Rafa³ Wiœniowski*, Przemys³aw Stêperski* WP YW PARAMETRÓW REOLOGICZNYCH MODELU HERSCHELA BULKLEYA NA WYNOSZENIE ZWIERCIN**

Podobne dokumenty
S³awomir Wysocki* MODYFIKACJE BENTONITU NIESPE NIAJ CEGO NORM OCMA ZA POMOC POLIMERU PT-25 DO P UCZEK TYPU HDD**

POMIAR STRUMIENIA PRZEP YWU METOD ZWÊ KOW - KRYZA.

Maciej Stec*, Andrzej Goc*, Patrycja Wojtasiak*, Zbigniew Obuch*

1. Wstêp... 9 Literatura... 13

DWP. NOWOή: Dysza wentylacji po arowej

Dariusz Knez* DOBÓR DYSZ DO ZABIEGÓW INIEKCJI STRUMIENIOWEJ**

Rafa³ Wiœniowski*, Krzysztof Skrzypaszek* ANALIZA MODELI REOLOGICZNYCH STOSOWANYCH W TECHNOLOGIACH IN YNIERSKICH**

Miros³aw Rzyczniak* EKWIWALENTNE I ZASTÊPCZE ŒREDNICE ZEWNÊTRZNE OBCI NIKÓW SPIRALNYCH**

Janusz Kazimierz Krochmal* MO LIWOŒCI OCENY ZAILENIA OŒRODKÓW PIASZCZYSTO-ILASTYCH NA PODSTAWIE POMIARU K TA FAZOWEGO**

Rafa³ Wiœniowski*, Stanis³aw Stryczek*, Krzysztof Skrzypaszek* KIERUNKI ROZWOJU BADAÑ NAD REOLOGI P YNÓW WIERTNICZYCH**

Jan Ziaja*, Krzysztof Baniak** ANALIZA TECHNICZNA TECHNOLOGII WYKONANIA PRZEWIERTU HORYZONTALNEGO POD RZEK USZWIC W BRZESKU OKOCIMIU***

N O W O Œ Æ Obudowa kana³owa do filtrów absolutnych H13

gdy wielomian p(x) jest podzielny bez reszty przez trójmian kwadratowy x rx q. W takim przypadku (5.10)

S³awomir Wysocki*, Danuta Bielewicz*, Marta Wysocka*

NS4. Anemostaty wirowe. SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / Kraków tel / fax /

NWC. Nawiewniki wirowe. ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu

Rys Mo liwe postacie funkcji w metodzie regula falsi

S³awomir Wysocki*, Marta Wysocka*, Danuta Bielewicz*

BLOK PRZYGOTOWANIA SPRÊ ONEGO POWIETRZA G3/8-G1/2 SERIA NOVA trójelementowy filtr, zawór redukcyjny, smarownica

Tomasz Œliwa*, Andrzej Gonet*, Grzegorz Skowroñski** NAJWIÊKSZA W POLSCE INSTALACJA GRZEWCZO-CH ODNICZA BAZUJ CA NA OTWOROWYCH WYMIENNIKACH CIEP A

NS8. Anemostaty wirowe. z ruchomymi kierownicami

Rafa³ Wiœniowski*, Stanis³aw Stryczek*, Krzysztof Skrzypaszek*

System wizyjny do wyznaczania rozp³ywnoœci lutów

ALDA SDA. Anemostaty prostok¹tne

Nawiewnik NSL 2-szczelinowy.

