Budynki i ich usytuowanie warunki techniczne Komentarz do rozporządzenia wraz z aktualną listą norm Stan prawny marzec 2011 Budownictwo
Copyright 2011 Dashöfer Holding Ltd. & Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. ISBN 978-83-7537-144-4 Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. al. Krakowska 271, 02-133 Warszawa tel.: (22) 559 36 00, 559 36 66, faks: (22) 829 27 00, 829 27 27 Opracowanie edytorskie: Jolanta Stypu³kowska Sk³ad: KAMIL Kamil Eisenbart Wszelkie prawa zastrze one, prawo do tytu³u i licencji jest w³asnoœci¹ Dashöfer Holding Ltd. Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie ca³oœci lub fragmentów niniejszej publikacji, równie na noœnikach magnetycznych i elektronicznych, bez zgody Wydawcy zabronione. Ze wzglêdu na sta³e zmiany w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje przepisów, Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialnoœci za zamieszczone informacje.
BUDYNKI I ICH USYTUOWANIE WARUNKI TECHNICZNE Dzia³ I Przepisy ogólne 1. Rozporz¹dzenie ustala warunki techniczne, jakim powinny odpowiadaæ budynki i zwi¹zane z nimi urz¹dzenia, ich usytuowanie na dzia³ce budowlanej oraz zagospodarowanie dzia³ek przeznaczonych pod zabudowê, zapewniaj¹ce spe³nienie wymagañ art. 5 i 6 Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. 1a. Do budynków, wobec których przed dniem wejœcia w ycie niniejszego rozporz¹dzenia zosta³a wydana decyzja o pozwoleniu na budowê lub odrêbna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego, lub zosta³ z³o ony wniosek o wydanie takich decyzji, stosuje siê przepisy dotychczasowe. 1a rozporz¹dzenia stanowi uzupe³nienie o przepisy przejœciowe przepisów wprowadzonych Rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listo- 3
pada 2008 r. zmieniaj¹cym rozporz¹dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 201, poz. 1238). Regulacjê niniejsz¹ wprowadza siê z uwagi na to, i w przypadku jej braku na inwestorów na³o one by³yby nieuzasadnione, nadmierne obci¹ enia, zwi¹zane z dostosowaniem projektów budowlanych, opracowanych na potrzeby przygotowanych lub ju realizowanych inwestycji, do nowych wymagañ techniczno-budowlanych. Zaproponowany w 1a przepis ma na celu zwolnienie z obowi¹zku spe³niania wymagañ okreœlonych Rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. zmieniaj¹cym rozporz¹dzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaæ budynki i ich usytuowanie, przy opracowaniu przed dniem 1 stycznia 2009 r. projektów budowlanych dla budynków, dla których przed tym terminem zosta³a wydana decyzja o pozwoleniu na budowê lub odrêbna decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego, lub zosta³ z³o ony wniosek o wydanie takiej decyzji. 2. 1. Przepisy rozporz¹dzenia stosuje siê przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu u ytkowania budynków oraz budowli nadziemnych i podziemnych, spe³niaj¹cych funkcje u ytkowe budynków, a tak e do zwi¹zanych z nimi urz¹dzeñ budowlanych, z zastrze eniem 207 ust. 2. 4
2. Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu u ytkowania: 1) budynków o powierzchni u ytkowej nieprzekraczaj¹cej 1000 m 2, 2) budynków o powierzchni u ytkowej przekraczaj¹cej 1000 m 2, o których mowa w art. 5 ust. 7 pkt 1-4 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane wymagania, o których mowa w 1, mog¹ byæ spe³nione w sposób inny ni okreœlony w rozporz¹dzeniu, stosownie do wskazañ ekspertyzy technicznej w³aœciwej jednostki badawczo- -rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeñ przeciwpo arowych, uzgodnionych z w³aœciwym komendantem wojewódzkim Pañstwowej Stra y Po arnej lub pañstwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. 3. Dla budynków na terenach zamkniêtych uzgodnienia, o których mowa w ust. 2, dokonuje siê z w³aœciwymi s³u bami odpowiadaj¹cymi za bezpieczeñstwo po arowe i sanitarne. 3a. Przy nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu u ytkowania budynków istniej¹cych o powierzchni u ytkowej przekraczaj¹cej 1000 m 2 wymagania, o których mowa w 1, z wy³¹czeniem wymagañ charakterystyki energetycznej, mog¹ byæ spe³nione w sposób inny ni okreœlony w rozporz¹dzeniu, sto- 5
