Warszawa, 22 marca 2016 r. WOJEWODA MAZOWIECKI WPS-P.431.4.2016.MW Emilia i Adam Wiśniewscy Pensjonat BOSS s. c. Emilia i Adam Wiśniewscy Nowe Grabie 47, 09-530 Gąbin WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 127, w związku z art. 22 pkt 10 i art. 126a ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą oraz rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. nr 61 poz. 543 z późn. zm.) inspektorzy Oddziału Polityki Społecznej w Delegaturze - Placówce Zamiejscowej w Płocku Wydziału Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie, w dniach 16 i 23 lutego 2016 r. przeprowadzili kontrolę doraźną w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, prowadzonej w ramach działalności gospodarczej pn. Pensjonat Boss s. c. Emilia i Adam Wiśniewscy, z siedzibą w Nowych Grabiach 47, 09-530 Gąbin, zwanej dalej placówką. Przedmiotem kontroli był poziom usług opiekuńczych i bytowych świadczonych w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku i przestrzeganie praw osób przebywających w placówce. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2014 r. do dnia kontroli. Ustaleń kontroli dokonano na podstawie: oględzin obiektu, w którym usytuowana była kontrolowana placówka; informacji i wyjaśnień uzyskanych od pani Emilii Wiśniewskiej - wspólnika spółki cywilnej Pensjonat Boss s. c. Emilia i Adam Wiśniewscy, z głównym miejscem wykonywania działalności 09-400 Płock, ul. Synagogalna 2, lok. 9, kierującej placówką Pensjonat Boss w Nowych Grabiach 47 oraz od pani XXX, świadczącej usługi na rzecz Pensjonatu Boss w Nowych Grabiach 47; informacji uzyskanych od pani XXX, pani XXX, pani XXX, pani XXX - pracowników Pensjonatu Boss w Nowych Grabiach 47 i Fundacji im. Adama Wiśniewskiego z siedzibą przy ul. Czwartaków 18a/36 w Płocku; informacji uzyskanych od osoby przebywającej w placówce i członków rodzin osób umieszczonych w placówce; dokumentacji przedłożonej przez panią Emilię Wiśniewską w dniu 23 lutego 2016 r. i włączonej, na jej wniosek, do akt kontroli. W związku z kontrolą, której wyniki zostały przedstawione w protokole kontroli, podpisanym bez zastrzeżeń w dniu 7 marca 2016 r., przekazuję Państwu niniejsze wystąpienie pokontrolne.
W wyniku kontroli stwierdzono, że podmiot prowadzący placówkę nie uzyskał zezwolenia wojewody mazowieckiego na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku. W dniach kontroli w placówce przebywały 4 osoby przewlekle chore, w podeszłym wieku, wymagające całodobowej opieki. W dniu 23 lutego 2016 r. na parterze budynku, w którym usytuowana była placówka przebywała też około 20 osobowa grupa młodych osób niepełnosprawnych, które uczestniczyły w zajęciach warsztatów terapii zajęciowej. W toku kontroli, pani Emilia Wiśniewska została poinformowana o przepisach prawa, z których wynika obowiązek posiadania zezwolenia na prowadzenie placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o przepisach regulujących sposób uzyskania takiego zezwolenia oraz o wymaganych standardach usług, których spełnienie jest niezbędne do wydania zezwolenia. Panią Emilię Wiśniewską poinformowano również o przewidzianej w przepisach ustawy sankcji za prowadzenie placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, bez wymaganego zezwolenia wojewody. W wyniku kontroli stwierdzono następujący stan faktyczny: Placówka była usytuowana w budynku wolnostojącym, trzykondygnacyjnym, murowanym. Budynek wyposażono w instalacje: elektryczną, wodną, kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, wentylacyjną, telefoniczną, przeciwpożarową (czujniki dymu), przyzywową, Internetową, monitoring zewnętrzny i wewnętrzny (poza pokojami osób przebywających w placówce). Na zewnątrz budynku występowały