodzinie sportretowanej przez A. Onichimowską (4) charakteryzuje polską obyczajowość w formie blogu dla cudzoziemców (5) wypisuje zastosowane przez poetę środki artystyczne (4) i nazywa je (5) objaśnia przenośne znaczenia związków wyrazowych wywodzących się z terminologii sportowej (4) 16

widzenia s. 264; Władysław Skoczylas, Łucznik, s. 265; Piłka to gra prosta (fragm. wywiadu z Kazimierzem Górskim), s. 266. Człowiek mobilny co przywozimy z podróży? Być czy mieć? W górę Ubangi, w jądro ciemności (fragm. wywiadu Krzysztofa Baczki z Olgierdem Budrewiczem ), s. 268. Eric Weiner, Buthan. Szczęście jest ideą polityczną, s. 272. globtroter wypisuje z tekstu argumenty potwierdzające, że warto podróżować i podaje własne argumenty planuje swoją podróż dookoła świata wskazuje opisy w tekście (2) charakteryzuje narratora i bohaterów tekstu wskazuje w tekście fragment będący definicją szczęścia mówi, czym dla niego jest szczęście komentuje słowa K. Górskiego na temat piłki nożnej i sportu (4) podaje przykłady hiperbolizacji w wierszu (5) wskazuje zapożyczenia w utworze Wierzyńskiego (5) pisze rozprawkę, wykorzystując zgromadzone argumenty (4) planuje w punktach przebieg jednodniowej wycieczki wg własnego pomysłu (4) pisze sprawozdanie z zaplanowanej przez siebie wycieczki (4) układa kodeks turysty (5) dopisuje tytuły i autorów do podanych gatunków literackich (5) wypowiada się na temat roli podróży w dorastaniu i usamodzielnianiu się (6) uczestniczy w dyskusji na temat Czym jest szczęście (4) charakteryzuje modele postaw określanych jako być i mieć (5) wskazuje różnice w pojmowaniu szczęścia przez społeczeństwa Zachodu i Wschodu (5) 17