Zarządzaj efektywnie swoim budżetem domowym Projekt z zakresu edukacji ekonomicznej dofinansowany przez Narodowy Bank Polski realizowany przez Wyższą Szkołę Gospodarki w Bydgoszczy O projekcie Cel główny projektu: Zwiększenie zasobu wiedzy i podniesienie kompetencji z zakresu efektywnego zarządzania budżetem domowym 100 osób z województwa kujawsko pomorskiego, w wieku 40+ do 31.10.2013 r. Cele szczegółowe: Wzrost wiedzy z zakresu ekonomii gospodarstwa domowego wśród 100 osób z woj. kujawsko pomorskiego, w wieku 40+ do 31.10.2013 r. Zwiększenie wiedzy i umiejętności korzystania z mechanizmów rynku usług finansowych 100 osób z woj. kujawsko pomorskiego, w wieku 40+ do 31.10.2013 r. Zwiększenie wiedzy i umiejętności w zakresie decyzji inwestycyjnych, podejmowanych przez członków gospodarstw domowych 100 osób z woj. kujawsko pomorskiego, w wieku 40+ do 31.10.2013 r. Szkolenia warsztatowe Przewiduje się przeprowadzenie 4 dni szkolenia po 8 godzin dydaktycznych dziennie. Program szkoleniowy składa się z trzech bloków tematycznych: - Łyk ekonomii gospodarstwa domowego, - Gospodarstwa domowe na rynku usług finansowych, - Przez edukację do inwestowania i niezależności finansowej. BLOK I - ŁYK EKONOMII GOSPODARSTWA DOMOWEGO (8h.) Gospodarstwo domowe jest najstarszą instytucją ekonomiczną na świecie i kluczową jednostką w gospodarce rynkowej. Większość zjawisk i procesów gospodarczych oraz społecznych zaczyna i kończy się w gospodarstwie domowym, w związku z czym uświadomienie społeczeństwu jego roli oraz determinantów funkcjonowania w dzisiejszym, dynamicznym otoczeniu staje się kluczową kwestią. Podejmowanie decyzji należy do najważniejszych i najbardziej odpowiedzialnych czynności ludzkich. Są one nieodłącznym elementem ludzkiego funkcjonowania. Członkowie gospodarstwa
domowego, aby podjąć racjonalną decyzję alokacyjną muszą przeanalizować wiele zmiennych gospodarczych oraz posiadać podstawową wiedzę dotyczącą podstaw ekonomii oraz uwarunkowań podejmowanych decyzji. CEL : Blok tematyczny stwarza słuchaczowi możliwość poznania: w jaki sposób konsumenci podejmują decyzje o wykorzystaniu swoich zasobów działając w ramach gospodarki rynkowej, jakie są korzyści i koszty wyborów dokonywanych na rynkach różnych dóbr, w jaki sposób osoby gospodarujące mogą przezwyciężać ograniczenia swoich wyborów, jakie jest miejsce i rola gospodarstwa domowego w całym systemie gospodarki narodowej, jakie są czynniki wpływające na gospodarstwo, czym się kierować w trakcie podejmowania decyzji konsumpcyjnych oraz inwestycyjnych. praktyczne stosowanie wiedzy do rozwiązywania prostych problemów mikroekonomicznych i makroekonomicznych oraz do wyrobienia sobie opinii na temat problemów gospodarczych i społecznych, postrzeganie problemów ekonomicznych w całej złożoności, z uwzględnieniem wielu uwarunkowań społeczno-gospodarczych, interpretowanie podstawowych kategorii związanych z ekonomią gospodarstw domowych, rozróżnienie podstawowych uwarunkowań decyzji inwestycyjnych gospodarstw domowych oraz ich konsekwencji, identyfikowanie oraz racjonalne analizowanie czynników wpływających na decyzje konsumentów. Miejsce i rola gospodarstwa domowego w gospodarce rynkowej (na rynku dóbr i usług, rynku pracy, rynku finansowym). Wpływ czynników makroekonomicznych na gospodarstwa domowe. Warunki istnienia gospodarstwa domowego jako jednostki konsumpcyjnej. Wybory gospodarstw domowych: wybory ekonomiczne a wybory nieekonomiczne. Gospodarcze determinanty zachowań ekonomicznych gospodarstw domowych (zasoby majątkowe, dostęp do dóbr publicznych, poziomy i relacje cen artykułów konsumpcyjnych, poziom