Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r.

Realizacja świadczeń endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r. 1. Źródło danych Opracowanie zostało sporządzone na podstawie Centralnej Bazy Endoprotezoplastyk Narodowego Funduszu Zdrowia (CBE), działającej od marca 2005 r. Gromadzone w niej dane o zrealizowanych świadczeniach endoprotezoplastyki stawowej wprowadzane są przez świadczeniodawców na bieżąco, a następnie podlegają weryfikacji przez pracowników oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. W celu pełnego zabezpieczenia informacji wprowadzanych do CBE wszystkie dane przetwarzane są z wykorzystaniem szyfrowania (bezpieczny protokół SSL 128-bitowy). Opracowanie powstało w oparciu o informacje pozyskane z CBE 18 marca 2015 r. 2. Umowy W 2014 r. świadczenia endoprotezoplastyki stawowej realizowane były na podstawie umów zawartych przez Narodowy Fundusz Zdrowia z 319 świadczeniodawcami z terenu całego kraju (rysunek 1.). W ramach tych umów: 311 świadczeniodawców wszczepiało endoprotezy stawu biodrowego, 258 stawu kolanowego, 75 stawu ramiennego, 37 stawu łokciowego, a 50 innego stawu. Największa liczba ośrodków realizujących wymienione świadczenia znajdowała się w województwach: mazowieckim (40) i śląskim (40), najmniejsza w lubuskim (7) i opolskim (8). Rysunek 1. Liczba świadczeniodawców wykonujących świadczenia endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r. w podziale na oddziały wojewódzkie NFZ. 1/18

3. Realizacja świadczeń W 2014 r. w całym kraju wykonano 58 579 endoprotezoplastyk stawowych, w tym: 41 984 endoprotezoplastyki stawu biodrowego: 32 197 endoprotez całkowitych, 9 208 endoprotez częściowych, 579 zabiegów rewizyjnych bez wymiany elementów wszczepu; 15 814 endoprotezoplastyk stawu kolanowego: 14 629 endoprotez całkowitych, 988 endoprotez częściowych, 197 zabiegów rewizyjnych bez wymiany elementów wszczepu; 451 endoprotezoplastyk stawu ramiennego; 108 endoprotezoplastyk stawu łokciowego; 222 endoprotezoplastyki innego stawu. biodrowy 71,67% kolanowy 27,00% ramienny 0,77% inny 0,38% łokciowy 0,18% Wykres 1. Procentowa struktura endoprotezoplastyk poszczególnych stawów wykonanych w 2014 r. Spośród wszystkich endoprotezoplastyk stawowych największą liczbę zabiegów 8 700 wykonano na terenie województwa mazowieckiego, a najmniejszą 1 682 na terenie województwa opolskiego. Świadczeniodawcy z województw: mazowieckiego, wielkopolskiego, śląskiego i małopolskiego zrealizowali łącznie 26 042 endoprotezoplastyki, czyli ponad 44% wszystkich zabiegów. Wszystkie rodzaje endoprotezoplastyk poddane analizie wykonywane były w 14 województwach. Jedynie w przypadku województwa lubelskiego i lubuskiego były wykonane wszczepy endoprotez czterech stawów, tj. biodrowego, kolanowego, ramiennego i innego. Zestawienie wszystkich zabiegów w podziale na województwa przedstawiono w tabeli 1. 2/18

Tabela 1. Liczba wykonanych endoprotezoplastyk stawowych w 2014 r. w podziale na oddziały wojewódzkie NFZ. Nazwa OW NFZ Liczba endoprotezoplastyk stawu: biodrowego kolanowego łokciowego ramiennego innego razem Dolnośląski 2 989 877 12 20 4 3 902 Kujawsko-Pomorski 1 927 719 4 24 27 2 701 Lubelski 2 487 839 0 1 5 3 332 Lubuski 1 310 621 0 29 22 1 982 Łódzki 2 552 793 8 8 14 3 375 Małopolski 3 706 1 650 9 31 8 5 404 Mazowiecki 6 135 2 393 38 98 36 8 700 Opolski 1 186 477 1 11 7 1 682 Podkarpacki 2 310 777 2 17 9 3 115 Podlaski 1 315 513 1 3 1 1 833 Pomorski 2 124 613 10 28 6 2 781 Śląski 4 476 1 510 7 65 11 6 069 Świętokrzyski 1 768 768 1 9 1 2 547 Warmińsko-Mazurski 1 737 750 2 4 8 2 501 Wielkopolski 4 051 1 735 11 51 21 5 869 Zachodniopomorski 1 911 779 2 52 42 2 786 razem 41 984 15 814 108 451 222 58 579 3/18