Rafa³ Wiœniowski*, Stanis³aw Stryczek*, Jan Ziaja*

1. Wstêp PROPOZYCJA ENERGOOSZCZÊDNEGO SPOSOBU REGULACJI POMP WIROWYCH. Marian Mikoœ*, Micha³ Karch* Górnictwo i Geoin ynieria Rok 35 Zeszyt

ukasz Habera*, Antoni Frodyma* ZABIEG PERFORACJI OTWORU WIERTNICZEGO JAKO CZYNNIK ODDZIA UJ CY NA WIELKOή SKIN-EFEKTU

Danuta Bielewicz*, S³awomir Wysocki*, Zuzanna Buczek-Kucharska**, Marta Wysocka***, Ewa Witek****

INSTRUKCJA OBS UGI KARI WY CZNIK P YWAKOWY

Stanis³aw Stryczek*, Andrzej Gonet*, Miros³aw Rzyczniak*, Lucyna Czekaj*

CZUJNIKI TEMPERATURY Dane techniczne

(wymiar macierzy trójk¹tnej jest równy liczbie elementów na g³ównej przek¹tnej). Z twierdzen 1 > 0. Zatem dla zale noœci

2.Prawo zachowania masy

Zawory elektromagnetyczne typu PKVD 12 20

ALDA SDA. Anemostaty prostok¹tne

NSDZ. Nawiewniki wirowe. ze zmienn¹ geometri¹ nawiewu

VRRK. Regulatory przep³ywu CAV

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

Jerzy Stopa*, Stanis³aw Rychlicki*, Pawe³ Wojnarowski* ZASTOSOWANIE ODWIERTÓW MULTILATERALNYCH NA Z O ACH ROPY NAFTOWEJ W PÓ NEJ FAZIE EKSPLOATACJI

Regulator ciœnienia ssania typu KVL

NTDZ. Nawiewniki wirowe. z si³ownikiem termostatycznym

SYMULACJA STOCHASTYCZNA W ZASTOSOWANIU DO IDENTYFIKACJI FUNKCJI GÊSTOŒCI PRAWDOPODOBIEÑSTWA WYDOBYCIA

Doœwiadczalne wyznaczenie wielkoœci (objêtoœci) kropli ró nych substancji, przy u yciu ró - nych zakraplaczy.

TAP TAPS. T³umiki akustyczne. do prostok¹tnych przewodów wentylacyjnych

Kratka wentylacyjna nawiewna KNC

Stanis³aw Bednarz* OPERACJE WYCI GANIA-ZAPUSZCZANIA PRZEWODU WIERTNICZEGO A BEZPIECZEÑSTWO PRZECIWERUPCYJNE**

W³adys³aw Duliñski*, Czes³awa Ewa Ropa*

Regulator wydajnoœci (upustowy) typu KVC

WK Rozdzielacz suwakowy sterowany elektrycznie typ WE6. NG 6 31,5 MPa 60 dm 3 /min OPIS DZIA ANIA: r.

KARTA INFORMACYJNA NAWIEWNIKI SUFITOWE Z WYP YWEM LAMINARNYM TYP "NSL"

Jerzy Stopa*, Stanis³aw Rychlicki*, Pawe³ Wojnarowski*, Piotr Kosowski*

SWG 150. Kratki t³umi¹ce. SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / Kraków tel / fax /

Temat: Funkcje. Własności ogólne. A n n a R a j f u r a, M a t e m a t y k a s e m e s t r 1, W S Z i M w S o c h a c z e w i e 1

Zwê ka pomiarowa ko³nierzowa ZPK

Wersje zarówno przelotowe jak i k¹towe. Zabezpiecza przed przep³ywem czynnika do miejsc o najni szej temperaturze.

Wentylatory dachowe FEN -160

2. Charakterystyka materia³ów u ytych do badañ

SVS6. Dysze nawiewne. SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / Kraków tel / fax /

Marcin Rzepka*, Stanis³aw Stryczek**

Regulatory ciœnienia bezpoœredniego dzia³ania Wyposa enie dodatkowe

Zwê ka pomiarowa ko³nierzowa ZPK

NS9W. NOWOή: Anemostaty wirowe. z ruchomymi kierownicami

Andrzej Gonet*, Stanis³aw Stryczek*, Krzysztof Szerszeñ** MO LIWOŒCI ZASTOSOWANIA DiWa-mix DO PRAC GEOIN YNIERYJNYCH***

