NOWE PRAWO 1. CIT Niektóre spółki z 15 proc. podatkiem, ale trudniejsze restrukturyzacje spółek NEWSLETTER PODATKOWY Podatnicy o rocznych obrotach nieprzekraczających 1.200.000 euro oraz podatnicy rozpoczynający działalność w danym roku zapłacą podatek dochodowy od osób prawnych według 15 proc. stawki (zamiast 19 proc.). Tak wynika z opublikowanego na stronach Rządowego Centrum Legislacji projektu nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych. Niestety wprowadza on również wiele niekorzystnych zmian dla podmiotów planujących restrukturyzacje działalności gospodarczej. Nowelizacja przewiduje, że od 2017 r. podmiot wnoszący aport spółki do będącej podatnikiem CIT i obejmujący w zamian udziały lub akcje uzyska przychód równy wartości rynkowej wnoszonego aktywa (a nie, jak obecnie, w wysokości wartości nominalnej obejmowanych udziałów albo akcji). W praktyce, w wielu przypadkach, oznacza to przyspieszenie momentu zapłaty podatku. Nie będzie on uiszczany przy zbyciu udziałów lub akcji, ale już w momencie ich objęcia. Ograniczona zostanie również możliwość korzystania z instytucji tzw. wymiany udziałów (akcji). Polega ona na wniesieniu aportem posiadanych udziałów (akcji) i objęciu w zamian nowych udziałów lub akcji. Po spełnieniu określonych kryteriów transakcja ta jest neutralna podatkowo. Od przyszłego roku dodatkowym warunkiem neutralności transakcji będzie obowiązek wykazania, że została ona przeprowadzona z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Będziemy na bieżąco monitorować prace nad opisanym projektem i informować o ostatecznym brzmieniu przepisów. 2. Nieruchomości Ograniczenia w obrocie gruntami rolnymi obejmą nie tylko osoby fizyczne Nawet jeśli nieruchomość rolna stanowi tylko niewielką część majątku spółki, to jej posiadanie może uniemożliwić sprzedaż przez wspólników udziałów lub akcji wybranym podmiotom. W dniu 23 lutego 2016 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Jego celem jest ograniczenie prawa nabywania nieruchomości rolnych przez osoby niebędące rolnikami. Zwracamy uwagę, że przepisy te mogą ograniczyć prawo zbywania udziałów i akcji spółek prawa handlowego, które posiadają jakiekolwiek nieruchomości rolne. Innymi słowy, jeśli spółka jest właścicielem nieruchomości rolnej, to sprawne przeprowadzenie jakiejkolwiek transakcji obejmującej jej udziały lub akcje może okazać się niemożliwe. Agencja 1
Nieruchomości Rolnych będzie miała bowiem prawo pierwokupu udziałów i akcji spółki prawa handlowego, która jest właścicielem nieruchomości rolnej. Problemy mogą wystąpić także w spółkach osobowych będących właścicielami nieruchomości rolnych (np. spółkach komandytowych). W przypadku zmiany wspólnika Agencja będzie miała bowiem prawo pierwokupu nieruchomości rolnej od takiej spółki. Konieczne będzie zatem powiadomienie Agencji o zamiarze zmiany wspólnika. Pracujemy nad rozwiązaniami, które zapewnią możliwość dokonywania restrukturyzacji także jeśli nowe przepisy zaczną obowiązywać. Może to jednak wymagać dokonania pewnych czynności przed wejściem w życie ustawy, które planowane jest na 30 kwietnia 2016 r. Inna możliwość to przeprowadzenie planowanych zmian zanim nowe regulacje wejdą w życie. WYROKI I INTERPRETACJE 1. PIT Podwyższone koszty tylko dla dojeżdżających codziennie Jeśli pracownik czasowo przebywa w miejscowości, gdzie wykonuje pracę, to może uwzględnić koszty uzyskania przychodów w standardowej wysokości. Nie zmienia tego fakt, że jego stałe miejsce zamieszkania jest inne. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 marca 2016 r. (II FSK 30/14). Sprawa dotyczy wniosku o interpretację. Wystąpiła z nim spółka, która oddelegowuje swoich pracowników do pracy na terenie Niemiec. Pracownicy wyjeżdżają na okres nieprzekraczający trzech miesięcy. Zdaniem wnioskodawcy pobyt pracowników nie ma charakteru czasowego zamieszkiwania. Jest to bowiem tymczasowe przebywanie w związku z wykonywaniem pracy. W związku z tym pracownicy mogą korzystać z podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Są one określone w art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem: koszty uzyskania przychodów z tytułu stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej ( ) wynoszą 139 zł 06 gr miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1.668 zł 72 gr, w przypadku gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie zgodził się z tym stanowiskiem. Jego zdaniem w przedstawionej sytuacji należy zastosować koszty w standardowej wysokości (111 zł 25 gr miesięcznie). To dlatego, że czasowe miejsce zamieszkania pracownika znajduje się w tej samej miejscowości, 2
gdzie wykonywana jest praca. Zarówno Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, jak i Naczelny Sąd Administracyjny w opisywanym wyroku uznał to stanowisko za prawidłowe. NSA zauważył, że ustawodawca wprowadził podwyższone koszty uzyskania przychodu dla pracowników dojeżdżających do pracy, ponieważ ponoszą oni wyższy koszt uzyskania przychodu niż osoby, które zamieszkują w miejscowości, w której pracują. Z literalnej wykładni art. 22 ust. 2 pkt 3 u.p.d.o.f. wynika, że ustawodawca wiąże prawo do stosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodu ze stałym lub czasowym zamieszkiwaniem w innej miejscowości niż ta, w której znajduje się zakład pracy. NSA podkreślił, ustawodawca odróżnia pojęcia stałego zamieszkania od tymczasowego. 2. PIT Niekorzystne skutki udzielenia przez wspólnika pożyczki spółce jawnej Wspólnik udzielający pożyczki spółce jawnej sam pożycza sobie pieniądze w części w jakiej posiada udziały w spółce. W konsekwencji odsetki nie są kosztem podatkowym. Dla wspólnika stanowią one jednak przychód z kapitałów pieniężnych. Tak wynika z orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1 marca 2016 r. (II FSK 19/14, II FSK 20/14). W ocenie sądu brak możliwości zaliczenia odsetek do kosztów uzyskania przychodów wynika z art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Przepis ten stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów ( ) odsetek od własnego kapitału włożonego przez podatnika w źródło przychodów. W ocenie sądu ten przepis jest jednoznaczny i na sposób jego interpretacji nie mają wpływu ani przepisy kodeksu spółek handlowych, ani regulacje ustawy o rachunkowości. To dlatego, że prawo podatkowe ma autonomiczny charakter. Oznacza to, że odwoływanie się do innych dziedzin prawa jest możliwe, jeżeli przepis prawa podatkowego wyraźnie tak stanowi. NSA podkreślił, że do środków własnych podatnika (wspólnika) należy zaliczyć również środki pochodzące z pożyczki. Nie ma zatem znaczenia, czy pieniądze na pożyczkę pochodzą z kredytu bankowego zaciągniętego przez wspólnika, czy też z jego środków własnych. Ponadto NSA uznał, że bez względu na przeznaczenie odsetek stanowią one przychód z kapitałów pieniężnych, który podlega opodatkowaniu 19 proc. stawką podatku dochodowego od osób fizycznych. 3. CIT Jak rozliczyć sprzedaż przedawnionej wierzytelności uprzednio uznanej za przychód Możliwość wykazania straty przy zbyciu wierzytelności zależy tylko i wyłącznie od tego, czy wcześniej została ona zaliczona do przychodów podlegających opodatkowaniu. Nie ma natomiast znaczenia, czy wierzytelność jest przedawniona. 3
