Kryteria wymagań edukacyjnych z przyrody na poszczególne stopnie obowiązujące przy ocenie bieżącej Klasa IVa,b Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: wymienia dziedziny nauki zajmujące się przyrodą wymienia cechy oglądanych przedmiotów umie przeprowadzić proste obserwacje i doświadczenia przyrodnicze potrafi z pomocą sporządzić notatkę z obserwacji i doświadczenia wymienia składniki pogody i przyrządy służące do ich pomiaru wymienia składniki krajobrazu najbliższej okolicy zna nazwy roślin i zwierząt środowiska słodkowodnego i lądowego w najbliższym otoczeniu wymienia cechy produktów spożywczych nadających się do spożycia nazywa kierunki główne i pośrednie, podaje sposoby wyznaczania kierunków głównych wyjaśnia co to jest plan, rysuje plan prostych przedmiotów wymienia kolejne czynności w trakcie czytania planu, odczytuje informacje umieszczone w legendzie mapy wskazuje na mapie hipsometrycznej Polskę i własną miejscowość nazywa obiekty chronione występujące w regionie, wymienia nazwy chronionych roślin i zwierząt wskazuje właściwe i niewłaściwe zachowania wobec środowiska Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: określa przedmiot badań dwóch dziedzin nauk przyrodniczych potrafi posługiwać się przyrządami stosowanymi w obserwacjach przyrodniczych umie przygotować i przeprowadzić proste obserwacje i doświadczenia przyrodnicze umie sporządzić notatkę z obserwacji i doświadczenia wskazuje sposoby obserwacji pogody, dokonuje pomiaru składników pogody za pomocą przyrządów umie wskazać elementy krajobrazu najbliższego otoczenia i opisać je rozpoznaje pospolite rośliny i zwierzęta środowiska słodkowodnego i lądowego w najbliższym otoczeniu umie wskazać źródła zanieczyszczeń wody i powietrza wymienia wspólne cechy organizmów 1
zna strony świata i umie je wyznaczyć za pomocą zmian długości cienia umie szkicować uproszczone plany klasy, boiska umie posługiwać się planem miasta i mapą turystyczną w celu znalezienia danego miejsca dostrzega wpływ swoich działań na stan środowiska przyrodniczego Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: określa przedmiot badań kilku dziedzin nauk przyrodniczych umiejętnie posługuje się przyrządami stosowanymi w obserwacjach przyrodniczych sprawnie przygotowuje i przeprowadza obserwacje i doświadczenia przyrodnicze umiejętnie sporządza notatkę z obserwacji i doświadczeń przyrodniczych omawia sposoby prowadzenia obserwacji pogody podaje różnice między krajobrazem naturalnym a przekształconym przez proponuje sposoby ochrony roślin i zwierząt podaje przykłady działalności, której skutkiem są korzystne zmiany w środowisku wskazuje sposoby wyznaczania kierunku północnego w terenie bez użycia przyrządów wymienia czynności umożliwiające narysowanie planu, rysuje plan klasy, szkoły, boiska stosując odpowiednią skalę odczytuje skalę mapy i oblicza odległość rzeczywistą między dwoma punktami, omawia znaczenie umiejętności czytania planu. odczytuje na mapie Polski wysokość położenia własnej miejscowości w m n. p. m. podaje różnice między rezerwatem przyrody a parkiem narodowym wskazuje możliwości ochrony środowiska w trakcie wykonywania codziennych zajęć Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: wyjaśnia dlaczego obserwacje i doświadczenia są podstawowymi metodami poznawania przyrody zna wszystkie przyrządy służące do obserwacji i zawsze potrafi się nimi posługiwać podaje różnice między patrzeniem a obserwowaniem 2