Migracja Ponad 9% spośród wszystkich zabiegów endoprotezoplastyki zostało wykonanych pacjentom z innych województw. Najwięcej pacjentów spoza województwa zoperowano w szpitalach Mazowsza (1 492) i Wielkopolski (755) łącznie 34,5% wszystkich operowanych spoza terenu województwa. Oznacza to, że 17,1% wszystkich zabiegów przeprowadzonych na Mazowszu i 12,9% wszystkich zabiegów w Wielkopolsce było wykonanych osobom spoza macierzystego województwa. Najmniejszą migrację w liczbach bezwzględnych odnotowano w województwach: łódzkim (122), pomorskim (124), dolnośląskim (133) i zachodniopomorskim (148), co odpowiada odpowiednio 3,6%, 4,5%, 3,4% i 5,3% endoprotezoplastyk przeprowadzonych na terenie tych województw. Tabela 2. Migracja pacjentów w celu wykonania endoprotezoplastyki stawowej w 2014 r. Nazwa województwa Liczba operowanych pacjentów za województwa dolnośląskie 133 kujawsko-pomorskie 173 lubelskie 351 lubuskie 373 łódzkie 122 małopolskie 717 mazowieckie 1 492 opolskie 199 podkarpackie 227 podlaskie 249 pomorskie 124 śląskie 418 świętokrzyskie 534 warmińsko-mazurskie 498 wielkopolskie 755 zachodniopomorskie 148 razem 6 513 4/18

Liczba świadczeniodawców 4. Informacje szczegółowe 4.1 Endoprotezoplastyka stawu biodrowego W 2014 r. zrealizowano 41 984 endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 1 398, 2) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 1 074, 3) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 710, 4) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 559, 5) Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie 530. Najliczniejszą grupę stanowili świadczeniodawcy, którzy w ciągu roku wykonali powyżej 150 endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Mniej niż 25 endoprotezoplastyk stawu biodrowego zrealizowało 30 świadczeniodawców. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w skali kraju przedstawia się następująco: świadczeń Liczba świadczeniodawców 120 100 do 25 30 25-49 35 50-74 33 75-99 36 100-124 44 125-149 35 80 60 40 20 0 od 150 98 łącznie 311 Liczba świadczeń Tabela 3., Wykres 2. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego. 5/18

W 2014 r. wykonano 38 216 endoprotezoplastyk pierwotnych stawu biodrowego i 3 768 endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 579 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów). 8,97% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 91,03% Wykres 3. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego w podziale na rodzaj operacji w 2014 r. Na podstawie wprowadzanych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu biodrowego należy zaliczyć: pierwotną, obustronną koksartrozę (M16.0), złamanie szyjki kości udowej (S72.0), inne pierwotne koksartrozy (M16.1). Osoby z wymienionymi rozpoznaniami stanowią około 89% wszystkich osób, u których wykonano pierwotną endoprotezoplastykę stawu biodrowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu biodrowego było mechaniczne powikłanie wewnętrznych protez stawów (T84.0). W przypadku operacji pierwotnych ponad 79% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite. Wśród operacji rewizyjnych występuje natomiast niemal równowaga pomiędzy liczbą wykonanych endoprotezoplastyk częściowych i całkowitych. Ponad 60% wszczepów endoprotez wykonanych było u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplastyk stawu biodrowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę prawego stawu biodrowego u kobiet. Tabela 4. Liczba wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego w podziale na płeć pacjenta, rodzaj operacji oraz operowaną stronę. Płeć kobieta Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Łącznie lewa 7 735 2 987 525 437 147 11 831 prawa 9 599 2 825 562 446 159 13 591 mężczyzna lewa 6 428 1 019 300 284 138 8 169 prawa 6 695 928 353 282 135 8 393 łącznie 30 457 7 759 1 740 1 449 579 41 984 6/18