SVS5. Dysze nawiewne. SMAY Sp. z o.o. / ul. Ciep³ownicza 29 / Kraków tel / fax /

IV. UK ADY RÓWNAÑ LINIOWYCH

3.2 Warunki meteorologiczne

Zawór przelewowy sterowany bezpoœrednio typ DBD

Artur Wójcikowski*, Maciej Wójcikowski* ZASTOSOWANIE P UCZEK GUAROWYCH DO WIERCEÑ W WARUNKACH OTWORÓW GEOTERMALNYCH**

Ogłoszenie o zamiarze udzielenia zamówienia nr 173/2016

TYP D [mm] B [mm] H [mm] L [mm] C [mm] A [mm] G Typ filtra GWO-160-III-1/2 GWO-200-III-1/2 GWO-250-III-3/4 GWO-315-III-3/4 GWO-400-III-3/4

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

ULTRAFLOW Typ 65-S /65-R

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH

Aneta Sapiñska-Œliwa*, Stanis³aw Stryczek*, Andrzej Gonet*, ukasz Mimier*, Tomasz Œliwa*

NAGRZEWNICE ELEKTRYCZNE DO KANA ÓW OKR G YCH, BEZ AUTOMATYKI - TYP ENO...A

Regulatory ciœnienia bezpoœredniego dzia³ania serii 44

III. INTERPOLACJA Ogólne zadanie interpolacji. Niech oznacza funkcjê zmiennej x zale n¹ od n + 1 parametrów tj.

PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V

TYP D [mm] B [mm] H [mm] L [mm] C [mm] A [mm] G Typ filtra GWO-160-III-1/2 GWO-200-III-1/2 GWO-250-III-3/4 GWO-315-III-3/4 GWO-400-III-3/4

ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJ CEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2013

Automatyzacja pakowania

1. Wstêp Charakterystyka linii napowietrznych... 20

Stanis³aw Stryczek*, Rafa³ Wiœniowski*, Andrzej Gonet*

Marian Branny*, Bernard Nowak*, Bogus³aw Ptaszyñski*, Zbigniew Kuczera*, Rafa³ uczak*, Piotr yczkowski*

Andrzej Gonet*, Stanis³aw Stryczek*, Rafa³ Wojciechowski**

Innym wnioskiem z twierdzenia 3.10 jest

KVD. Regulatory sta³ego przep³ywu powietrza

Seria 240 Zawór regulacyjny z si³ownikiem pneumatycznym, typ i typ Zawór trójdrogowy typu 3244

Dziennik Urzêdowy. zawodników amatorów osi¹gaj¹cych wysokie wyniki sportowe we wspó³zawodnictwie miêdzynarodowym lub krajowym

Projektowanie procesów logistycznych w systemach wytwarzania

OP YW WALCA. WSPÓ CZYNNIK SI Y OPORU. Op³yw walca prostopad³ym do jego osi, strumieniem p³ynu jest zagadnieniem czêsto spotykanym w praktyce (rys.1 ).

DZIA 4. POWIETRZE I INNE GAZY

OZNACZENIE: Pow. czynna [m 2 [mm] 0,005 0,008 0,011 0,013 0,020 0,028 0,032 0,045 0,051 0,055 0,048 0,063

Jan Gustek*, Jacek Krawczyk*, Sebastian Lenart*

Jerzy Stopa*, Pawe³ Wojnarowski*, Piotr Kosowski*, Pawe³ Pyrzak* UWARUNKOWANIA TECHNICZNE I EKONOMICZNE SEKWESTRACJI CO 2 W Z O U ROPY NAFTOWEJ

Jacek Hendel*, Albert Z³otkowski*, Stanis³aw Stryczek*

Miros³aw Rzyczniak*, Wac³aw Chrz¹szcz* NOWOCZESNE ELEKTRONICZNE CIŒNIENIOMIERZE I TERMOMETRY WG ÊBNE DO POMIARÓW W OTWORACH WIERTNICZYCH**