bariery architektoniczne. Do wejścia głównego prowadziły schody. Przy wejściu tym nie było podjazdów dla osób niepełnosprawnych. W budynku nie było windy. Na schodach wiodących z parteru na pierwsze piętro zainstalowano platformę schodową. Przemieszczanie się z pierwszego na drugie piętro możliwe było tylko schodami. Pokoje mieszalne znajdowały się na pierwszym i na drugim piętrze. Na I piętrze mieściło się siedem pokoi mieszkalnych, w tym cztery pokoje jednoosobowe i trzy pokoje dwuosobowe. Na II piętrze znajdowały się trzy pokoje mieszkalne, w tym dwa pokoje dwuosobowe i jeden apartament dla czterech osób. W wyposażeniu pokoi nie było szaf i szafek nocnych. Na ubrania przeznaczone były komody i wieszaki. W kilku pokojach powierzchnia przypadająca na jedną osobę była mniejsza od wymaganej w placówce powierzchni, wskazanej w art. 68 ust. 4 pkt 3 lit a-b i ust. 4a ustawy. W dniach kontroli sześć pokoi mieszkalnych było niezamieszkałych. Osoby przebywające w placówce zajmowały cztery oddzielne pokoje na I piętrze budynku. Placówka posiadała pokój dziennego pobytu, którego funkcję pełniła jadalnia. W budynku nie było pomieszczenia pomocniczego do prania i suszenia, o którym mowa w art. 68 ust. 5 pkt 2 ustawy. Kontrolowana placówka spełniała wymagania w zakresie liczby łazienek i toalet. Pomieszczenia sanitarne nie były dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Powierzchnia i urządzenie łazienek przy pokojach mieszkalnych nie pozwalały osobom niepełnosprawnym poruszającym się na wózkach inwalidzkich na swobodny dostęp do umywalki, sedesu i prysznica. W żadnej łazience nie zainstalowano udogodnień ułatwiających funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym. Osoby przebywające w placówce otrzymywały pięć posiłków dziennie, z uwzględnieniem posiłków dietetycznych: śniadanie wydawane o godzinie 8.00, II śniadanie wydawane o 11.00, obiad wydawany o 14.00, podwieczorek wydawany o 17.00 i kolację podawaną o 19.00. Między 2
posiłkami osoby te mogły korzystać z takich produktów spożywczych jak: chleb, masło, wędlina, sery, dżem, ciastka oraz z napoi: herbaty, kawy, wody czy soku. W dniach kontroli pomieszczenia placówki były czyste, posprzątane i wolne od nieprzyjemnych zapachów. Bielizna pościelowa i ręczniki były czyste. Osoby przebywające w placówce miały dostęp do podstawowych środków higieny osobistej, środków czystości i przyborów toaletowych. W wyniku kontroli ustalono, że w placówce przebywały osoby w wieku od 81 do 92 lat. Wszystkie osoby były przewlekle chore. Występujące u tych osób choroby i schorzenia to m.in.: choroba Alzheimera, cukrzyca, otępienie starcze, stan po złamaniu kości biodrowej, znaczne ograniczenie sprawności ruchowej. Dwie osoby były leżące, a dwie wymagały pomocy w zakresie samoobsługi. Osoby przebywające w placówce wymagały pomocy w podstawowych czynnościach życiowych tj. w ubieraniu się, jedzeniu, myciu i kąpaniu. Dwie osoby wymagały karmienia. Z uzyskanych informacji wynika, że wśród pensjonariuszy nie było osób ubezwłasnowolnionych. Zespołowi kontrolnemu nie przedstawiono wymaganej w placówkach dokumentacji osób przebywających w placówce, o której mowa w art. 68a pkt 1 ustawy tj.: umów o świadczenie usług w placówce; danych identyfikacyjnych osób przebywających w placówce; danych opiekuna prawnego lub kuratora osoby przebywającej w placówce, jeżeli został ustanowiony; informacji dotyczących stanu zdrowia osób przebywających w placówce, w szczególności; ewidencji przypadków stosowania na terenie placówki przymusu bezpośredniego, danych kontaktowych, takie jak: adres zamieszkania i numer telefonu najbliższej rodziny, opiekuna prawnego lub innych osób wskazanych przez osobę przebywającą