Liczba zrealizowanych świadczeń Endoprotezoplastyki stawu biodrowego wykonano u osób w wieku od 10 do 114 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 72 lata, mężczyzny 65 lat. W przypadku 50% osób, którym w 2014 r. wszczepiono endoprotezę stawu biodrowego, wiek nie przekraczał 69 lat. Wśród pacjentów, u których została wykonana endoprotezoplastyka stawu biodrowego, największy udział w ogólnej liczbie stanowiły osoby w wieku 60-69 lat. Następnym pod względem liczebności był przedział wiekowy od 70 do 79 lat. U osób z wymienionych grup wiekowych wykonano około 57% wszystkich endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Tabela 5. Statystyka zbiorcza dotycząca wieku osób, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu biodrowego w 2014 r. kobiety wiek pacjentów w latach mężczyźni kobiety i mężczyźni minimum 15 10 10 maksimum 114 107 114 średnia 72 65 69 mediana 73 65 69 14 000 12 000 12 284 11 593 10 000 8 000 6 000 6 307 7 833 4 000 2 000 0 24 194 682 1 735 1 303 29 Wiek pacjentów w latach Wykres 4. Zestawienie wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu biodrowego według przedziałów wiekowych. 7/18

Spośród protez wszczepionych w 2014 r. endoprotezy bezcementowe stanowiły ponad 73%. Z rodzajem zastosowanej endoprotezy skorelowany jest wiek pacjentów. U osób w wieku powyżej 80 lat stosowano dużo częściej endoprotezy cementowe, podczas gdy u osób młodszych głównie endoprotezy bezcementowe, co zostało przedstawione na wykresie 6. i w tabeli 6. 4,34% 22,37% bezcementowa cementowa hybryda 73,29% Wykres 5. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w 2014 r. Tabela 6. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2014 r. Grupa wiekowa [r.ż.] Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Łącznie do 20 21 2 0 23 20-29 186 3 3 192 30-39 626 28 19 673 40-49 1 621 56 39 1 716 50-59 5 737 299 185 6 221 60-69 10 786 991 348 12 125 70-79 7 983 2 783 655 11 421 80-89 3 074 4 161 481 7 716 90-99 309 915 65 1 289 100 i powyżej 4 24 1 29 łącznie 30 347 9 262 1 796 41 405 8/18

do 20 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90-99 od 100 bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 6. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu biodrowego w grupach wiekowych w 2014 r. 4.2 Endoprotezoplastyka stawu kolanowego W 2014 r. zrealizowano 15 814 endoprotezoplastyk stawu kolanowego. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 475, 2) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 449, 3) Krakowskie Centrum Rehabilitacji i Ortopedii Lecznictwo Szpitalne w Krakowie 376, 4) Szpital Specjalistyczny im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 285. 5) Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie 258, Najliczniejszą grupę (71) stanowili świadczeniodawcy, którzy w 2014 r. wykonali do 25 endoprotezoplastyk stawu kolanowego. Stanowili oni około 27,5% wszystkich świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawu kolanowego. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego w skali kraju przedstawia się następująco: 9/18

Liczba świadczeniodawców świadczeń do 25 25-49 50-74 75-99 100-124 125-149 od 150 łącznie Liczba świadczeniodawców 71 67 49 28 18 11 14 258 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Liczba świadczeń Tabela 7., Wykres 7. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego. W 2014 r. wykonano 14 677 endoprotezoplastyk pierwotnych stawu kolanowego oraz 1 137 endoprotezoplastyk rewizyjnych (w tym 197 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów). 7,19% pierwotna rewizyjna, w tym rewizyjna bez wymiany elementów 92,81% Wykres 8. Endoprotezoplastyka stawu kolanowego w podziale na rodzaj operacji w 2014 r. 10/18