Stanis³aw Dubiel*, Jan Ziaja*

Zawory specjalne Seria 900

Transkrypt:

WIERTNICTWO NAFTA GAZ TOM 25 ZESZYT 2 2008 Rafa³ Wiœniowski*, Przemys³aw Stêperski* WP YW PARAMETRÓW REOLOGICZNYCH MODELU HERSCHELA BULKLEYA NA WYNOSZENIE ZWIERCIN** 1. WSTÊP Jednym z podstawowych zadañ p³uczki wiertniczej jest zapewnienie prawid³owego oczyszczania dna otworu ze zwiercin oraz zapobiegania ich akumulacji zarówno na dnie otworu wiertniczego, jak i w przestrzeni pierœcieniowej. W ostatnim czasie ze wzglêdu na rozwój technologii wierceñ kierunkowych i horyzontalnych zagadnienie efektywnoœci wynoszenia zwiercin staje siê coraz bardziej wa ne. Niewystarczaj¹ce oczyszczanie wierconego otworu prowadzi do wielu problemów takich, jak: zwiêkszenie mo liwoœci przychwycenia przewodu wiertniczego, wzrost momentu obrotowego, spadek prêdkoœci wiercenia, wzrost oporów przep³ywu p³uczki wiertniczej, zmiany ciœnieñ w przestrzeni pierœcieniowej mog¹cych powodowaæ rozszczelinowanie s³abozwiêz³ych formacji skalnych, osiadanie zwiercin na dolnej œcianie odchylonego otworu wiertniczego, wystêpowanie zjawiska bed cuttings effect oraz efektu Boycota. W skali œwiatowej straty powsta³e na skutek awarii i komplikacji wynikaj¹cych z niew³aœciwego oczyszczania otworów wiertniczych szacuje siê na kwotê od 100 do 500 mln USD [4]. Problem kontroli sedymentacji zwiercin w otworach naftowych jest zagadnieniem znanym od wielu lat, lecz pomimo du ych nak³adów na prace naukowo-badawcze nie zo- * Wydzia³ Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH, Kraków ** Pracê wykonano w ramach badañ w³asnych WWNiG AGH 783

sta³ jednak do dzisiaj w pe³ni rozwi¹zany. Pocz¹tkowo aplikowano do celów wiertniczych dokonania hydromechaników: Stokesa, Allena, Rittingera, Pigota [5, 7, 8]. Nastêpnie badania w odniesieniu do otworów wiertniczych pionowych prowadzili, m.in: Moore, Chien, Walker, Mayes [3]. Ostatnio nasilono prace badawcze nad wyznaczeniem zale noœci dla otworów kierunkowych i horyzontalnych Miska, Larsen, Alkafeef i inni [1, 2, 6]. Mimo wielu wysi³ków w omawianej tematyce nie uda³o siê wyznaczyæ równañ trafnie opisuj¹cych zjawisko wynoszenia zwiercin. Na rysunku 1 przedstawiono czynniki wp³ywaj¹ce na efektywnoœæ wynoszenie zwiercin, jak mo na zauwa yæ jednym z kluczowych czynników jest reologia p³uczki wiertniczej. Na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH podjêto próby okreœlenia wp³ywu parametrów reologicznych na transport zwiercin w otworze wiertniczym. Ekscentrycznoœæ przewodu wiertniczego Œrednica otworu i k¹t skrzywienia otworu Strumieñ objêtoœci p³uczki Wp³yw na oczyszczanie otworu Ciê ar w³aœciwy zwiercin Rozmiar zwiercin Gêstoœæ p³uczki Rotacja przewodu wiertniczego Reologia Prêdkoœæ wiercenia Mo liwoœæ kontroli nawierceñ Rys. 1. Czynniki wp³ywaj¹ce na wynoszenie zwiercin Unikalnoœæ proponowanej metodyki polega na zastosowaniu do celów badawczych modelu reologicznego cieczy wiertniczej Herschela Bulkleya w postaci: y n τ=τ + kγ& (1) Model ten bowiem jako jedyny pozwala na uwzglêdnienie jednoczeœnie w³aœciwoœci plastyczno-lepkich i pseudoplastycznych p³ynów wykorzystywanych w wiertnictwie. Zasady doboru modelu reologicznego do rzeczywistego p³ynu wiertniczego przedstawiono w pracy [9]. Zale noœci reologiczne dla modelu Herschela Bulkleya przedstawiono na rysunku 2. 784