w placówce. Z wyjaśnień złożonych przez panią Emilię Wiśniewską wynika, że tego rodzaju dokumentacja nie jest prowadzona. Brak dokumentacji uniemożliwił m.in. ustalenie, od kiedy prowadzona była kontrolowana placówka. Według informacji uzyskanych od osób, które w dniach kontroli wykonywały czynności pielęgnacyjno - higieniczne i rehabilitacyjne, usługi opiekuńcze dla osób przebywających w placówce świadczyły pielęgniarki i opiekun medyczny, zatrudnieni w systemie 24- godzinnym. Do ich obowiązków należało m.in. udzielanie osobom przebywającym w placówce pomocy przy jedzeniu, ubieraniu się i toalecie ciała, karmienie osób chorych i niesprawnych ruchowo, a także zmiana bielizny pościelowej i sprzątanie pomieszczeń zajmowanych przez osoby przebywające w placówce. Rehabilitację świadczył rehabilitant terapeuta, zatrudniony w Fundacji im. Adama Wiśniewskiego. W przypadku dwóch osób przebywających w placówce, przy zabiegach higienicznych oraz utrzymywaniu czystości w pokojach mieszkalnych pomagali także członkowie ich rodzin. Pani Emilia Wiśniewska podała, że placówka nie zapewniała osobom w niej przebywającym dostępu do opieki lekarskiej, ponieważ wszystkie kwestie z tym związane załatwiały ich rodziny. Właścicielka pensjonatu stwierdziła, że podawaniem leków również zajmowali się członkowie rodzin osób przebywających w placówce, przy czym jej XXX - pielęgniarka prowadziła zeszyt z informacjami o lekach i pomagała opiekunom w przygotowywaniu porcji leków przyjmowanych przez pensjonariuszy. Z dokumentacji przedłożonej w dniu 23 lutego 2016 r. i włączonej na wniosek pani Emilii Wiśniewskiej do akt kontroli wynika, że jedna z osób, która podczas kontroli podała, że jest pielęgniarką, została zatrudniona w pensjonacie na stanowisku pracownika do obsługi pensjonatu oraz, że na takim samym stanowisku zatrudniono osobę, która podała, że jest opiekunem medycznym. Ponadto wynika, że XXX właścicielki pensjonatu pielęgniarka była pracownikiem 3
Fundacji im. Adama Wiśniewskiego. Przedłożona dokumentacja potwierdza, że podmiot prowadzący placówkę świadczył usługi osobom starszym, przewlekle chorym i niepełnosprawnym i pobierał opłaty za ich pobyt. Opłaty uiszczali członkowie rodzin osób przebywających w placówce. Przeprowadzona kontrola wykazała, że osoby przebywające w placówce uzyskiwały stosowną pomoc w zaspokajaniu potrzeb i były zadowolone ze świadczonych dla nich usług. W wyniku kontroli stwierdzono jednak okoliczności wskazujące na nieprzestrzeganie praw osób przebywających w placówce. Złożone przez panią Emilię Wiśniewską informacje i wyjaśnienia wskazują, że ww. nie posiadała wystarczającej wiedzy na temat praw osób przebywającym w placówce oraz potwierdzają, że w sposób rażący naruszono prawo pensjonariuszy do informacji. Z osobami przebywającymi w placówce/ich opiekunami nie zawarto bowiem umów o świadczenie usług, przez co nie poinformowano ich o warunkach pobytu w placówce, ani o zakresie usług, z których mogą korzystać, ani też o prawach im przysługujących. Poprzez odstąpienie od prowadzenia wymaganej dokumentacji, a w szczególności informacji dotyczących stanu zdrowia osób przebywających w placówce, w tym informacji o wydanych orzeczeniach, zaleceniach lekarskich, ewidencji przypadków korzystania ze świadczeń zdrowotnych na terenie placówki, ze wskazaniem daty i zakresu tych świadczeń oraz danych świadczeniodawcy udzielającego świadczeń zdrowotnych, jak również przez nieokreślenie obowiązków i odpowiedzialności pracowników pracujących bezpośrednio z osobami przebywającymi w placówce, a także poprzez jednoczesne prowadzenie w tym samym budynku, w pomieszczeniach bezpośrednio ze sobą sąsiadujących, kilku różnych działalności