ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI GORĄCYCH I UPALNYCH ORAZ ODCZUCIA CIEPLNE W STREFIE POLSKIEGO WYBRZEśA BAŁTYKU

Podobne dokumenty
Warunki pogodowe w lipcu, sierpniu i wrześniu 1988 roku w Calypsobyen (Zachodni Spitsbergen)

Department of Climatology and Marine Meteorology, Szczecin University

ZMIENNOŚĆ MINIMALNEJ DOBOWEJ TEMPERATURY POWIETRZA W STREFIE POLSKIEGO WYBRZEśA BAŁTYKU. Czesław Koźmiński 1, BoŜena Michalska 2

Zmienność warunków biotermicznych w Gdyni ( )

SPITSBERGEN HORNSUND

Piłka nożna w badaniach statystycznych 1

SPITSBERGEN HORNSUND

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 424 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR

FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2010, Agric., Aliment., Pisc., Zootech.

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

ZMIENNOŚĆ EKSTREMALNEJ TEMPERATURY POWIETRZA W REJONIE BYDGOSZCZY W LATACH

SPITSBERGEN HORNSUND

Wpływ czynników meteorologicznych na plon nasion i tłuszczu oraz zawartość tłuszczu w nasionach dwóch odmian soi

SPITSBERGEN HORNSUND

EKSTREMALNE WARUNKI TERMICZNE W LATACH W POLSCE PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ. Krystyna Grabowska, Monika Panfil, Ewelina Olba-Zięty

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LII Egzamin dla Aktuariuszy z 15 marca 2010 r. Część I Matematyka finansowa

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

Marek Chabior Akademia Rolnicza w Szczecinie Katedra Oceanografii

NIEDOBORY I NADMIARY OPADÓW NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO W LATACH

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

Klimatyczne uwarunkowania rozwoju turystyki na Pomorzu Środkowym The climatic conditions of tourism development in Central Pomerania

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

NORMALNE SUMY OPADÓW ATMOSFERYCZNYCH W WYBRANYCH STACJACH LUBELSZCZYZNY. Szczepan Mrugała

Częstość występowania poszczególnych odczuć cieplnych w Lublinie i w Lesku na podstawie temperatury odczuwalnej (STI) w latach

WARUNKI BIOKLIMATYCZNE WIELKOPOLSKIEGO PARKU NARODOWEGO W ŚWIETLE WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW BIOMETEOROLOGICZNYCH

SPITSBERGEN HORNSUND

Matematyka finansowa r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LXVI Egzamin dla Aktuariuszy z 10 marca 2014 r. Część I

SPITSBERGEN HORNSUND

OCENA BODŹCOWOŚCI I ODCZUĆ TERMICZNYCH NA OBSZARZE WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO

SPITSBERGEN HORNSUND

WYBRANE ASPEKTY BIOKLIMATU SZCZECINA. Selected aspects of the bioclimate of Szczecin

SPITSBERGEN HORNSUND

Realizacje zmiennych są niezależne, co sprawia, że ciąg jest ciągiem niezależnych zmiennych losowych,

BADANIA FIZJOGRAFICZNE R. VII SERIA A GEOGRAFIA FIZYCZNA (A67) str ( )

Katedra Meteorologii i Klimatologii Rolniczej, Akademia Rolnicza Al. Mickiewicza 24/ Kraków

Zlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2017/18 The Ice Winter 2017/18 on the Polish Baltic Sea Coast

ul. PapieŜa Pawła VI, 3, Szczecin

Szkolnictwo zawodowe a rynek pracy sektora rolno-spożywczego w województwie łódzkim

SPITSBERGEN HORNSUND

WIATRY SILNE NA POLSKIM WYBRZEŻU MORZA BAŁTYCKIEGO. Strong winds on Poland s Baltic Sea Coast

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

Zagrożenie obszaru województwa pomorskiego występowaniem ekstremalnych zjawisk pogodowych w konsekwencji spodziewanej zmiany klimatu

Materiały pomocnicze do ćwiczeń z przedmiotu: Ogrzewnictwo, wentylacja i klimatyzacja II. Klimatyzacja

SPITSBERGEN HORNSUND

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy LIX Egzamin dla Aktuariuszy z 12 marca 2012 r. Część I Matematyka finansowa

SPITSBERGEN HORNSUND

2009 IX WROCŁAW BISKUPIN

Zlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2015/2016 The Ice Winter 2015/2016 on the Polish Baltic Sea Coast

