INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE KONSERWATOR DZIEŁ SZTUKI - kod 265105 Konserwator dzieł sztuki (kod 265105) to jeden z 2443 zawodów i specjalności ujętych w obowiązującej od 01.01.2015r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014r., poz. 1145). Do zawodu przygotowuje kierunek studiów - konserwacja i restauracja dzieł sztuki. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY Prezentowana analiza dotyczy okresu od 01.01.2010r. do 30.06.2015r. W I półroczu 2015 roku w ewidencji powiatowych urzędów pracy w województwie kujawsko-pomorskim odnotowano 15 nowych rejestracji w zawodzie konserwator dzieł sztuki (86,7% stanowiły kobiety). 53,3% z zarejestrowanych było w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki. W 2014 roku odnotowano 33 nowe rejestracje w tym zawodzie (8 mniej niż w 2013 roku, 11 mniej niż w 2012 roku, 9 więcej niż w 2011 roku, 10 mniej niż w 2010 roku). Na dzień 30.06.2015r. w ewidencji pozostawało 15 osób z zawodem konserwator dzieł sztuki (80,0% stanowiły kobiety). 20,0% z zarejestrowanych było w okresie do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki. W końcu grudnia 2014 roku w ewidencji pozostawało 20 osób z tym zawodem (4 więcej niż w 2013 roku, 4 mniej niż w 2012 roku, 6 więcej niż w 2011 roku, 1 mniej niż w 2010 roku). W I półroczu 2015 roku do powiatowych urzędów pracy zgłoszono 2 wolne miejsca pracy lub aktywizacji zawodowej w zawodzie konserwator dzieł sztuki ( w powiecie grodzkim Bydgoszcz 1 oferta, w powiecie grodzkim Toruń 1 oferta). W 2014r. oraz w 2011r. nie zgłoszono ofert pracy w tym zawodzie, w 2013 roku odnotowano 5 ofert pracy (2 więcej niż w 2012 r. i w 2010 r.). BEZROBOTNI I ZGŁOSZONE WOLNE MIEJSCA PRACY LUB AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE KONSERWATOR DZIEŁ SZTUKI Wyszczególnienie 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. I pół. 2015r. Bezrobotni ogółem 43 24 44 41 33 15 zarejestrowani w okresie w tym kobiety 32 19 38 35 27 13 sprawozdawczym osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki 20 11 13 13 11 8 Bezrobotni według stanu w końcu okresu sprawozdawczego Wolne miejsca pracy i aktywizacji zawodowej ogółem 21 14 24 16 20 15 w tym kobiety 15 12 23 11 14 12 osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki zgłoszone w okresie aktualne w końcu okresu 4 2 8 2 3 3 3 0 3 5 0 2 0 0 0 0 0 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za I półrocze 2015 roku oraz lata 2010-2014. 1
LICZBA BEZROBOTNYCH ZAREJESTROWANYCH W OKRESIE PRZYPADAJĄCYCH NA 1 OFERTĘ PRACY W ZAWODZIE KONSERWATOR DZIEŁ SZTUKI 16 14 12 10 8 6 4 2 0 14,3 14,7 8,2 7,5 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. I pół. 2015r. Brak wartości oznacza, iż w danym okresie nie zgłoszono ofert pracy w zawodzie konserwator dzieł sztuki. Z uwagi na zmianę metodologii prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych zawód konserwator dzieł sztuki w I półroczu 2015 r. nie miał określonego statusu na rynku pracy 1. Większa liczba nowych rejestracji niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że zawód konserwator dzieł sztuki w latach 2010-2014 został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w zawodzie 2. BEZROBOTNI Z ZAWODEM KONSERWATOR DZIEŁ SZTUKI WEDŁUG POWIATÓW Wyszczególnienie Bezrobotni wg stanu w końcu okresu 2010r. 2011r. 2012r. 2013r. 2014r. I pół. 2015r. Województwo kujawsko-pomorskie 21 14 24 16 20 15 Bydgoszcz grodzki 2 1 4 2 0 2 Bydgoszcz ziemski 0 0 1 0 0 0 Grudziądz grodzki 1 1 0 0 0 0 Grudziądz ziemski 0 0 0 0 0 0 Toruń grodzki 14 6 11 8 11 9 Toruń ziemski 1 3 3 2 1 1 1 Metodologię wprowadzono od 2015 roku. Wypracowana została w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy zainicjowanego przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Metodologia dostępna jest na stronie internetowej http://podlupa.wup.torun.pl/ w zakładce Biblioteka/Materiały ze spotkań. 2 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonywano na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 2