Na podstawie wprowadzanych przez świadczeniodawców do CBE danych do głównych rozpoznań chorobowych będących przyczyną pierwotnej endoprotezoplastyki stawu kolanowego należy zaliczyć pierwotną obustronną gonartrozę (M17.0) i inne pierwotne gonartrozy (M17.1). Osoby z wymienionymi rozpoznaniami stanowią ponad 93% wszystkich osób, u których wykonano pierwotną endoprotezoplastykę stawu kolanowego. Najczęstszą przyczyną rewizji po endoprotezoplastyce stawu kolanowego były mechaniczne powikłania wewnętrznych protez stawów (T84.0). Rozpoznanie to wystąpiło u około 63% osób, u których przeprowadzono operacje rewizyjne. W przypadku operacji pierwotnych około 96% stanowiły endoprotezoplastyki całkowite. Wśród operacji rewizyjnych, nie uwzględniając operacji rewizyjnych bez wymiany elementów, endoprotezoplastyki całkowite stanowiły ponad 59%. Ponad 75% wszczepów endoprotez stawu kolanowego wykonano u kobiet. Spośród wszystkich rodzajów endoprotezoplastyk stawu kolanowego najczęściej wykonywano pierwotną, całkowitą endoprotezoplastykę prawego stawu kolanowego u kobiet. Tabela 7. Liczba wykonanych w 2014 r. endoprotezoplastyk stawu kolanowego w podziale na płeć pacjenta, rodzaj operacji oraz operowaną stronę. Płeć kobieta Operowana strona pierwotna Rodzaj operacji rewizyjna całkowita częściowa całkowita częściowa bez wymiany elementów Łącznie lewa 4 987 230 175 127 72 5 591 prawa 5 658 224 232 140 68 6 322 mężczyzna lewa 1 733 84 71 55 28 1 971 prawa 1 689 72 84 56 29 1 930 łącznie 14 067 610 562 378 197 15 814 Największy udział (76%) w ogólnej liczbie osób, którym wszczepiono endoprotezę stawu kolanowego, stanowiły osoby w wieku 60-79 lat. W 2014 r. endoprotezoplastyki stawu kolanowego wykonano u osób w wieku od 6 do 95 lat. Średni wiek operowanej kobiety wynosił 69 lat, mężczyzny 66 lat. W przypadku 50% osób, którym wszczepiono endoprotezę stawu kolanowego, wiek nie przekraczał 68 lat. Tabela 8. Statystyka zbiorcza wieku osób, u których wykonano endoprotezoplastykę stawu kolanowego. kobiety wiek pacjentów w latach 11/18 mężczyźni kobiety i mężczyźni minimum 6 7 6 maksimum 95 95 95 średnia 69 66 68 mediana 69 66 68

Liczba zrealizowanych świadczeń 7 000 6 000 6 273 5 843 5 000 4 000 3 000 2 000 1 988 1 385 1 000 0 40 27 51 190 17 0 Wiek pacjentów w latach Wykres 9. Zestawienie pacjentów z endoprotezoplastyką stawu kolanowego według przedziałów wiekowych. Tabela 9. Udział poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2014 r. Grupa wiekowa [r.ż.] Rodzaj endoprotezy bezcementowa cementowa hybryda Łącznie do 20 34 1 0 35 20-29 14 10 0 24 30-39 10 38 3 51 40-49 32 142 11 185 50-59 319 1 551 96 1 966 60-69 736 5 179 294 6 209 70-79 520 5 041 207 5 768 80-89 104 1 224 34 1 362 90-99 0 16 1 17 łącznie 1 769 13 202 646 15 617 Endoprotezy cementowe stanowiły około 85% wszystkich wszczepionych w 2014 r. endoprotez stawu kolanowego. Nie zaobserwowano zależności pomiędzy wiekiem a rodzajem zastosowanej endoprotezy stawu kolanowego. Najwięcej endoprotez bezcementowych wszczepiono w przypadku osób będących w wieku 60-69 lat (około 42%). 12/18

do 20 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80-89 90-99 4,14% 11,33% bezcementowa cementowa hybryda 84,54% Wykres 10. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w 2014 r. bezcementowa cementowa hybryda 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Przedział wiekowy Wykres 11. Udział procentowy poszczególnych rodzajów endoprotez stawu kolanowego w grupach wiekowych w 2014 r. 13/18