Rys. 2. Zale noœci reologiczne pomiêdzy prêdkoœci¹ œcinania a naprê eniami œcinaj¹cymi dla modelu Herschela Bulkleya uzyskiwane przy zastosowaniu opracowanego na WWNiG programu numerycznego RheoSolution 2. STANOWISKO BADAWCZE W celu zbadania wp³ywu parametrów reologicznych modelu Herschela Bulkleya na transport urobku w otworach wiertniczych w Laboratorium Zak³adu Wiertnictwa i Geoin ynierii WWNiG AGH zbudowano stanowisko badawcze jak na rysunku 3. G³ównym elementem stanowiska badawczego jest zbiornik sedymentacyjny (1), z którego poprzez otwór nastêpuje wyp³yw p³uczki do zbiornika pompy (2). W zbiorniku pompowym znajduje siê wirowa pompa szlamowa (3), która poprzez w¹ przet³acza p³uczkê do kompensatora ciœnienia (4). Nastêpnie p³uczka jest pompowana do przep³ywomierza (5), gdzie nastêpuje pomiar strumienia objêtoœci p³uczki. Z przep³ywomierza p³uczka p³ynie do kolektora rozdzielaj¹cego jej przep³yw do rur oznaczonych symbolami (6), (7), (8). Na rurach znajduj¹ siê punkty pomiaru ciœnienia po³¹czone z czujnikami (11). Czujniki (11) oraz przep³ywomierz s¹ po³¹czone z komputerem (12), gdzie nastêpuje rejestracja danych z czujników. Stanowisko to bowiem wykorzystywane mo e byæ równie do wyznaczania wspó³czynnika Faninga strat na tarcie p³ynów wiertniczych. W przeprowadzanych badaniach wp³ywu parametrów reologicznych na zdolnoœæ utrzymywania zwiercin w p³uczce wiertniczej wykorzystywano jedynie rurê oznaczon¹ symbolem (8). Rura ta poprzez w¹ prowadzi p³uczkê do dyszy (9), której zadaniem jest spowodowanie centrycznego rozp³ywu p³uczki w zbiorniku wyp³ywowym (10). P³uczka w zbiorniku wyp³ywowym wytraca prêdkoœæ (aby nie mieszaæ osadów w zbiorniku sedymentacyjnym), a nastêpnie przep³ywa z niego do zbiornika sedymentacyjnego (1). Du a powierzchnia zbiornika sedymentacyjnego sprzyja osadzaniu zwiercin. 785

11 Rys. 3. Stanowisko badawcze: 1 zbiornik sedymentacyjny; 2 zbiornik pompy; 3 wirowa pompa szlamowa; 4 kompensator ciœnienia; 5 przep³ywomierz; 6, 7, 8 rury p³uczkowe; 9 dysza wyp³ywowa; 10 zbiornik wyp³ywowy; 11 czujniki ciœnienia; 12 komputer 3. METODYKA BADAÑ Istota prowadzenia pomiarów polega³a na pomiarze spadku koncentracji unoszonej fazy sta³ej piasku (o granulacji jak na rys. 4). Rys. 4. Krzywa uziarnienia materia³u symuluj¹cego zwierciny 786