sownie do wskazañ, o których mowa w ust. 2, uzgodnionych z w³aœciwym komendantem wojewódzkim Pañstwowej Stra y Po arnej lub pañstwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, odpowiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. Jak ocenia ministerstwo, wprowadzenie powy - szych zapisów stanowi wype³nienie postanowieñ art. 6 Dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków dotycz¹cych obowi¹zku poprawy standardu energetycznego budynków istniej¹cych o powierzchni u ytkowej przekraczaj¹cej 1000 m 2 przy ich nadbudowie, rozbudowie, przebudowie i zmianie sposobu u ytkowania. Konsekwencj¹ powy szych zapisów jest okolicznoœæ, i obowi¹zek ten nie jest stosowany do budynków, które s¹ zwolnione z obowi¹zku wykonywania oceny energetycznej i sporz¹dzania œwiadectw charakterystyki energetycznej. 4. Dla budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów objêtych ochron¹ konserwatorsk¹ na podstawie ustaleñ miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ekspertyza, o której mowa w ust. 2, podlega równie uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków. 6
5. Przepisy rozporz¹dzenia odnosz¹ce siê do budynku o okreœlonym przeznaczeniu stosuje siê tak e do ka dej czêœci budynku o tym przeznaczeniu. 6. Do budynków wielorodzinnych zawieraj¹cych dwa mieszkania stosuje siê, z zastrze eniem 217 ust. 1 pkt 1 lit. a) i pkt 2, przepisy rozporz¹dzenia odnosz¹ce siê do budynków jednorodzinnych. 3. Ilekroæ w rozporz¹dzeniu jest mowa o: 1) zabudowie œródmiejskiej rozumie siê przez to zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze funkcjonalnego œródmieœcia, który to obszar stanowi faktyczne lub przewidziane w planie miejscowym centrum miasta lub dzielnicy miasta, 2) zabudowie jednorodzinnej rozumie siê przez to jeden budynek mieszkalny jednorodzinny lub ich zespó³, wraz z przeznaczonymi dla potrzeb mieszkaj¹cych w nich rodzin budynkami gara owymi i gospodarczymi, 3) zabudowie zagrodowej rozumie siê przez to budynki mieszkalne, gospodarcze i inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowlanych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach leœnych, w tym w Pañstwowym Gospodarstwie Leœnym Lasy Pañstwowe, 7
4) budynku mieszkalnym rozumie siê przez to budynek przeznaczony na mieszkania, maj¹cy postaæ: a ) budynku wielorodzinnego, zawieraj¹cego 2 lub wiêcej mieszkañ, b) budynku jednorodzinnego, c) budynku mieszkalnego w zabudowie zagrodowej, 5) budynku zamieszkania zbiorowego rozumie siê przez to budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi poza sta³ym miejscem zamieszkania, taki jak hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, schronisko turystyczne, schronisko socjalne, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zak³adu karnego, aresztu œledczego, zak³adu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a tak- e budynek do sta³ego pobytu ludzi, taki jak dom rencistów, dom zakonny i dom dziecka, 6) budynku u ytecznoœci publicznej nale y przez to rozumieæ budynek przeznaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwoœci, kultury, kultu religijnego, oœwiaty, szkolnictwa wy szego, nauki, wychowania, opieki zdrowotnej, spo³ecznej lub socjalnej, obs³ugi bankowej, handlu, gastronomii, us³ug, w tym us³ug 8