dóbr konsumpcyjnych oraz sposoby ich dystrybucji). Wybory konsumpcyjne gospodarstw domowych. Teoria użyteczności. Właściwości dóbr jako źródło użyteczności. Czas i produkcja w funkcji użyteczności gospodarstw domowych. Problemy wyboru i maksymalizacja sumy użyteczności. Nadwyżka konsumenta. Gospodarstwo domowe na rynku pracy. Konsumpcja i oszczędności. Skłonność do konsumpcji i do oszczędzania. Uwarunkowania decyzji inwestycyjnych gospodarstw domowych. Podatki gospodarstw domowych. Psychologia konsumenta. BLOK II GOSPODARSTWA DOMOWE NA RYNKU USŁUG FINANSOWYCH (16h.) Jednym z podmiotów funkcjonujących na rynku finansowym są gospodarstwa domowe. Występują one w roli użytkownika usług finansowych, kierując się różnorodnymi motywami (głównie konsumpcyjnym, czy też inwestycyjnym). We współczesnej gospodarce rynkowej korzystanie przez
gospodarstwa domowe z usług finansowych jest niezbędne. Rdzeń tych usług stanowią podstawowe usługi bankowe, jednak w miarę dostępności Internetu i rozwoju serwisów informacyjnych coraz bardziej popularne stają się inwestycje na rynku finansowym. Niekorzystanie z usług finansowych, bądź brak dostępu do nich określa się jako wykluczenie finansowe, które w dzisiejszych czasach może mieć katastrofalne skutki dla gospodarstwa domowego, jak i dla całej gospodarki. W tym sensie kluczową kwestią staje się rozróżnienie usług finansowych oraz zrozumienie funkcjonowania rynków finansowych a także podmiotów na nim działających. CEL: Blok nr II dostarcza i systematyzuje wiedzę w zakresie podstawowych aspektów działalności bankowej we współczesnym modelu pośrednictwa finansowego oraz pozwala na zaprezentowanie instytucjonalno-organizacyjnych ram funkcjonowania sektora bankowego. Ponadto, celem drugorzędnym, jest zrozumienie przez słuchacza kluczowych pojęć i koncepcji, które są ważne dla rozumienia mechanizmu funkcjonowania rynków finansowych. poznanie podstawowych instrumentów finansowych, zwłaszcza z obszaru bankowości, rozumienie współzależności między finansami a sferą realną gospodarki, rozumienie podstawowych mechanizmów funkcjonowania rynków finansowych i giełdy, poznanie zasad funkcjonowania banku i znaczenia sektora bankowego dla sfery realnej gospodarki, poznanie roli banków, funduszy emerytalnych, funduszy inwestycyjnych i towarzystw ubezpieczeniowych na rynkach finansowych, rozumienie konsekwencji nadmiernego zadłużania. Struktura i instytucje rynku finansowego. System bankowy. Rodzaje produktów bankowych. Bankowość elektroniczna. Bank centralny i instrumenty polityki pieniężnej. Depozyty i ich specyfika. Gwarantowanie depozytów. Kredyty i konsekwencje zadłużenia (w tym problemy zadłużeniowe gospodarstw domowych). Rynki i pośrednicy finansowi w gospodarce. Giełdowa alokacja kapitałów pieniężnych. Definicja, rodzaje i funkcje papierów wartościowych. Wprowadzenie do rynku walutowego. BLOK III PRZEZ EDUKACJĘ DO INWESTOWANIA I NIEZALEŻNOŚCI FINANSOWEJ (8h.) Inwestowanie jest jedną z podstawowych działalności w życiu gospodarczym człowieka. W gospodarce rynkowej inwestowanie to niezbędny warunek rozwoju gospodarki, a także sposób dla pojedynczej jednostki do zapewnienia sobie godziwej przyszłości. W myśl definicji, że inwestycja jest wyrzeczeniem się bieżącej konsumpcji dla przyszłych niepewnych korzyści, gospodarstwa domowe stają przed permanentnym dylematem na co przeznaczyć kolejną zarobioną złotówkę. Ponadto, w ostatnim czasie oszczędzanie oraz inwestowanie gromadzonych środków wydaje się być koniecznością w kontekście zmian w systemie emerytalnym, w którym kwoty wypłacanych emerytur będą uzależnione od zgromadzonych składek.
