Marcel Kamba-Kibatshi REFORMA SEKTORA FINANSÖW PUBLICZNYCH W KONTEK&IE INTEGRACJI POLSKI ZE STREFA EURO W DOBIE SWIATOWEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO Diffira
Spis tresci Wstqp 11 Streszczenie 25 Summary 29 Rozdziat 1. Podstawy finansöw publicznych i prawa finansowego - zagadnienia ogölne 33 1.1 Poj?cie i zakres finansöw publicznych w nauce finansöw i w prawie finansowym 33 1.2. Charakterystyka i ksztaltowanie fiinkcji finansöw publicznych 45 1.2.1. Charakterystyka i ksztaltowanie funkcj i finansöw publicznych 47 1.2.2. Zrödla prawa sektora finansowego w Polsce 52 1.3. Znaczenie dobra i uslugi publiczne w zyciu spolecznym w Polsce 57 1.4. Skarb Paristwa - zarys historyczny, przyblizenie pojgcia 61 1.5. Podejmowanie decyzji w sektorze finansöw publicznych w Polsce 67 Rozdziat 2. Deficyt budzetu panstwa w Polsce w latach 2009-2013 76 2.1 Charakterystyka deficytu budzetowego w Polsce 76 2.1.1. Typy deficytöw budzetowych - deficyt budzetowy a wydatki panstwa i stopa podatkowa 78 2.1.2. Przeobrazenie polityki fiskalnej a rozwöj budzetu strukturalnego 80 2.1.3. Analiza deficytu budzetowego Polski w latach 2009-2013 82 2.1.3.1. Analiza deficytu budzetowego w 2009 r. 82 2.1.3.2. Deficyt budzetowy Polski w 2010 r. a zalozenia makroekonomiczne 85 2.1.3.3. Ambitne cele dla wzrostu dochodöw i rzeczywisty deficyt 87
6 Spis tresci 2.1.3.4. Istota prywatyzacji 91 2.2. Stan finansöw publicznych w Polsce w latach 2004-2011 93 2.3. Problemy polityki obnizenia deficytu budzetowego 107 2.4. Prognoza redukcji deficytu w Programie konwergencji 118 2.5. Polityka fiskalna i opodatkowanie wobec rozwoju sytuacji budzetowej 121 Rozdziaf 3. Obligatoryjnosc reformy polskiego sektora finansöw publicznych 131 3.1. Koncepcja odbudowy sektora finansöw publicznych w kontekscie integracji Polski ze strefi} euro w dobie swiatowego kryzysu finansowego 131 3.2. Reforma finansöw publicznych w Polsce wobec nowej ustawy o finansach publicznych 145 3.2.1. Nowy projekt reformy sektora finansöw publicznych 148 3.3. Determinanty stanu gospodarki Polski wynikajijce z kondycji budzetupanstwa 150 3.4. Perspektywy sektora finansöw publicznych w Polsce w latach 2013-2015 157 3.5. Fuzja i reformy sektora finansöw publicznych w latach 2012-2015 160 Rozdziaf 4. Budzet panstwa w latach 2013-2015 jako Instrument realizacji zadari publicznych 164 4.1. Przewidywanie dochodöw budzetu panstwa na lata 2013-2015 164 4.1.1. Dochody budzetu panstwa w 2012 r. 168 4.1.1.1. Dochody podatkowe 169 4.1.1.2. Podatek od towaröw i uslug 170 4.1.1.3. Podatek akcyzowy i od gier 171 4.1.1.4. Podatek dochodowy od osöb prawnych 172 4.1.1.5. Podatek dochodowy od osöb fizycznych 174 4.1.1.6. Dochody niepodatkowe 177 4.1.2. Dochody budzetu panstwa w 2013 r. 177 4.2. Prognoza wydatköw budzetu panstwa na lata 2013-2015 179 4.2.1. Wydatki budzetu panstwa w 2012 r. 182 4.2.2. Wydatki budzetu panstwa w 2013 r. 188 4.3. Subwencje i dotacje do jednostek samorz^du terytorialnego 189 4.3.1. Subwencje ogölne dla jednostek samorz^du terytorialnego 189 4.3.1.1. C'zqic oswiatowa subwencji ogölnej dla jednostek samorzqdu terytorialnego 190 4.3.1.2. Czgsc wyröwnawcza subwencji ogölnej dla gmin 190 4.3.1.3. Cz^sc wyröwnawcza subwencji ogölnej dla powiatöw 193 4.3.1.4. Cz^sc wyröwnawcza subwencji ogölnej dla wojewödztw 194 4.3.1.5. C/qsc rövvnowazjjca subwencji ogölnej dla gmin 195 4.3.1.6. Cz^sc röwnowaz^ca subwencji ogölnej dla powiatöw 196