wyciąga i formułuje wnioski z obserwacji i doświadczeń uzasadnia potrzebę prowadzenia obserwacji pogody opisuje krajobraz najbliższej okolicy określa swoją rolę w ochronie środowiska wykazuje skutki nieprzemyślanej działalności w środowisku określa cechy istot żywych Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania przyrody w klasie 4 samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych. osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych Klasa Va,b Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń,który: zna i objaśnia znaczenie wprowadzonych pojęć, podaje przykłady zastosowań i oddziaływań poznanych zjawisk i organizmów w życiu codziennym, przeprowadza doświadczenia według podanej instrukcji, z pomocą nauczyciela, dokonuje obserwacji przyrodniczych według podanych wskazówek, wskazuje na mapie krainy geograficzne i rzeki Polski, Morze Bałtyckie, Polskę i jej sąsiadów na mapie Europy, Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: wymienia właściwości i cechy poznanych zjawisk, substancji, pojęć i organizmów, opisuje poznane krainy geograficzne i ich osobliwości, wskazuje miasta i rzeki, samodzielnie pracuje z mapą. rozpoznaje różne zjawiska, substancje, organizmy w rzeczywistości i na ilustracjach. 3
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: charakteryzuje oddziaływania w środowisku poznanych zjawisk, substancji i organizmów, objaśnia ich rolę i pochodzenie, określa charakterystyczne cechy zjawisk, substancji, organizmów i krajobrazów, porównuje i podaje przykłady, poprawnie stosuje i odróżnia poznane pojęcia i określenia, analizuje i wyciąga wnioski na podstawie zdobytej wiedzy, samodzielnie przeprowadza doświadczenia przyrodnicze w oparciu o instrukcję, poprawnie odczytuje dane z tekstu, mapy i wykresu. określa położenie krain geograficznych na mapie Polski. określa położenie Polski w Europie. zna położenie sąsiadów Polski. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: czynnie posługuje się poznanymi terminami. biegle posługuje się mapą w określonym zakresie, projektuje i przeprowadza doświadczenia przyrodnicze, korzysta z różnych źródeł wiedzy, przygotowuje na lekcje dodatkowe informacje w zakresie omawianych treści, bierze udział w konkursach przedmiotowych z przyrody, porównuje, wyjaśnia, opisuje i wyciąga wnioski na podstawie przeprowadzonych obserwacji, doświadczeń i posiadanej wiedzy, wskazuje przystosowania organizmów w środowisku ich występowania. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: opanował wiadomości i umiejętności wykraczające poza program nauczania przyrody w klasie 5 samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych. 4
Klasa VI a,b Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: planuje i organizuje własne uczenie się potrafi zaplanować rozkład zajęć w ciągu doby z uwzględnieniem czasu i kolejności wykonywania planowanych czynności skutecznie porozumiewa się w różnych sytuacjach współpracuje w zespole rozwiązuje proste zadania sytuacyjne klasyfikuje organizmy do poszczególnych grup świata organicznego potrafi zlokalizować miejsce swojego pobytu posługując się planem, mapą charakteryzuje wybrany krajobraz Polski wyjaśnia znaczenie wody dla organizmów żywych właściwie korzysta z dostępnych w gospodarstwie domowym produktów chemicznych opisuje wykorzystanie znajomości zjawisk przyrodniczych przez planuje jadłospis w oparciu o zasady zdrowego żywienia określa zasady higieny osobistej wymienia niektóre choroby bakteryjne zna negatywny wpływ palenia tytoniu, picia alkoholu, brania narkotyków i innych używek na organizm wskazuje na mapie położenie swojej miejscowości wymienia czynniki zagrażające środowisku w najbliższej okolicy podaje przykłady obiektów i obszarów chronionych w najbliższej okolicy wyjaśnia zasługi Mikołaja Kopernika wskazuje na mapie Polski obszar nizinny, wyżynny i