pocztowych lub telekomunikacyjnych, turystyki, sportu, obs³ugi pasa erów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym œródl¹dowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek u ytecznoœci publicznej uznaje sie tak e budynek biurowy lub socjalny, Na u ytek tego rozporz¹dzenia przyjmuje sie, e wszystkie wymagania stawiane budynkom u ytecznoœci publicznej powinny odnosiæ sie równie do budynków biurowych lub socjalnych. Zatem konieczne jest u ycie stwierdzenia, e uznaje sie je, zamiast, umieszczania tego typu budynków, jako kolejnych pozycji w ci¹gu wymienianych przyk³adów. 7) budynku rekreacji indywidualnej rozumie siê przez to budynek przeznaczony do okresowego wypoczynku rodzinnego, 8) budynku gospodarczym rozumie siê przez to budynek przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywania materia³ów, narzêdzi i sprzêtu s³u ¹cych do obs³ugi budynku mieszkalnego, zamieszkania zbiorowego, u ytecznoœci publicznej, rekreacji indywidualnej, a tak e ich otoczenia, a w zabudowie zagrodowej równie do przechowywania œrodków i sprzêtu do produkcji rolnej oraz p³odów rolnych, 9
9) mieszkaniu rozumie siê przez to zespó³ pomieszczeñ mieszkalnych i pomocniczych, maj¹cy odrêbne wejœcie, wydzielony sta³ymi przegrodami budowlanymi, spe³niaj¹cy niezbêdne warunki do sta³ego pobytu ludzi i prowadzenia samodzielnego gospodarstwa domowego, 10) lokalu u ytkowym rozumie siê przez to czêœæ budynku zawieraj¹c¹ jedno pomieszczenie lub ich zespó³, wydzielon¹ sta³ymi przegrodami budowlanymi, albo ca³y budynek, niebêd¹cy mieszkaniem, pomieszczeniem technicznym, a tak e gospodarczym, 11) pomieszczeniu mieszkalnym rozumie siê przez to pokoje w mieszkaniach, a tak e sypialnie i pomieszczenia do pobytu dziennego w budynku zamieszkania zbiorowego, 12) pomieszczeniu pomocniczym rozumie siê przez to pomieszczenie znajduj¹ce siê w obrêbie mieszkania lub lokalu u ytkowego, s³u ¹ce do celów komunikacji wewnêtrznej, higieniczno-sanitarnych, przygotowania posi³ków, z wyj¹tkiem kuchni zak³adów ywienia zbiorowego, a tak e do przechowywania ubrañ, przedmiotów oraz ywnoœci, 13) pomieszczeniu gospodarczym w budynku rozumie siê przez to pomieszczenie znajduj¹ce siê poza mieszkaniem lub lokalem 10
u ytkowym, s³u ¹ce do przechowywania materia³ów lub sprzêtu zwi¹zanego z obs³ug¹ budynku oraz przedmiotów lub produktów ywnoœciowych u ytkowników budynku, a tak e opa³u lub odpadów sta- ³ych, 14) pomieszczeniu technicznym w budynku rozumie siê przez to pomieszczenie, w którym znajduj¹ siê urz¹dzenia techniczne s³u- ¹ce do obs³ugi budynku, 15) poziomie terenu nale y przez to rozumieæ przyjêt¹ w projekcie rzêdn¹ terenu w danym miejscu dzia³ki budowlanej, Pojêcie poziomu terenu powi¹zane by³o wy³¹cznie z wejœciem do budynku, podczas gdy w rozporz¹dzeniu wielokrotnie wystêpuje potrzeba odnoszenia siê do poziomu terenu w ró nych miejscach na dzia³ce budowlanej, a nie tylko przy wejœciu do budynku. Postanowiono wiêc wprowadziæ ogóln¹ definicjê poziomu terenu. 16) kondygnacji nale y przez to rozumieæ poziom¹, nadziemn¹ lub podziemn¹ czêœæ budynku, zawart¹ pomiêdzy powierzchni¹ posadzki na stropie lub najwy ej po³o onej warstwy pod³ogowej na gruncie a powierzchni¹ posadzki na stropie, b¹dÿ warstwy os³aniaj¹cej izolacjê ciepln¹ stropu, znajduj¹cego sie nad t¹ czêœci¹ budynku, 11
przy czym za kondygnacjê uwa a sie tak e poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziom¹ czêœæ budynku stanowi¹c¹ przestrzeñ na urz¹dzenia techniczne, maj¹c¹ œredni¹ wysokoœæ w œwietle ni 2 m; za kondygnacje nie uznaje sie nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dÿwigu, centrala wentylacyjna, klimatyzacyjna lub kot³ownia, 1) Minister Infrastruktury kieruje dzia³em administracji rz¹dowej budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa na podstawie 1 ust. 2 pkt 1 rozporz¹dzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegó³owego zakresu dzia³ania Ministra Infrastruktury (Dz.U. Nr 216, poz. 1594); 2) Niniejsze rozporz¹dzenie zosta³o notyfikowane w Komisji Europejskiej w dniu 8 maja 2008 r., pod numerem 2008/0185/PL, zgodnie z 4 rozporz¹dzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz.U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597), które wdra a dyrektywê 98/34/WE z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiaj¹c¹ procedurê udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych (Dz. Urz. WE L 204 z 21 lipca 1998 r., z póÿn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 20, str. 337). 12