4.3 Endoprotezoplastyka stawu ramiennego, łokciowego i innego W 2014 r. endoprotezoplastyka stawu ramiennego była wykonywana przez 75 świadczeniodawców. W skali kraju największą liczbę świadczeń zrealizowały następujące ośrodki: 1) Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej im. dr. J. Daaba w Piekarach Śląskich 28, 2) Specjalistyczny Szpital im. prof. A. Sokołowskiego w Szczecinie 24, 3) Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej Św. Anny w Warszawie 23, 4) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku 22 5) Ortopedyczno-Rehabilitacyjny Szpital Kliniczny im. W. Degi Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu 17, Wymienieni świadczeniodawcy zrealizowali 25% wszystkich endoprotezoplastyk stawu ramiennego. W omawianym okresie świadczeniodawcy wykonali 34 operacje rewizyjne stawu ramiennego, w tym 13 operacji rewizyjnych bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka stawu łokciowego była wykazywana przez 37 świadczeniodawców, a 28 ze 108 świadczeń (prawie 26%) zostało zrealizowanych przez jednego świadczeniodawcę Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku. W 2014 r. wykonano 11 operacji rewizyjnych stawu łokciowego, w tym 4 operacje rewizyjne bez wymiany elementów. Endoprotezoplastyka innego stawu, obejmująca wszczepy endoprotez stawu skokowego, paliczkowego i nadgarstka, była realizowana przez 50 świadczeniodawców. Najwięcej endoprotezoplastyk wykonali: 1) Instytut Reumatologii im. prof. dr hab. med. E. Reicher w Warszawie 32, 2) Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką w Bydgoszczy 22, 3) Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 im. T. Sokołowskiego w Szczecinie 19. W 2014 r. wykonano 13 operacji rewizyjnych innych stawów, w tym 8 bez wymiany elementów. 14/18

5. Podsumowanie Od 2005 r. obserwujemy stały wzrost rocznej liczby endoprotezoplastyk stawowych realizowanych w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W 2014 r. wykonano o prawie 93% świadczeń endoprotezoplastyki stawowej więcej niż w 2005 r. Na przestrzeni lat 2005-2014 największą dynamikę wzrostu obserwuje się w przypadku endoprotezoplastyk stawów ramiennego i kolanowego. W wartościach bezwzględnych największy przyrost zanotowano w przypadku endoprotezoplastyki stawu biodrowego (tabela 11.). W ciągu ostatnich 10 lat liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego wzrosła z 4 072 do 15 814, a endoprotezoplastyk stawu biodrowego z 26 091 do 41 984. Tabela 10. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali całego kraju w latach 2005-2014 w podziale na operowany staw. Staw Liczba endoprotezoplastyk 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r łącznie biodrowy 26 091 28 626 30 537 34 925 36 896 37 174 38 690 39 923 39 742 41 984 354 588 kolanowy 4 072 5 221 6 587 8 868 10 817 11 839 13 298 14 249 14 403 15 814 105 168 łokciowy 21 47 42 70 84 74 94 92 96 108 728 ramienny 101 116 129 181 200 279 332 392 412 451 2 593 inny 95 106 99 93 64 74 99 124 144 222 1 120 łącznie 30 380 34 116 37 394 44 137 48 061 49 440 52 513 54 780 54 797 58 579 464 197 70 000 biodrowy kolanowy wszystkie (biodrowy, kolanowy, łokciowy, ramienny, inny) 60 000 50 000 44 137 48 061 49 440 52 513 54 780 54 797 58 579 Liczba świadczeń 40 000 30 000 20 000 10 000 30 380 26 091 4 072 34 116 28 626 5 221 37 394 30 537 6 587 34 925 8 868 36 896 37 174 10 817 11 839 38 690 39 923 39 742 13 298 14 249 14 403 41 984 15 814 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres 12. Liczba zrealizowanych endoprotezoplastyk stawowych w skali kraju w latach 2005-2014. 15/18