górski, dwie główne rzeki, kilka dużych miast, krainy geograficzne określa położenie Polski na mapie ogólno-geograficznej wymienia i wskazuje na mapie kontynenty oraz oceany świata opisuje znajdujące się w okolicy miejsca rekreacji i wypoczynku wykazuje istnienie trzech stanów skupienia materii wyjaśnia pojęcie energia oraz siła ciężkości zna zasadę zachowania energii wskazuje urządzenia techniczne domowego użytku, w których zachodzą przemiany fizyczne lub chemiczne Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który: poszukuje i wykorzystuje informacje przyrodnicze z różnych źródeł prowadzi pomiary, obserwacje i doświadczenia przyrodnicze 5
wykazuje wpływ środowiska na różnorodność grzybów, roślin i zwierząt wymienia cechy organizmów wykazujące związek ze środowiskiem ich życia rozpoznaje za pomocą atlasów pospolite gatunki organizmów rozpoznaje w terenie składniki naturalne krajobrazu i wytworzone przez przedstawia informacje o położeniu Polski wymienia i wskazuje na mapie kontynenty oraz oceany wykazuje różnicę między pogodą a klimatem przewiduje pogodę na podstawie mapy synoptycznej opisuje właściwości fizyczne metali i niemetali oraz podaje ich zastosowanie podaje przykłady substancji rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie wykonuje doświadczenia charakteryzujące trzy stany skupienia wody bada właściwości ciał stałych, cieczy i gazów podaje przykłady zjawisk zachodzących w przyrodzie (parowania, skraplania, topnienia, krystalizacji) wyjaśnia zjawisko krążenia wody w przyrodzie wyjaśnia znaczenie i zastosowanie przemian chemicznych w życiu i przyrodzie bada rozszerzalność temperaturową ciał stałych i cieczy, podaje zastosowanie w praktyce wskazuje przykłady mieszanin jednorodnych i niejednorodnych w przyrodzie wykazuje się znajomością rozumienia kinetyczno molekularnego modelu budowy materii wyjaśnia na modelach, że cząsteczki różnych substancji różnią się kształtem i rozmiarem bada przyleganie cieczy do ciała stałego hoduje i bada monokryształ soli bada dyfuzje w gazach i cieczach podaje przykłady zjawisk mechanicznych, elektrycznych i magnetycznych, optycznych i akustycznych buduje prosty obwód elektryczny zna czynności życiowe i przystosowanie organizmu do podtrzymywania tych funkcji charakteryzuje etapy rozwoju z uwzględnieniem dojrzewania biologicznego i zasad higieny 6
wymienia źródła i skutki zakażenia chorobami przekazywanymi drogą płciową oraz AIDS uzasadnia konieczność racjonalnego korzystania z podstawowych surowców energetycznych i wody posługuje się skalą, planami oraz mapami o różnej treści opisuje ukształtowanie powierzchni swojego regionu geograficznego orientuje się w terenie wg kierunków na widnokręgu, kompasu, planu, mapy, obiektów przyrodniczych podaje przykłady zmian zaobserwowanych w środowisku lokalnym w ostatnim roku podaje znaczenie wybranych gatunków grzybów, roślin i zwierząt dla wyjaśnia znaczenie bakterii w przyrodzie i życiu opisuje sposoby zagospodarowywania odpadów proponuje działania zmierzające do ochrony i odnowy środowiska omawia rolę wody, powietrza i gleby jako podstawy życia, zjawisk i procesów chemicznych oraz w działalności podaje na przykładach sposoby zagospodarowania obszaru oraz ich wpływ na życie i kulturę ludzi wykazuje się znajomością prawnie chronionych obiektów i obszarów przyrodniczych wymienia ciała niebieskie Układu Słonecznego określa położenie Ziemi w Układzie Słonecznym wymienia cechy krajobrazu nizinnego, wyżynnego i górskiego oraz charakteryzuje krajobraz wybranej krainy geograficznej odczytuje na mapie wysokość n.p.m. nizin, wyżyn, gór oraz wyjaśnia pojęcia: wysokość względna i bezwzględna wskazuje