Włocławek grodzki 2 2 4 1 4 2 Włocławek ziemski 0 0 0 0 0 0 Aleksandrów Kujawski 0 0 0 0 0 0 Brodnica 0 0 1 0 0 0 Chełmno 0 0 0 1 1 0 Golub Dobrzyń 0 0 0 0 0 0 Inowrocław 0 0 0 1 1 1 Lipno 1 1 0 1 1 0 Mogilno 0 0 0 0 0 0 Nakło nad Notecią 0 0 0 0 0 0 Radziejów 0 0 0 0 0 0 Rypin 0 0 0 0 1 0 Sępólno Krajeńskie 0 0 0 0 0 0 Świecie 0 0 0 0 0 0 Tuchola 0 0 0 0 0 0 Wąbrzeźno 0 0 0 0 0 0 Żnin 0 0 0 0 0 0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za I półrocze 2015 roku oraz lata 2010-2014. WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW W badaniu ankietowym pracodawców kluczowych branż województwa kujawskopomorskiego, prowadzonego przez Wojewódzki Urząd Pracy w Toruniu w 2014 roku nie występują informacje na temat zawodu konserwator dzieł sztuki 3. W badaniach sondażowych realizowanych w latach 2010-2013 pracodawcy nie zgłaszali planów zatrudnienia lub zwolnienia osób z tym zawodem 4. Raport z badania prowadzonego przez Biuro Zawodowej Promocji Studentów i Absolwentów UMK stanowi podsumowanie pierwszej edycji badań pracodawców opisujących zawody kluczowe dla gospodarki w zakresie zapotrzebowania na kompetencje, wiedzę i umiejętności. W raporcie przedstawiono zawód konserwator (renowacja zabytków). Charakterystyka zawodu zawiera zadania zawodowe właściwe m.in. dla konserwatora dzieł sztuki. Badanie realizowano w dniach 01-25 lipca 2013r. w kilku najbardziej dynamicznie rozwijających się ośrodkach miejskich w Polsce i zarazem wiodących centrach rozwoju kultury (w Warszawie, Gdańsku, Wrocławiu, Poznaniu) oraz w ośrodkach metropolitalnych województwa kujawsko-pomorskiego: w Toruniu i Bydgoszczy 5. Poniższa informacja przedstawia cząstkowe wyniki badań. Raport znajduje się na stronie https://www.biurokarier.umk.pl/badania-pracodawcow OPIS ZAWODU 3 Raport z badania ankietowego 445 pracodawców 6 kluczowych branż woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonego w 2014r. w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą II znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl 4 Wyniki badań 2000 pracodawców woj. kujawsko-pomorskiego przeprowadzonych w latach 2010-2013 w ramach projektu Rynek Pracy pod Lupą znajdują się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl 5 Publikacja jest rezultatem realizacji pierwszego etapu badań rynku pracy, planowanych na lata 2013-2015 w ramach projektu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Europie 2020 współfinansowanego ze środków EFS. Badanie realizowane jest przez Biuro Zawodowej Promocji Studentów i Absolwentów UMK oraz na jego zlecenie. 3
Konserwator zajmuje się zabezpieczeniem zabytków i przywróceniem im stanu pierwotnego. Typowe zadania i obowiązki różnią się zależnie od specjalizacji konserwatora oraz jego formy zatrudnienia. Najczęstszymi zadaniami są: -ogląd wizualny obiektu, -opracowywanie dokumentacji zabytku, -prowadzenie badań nad obiektami, też laboratoryjnych, ekspertyz materiałowych, -opracowywanie programów konserwatorskich i dokumentacji technicznej, -rekonstrukcja, realizacja prac konserwatorskich (tkanin, papieru, skóry, sztukaterii, elewacji, architektury drewnianej, obiektów metalowych, kamiennych, ceramicznych, witraży, lastryka, mozaiki, złoceń, rzeźb, polichromii, zabytkowych warstw malarskich, dużych obiektów zabytkowych), -prowadzenie nadzoru konserwatorskiego, -prezentacja i udostępnianie zbiorów w celach naukowo-badawczych, edukacyjnych, popularyzatorskich, -nawiązywanie i prowadzenie współpracy w ramach programów badawczych i kulturalnych, -pozyskiwanie funduszy na prace konserwatorskie, -informowanie mediów o wydarzeniach związanych z restaurowanym obiektem, -starania o odzyskanie dzieł sztuki, które stanowiły integralną część restaurowanego obiektu, -sporządzanie kosztorysu i harmonogramu prac konserwatorskich. Poziom samodzielności konserwatora zależny jest od formy zatrudnienia. W przypadku osób prowadzących własną działalność gospodarczą zarówno poziom samodzielności, jak i decyzyjności jest bardzo wysoki. Ograniczeniem dla samodzielności są wymogi, jakie narzuca stan restaurowanego obiektu oraz potrzeby i możliwości klienta. W pozostałych przypadkach początkowo samodzielność i decyzyjność jest niewielka, wraz z doświadczeniem zwiększa się. W pracy konserwatora niezbędna jest współpraca z innymi specjalistami, szczególnie z innymi konserwatorami, chemikami, mikrobiologami, architektami. WYNAGRODZENIE