Jak założyć polską firmę w Niemczech? 2015-12-25 22:28:33
2 Obywatele polscy mogą bez specjalnych problemów podjąć samodzielną działalność gospodarczą w postaci rejestracji tej działalności bądź w formie różnego rodzaju spółek kapitałowych czy osobowych. Problemem zwykle pozostaje zderzenie dwóch mentalności i jakby konstrukcji istoty działalności gospodarczej w PL i DE w PL mamy przepisy o swobodzie w podejmowaniu działalności gospodarczej, w Niemczech przepisy o porządku w wykonywaniu takiej działalności. 1. Rejestracja Obywatele polscy mogą bez specjalnych problemów podjąć samodzielną działalność gospodarczą w postaci rejestracji tej działalności bądź w formie różnego rodzaju spółek kapitałowych czy osobowych. Problemem zwykle pozostaje zderzenie dwóch mentalności i jakby konstrukcji istoty działalności gospodarczej w PL i DE w PL mamy przepisy o swobodzie w podejmowaniu działalności gospodarczej, w Niemczech przepisy o porządku w wykonywaniu takiej działalności. Najczęściej obywatele polscy podejmują jednoosobową działalność gospodarczą. Zgłoszenie działalności gospodarczej następuje osobiście, drogą pocztową lub online w urzędzie ds. działalności gospodarczej (niem. Gewerbeamt) dzielnicy/gminy właściwej dla siedziby firmy. Zwykle jednak jeśli się nie dysponuje podpisem elektronicznym trzeba i tak udać się do urzędu, aby odebrać zaświadczenia o wpisie przedsiębiorcy do ewidencji działalności gospodarczej (Gewerbeschein). Składając w urzędzie wniosek o rejestrację dokumentem, jaki trzeba ze sobą zabrać, jest dowód osobisty lub paszport. Wydanie następuje zazwyczaj od ręki i przedsiębiorca wychodzi z urzędu z odpowiednim dokumentem w dłoni. Opłata manipulacyjna waha się w przedziale od 15 Euro do 65 Euro (w Berlinie 26 euro) w zależności od miasta i gminy. Wg. stanu na 1.05.2012 w całych Niemczech było 3,620 mln firm, z tego 2,3 mln jednoosobowych (w tym ok. 160-170 tysięcy założonych przez polskich obywateli), 63 tys. spółek kapitałowych, 442 tys. spółek osobowych i pozostałe to różne inne formy prawne działalności (spółdzielnie, fundacje itp.). W urzędzie ds. działalności gospodarczej nie trzeba rejestrować: wolnych zawodów (np. lekarze, architekci, doradcy podatkowi, adwokaci, artyści, pisarze), zawodów naukowych lub prowadzenia gospodarstwa rolnego lub leśnego. Z chwilą zarejestrowania działalności gospodarczej z reguły automatycznie informowane są o tym następujące instytucje: - urząd skarbowy (Finanzamt) Po otrzymaniu takiej informacji urząd skarbowy przesyła prowadzącemu działalność gospodarczą na wskazany adres kwestionariusz do rejestracji działalności w urzędzie skarbowym. W ww. kwestionariuszu należy podać dane osobowe oraz informacje dotyczące działalności gospodarczej (np. czas trwania okresu rozliczeniowego przewidywany obrót w pierwszym roku prowadzenia działalności oraz przewidywany zysk). Małe firmy o obrocie rocznym 17,5 tys. EUR są zwolnione z naliczania podatku VAT. Następnie urząd skarbowy przydziela prowadzącemu działalność numer płatnika podatku dochodowego i ewentualnie numer płatnika niemieckiego podatku VAT. - Urząd Statystyczny Kraju Związkowego (Statistisches Landesamt) Otrzymujemy nr statystyczny. - Izba Rzemieślnicza (Handwerkskammer) w przypadku zawodów rzemieślniczych lub - Izba Przemysłowo-Handlowa (Industrie- und Handelskammer).