Tak uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w orzeczeniu z 1 marca 2016 r. (I SA/Gl 1121/15). Spór dotyczył zasad wykładni art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów ( ) strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio, na podstawie art. 12 ust. 3, została zarachowana jako przychód należny Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał, że z tytuł sprzedaży przedawnionej wierzytelności nie można rozliczyć z straty. Jego zdaniem skoro ustawodawca w sposób jednoznaczny nie uważa za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione, to oznacza, że wyklucza ten zbiór wierzytelności z kosztów podatkowych. WSA w Gliwicach był innego zdania. Wskazał, że literalne brzmienie art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT jest jednoznaczne. Wynika z niego, że w przypadku, gdy wierzytelność została zarachowana jako przychód należny, to strata z jej odpłatnego zbycia jest kosztem podatkowym. Przepis ten nie różnicuje sytuacji podatnika w zależności od tego, czy wierzytelność jest przedawniona czy też nie. Na potwierdzenie swojego stanowiska WSA w Gliwicach przywołał orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lutego 2015 r. (II FSK 3113/12). 4. PIT NSA rozstrzygnie, jak opodatkować odsetki otrzymane za spóźnioną zapłatę za akcje Od dawna trwa spór, czy odsetki za nieterminowe uiszczenie ceny za zbyte akcje powinny zostać zaliczone do przychodów ze źródła kapitały pieniężne czy też do przychodów z innych źródeł. Orzecznictwo w tej sprawie jest niejednolite. Konieczne jest zatem podjęcie uchwały przez Naczelny Sąd Administracyjny. Tak uznał NSA w postanowieniu z 2 marca 2016 r. (II FSK 412/15). Rozstrzygnięcie to jest bardzo istotne dla podatników. Przychody z innych źródeł są bowiem opodatkowane według skali podatkowej. Oznacza to, że odsetki mogą być obciążone nawet 32 proc. podatkiem. Przechody z kapitałów pieniężnych są natomiast opodatkowane 19 proc. zryczałtowanym PIT. Prawidłowe określenie źródła przychodów jest również istotne z punktu widzenia możliwości rozliczenia straty. 4
5. PIT Zwrot przez spółkę VAT od wniesienia aportu nie jest przychodem wspólnika Wartość wypłaconej wnoszącemu aport przez spółkę kwoty równej VAT należnemu wykazanemu na fakturze potwierdzającej transakcję wniesienia wkładu niepieniężnego nie stanowi dla wspólnika przychodu w rozumieniu ustawy o PIT. Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z 25 lutego 2016 r. (II FSK 3141/13). Sąd wyjaśnił, że z art. 17 ust. 1 pkt 9 i art. 14 ust. 1 ustawy o PIT wynika, iż w przypadku wkładów niepieniężnych do spółki kapitałowej przychodem jest wyłącznie nominalna wartość udziału, a VAT nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że wartość zapłaconego wnoszącemu aport przez spółkę VAT należnego nie będzie stanowiła dla wnoszącego przychodu w rozumieniu ustawy o PIT. Sprawa dotyczyła wniosku o interpretację. Wystąpił z nim podatnik, który planuje wniesienie lokali użytkowych do spółki kapitałowej, w której jest większościowym udziałowcem. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał, że jeśli spółka, do której zostanie wniesiony aport zwróci podatnikowi zapłacony przez niego z tytułu tej transakcji VAT, to podatnik uzyska przychód opodatkowany PIT. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie był innego zdania. Wyjaśnił, że przepisy dotyczące ustalania przychodów z działalności gospodarczej jednoznacznie wskazują, iż VAT nie stanowi przychodu w rozumieniu ustawy o PIT. W konsekwencji, skoro część przychodu, obejmująca VAT należny, nie jest przychodem podatnika ze sprzedaży, to część ta nie może także być zarachowana jako przychód należny. NSA uznał powyższą wykładnię za prawidłową. W razie Państwa pytań prosimy o kontakt z: Michał Dec partner, doradca podatkowy email: michal.dec@kndp.pl tel. + 22 826 00 62 lub Państwa doradcą ze strony naszej Kancelarii Konrad Piłat doradca podatkowy e-mail: konrad.pilat@kndp.pl tel. +22 826 00 62 KNDP Kolibski, Nikończyk, Dec & Partnerzy ul. Miodowa 1, 00-080 Warszawa, tel.: +48 22 826 00 62; www.kndp.pl Niniejszy dokument nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Nie ponosimy odpowiedzialności za wykorzystanie informacji zawartych w komunikacie bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii doradców prawnych lub podatkowych. 5