I WARUNKI PRACY Konserwatorzy są zatrudnieni na podstawie umowy zlecenia, ale także prowadzą własną działalność gospodarczą i pracują na podstawie kontraktów na wykonanie dzieła. W wybranych miejscach (np. laboratorium naukowo-badawcze, biura miejskich konserwatorów zabytków) zatrudniani są na podstawie umowy o pracę. Konserwatorzy łączą różne formy zatrudnienia. Wynagrodzenie zależne jest od formy zatrudnienia, stażu pracy, uznania dla danego konserwatora i wielkości realizowanych projektów. WYMAGANIA WSTĘPNE Kandydat do pracy powinien legitymować się wyższym wykształceniem kierunkowym. Dodatkowo może być wymagana specjalizacja (np. konserwacja kamienia, papieru). Inna ścieżka edukacyjna to studia z zakresu historii sztuki, architektury, malarstwa i studia podyplomowe z konserwatorstwa lub zabytkoznawstwa. Wskazane są uprawnienia do prowadzenia nadzoru budowlanego. W zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji pracodawcy oczekują od kandydatów do pracy: -wiedzy z zakresu dziedzictwa narodowego, -znajomości historii sztuki, podstaw chemii, przepisów prawa (prawo budowlane, ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym), -umiejętności gromadzenia i analizy informacji o obiektach, sporządzenia opisu obiektów, sporządzania rysunków, -umiejętności marketingowych i PR, -sprawności manualnej, -siły fizycznej, -komunikatywności, -zdolności współpracy z innymi, -dążenia do rozwoju, -zaangażowania, 4
-sumienności i dokładności, -orientacji na cel, -odporności na stres, -kreatywności. PERSPEKTYWY ROZWOJU ZAWODOWEGO NA STANOWISKU Awans zależny jest od formy zatrudnienia i stażu pracy. METODY REKRUTACJI I ŹRÓDŁA OFERT PRACY Instytucje samorządowe w celu naboru na wolne stanowisko pracy w zawodzie konserwator korzystają z własnej strony www. Ponadto zamieszczają ogłoszenia w prasie, urzędach pracy oraz w biurach karier. Firmy prywatne częściej uzupełniają te metody rekrutacją bezpośrednią na podstawie złożonych do instytucji dokumentów kandydatów. Konserwatorzy zatrudniani na umowę o dzieło jako prowadzący działalność gospodarczą zatrudniani są w oparciu o konkursy ofert, przetargi. Należy zwrócić uwagę, że rotacja pracowników jest bardzo niska i nabory są prowadzone bardzo rzadko. Szansa na zatrudnienie zwiększa się dzięki odbytemu stażowi, wolontariatowi, praktykom konserwatorskim w danej firmie lub instytucji. Środkiem do zatrudnienia może też być podjęcie współpracy i pozyskanie (lub pomoc w pozyskaniu) środków na przeprowadzenie prac konserwatorskich. BADANIE INTERNETOWYCH OFERT PRACY Raport z monitoringu internetowych ofert pracy dla województwa kujawskopomorskiego nie zawiera informacji dotyczących zawodu konserwator dzieł sztuki 6. 6 Analiza ilościowa i jakościowa treści 10406 internetowych ofert pracy o zasięgu regionalnym. Badanie przeprowadzono w 2 okresach, tj. IX-XI 2014r. oraz II-IV 2015r. Analiza obejmowała wybrane portale ogólnopolskie: Pracuj.pl, Praca.Gratka.pl, GazetaPraca.pl, Regiopraca.pl. Raport z badania znajduje się na stronie http://podlupa.wup.torun.pl/ 5
WYNIKI BADAŃ LOSÓW ABSOLWENTÓW 7 METODY I SPOSOBY SKUTECZNEGO POSZUKIWANIA ORAZ UZYSKANIA ZATRUDNIENIA PRZEZ ABSOLWENTÓW 7 Badanie losów absolwentów UMK Toruń. Informacja z badań znajduje się na stronie internetowej https://www.biurokarier.umk.pl/badanie-losow-absolwentow 6
7
MIEJSCA PRACY NIEKONTYNUUJĄCYCH NAUKI ABSOLWENTÓW KONSERWACJI I RESTAURACJI DZIEŁ SZTUKI Z LAT 2011-2014 ( W 6 MIESIĘCY PO ZAKOŃCZENIU STUDIÓW) Edukacja/Szkolenia 6,25% Grafika/Plastyka/DTP/Konserwacja zabytków 68,75% Kultura/Sztuka 12,50% Marketing/Reklama/Promocja/PR 6,25% Pozostałe 6,25% ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE (SZKOŁY) Niniejsza informacja została przygotowana na podstawie przekazanych, na potrzeby prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, przez Departament Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej danych Głównego Urzędu Statystycznego na temat studentów roku akademickiego 2014/15 oraz absolwentów z lat 2010-2014. W 2014 roku na terenie województwa kujawsko-pomorskiego kierunek konserwacja i restauracja dzieł sztuki ukończyły 24 osoby. W roku akademickim 2014/15 kształcenie na tym kierunku odbywało się w jednej uczelni posiadającej siedzibę na terenie województwa. Łączna liczba studentów na kierunku konserwacja i restauracja dzieł sztuki wyniosła 178. Uczelnia nadal oferuje kształcenie na tym kierunku. 8