POWŁOKI ELEKTROISKROWE WC-CO MODYFIKOWANE WIĄZKĄ LASEROWĄ. 88 Powłoki elektroiskrowe WC-Co modyfikowane wiązką laserową. Wstęp

DZIAŁANIE III.6 ROZWÓJ MIKRO- I MAŁYCH PRZEDSIĘBIORSTW

SPITSBERGEN HORNSUND

2011 Trendy w Warszawie. Podsumowanie SYTUACJA GOSPODARCZA. Biura Handel Magazyny. Popyt Nowa Podaż Pustostany Budowy Czynsze Stopy Zwrotu

SPITSBERGEN HORNSUND

Charakterystyki i związki temperatury wód u polskich brzegów Bałtyku

SPITSBERGEN HORNSUND

załącznik nr 3 do uchwały nr V Rady Miejskiej w Andrychowie z dnia 24 lutego 2011 r.

SPITSBERGEN HORNSUND

Wieloletnia zmienność występowania osadów atmosferycznych na Pomorzu Longterm variability of occurrence of atmospheric deposits in Pomerania

Warszawa, czerwiec 2014 r.

Uchwała Nr XXXIV Rady Miejskiej w Pruszkowie z dnia 29 czerwca 2017 r.

2

w województwie zachodniopomorskim w 2010 r. TURYSTYKA W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W 2010 r.

ZASTOSOWANIE RÓWNANIA NASGRO DO OPISU KRZYWYCH PROPAGACYJI PĘKNIĘĆ ZMĘCZENIOWYCH

Próba określenia czynników determinujących wyniki ocen wprowadzenia euro przez mieszkańców Unii Europejskiej

SPITSBERGEN HORNSUND

PRAWDOPODOBIEŃSTWO USŁONECZNIENIA RZECZYWISTEGO W POLSCE Czesław Koźmiński 1, BoŜena Michalska 2

smoleńska jako nierozwiązywalny konflikt?

SPLYDRO pompa ciepła powietrze / woda typu split

Zastosowanie multimetrów cyfrowych do pomiaru podstawowych wielkości elektrycznych

Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?

SPITSBERGEN HORNSUND

Algorytmy graficzne. Filtry wektorowe. Filtracja obrazów kolorowych

ANALIZA ZMIENNOŚCI WARUNKÓW PLUWIOTERMICZNYCH OD KWIETNIA DO LIPCA W OKOLICACH KRAKOWA ( )

SPITSBERGEN HORNSUND

DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ ( )

Z INFORMATYKI RAPORT

SPITSBERGEN HORNSUND

2009 VIII WROCŁAW BISKUPIN

Zmienność liczby dni termoneutralnych w strefie polskiego wybrzeża Bałtyku

SPITSBERGEN HORNSUND

SPITSBERGEN HORNSUND

Zawartość / Content Pobranie / Uptake IT / TI. g kg -1 g kg -1 kg ha -1 kg ha -1 P S

2. Tensometria mechaniczna

SPITSBERGEN HORNSUND

ANALIZA WPŁYWU WARUNKÓW WEWNĘTRZNYCH NA ROZWÓJ GRZYBÓW PLEŚNIOWYCH W BUDYNKU

SPITSBERGEN HORNSUND

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

Instytut Geografii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Institute of Geography, Kazimierz Wielki University of Bydgoszcz

R w (C,C tr ) g [%] EN 410 NPD NPD NPD

ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS. WIELOLETNIA ZMIENNOŚĆ WYSTĘPOWANIA BURZ W SZCZECINIE, ŁODZI, KRAKOWIE I NA KASPROWYM WIERCHU W LATAm

Karta oceny merytorycznej wniosku o dofinansowanie projektu konkursowego PO KL 1

Transkrypt:

Act Agrophysic, 00, 5(), 37-357 ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI GORĄCYCH I UPALNYCH ORAZ ODCZUCIA CIEPLNE W STREFIE POLSKIEGO WYBRZEśA BAŁTYKU Czesłw Koźmiński, BoŜen Michlsk Ktedr Turystyki, Uniwersytet Szczeciński ul. Wąsk 3, 7-5 Szczecin e:mil: klimet@univ.szczecin.pl Zkłd Meteorologii i Klimtologii, Zchodniopomorski Uniwersytet Technologiczny ul. PpieŜ Pwł VI/ 3, 7-59 Szczecin S t r e s z c z e n i e. W prcy nlizowno doowe wrtości tempertury mksymlnej od 5, do 3 o C (dni gorące) i powyŝej 3 o C (dni uplne) w okresie kwiecień-wrzesień z sześciu stcji meteorologicznych (Świnoujście, Kołorzeg, Koszlin, Ustk, Łe, Hel) z lt 98-007. Określono częstość występowni tych dni, intensywność tempertury orz wieloletnie trendy zmin n polskim wyrzeŝu Błtyku. Istotnym czynnikiem oceny klimtu dl potrze rekrecji są odczuci cieplne człowiek w dnich gorących i uplnych. W tym celu posłuŝono się wskźnikiem tempertury odczuwlnej STI, uwzględnijącym temperturę i wilgotność powietrz, promieniownie słoneczne i prędkość witru. W nlizownym -letnim okresie stwierdzono dodtni, istotny sttystycznie (poz Helem) trend liczy dni gorących od 3 do 5 n 0 lt. NjwyŜsze mksymlne tempertury n wyrzeŝu dochodziły w dnym wieloleciu do 38,0 o C, licz dni z temperturą powyŝej 35 o C wyniosł, w zleŝności od stcji od do. O uciąŝliwości wrunków rekrecyjnych n wyrzeŝu decydują głównie dni uplne, przy intensywnym npromieniowniu słonecznym, tkŝe dni gorące, które w półroczu ciepłym nie przekroczyły (poz Koszlinem) 0% ogólnej liczy dni. W okresie od kwietni do wrześni, w dnich przyjętych jko gorące zdecydownie przewŝł dyskomfort gorący i rdzo gorący, odczucie komfortu i ciepł notowno tylko od kilku do kilkunstu procent. S ło w k l u c z o we. dni gorące, uplne, mksymln tempertur powietrz, odczuci cieplne, wyrzeŝe Błtyku WSTĘP Postępujące zminy klimtu powodują między innymi wzrost liczy dni gorących i uplnych stnowiących corz większą uciąŝliwość dl osó prcujących lu wypoczywjących n wolnym powietrzu. Długotrwłe okresy z upłmi wy-

38 C. KOŹMIŃSKI, B. MICHALSKA wołują powŝne konsekwencje dl zdrowi i Ŝyci ludzkiego, tym rdziej, Ŝe od początku XXI wieku licz dni uplnych w krju ndl wzrst, mksymlne tempertury przekrczją nwet 35 o C (Ceulk i Limnówk 007). W strefie polskiego wyrzeŝ Błtyku notuje się wzrost liczy godzin ze słońcem, co poprwi wrunki wypoczynku wiosną i ltem (Atls 00, Koźmiński i Michlsk 00). W pierwszej połowie roku, poz czerwcem, wystąpił n wyrzeŝu wyrźny wzrost mksymlnej doowej tempertury powietrz, istotny sttystycznie w styczniu (3,3 o C/50 lt) i w kwietniu (, o C/50 lt), jesienią niewielki spdek tej tempertury głównie we wrześniu (Filipik 00, Koźmiński i Michlsk 008). Zmin wrunków pogodowych n dnym oszrze powoduje zminę tempertury powietrz, wilgotności, zchmurzeni, prędkości witru, które to czynniki są uwzględnine w ocenie odczuć cieplnych człowiek z pomocą tempertury odczuwlnej (wskźnik STI Sujective Temperture Index w o C). W osttnich ltch wskźnik ten wykorzystuje się w opisie wrunków ioklimtycznych róŝnych miejscowości i rejonów, jk np. dl Wrszwy (BłŜejczyk 00), okolic jezior Miedwie (Koźmiński i in. 007), Gdyni (Owczrek 007), Kołorzegu (Bąkowsk i BłŜejczyk 007), Świnoujści (Koźmiński i Michlsk 008) i Polski północno-wschodniej (Chior i Michlsk 009). Zespołowymi wskźnikmi wyprowdzonymi z ilnsu cieplnego człowiek, posługują się między innymi, w swoich prcch Cegnr i Mtzrkis (00) dl terenu Słowenii, De Freits i in. (007) w ocenie ioklimtu i turystyki (indeks CIT) orz Mtzrkis i in. (999) indeks PET, jko fizjologiczny ekwiwlent tempertury, szczególnie przydtny w ocenie klimtu mist, lsu i innych środowisk w krjorzie geogrficznym. Celem oprcowni jest ocen częstości i tendencji zmin liczy dni gorących i uplnych, ich intensywności orz odczuci cieplnego człowiek w tych dnich i w cłym półroczu ciepłym n polskim wyrzeŝu Błtyku. MATERIAŁ I METODY W prcy nlizowno doowe wrtości tempertury mksymlnej od 5, do 3 o C (dni gorące) i powyŝej 3 o C (dni uplne) w okresie kwiecień-wrzesień z sześciu stcji meteorologicznych (Świnoujście, Kołorzeg, Koszlin, Ustk, Łe, Hel) z lt 98-007. Oliczono średnie i mksymlne liczy dni gorących i uplnych według miesięcy i okresów orz określono średnią temperturę powietrz w tych dnich. Stosując metodę nlizy regresji prostoliniowej określono trendy liczy dni gorących i uplnych, istotność funkcji regresji n poziomie α 0.0 i α 0.05 zdno testem F-Snedecor. Do oceny odczuć cieplnych człowiek w kolejnych dnich od kwietni do wrześni orz osono w dnich gorących i uplnych posłuŝono się wskźnikiem tempertury odczuwlnej STI (w o C). Do jego oliczeni wykorzystno doowe wrtości mksymlnej temper-

ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI GORĄCYCH I UPALNYCH 39 tury powietrz, wilgotności względnej powietrz, zchmurzeni przez chmury piętr średniego i niskiego (w skli 8 o ) i prędkości witru z sześciu wyŝej wymienionych stcji meteorologicznych z lt 98-007. Uwzględniono tkŝe zmienijącą się wysokość słońc. Poszczególnym wrtościom wskźnik STI, oliczonego z pomocą progrmu BioKlim.5, przypisno według BłŜejczyk (00) nstępujące odczuci cieplne: STI ( o C) suiektywne odczucie cieplne >7 uplnie 55, do 7 rdzo gorąco, do 55,0 gorąco 3, do,0 ciepło, do 3,0 komfortowo 0, do,5 chłodno 38,0 do 0,5 zimno < 38,0 rdzo zimno ANALIZA WYNIKÓW I DYSKUSJA W nlizownych ltch 98-007 występuje w strefie wyrzeŝ dodtni, istotny sttystycznie trend liczy dni gorących w Świnoujściu i Łeie, wysoce istotny w Koszlinie i Ustce i liski istotności (α 0.05 ) w Kołorzegu, przy czym oserwuje się rdzo duŝe whni liczy dni gorących z roku n rok, np. w Łeie od 8 w 00 roku do 5 dni w 00 roku (rys. ). Nie stwierdzono istotnego sttystycznie trendu zmin liczy dni uplnych. Rys.. Rozkłd liczy dni gorących wrz z trendem (m-ce IV-IX) w ltch 98-007 Fig.. Distriution of the numer of hot dys long with trend over the yers 98-007

350 C. KOŹMIŃSKI, B. MICHALSKA Dl osó przeywjących nd morzem dni gorące (t mx od 5, do 3 o C) nie stnowią większej uciąŝliwości w kwietniu, mju i we wrześniu, owiem średni ich licz ksztłtuje się, w zleŝności od stcji od 0,5 do,5, mksymlnie mo- Ŝe wynosić od w kwietniu do 8 we wrześniu (t. ). W pozostłych trzech miesiącch (od czerwc do sierpni) njwięcej dni gorących jest w lipcu średnio od 3,5 w Łeie do,9 w Świnoujściu, mksymlnie od do. W mirę przemieszczni się z zchodu n wschód wzdłuŝ wyrzeŝ mleje w półroczu ciepłym licz dni gorących średnio od, w Świnoujściu do 0,8 n Helu. W nlizownych ltch 98-007 zoserwowno tendencję do opóźnini terminów występowni dni gorących nwet do końc wrześni, ntomist nie stwierdzono przyspieszeni terminów tych dni n wiosnę. Tel. Średni i mksymln licz dni gorących () i uplnych () w kolejnych miesiącch. Lt 98-007 Tle. Men nd mximum numer of hot () nd sweltering () dys y month. Yers 98-007 Stcje Sttions Chrkterystyki Chrcteristics IV V VI VII VIII IX Świnoujście Śred./Men Mximum 0,5, 3 0,,0 7 0,8,9 9,,5 0,9,3 8 Kołorzeg Śred./Men Mximum 0,8 5, 0,, 8 0, 3,5 8,0 3, 9 0,7 0,7 3 Koszlin Śred./Men Mximum 0,8, 0,,7 8 0,5 5,3 5,5,0 0 0, 0,8 Ustk Śred./Men Mximum 0, 5,,8 7 0, 3,7, 3,9 5 0,7,0 Łe Śred./Men Mximum 0,,5,9 5 0, 3,5 0,9 3,5 3 0, 0,5 Hel Śred./Men Mximum 0, 0,,5 5,9 0, 3,8 7 0,

ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI GORĄCYCH I UPALNYCH 35 W strefie wyrzeŝ dni uplne (t mx >3 o C) nie występowły w dnych ltch w kwietniu, w miesiącch od czerwc do sierpni pojwiły się spordycznie, wykzując njwiększą częstość w lipcu średnio od 0, n Helu do, w Ustce i Świnoujściu, mksymlnie od do dni. Średni licz dni uplnych, w cłym półroczu ciepłym wzrst wzdłuŝ wyrzeŝ ze wschodu n zchód od 0, do 3,0 (t. ). Znjomość częstości występowni dni gorących i uplnych stnowi podstwową informcję dotyczącą potencjłu rekrecyjnego przyjętego okresu i oszru (BłŜejczyk 00). Z dnych zwrtych w teli dl Kołorzegu i Koszlin wynik, iŝ między linią rzegową terenem przyległym występują znczne róŝnice w liczie dni gorących. W cłym półroczu ciepłym w Koszlinie jest średnio o 5,8 więcej dni gorących niŝ w Kołorzegu. W nlizownym -leciu njwięcej dni gorących znotowno w roku 00 od 9 w Kołorzegu do 5 w Łeie i w roku 00 od 8 w Łeie i Kołorzegu do 37 w Świnoujściu. Dni uplnych njwięcej yło w roku 99 od n Helu do 8 w Kołorzegu i Świnoujściu orz w roku 99 od n Helu do 9 w Łeie. Sąsiedztwo morz orz pojwijące się okresowo ryzy powodują, iŝ dni gorące nie zwsze są uciąŝliwe podczs plŝowni. Dopiero dni uplne, podczs których mksymln tempertur osiągł nwet 38 o C (Kołorzeg 0.08.99), połączone z intensywnym npromieniowniem słonecznym stnowią rdzo duŝy dyskomfort, nwet zgroŝenie dl zdrowi (Cegnr, Mtzrkis 00, Kozłowsk-Szczęsn i in. 00). Średni mksymln tempertur w dnich uplnych wykzuje njniŝsze wrtości n Helu 30,7 o C w czerwcu i 30,8 o C w lipcu i sierpniu występując tylko w miesiącch letnich (czerwiec-sierpień). W mirę przemieszczni się wzdłuŝ wyrzeŝ ze wschodu n zchód średnie mksymlne tempertury powietrz w dnich uplnych wzrstją, przyjmując njwyŝsze wrtości w Świnoujściu od 30, o we wrześniu do 3,5 o C w sierpniu (t. ). Dni uplne notowne są głównie przy wystąpieniu południowej cyrkulcji pośredniej między cyrkulcją cyklonlną i ntycyklonlną (typ BE według Osuchowskiej-Klein) orz południowej ntycyklonlnej (typ SA według Hess i Brezowski) z Ustrnul, Czekierd (00). Średni mksymln tempertur powietrz w dnich gorących we wschodniej części wyrzeŝ z reguły nie przekrcz 7 o C, w zchodniej 8 o C. Jk wynik z teli 3 procentowy udził dni gorących w ogólnej liczie dni półrocz ciepłego wynosi od 5,9 n Helu do 7,9 w Świnoujściu, w Koszlinie nwet 9,. Procent dni uplnych wyrźnie zmniejsz się n wyrzeŝu z zchodu n wschód od, do 0,3.