Spis tresci 7 4.3.1.7. Cz sc regionalna subwencji ogölnej dla wojewödztw 196 4.3.1.8. Cz^sc rekompensuj^ca subwencji ogölnej dla gmin 197 4.3.2. Dotacje dla jednostek samorz^du terytorialnego 198 4.4. Deficyt budzetu panstwa 205 4.5. Budzet srodköw europejskich w latach 2013-2015 206 4.6. Narodowa Strategia Spöjnosci 207 4.7. Przychody i rozchody budzetu panstwa 209 Rozdziat 5. Budzet zadaniowy - szansa efektywnej reformy sektora finansöw publicznych w kontekscie integracji Polski ze strefq euro 212 Wprowadzenie 212 5.1. Poezijtek reform finansöw publicznych 213 5.2. Budzetowanie zadaniowe w sferze polityki spolecznej 219 5.2.1. Budzetowanie zadaniowe - administracj a rzgdowa 219 5.3. Budzet zadaniowy jako narz?dzie realizacji celöw 227 5.4. Budzet zadaniowy wobec reformy sektora finansöw publicznych 229 5.5. Wprowadzanie budzetu zadaniowego w Polsce 237 Rozdziat 6. Ksztattowanie polityki fiskalnej panstwa w kontekscie integracji Polski ze strefq euro w latach 2012-2015 243 6.1. Ksztattowanie polityki fiskalnej Polski w latach 2012-2015 243 6.2. Cele i kierunki polityki fiskalnej panstwa w latach 2010-2013 246 6.3. Funkcje polityki fiskalnej (budzetowej) 248 6.4. Ramy instytucjonalne prowadzenia polityki fiskalnej w Polsce 251 6.5. Zmiany w polskim systemie regulacyjnym i podatkowym w latach 2012-2015 253 Rozdziat 7. Stan panstwowego dtugu publicznego w drodze integracji Polski ze strefq euro w latach 2012 2015 256 7.1. Ogölna charakterystyka dlugu publicznego 256 7.1.1. Analiza WPFP na lata 2012-2015 257 7.1.2. Prefinansowanie panstwowego dhigu publicznego na 2013 r. 259 7.1.3. Strategia zarzgdzania dhigiem finansöw publicznych w latach 2012-2015 262 7.1.3.1. Dhig publiczny i kosztyjego obshigi 263 7.2. Zmiany w zakresie wielkosci i struktury dlugu publicznego 265 7.2.1. Wielkosc dhigu publicznego oraz kosztöw jego obslugi 267 7.2.2. Struktura dlugu Skarbu Panstwa 271
8 Spis tresci 7.2.2.1. Ryzyko refinansowania 271 7.2.2.2. Ryzyko kursowe 273 7.2.2.3. Ryzyko stopy procentowej i dlug sektora instytucji rz^dowych i samorz^dowych 273 7.3.1. Wielkosc i strukture pozostalego dlugu sektora finansöw publicznych 275 7.3.2. Zadfuzenie jednostek samorzgdu terytorialnego i pozostalych jednostek 275 7.3.3. Gwarancje i por^czenia udzielane przez jednostki sektora finansöw publicznych 277 Rozdziaf 8. Integracja Polski ze strefq euro w dobie swiatowego kryzysu finansowego 278 8.1. Warunki przyj gcia euro - kryteria konwergencj i 278 8.1.1. Kryteria konwergencj i nominalnej i prawnej 279 8.1.2. Kryterium inflacji 281 8.1.3. Kryterium stabilnosci kursu walutowego 282 8.1.4. Kryterium stopy procentowej 284 8.1.5. Kryterium fiskalne 285 8.1.6. Kryterium zgodnosci legislacji 285 8.2. Wyzwania dostosowawcze w sferze realnej gospodarki i polityki fiskalnej na tle integracji Polski ze strcfq euro 287 8.2.1. Elastycznosc polityki fiskalnej 288 8.2.2. Efektywnosc funkcjonowania podazowej strony gospodarki 290 8.2.3. Mechanizm dostosowawczy rynku pracy w strefie euro 292 8.2.4. Fiskalny mechanizm dostosowawczy 293 8.3. Stabilnosc sektora finansowego w Polsce 295 8.4. Perspektywy korzysci integracji Polski ze streß; euro 296 8.5. Koszty i zagrozenia utrzymania integracji Polski ze streftj euro 303 Rozdziaf 9. Wpfyw kryzysu na konkurencyjnosc pahstw strefy euro 315 9.1. Kryzys gospodarczy a polityka fiskalna w strefie euro 315 9.2. Monitorowanie stabilnosci strefy euro 320 9.3. Sytuacja gospodareza w strefie euro 321 9.3.1. Reforma zarzadzania gospodarezego w strefie euro 324 9.4. Polityka fiskalna w strefie euro 327 9.4.1. Obecna sytuacja w strefie euro a perspektywy rozwoju Polski 332 9.4.2. Drugi problem strefy euro - spowolnienie w realnej gospodarce 333 9.4.3. Kryzys w strefie euro a Polska: kanaly przenoszenia i kwestia odpornosci 335
Spis tresci 9 9.4.4. Strategia zarz^dzania dlugiem sektora finansöw publicznych 336 9.5. Sektor finansowy w wybranych krajach strefy euro 338 9.5.1. Zmiany w obszarze finansöw publicznych w II polowie 2010 r. 341 9.5.2. Republika Federalna Niemiec 343 9.5.3. Republika Francuska 345 9.5.4. Sytuacja we Wloszech 347 9.5.5. Rozmiar deficytu finansöw publicznych Grecji 348 Wnioski koncowe 358 Wykaz skrötöw 367 Spistabel 371 Spis wykresöw 375 Bibliografia 376