Liczba świadczeniodawców Całkowity koszt zrealizowanych świadczeń w mln zł Liczba zrealizowanych świadczeń W latach 2005-2014 stale rosła nie tylko liczba wykonanych endoprotezoplastyk, ale także ich koszty. Na przestrzeni 10 lat obserwowana była zawsze dodatnia dynamika wzrostu. W efekcie w omawianym okresie wydatki na endoprotezoplastykę wzrosły ponad trzykrotnie i w 2014 r. wyniosły 333% kosztów poniesionych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w 2005 r. 900 koszt endoprotezoplastyk liczba endoprotezoplastyk 60 000 800 700 50 000 600 500 400 300 200 100 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 40 000 30 000 20 000 10 000 0 Wykres 13. Zestawienie liczby oraz kosztów świadczeń endoprotezoplastyki stawowej zrealizowanych w latach 2005-2014. Od 2005 r. wzrasta także sukcesywnie liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia endoprotezoplastyki stawowej, najwyraźniej w przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego (wykres 14.). W 2005 r. endoprotezy stawu kolanowego wszczepiało 117 świadczeniodawców, a w 2014 r. już 258. Liczba świadczeniodawców wykonujących endoprotezoplastyki stawu biodrowego wzrosła w tym czasie z 272 do ponad 310. 350 300 250 200 150 272 117 264 266 137 155 biodrowy 277 278 180 194 kolanowy 286 217 293 231 310 313 311 254 255 258 100 50 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres 14. Liczba świadczeniodawców realizujących endoprotezoplastykę stawu biodrowego i kolanowego w latach 2005-2014. 16/18

W obserwowanym okresie wzrosła liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotez stawu biodrowego rocznie od 47 świadczeniodawców w 2005 r. do 98 w roku 2014. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego liczba świadczeniodawców wszczepiających więcej niż 150 endoprotez rocznie wzrosła z 3 świadczeniodawców w 2005 r. do 14 w roku 2014, tj. o 367% (tabele 12. i 13.). Tabela 11. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu biodrowego w latach 2005-2014. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w poszczególnych latach 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 do 25 60 53 54 43 34 31 35 43 35 30 25-49 41 27 25 34 24 29 24 30 44 35 50-74 49 45 37 33 45 39 40 37 32 33 75-99 30 35 31 27 31 36 45 49 43 36 100-124 28 31 40 34 30 35 30 30 39 44 125-149 17 19 15 30 31 30 29 28 27 35 od 150 47 54 64 76 83 86 90 93 93 98 łącznie 272 264 266 277 278 286 293 310 313 311 Tabela 12. Podział świadczeniodawców ze względu na liczbę wykonanych endoprotezoplastyk stawu kolanowego w latach 2005-2014. Liczba wykonanych świadczeń Liczba świadczeniodawców w poszczególnych latach 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 do 25 67 74 77 79 72 85 82 90 84 71 25-49 25 29 34 34 46 46 51 64 68 67 50-74 10 13 19 33 34 35 38 34 42 49 75-99 5 6 9 11 19 22 27 29 26 28 100-124 5 6 7 9 6 14 9 13 17 18 125-149 2 4 2 2 5 2 9 9 3 11 od 150 3 5 7 12 12 13 15 15 15 14 łącznie 117 137 155 180 194 217 231 254 255 258 Z przeprowadzonej analizy wynika, że na przestrzeni ostatnich 10 lat nie zmieniła się w zasadniczy sposób struktura wieku operowanych pacjentów. Największą grupę z wykonaną endoprotezoplastyką 17/18

stawu biodrowego i kolanowego stanowią osoby w przedziale wiekowym 60-69 lat, choć w ostatnich latach coraz więcej wszczepów jest wykonywanych również osobom w wieku 70-79 lat. Należy także odnotować wzrost udziału endoprotez bezcementowych w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego. W 2005 endoprotezy bezcementowe stanowiły niecałe 46% wszystkich endoprotez, a w 2014 już ponad 73%. W przypadku endoprotezoplastyki stawu kolanowego nie zaobserwowano tego rodzaju zmian. W ciągu ostatnich dziesięciu lat nie zmienił się również udział poszczególnych rodzajów operacji (pierwotnych, rewizyjnych) w ogólnej liczbie świadczeń endoprotezoplastyki stawu biodrowego oraz kolanowego. Udział pierwotnej endoprotezoplastyki stawów biodrowego i kolanowego utrzymuje się wciąż na poziomie około 90%. 18/18