ABSOLWENCI KIERUNKU KONSERWACJA DZIEŁ SZTUKI W LATACH 2010-2014 (STAN NA 30 WRZEŚNIA DANEGO ROKU) 2014 24 2013 20 2012 25 2011 21 2010 29 0 10 20 30 40 ABSOLWENCI I STUDENCI KIERUNKU KONSERWACJA I RESTAURACJA DZIEŁ SZTUKI WEDŁUG UCZELNI Nazwa szkoły Wyszczególnienie Absolwenci Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Województwo kujawskopomorskie 2010 Absolwenci 2011 Absolwenci 2012 Absolwenci 2013 Absolwenci 2014 Studenci 2014/15 ogółem 29 21 25 20 24 178 magisterskie jednolite 29 21 25 20 24 178 ogółem 29 21 25 20 24 178 magisterskie jednolite 29 21 25 20 24 178 Na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2005r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2005 Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.) uczelnie przygotowują programy kształcenia dla określonego kierunku i poziomu kształcenia uwzględniające efekty kształcenia zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego. Opis efektów kształcenia obejmuje obszar wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskiwanych w procesie kształcenia. SKRÓCONY OPIS EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Oferta edukacyjna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku konserwacja i restauracja dzieł sztuki obejmuje następujące specjalności: -konserwacja i restauracja malarstwa i rzeźby drewnianej polichromowanej, -konserwacja i restauracja papieru i skóry, -konserwacja i restauracja rzeźby kamiennej i elementów architektonicznych. Absolwent kierunku konserwacja i restauracja dzieł sztuki, w ramach wybranej specjalności, jest przygotowany między innymi do: -rozpoznawania stanu zachowania zabytku, -przygotowania projektu konserwatorskiego, -wykonywania zabiegów konserwatorskich i restauratorskich, -opracowywania dokumentacji konserwatorskiej, -kontynuowania edukacji na kolejnych poziomach kształcenia lub permanentnego samokształcenia. 9
Zdobyta kompleksowa wiedza i umiejętności umożliwiają absolwentowi kierunku konserwacja i restauracja dzieł sztuki prowadzenie własnej pracowni konserwatorskiej lub podjęcie pracy w biurach wojewódzkiego konserwatora zabytków, placówkach muzealniczych, domach aukcyjnych i różnego rodzaju instytucjach kultury. Źródło: Opracowanie własne na podstawie portalu edukacyjnego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. POMOCNE ADRESY Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego http://www.mkidn.gov.pl/ Ogólnopolska Rada Konserwatorów Dzieł Sztuki http://www.orkds-zpap.pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa http://www.nid.pl/pl/ Portal Konserwatorów http://www.bikds.art.pl/ Opracowała: Marzena Kunecka doradca zawodowy WUP w Toruniu - Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Akceptowała: Bogusława Szewczyk-Modrzejewska Kierownik Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej we Włocławku Włocławek, listopad 2015r. DOSTĘP DO RYNKÓW PRACY KRAJÓW EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. INFORMACJA DLA OSÓB POSZUKUJĄCYCH PRACY W ZAWODZIE KONSERWATOR DZIEŁ SZTUKI W KRAJACH EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako konserwator dzieł sztuki w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód konserwator dzieł sztuki jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage 1
Obecnie w żadnym z krajów EOG zawód konserwator dzieł sztuki nie jest regulowany. Przykładowe nazwy stosowane na określenie zawodu konserwator dzieł sztuki w poszczególnych językach: art conservator (język angielski), Kunstkonservator (język niemiecki). W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm ZAPOTRZEBOWANIE NA OSOBY Z ZAWODEM KONSERWATOR DZIEŁ SZTUKI WG UROPEJSKIEGO PORTALU MOBILNOŚCI ZAWODOWEJ http://eures.europa.eu Wg stanu na dzień 24.11.2015 r. dla osób z zawodem konserwator dzieł sztuki nie zamieszczono żadnej oferty pracy na portalu EURES. Opracowała: Justyna Grębicka pośrednik pracy WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy O/Z WUP we Włocławku 1