3 Nawet jednoosobowe przedsiębiorstwa stają się automatycznie członkami właściwej dla siedziby przedsiębiorstwa izby przemysłowo-handlowej lub izby rzemieślniczej (w przypadku wykonywania rzemiosła). Izba informuje następnie o prawach i obowiązkach członka. Składki członkowskie obliczane są według wysokości płaconego podatku od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer). Małe przedsiębiorstwa są zwolnione ze składek, jeżeli nie są wpisane do sądowego rejestru handlowego (Handelsregister), a ich roczny zysk nie przekracza sumy 5.200,- EUR. W przypadku działalności rzemieślniczej istnieje obowiązek członkostwa w odpowiedniej izbie rzemieślniczej. W takiej sytuacji podmioty prowadzące działalność rzemieślniczą zwolnione są z obowiązkowego członkostwa w izbie handlowej. W przypadku, gdy przedmiot działalności obejmuje działalność rzemieślniczą, dodatkowo należy złożyć wniosek o wpis do rejestru rzemieślniczego (niem. Handwerksrolle). Obowiązek ten dotyczy rzemiosła właściwego, czyli zawodów wymienionych w załączniku A. do ustawy o rzemiośle (http://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/hwo/gesamt.pdf: strona 49-50) lub o wpis na listę przedsiębiorstw wykonujących działalność pokrewną rzemiosłu, czyli zawody wymienione w załączniku B. ustawy o rzemiośle (http://www.gesetze-im-internet.de/bundesrecht/hwo/gesamt.pdf: strona 50-53) w odpowiedniej izbie rzemieślniczej. 2. Podatki Stawka podatku dochodowego od osób fizycznych rośnie progresywnie wraz z dochodem i wynosi od 14 do 45%: dochód do 8.004 EUR stawka podatku 0% dochód od 8.005 EUR do 52.881 EUR stawka podatku 14% dochód od 52.882 EUR do 250.730 stawka podatku 42% dochód od 250.731 EUR stawka podatku 45% Oprócz podatku dochodowego, trzeba zapłacić podatek od działalności gospodarczej (niem. Gewerbesteuer), który jest specyficznym, występującym w Niemczech podatkiem płaconym przez osoby i podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Podatek ten płaci każda firma po przekroczeniu obrotów 24.500 EUR w stosunku rocznym. Jego wysokość zależy od: wielkości i lokalizacji gminy, na terenie której prowadzona jest działalność, wysokości dochodu oraz formy prawnej firmy i rodzaju działalności. Podstawą opodatkowania jest dochód obliczony podobnie jak do podatku dochodowego dla osób fizycznych. Stawka wynosi najczęściej 17 20%. Podatek ten jest uwzględniany przy obliczeniu podatku dochodowego od osób fizycznych (zmniejsza się wymiar tego podatku poprzez zastosowania specyficznej metody zaliczającej podatek od działalności). Podatkowi temu nie podlegają tzw. wolne zawody (np.: lekarz, artysta, prawnik). Ponadto w Niemczech płaci się także tzw. podatek kościelny, a w zachodniej części także 5,5% dochodu jako tzw. podatek solidarnościowy na wschodnie landy. 3. Ubezpieczenia społeczne W przeciwieństwie do polskich regulacji osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą w Niemczech nie ma obecnie ustawowego obowiązku ubezpieczenia rentowo-emerytalnego, musi natomiast posiadać ubezpieczenie zdrowotne i opiekuńcze, a odpowiednia polisę może także wykupić w prywatnym zakładzie ubezpieczeniowym (najniższe to ok. 60 euro miesięcznie). Brak ubezpieczenie emerytalnego skutkuje w przypadku powrotu do Polski uznania tego okresu przez ZUS jako okresu bezskładkowego. 4. Obowiązek meldunkowy Adres zamieszkania w Niemczech powinien zostać zgłoszony wciągu 7 dni od przyjazdu do właściwego urzędu
4 meldunkowego dzielnicy/gminy. We właściwym urzędzie do spraw cudzoziemców należy po upływie 3 miesięcy pobytu złożyć wniosek o wydanie tzw. zaświadczenia o prawie do swobodnego przesiedlania się (Freizügigkeitsbescheinigung). W celu złożenia wniosku o wydanie tego zaświadczenia konieczne jest przedłożenie paszportu lub dowodu osobistego, a jeśli wnioskodawca jest już w posiadaniu zgłoszenia działalności gospodarczej, powinno ono zostać załączone do zgłoszenia pobytu, jako dowód uzasadnienia przesiedlenia. Opracował: Jan Masalski, Radca WPHI Ambasady RP w Berlinie, 7.11.2012 r.
5