35 C. KOŹMIŃSKI, B. MICHALSKA Tel. Średni mksymln tempertur powietrz () w dnich gorących i uplnych orz licz dni (), w ltch 98-007 Tle. Men mximum ir temperture () on hot nd sweltering dys nd numer of dys (), in the yers 98-007 Stcje Sttions 5,-3 o C >3 o C IV V VI VII VIII IX IV V VI VII VIII IX Świnoujście 7,3 3 7,0 5 7,0 5 7,0 99,7 00, 8 3, 3, 8 3,3 3,5 9 30, Kołorzeg 7,0 7 7, 3 7, 9 7,0 78 7, 75,3 3, 3,0 0 3, 3 3,7 Koszlin,8 7, 8 7, 7, 7,9 3,3 7 30,7 3, 3,9 33 3,7 3,0 Ustk 7,,8 7 7,3 0,7 83,9 8, 3 30,3 3,7 8 3,9 3,8 5 Łe,8,9 33 7,3 7,0 8,9 77,5 30, 3, 5 3,9 9 3,0 9 Hel 5,7, 9,5 33,8 07,7 83,0 3 30,7 30,8 3 30,8 Tel 3. Procentowy udził liczy dni gorących i uplnych w ogólnej liczie dni półrocz ciepłego (IV-IX) z lt 98-007 Tle 3. Percentge of hot nd sweltering dys in the totl numers of dys in wrm hlf-yer of 98-007 Gorąco Hot Stcje Sttions Uplnie Sweltering Świnoujście Kołorzeg Koszlin Ustk Łe Hel 7.9. 9...3 5.9...5. 0.8 0.3 N rysunku przedstwiono przeieg średnich i mksymlnych wrtości tempertury odczuwlnej STI i odczuci cieplne człowiek w kolejnych dnich od kwietni do wrześni, z lt 98-007 n stcjch Kołorzeg i Ustk. Średni tempertur odczuwln zmieni się w zkresie od około o C w kwietniu w Ustce do około o C

ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI GORĄCYCH I UPALNYCH 353 w lipcu w Kołorzegu. Odczucie chłodno njczęściej występuje w pierwszych dwóch dekdch kwietni i pod koniec wrześni, odczucie komfort od trzeciej dekdy kwietni do końc drugiej dekdy mj i nieml w cłym wrześniu. W pozostłych miesiącch występuje z reguły odczucie ciepło. Owczrek (007) nlizując ioklimt Gdyni wskzuje n spdek dni komfortowych i ciepłych we wrześniu, przy wzrstjącym odczuwniu chłodu. W dnym półroczu zzncz się duŝ zmienność średniej tempertury odczuwlnej STI z dni n dzień, co przekłd się n róŝne suiektywne odczuci cieplne. Zncznie większą zmienność oserwuje się przy mksymlnych wrtościch tempertury odczuwlnej, przy której odczuci cieplne występują w klsch rdzo gorąco i gorąco, jedynie w pierwszej połowie kwietni jko ciepło (rys. ). Zdniem Owczrek (007) licz dni z odczuciem gorąco i rdzo gorąco wzrosł w Gdyni w ciągu osttnich 55 lt w mju, lipcu i sierpniu o -3 dni. Według Bąkowskiej i BłŜejczyk (007) njwiększy przyrost wrtości STI w Kołorzegu odnotowno w sierpniu,9 o C. Rys.. Przeieg średnich i mksymlnych wrtości tempertury odczuwlnej (według wskźnik STI) i odczuci cieplne człowiek w kolejnych dnich od kwietni do wrześni, z lt 98-007 n stcjch Kołorzeg i Ustk Fig.. Course of men nd mximum vlues of sujective temperture index (STI) nd humn therml perception on consecutive dys of April through Septemer in 98-007 t Kołorzeg nd Ustk sttions

35 C. KOŹMIŃSKI, B. MICHALSKA Nsuw się pytnie jk ksztłtują się wrtości tempertury odczuwlnej STI w dnich gorących i uplnych. W dnich kiedy mksymln tempertur powietrz zwierł się w przedzile 5, do 3 o C odczuci cieplne człowiek ksztłtowły się od komfortowo do rdzo gorąco. W zchodniej części wyrzeŝ dominowły odczuci rdzo gorąco (57,9%), nstępnie gorąco (38,3%), w części północnej odczuci gorąco (3,%) i rdzo gorąco (3,%) występowły w zliŝonych proporcjch. Ntomist odczucie ciepło występowło n wyrzeŝu w tych dnich rzdko, odczucie komfortowo spordycznie, co przykłdowo orzuje rysunek 3 oprcowny dl stcji w Świnoujściu. Rys. 3. Wrtości tempertury odczuwlnej (według wskźnik STI) i odczuci cieplne człowiek w dnich gorących () i uplnych () od IV do IX w Świnoujściu. Lt 98-007 Fig. 3. Vlues of sujective temperture index (STI) nd humn therml perception on hot () nd sweltering () dys from April through Septemer in 98-007 W dnich określnych jko uplne (t mx >30 o C) dominuje odczucie rdzo gorąco od 90,8% w Świnoujściu do 9,% w Łeie, odczucie gorąco odpo-

ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI GORĄCYCH I UPALNYCH 355 wiednio od, do 5,0%. Dni z odczuciem cieplnym uplnie (STI pond 70 o C) pojwiły się głównie w zchodniej części wyrzeŝ z częstością poniŝej 5%, we wschodniej tylko spordycznie, co wynik tkŝe z dń Owczrek (007), któr stwierdził, iŝ w rejonie Gdyni w ltch 95-005 odczucie cieplne uplnie wystąpiło zledwie w dwóch przypdkch w lipcu. Przedstwion powyŝej nliz dni gorących i uplnych potwierdz fkt, iŝ mksymln tempertur powietrz mierzon w kltce meteorologicznej w wrunkch cieni, nie w pełni odzwierciedl odczuci cieplne człowiek, gdyŝ te zleŝą m.in. od promieniowni pochłoniętego, prędkości witru i wilgotności powietrz (De Freits i in. 007, Mtzrkis i in. 999). Przy tej smej mksymlnej temperturze powietrz wynoszącej np. 5, o C notownej w róŝnych dnich uzyskno wrtości tempertury odczuwlnej STI 9, o C (odczucie komfort) i 7, o C odczucie gorąco. W dnych ltch 98-007 wystąpiły i tkie sytucje, w których przy wyŝszej mksymlnej temperturze powietrz 9, o C odczucie cieplne yło komfort (STI 3,0 o ), przy niŝszej mksymlnej,9 o C rdzo gorąco (STI,9 o ). WNIOSKI. W strefie polskiego wyrzeŝ Błtyku w półroczu ciepłym, w ltch 98-007, spośród dnych dni gorących (t mx od 5, do 3 o C) i uplnych (t mx >30 o C), tylko dni gorące wykzywły dodtni, istotny sttystycznie trend.. Średni licz dni gorących w okresie kwiecień - wrzesień ksztłtowł się od 0,8 n Helu do, w Świnoujściu, w strefie przyległej do wyrzeŝ (Koszlin) nwet do 7,8. Licz dni uplnych wyrźnie wzrstł ze wschodu n zchód od 0, do 3,0. 3. NjwyŜsze mksymlne tempertury n wyrzeŝu dochodziły w dnym wieloleciu do 38,0 o C, licz dni z temperturą powyŝej 35 o C wyniosł, w zleŝności od stcji, od do.. O uciąŝliwości wrunków rekrecyjnych n wyrzeŝu decydują głównie dni uplne, przy intensywnym npromieniowniu słonecznym, tkŝe dni gorące, które w półroczu ciepłym nie przekroczyły (poz Koszlinem) 0% ogólnej liczy dni. 5. W okresie od kwietni do wrześni, w dnich przyjętych jko gorące odczucie cieplne człowiek komfort i ciepło notowno tylko od kilku do kilkunstu procent, zdecydownie przewŝł dyskomfort gorący i rdzo gorący.. Wrunki iotermiczne w strefie wyrzeŝ chrkteryzują się duŝą zmiennością z dni n dzień, co moŝe stnowić utrudnienie w plnowniu róŝnych form wypoczynku.