CEL: Głównym celem tego bloku jest przygotowanie uczestników do zawierania samodzielnych decyzji inwestycyjnych w warunkach niepewności i ryzyka oraz formułowania celów inwestycyjnych, ukierunkowanych na planowanie przyszłości finansowej gospodarstwa domowego. poznanie podstawowych instrumentów finansowych oraz kryteriów ich wyboru, stosownie do potrzeb gospodarstwa domowego, umiejętność racjonalnego planowania budżetu domowego, umiejętność określania celów inwestycyjnych wraz z etapami i sposobami ich osiągania, umiejętność rozróżniania kryteriów, wpływających na decyzje inwestycyjne (wiek, bieżące potrzeby, restrykcje prawne, potrzeby płynnościowe, skłonność do ryzyka, horyzont inwestycyjny), umiejętność identyfikacji ryzyk (a co się z tym wiąże określonej stopy dochodu). Ryzyko a stopa zwrotu. Pojęcie inwestycji. Planowanie przyszłości finansowej gospodarstw domowych. Rodzaje inwestycji gospodarstw domowych (w tym cele, oczekiwania i ryzyka). Inwestycje alternatywne. Wpływ cyklów koniunkturalnych na wybrane klasy aktywów (ochrona kapitału oraz zarabianie niezależnie od koniunktury). Klasy inwestycji alternatywnych (nieruchomości. dzieła sztuki, rynki kolekcjonerskie). Źródła i cena pozyskiwania kapitału. Venture Capital, Private Equity, Anioły biznesu. Metody inwestycyjne. GRA SYMULACYJNA CASH FLOW W ostatnim dniu, po zrealizowaniu trzech bloków tematycznych przewiduje się przeprowadzenie gry symulacyjnej Cash Flow (6h), pozwalającej w sposób urozmaicony podsumować przebieg szkolenia. Będzie to gra Roberta Kiyosaki, która została tak zaprojektowana, aby umożliwić uczestnikom poznanie tematyki zawiązanej m.in. z zakładaniem depozytów, inwestowaniem w akcje czy zakup nieruchomości, umieszczając gracza w interaktywnym środowisku pozwalającym na eksperymentowanie z własną strategią. Zastosowana w grze unikalna technika nauki inwestowania model interaktywny jest stosunkowo prostym, a jednocześnie niezwykle efektywnym sposobem przekazywania wiedzy i umiejętności dotyczących różnych aspektów funkcjonowania rynku pieniężnego i kapitałowego. Zajęcia te niewątpliwie przyczynią do przyswojenia i pogłębienia przez uczestników wiedzy i umiejętności pozwalających na korzystanie z instrumentów finansowych, które wcześniej były im nieznane, budziły liczne obawy i wątpliwości, a tym samym przyczyniały się do pogłębiania sytuacji wykluczenia, opisanych w punkcie 4 wniosku. Ponadto gra umożliwi weryfikację założonych przez wnioskodawcę efektów szkolenia. Trzech najlepszych uczestników/czek Cash Flow, po spełnieniu wymagań regulaminowych projektu i gry symulacyjnej, otrzyma pamiątkową monetę kolekcjonerską NBP, jako dowód dokonania pierwszej inwestycji alternatywnej.
Po zakończeniu gry symulacyjnej przeprowadzone będzie posumowanie projektu i omówienie jego rezultatów oraz wręczenie certyfikatów stwierdzających udział w projekcie z zakresu edukacji ekonomicznej o ile to będzie możliwe z udziałem przedstawiciela Narodowego Banku Polskiego.