Odniesienie siê w obecnym brzmieniu definicji kondygnacji do górnej powierzchni stropu nie jest dostatecznie œcis³e, gdy takie okreœlenie mo e byæ rozumiane jako górna powierzchnia konstrukcji poziomej przegrody budowlanej, podczas gdy w tym przypadku chodzi o górn¹ powierzchniê najwy ej po³o onej warstwy na stropie, jak¹ jest posadzka. Proponowana zmiana nie zawiera tej wady. Wprowadzono ponadto w miejsce s³owa pod³oga bardziej precyzyjne pojêcie posadzka, jako górna (wierzchnia) warstwy pod³ogi. 17) kondygnacji podziemnej nale y przez to rozumieæ kondygnacjê zag³êbion¹ ze wszystkich stron budynku, co najmniej do po³owy jej wysokoœci w œwietle poni ej poziomu przylegaj¹cego do niego terenu, a tak e ka d¹ usytuowan¹ pod ni¹ kondygnacjê, Usuniêto niejednoznaczne okreœlenia górnej powierzchni stropu lub warstwy wyrównawczej pod- ³ogi na gruncie, poniewa problem ten reguluje nowy ust. 1 w 9. Zastosowano w miejsce s³owa sytuowana bardziej w³aœciwe usytuowana ; zmieniono tak e szyk wyrazów w zdaniu. 18) kondygnacji nadziemnej nale y przez to rozumieæ ka d¹ kondygnacjê, niebêd¹c¹ kondygnacja podziemn¹, 13
Uproszczono definicjê, odnosz¹c sie do definicji kondygnacji podziemnej. 19) antresoli rozumie siê przez to górn¹ czêœæ kondygnacji lub pomieszczenia, znajduj¹c¹ siê nad przedzielaj¹cym je stropem poœrednim o powierzchni mniejszej od powierzchni tej kondygnacji lub pomieszczenia, niezamkniêt¹ przegrodami budowlanymi od strony wnêtrza, z którego jest wydzielona, 20) piwnicy rozumie siê przez to kondygnacjê podziemn¹ lub najni sz¹ nadziemn¹, b¹dÿ ich czêœæ, w których poziom pod³ogi co najmniej z jednej strony budynku znajduje siê poni ej poziomu terenu, przeznaczon¹ na pomieszczenia gospodarcze lub techniczne, 21) suterenie rozumie siê przez to kondygnacjê budynku lub jej czêœæ, zawieraj¹c¹ pomieszczenia u ytkowe, w których poziom pod³ogi w czêœci lub ca³oœci znajduje siê poni ej projektowanego lub urz¹dzonego terenu, ale co najmniej od strony jednej œciany z oknami poziom pod³ogi znajduje siê nie wiêcej ni 0,9 m poni ej takiego terenu, przylegaj¹cego do tej strony budynku, 22) terenie biologicznie czynnym nale y przez to rozumieæ teren z nawierzchni¹ ziemn¹ 14
urz¹dzon¹ w sposób zapewniaj¹cy naturaln¹ wegetacjê, a tak e 50% powierzchni tarasów i stropodachów z tak¹ nawierzchni¹, nie mniejsz¹ jednak ni 10 m 2, oraz wodê powierzchniow¹ na tym terenie, Uznano za bardziej w³aœciwe zdefiniowanie pojêcia teren biologicznie czynny zamiast powierzchnia terenu biologicznie czynnego. Za teren biologicznie czynny uznano tak e teren z nawierzchni¹ ziemn¹, gdy umo liwia ona naturaln¹ wegetacjê. 23) powierzchni wewnêtrznej budynku rozumie siê przez to sumê powierzchni wszystkich kondygnacji budynku, mierzonej po wewnêtrznym obrysie przegród zewnêtrznych budynku na poziomie pod³ogi, bez pomniejszenia o powierzchniê przekroju poziomego konstrukcji i przegród wewnêtrznych, ale z powiêkszeniem o powierzchniê antresoli, je eli wystêpuj¹ one na tych kondygnacjach, 24) kubaturze brutto budynku rozumie siê przez to sumê kubatury brutto wszystkich kondygnacji, stanowi¹c¹ iloczyn powierzchni ca³kowitej, mierzonej po zewnêtrznym obrysie przegród zewnêtrznych i wysokoœci kondygnacji brutto, mierzonej miêdzy pod³og¹ na stropie lub warstw¹ wyrównawcz¹ na gruncie a górn¹ powierzch- 15