35 C. KOŹMIŃSKI, B. MICHALSKA PIŚMIENNICTWO Atls zsoów i zgroŝeń klimtycznych Pomorz, pod red. C. Koźmińskiego i B. Michlskiej. 00. AR Szczecin, 99. Bąkowsk M., BłŜejczyk K., 007. Zmienność wrunków iotermicznych okresu letniego Kołorzegu w II połowie XX wieku. Przegl. Geogr., 79,, 5-3. BłŜejczyk K., 00. Bioklimtyczne uwrunkowni rekrecji i turystyki w Polsce. IGiPZ PAN. Prce Geogr., Wrszw, 9. Ceulk E., Milnówk D., 007. Dni z ekstremlnymi temperturmi powietrz. w: Whni klimtu w róŝnych sklch przestrzennych i czsowych pod red. K. Piotrowicz i R. Twrdosz. IGiPZ. Uniwersytet Jgielloński, Krków, 85-9. Cegnr T., Mtzrkis A., 00. Trends of therml ioclimte nd their ppliction for tourism in Sloveni. In: Mtzrkis A, De Freits C.R., Scott D. (eds.). Advnces in tourism climtology. Bericte des Meteorologischen Institutes der Universtt Freiurg,, -73. Chior M., Michlsk B., 009. Vriility of sensile temperture (STI) in North-Est Polnd. EJPAU, Vol., issue, topic: Agronomy. De Freits C.R., Scott D., McBoyle G., 007. A second genertion climte index for tourism (CIT) : specifiction nd verifiction. Inter. J. of Biomet., V. 5, 5, 399-07. DOI 0.007/s.008-007-03-3. Filipik J., 00. Zmienność tempertury powietrz n WyrzeŜu i Pojezierzu Pomorskim w drugiej połowie XX w. IMGW, Wrszw,. Kozłowsk-Szczęsn T., Krwczyk B., Kuchcik M., 00. Wpływ środowisk tmosferycznego n zdrowie i smopoczucie człowiek. IGiZP. PAN, Monogrfie, Wrszw, 9. Koźmiński C., Michlsk B., 00. Usłonecznienie rzeczywiste w strefie polskiego wyrzeŝ Błtyku. Act Agrophysic, 8(), 7-7. Koźmiński C., Mąkosz A., Michlsk B., 007. Bioklimtyczne wrunki wypoczynku w rejonie jezior Miedwie w półroczu ciepłym. Przegląd Nukowy SGGW Wrszw, Rocznik, XVI, 3(37), 3-3. Koźmiński C., Michlsk B., 008. Ocen wrunków pogodowych dl rekrecji i turystyki w rejonie Świnoujści. Prolemy turystyki i rekrecji. Monogrfie, nr, US. 3-. Lijewski T., Mikołowski B., Wyrzykowski J., 00. Geogrfi turystyki Polski. PWE, Wrszw, 30. Mtzrkis A., Myer H., Iziomon MG., 999. Applictions of universl therml index: physiologicl equivlent temperture. Int. J. Biometeorol, 3, 7-8. DOI 0.007/s00800509. Owczrek M., 007. Zmienność wrunków iotermicznych w Gdyni (95-005). w: Whni klimtu w róŝnych sklch przestrzennych i czsowych pod red. K. Piotrowicz i R. Twrdosz. IGiPZ. Uniwersytet Jgielloński, Krków, 97-30. Ustrnul Z., Czekierd D., 00. Ekstremlne wrtości tempertury powietrz w Polsce w drugiej połowie XX wieku n tle wrunków cyrkulcyjnych. Wid. IMGW-Wrszw. T. XXV, 3-.

ZMIENNOŚĆ LICZBY DNI GORĄCYCH I UPALNYCH 357 VARIABILITY IN THE NUMBER OF HOT, SWELTERING DAYS AND THERMAL PERCEPTION AT THE POLISH BALTIC COAST Czesłw Koźmiński, BoŜen Michlsk Deprtment of Tourism, Szczecin University ul. Wąsk 3, 7-5 Szczecin e-mil: klimet@univ.szczecin.pl Deprtment of Meteorology nd Climtology, West Pomernin University of Technology ul. PpieŜ Pwł VI/3, 7-3 Szczecin Astrct. The frequency of dily mximum tempertures of 5.-30.0 o C (hot dys), nd higher thn 30.0 o C (very hot dys) in April-Septemer, ws recorded t six meteorologicl sttions (Świnoujście, Kołorzeg, Koszlin, Ustk, Łe, Hel) in 98-007. In ddition, temperture intensity nd multi-yer trends of chnges t the Polish cost were determined. Humn therml perception on hot nd very hot dys is fctor importnt for climte ssessment from the tourism nd recretion stndpoint. The nlysis ws sed on the sujective temperture index (STI) comining ir temperture nd humidity, solr rdition, nd wind speed. The -yer period nlysed showed positive significnt (except Hel) trend in the numer of hot dys from 3 to 5 dys per 0 yers. The highest mximum tempertures on the cost during the studied multinnul period reched 38 o C, nd the numer of dys with temperture ove 35 o C vried, depending on the sttion, from to. Recretionl inconvenience on the cost depends minly on very hot dys nd, when the sunshine is intensive, it lso depends on hot dys which did not exceed 0% of totl numer of dys (except for Koszlin). From April to Septemer, on dys ssumed to e hot, the dominnt perception ws discomfort (hot nd very hot), the perceptions identified s comfortle nd wrm were recorded t frequency of from few to severl per cent. K e y wo r d s : hot, sweltering dys, mximum ir temperture, therml perception, Bltic cost