na mapie najdłuższe rzeki, najgłębsze jeziora, największe miasta i parki narodowe w Polsce podaje zastosowanie ciał sprężystych, plastycznych i kruchych w życiu planuje formy wypoczynku ze szczególnym uwzględnieniem walorów turystycznych najbliższej okolicy Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który: potrafi przechowywać, odszukiwać i prezentować informację naukową wyodrębnia grupy świata organicznego i uzasadnia sposób uporządkowania organizmów wymienia czynniki kształtujące warunki życia w środowisku lądowym i wodnym rozróżnia naturalne oraz powstałe w wyniku działalności formy rzeźby terenu 7
wykazuje związek między zniszczonym środowiskiem i pogarszaniem się warunków życia ludzi wyjaśnia procesy korozji metali i sposoby ich zabezpieczania rozdziela mieszaniny na składniki bada rozpuszczalność ciał stałych i cieczy w cieczach wskazuje przykłady rozszerzalności temperaturowej cieczy i ciał stałych w życiu i przyrodzie wyjaśnia znaczenie dyfuzji w życiu roślin, zwierząt oraz otaczającym świecie podaje bezpośrednie dowody drobinowej budowy substancji wykazuje zależność właściwości różnych substancji od ich budowy cząsteczkowej porównuje zjawisko powstawania obrazu w oku i w mikroskopie charakteryzuje czynności życiowe opisuje zmiany zachodzące u dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania ocenia efekty własnego uczenia się podaje alternatywne źródła energii z uwzględnieniem wad i zalet wyjaśnia zależności między czynnikami środowiska przyrodniczego i kulturowego wyjaśnia wpływ szkodliwych substancji na organizmy żywe i środowisko przyrodnicze omawia na przykładach wpływ przemysłu na środowisko i zdrowie wyznacza na mapie, globusie trasy wypraw geograficznych przedstawia konsekwencje ruchów Ziemi ( m. in. pozorny ruch Słońca i pory roku) rysuje schemat zaćmienia Słońca i Księżyca wymienia cechy przystosowujące organizmy do życia w różnych środowiskach wskazuje wzajemne powiązania między klimatem a szatą roślinną wybranej krainy geograficznej Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który: układa prostą instrukcję i przeprowadza według niej doświadczenie, a następnie opisuje obserwacje i wyciąga wnioski podaje przykłady zastosowania praw przyrody w technice planuje i przeprowadza doświadczenie, w którym porównuje gęstość różnych substancji wyjaśnia na przykładach z życia codziennego i obserwacji przyrodniczych zjawiska astronomiczne, elektryczne oraz cieplne podaje zastosowanie procesu krystalizacji w życiu i w przyrodzie 8
ocenia działalność w krajobrazie nizin, wyżyn i gór ocenia wartość historyczną, kulturową, przyrodniczą najciekawszych miejsc w okolicy oblicza średnią wartość temperatury powietrza, opadów i ciśnienia atmosferycznego według danych otrzymanych z obserwacji pogody podaje przykłady zjawisk zachodzących w sferach Ziemi uzasadnia, że Ziemia i jej zasoby naturalne są dziedzictwem, które należy zachować dla przyszłych pokoleń obserwuje i identyfikuje różnorodne zjawiska fizyczne i procesy chemiczne w najbliższym otoczeniu oraz wskazuje ich zastosowanie w życiu i przyrodzie opisuje zasadę działania przyrządów optycznych na przykładzie aparatu fotograficznego i oka ludzkiego wyjaśnia zjawisko powstawania dźwięku i jego znaczenie w przyrodzie, gospodarce, medycynie oraz życiu prowadzi monitoring zużycia energii, wody, produkcji odpadów w celu bardziej doskonałego sposobu gospodarowania surowcami przyrodniczymi wykazuje związki między zdrowiem a czynnikami, które je warunkują (tkwiącymi w ludziach, środowisku i warunkach życia) wyjaśnia przyczyny i skutki tzw. dziury ozonowej Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych. 9