przeznaczonych dla różnych kategorii osób tj. placówki całodobowej opieki, działalności agroturystycznej, warsztatu terapii zajęciowej - naruszono prawo osób przebywającym w placówce do poczucia bezpieczeństwa. Mając na uwadze ustalenia kontroli, a w szczególności fakt, że prowadzicie Państwo działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku bez wymaganego zezwolenia wojewody mazowieckiego oraz, że kontrolowana placówka nie spełnia standardów określonego w art. 68 i art. 68a ustawy i nie zapewnia przestrzegania praw przysługujących osobom w niej przebywających, proszę o realizację następujących zaleceń pokontrolnych: 1. Niezwłocznie podjąć działania mające na celu uzyskanie zezwolenia wojewody mazowieckiego na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o którym mowa w art. 67 ustawy; 2. Zlikwidować występujące w placówce bariery architektoniczne utrudniające przemieszczanie się osób niepełnosprawnych, stosownie do postanowień art. 68 ust. 4 pkt 1 ustawy; 3. Zapewnić odpowiednią powierzchnię w pokojach mieszkalnych, mając na uwadze wymogi określone w art. 68 ust. 4 pkt 3 lit. a-b i lit. d oraz w ust. 4a ustawy; 4. Doposażyć pokoje mieszkalne w brakujące sprzęty tj. szafy i szafki nocne dla każdej osoby, stosownie do wymagań podanych w art. 68 ust. 4 pkt 3 lit. c ustawy; 5. Wyposażyć łazienki i toalety w urządzenia ułatwiające korzystanie z tych pomieszczeń osobom mniej sprawnym, zgodnie z art. 68 ust. 5 pkt 3 ustawy; 6. Zapewnić osobom przebywającym w placówce możliwość korzystania z pomieszczenia pomocniczego do prania i suszenia, o którym mowa w art. 68 ust. 5 pkt 2 ustawy; 4
7. Prowadzić szczegółową dokumentację osób przebywających w placówce, wymienioną w art. 68 a pkt 1 ustawy; 8. Zapewnić odpowiednią liczbę personelu świadczącego bezpośrednią opiekę nad osobami przebywającymi w placówce, ustalić jego zadania i zakres odpowiedzialności, mając na uwadze przepisy art. 68 ust. 1-3, ust. 6 ustawy; 9. Zapewnić osobom przebywającym w placówce przestrzeganie praw człowieka, a w szczególności prawa do informacji i prawa do bezpieczeństwa osobistego oraz dostęp do informacji o tych prawach, stosownie do wymagań wskazanych w art. 68 ust. 2 ustawy. O sposobie realizacji zaleceń pokontrolnych proszę poinformować Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia. Stosownie do postanowień art. 130 ww. ustawy, kto bez zezwolenia prowadzi placówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w której przebywa: 1) nie więcej niż 10 osób - podlega karze pieniężnej w wysokości 10 000 zł; 2) więcej niż 10 osób podlega karze pieniężnej w wysokości 20 000 zł. Kto po uprawomocnieniu się decyzji o nałożeniu kary pieniężnej za prowadzenie bez zezwolenia wojewody placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku nie zaprzestał jej prowadzenia, podlega karze pieniężnej w wysokości 40.000 zł. Pouczenie Zgodnie z art. 128 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.) kontrolowana jednostka może, w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaleceń pokontrolnych, zgłosić do nich zastrzeżenia do Wojewody Mazowieckiego za pośrednictwem Wydziału Polityki Społecznej. Adres do korespondencji: Mazowiecki Urząd Wojewódzki, Wydział Polityki Społecznej, Plac Bankowy 3/5, 00-950 Warszawa. W przypadku nieuwzględnienia przez Wojewodę Mazowieckiego zastrzeżeń należy w terminie 30 dni powiadomić o sposobie realizacji zaleceń Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Warszawie a w przypadku ich uwzględnienia należy mieć na uwadze zmiany wynikające z powyższego faktu. z up. WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Wiesława Kacperek Biegańska Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej 5