Faza sta³a na pocz¹tku badania zosta³a dok³adnie wymieszana z p³uczk¹, a nastêpnie w œciœle okreœlonych przedzia³ach czasowych nastêpowa³ pomiar spadku jej koncentracji w roztworze. Próbki p³ynu pobierano ze zbiornika pompowego. Badanie by³o przeprowadzone dla ró nych wartoœci natê enia przep³ywu i dla ró nych wartoœci parametrów reologicznych. Pomiar koncentracji fazy sta³ej wykonywano dwojako: poprzez pomiar gêstoœci p³yn¹cej zawiesiny (co jednak niedawa³o dostatecznej dok³adnoœci wyników badañ) oraz poprzez pomiar masy fazy sta³ej pozosta³ej na sicie o œrednicy oczka 0,12 mm, po przepuszczeniu przez nie okreœlonej iloœci badanej p³uczki. W tabeli 1 podano sk³ad p³uczek u ytych podczas poszczególnych pomiarów. W badaniach wykorzystano dwa typy bentonitu Swell Gel, który jest wykorzystywany powszechnie w przewiertach horyzontalnych. Tabela 1 Sk³ad p³uczek u ytych podczas badañ P³uczki rodzaju A sporz¹dzane na bentonicie Swell Gel typ 1 Nr p³uczki Stê enie procentowe Stê enie procentowe piasku Gêstoœæ pocz¹tkowa [kg/m 3 ] 1 4,0 2,50 1032 2 3,7 2,50 1031 3 3,5 2,50 1030 P³uczki rodzaju B sporz¹dzane na bentonicie Swell Gel typ 2 4 3,6 2,50 1029 5 3,3 2,50 1025 6 3,0 2,50 1021 4. WYNIKI BADAÑ Na podstawie przeprowadzonych badañ stwierdzono zale noœæ pomiêdzy poszczególnymi parametrami reologicznymi modelu Herschela Bulkleya (τ y, k, n) a szybkoœci¹ sedymentacji fazy sta³ej. Nie uda³o siê jednak ustaliæ zwi¹zków iloœciowych na zadowalaj¹cym poziomie ufnoœci. W toku badañ wyznaczono zwi¹zek pomiêdzy iloœci¹ unoszonej fazy sta³ej a lepkoœci¹ pozorn¹ w przewodzie doprowadzaj¹cym p³uczkê do zbiornika sedymentacyjnego. Lepkoœæ pozorn¹ wyznaczono z nastêpuj¹cego wzoru: τy n 1 μ p = + k γ& γ& [ Pa s] (2) 787

Zaœ szybkoœæ œcinania p³ynu w przewodzie doprowadzaj¹cym wyznaczono z poni - szego wzoru: 32 Q γ= & π 3 d -1 [s ] Wyniki obliczeñ zestawiono na rysunku 5. (3) Rys. 5. Wykres regresji liniowej zawartoœci fazy sta³ej o granulacji ponad 0,12 mm w funkcji lepkoœci pozornej Analizuj¹c zale noœci przedstawione na rysunku 5, nale y stwierdziæ, e miêdzy lepkoœci¹ pozorn¹ a iloœci¹ unoszonej fazy sta³ej istnieje zauwa alna zale noœæ. Prosta regresji odznacza siê wysokim wspó³czynnikiem korelacji na poziomie 0,8679 0,9839. 5. PODSUMOWANIE Spoœród czynników wp³ywaj¹cych na opadanie zwiercin w przep³ywaj¹cej p³uczce wiertniczej zbadano wp³yw parametrów reologicznych, gêstoœci i strumienia objêtoœci przep³ywu. Otrzymane wyniki nie pozwoli³y na otrzymanie równañ opisuj¹cy w wp³yw parametrów reologicznych modelu Herschela Bulkeya na opadanie zwiercin w warunkach rzeczywistych, a da³y jedynie ogólny pogl¹d, jak parametry te wp³ywaj¹ na badane zjawisko. Wyznaczone zale noœci wp³ywu lepkoœci pozornej na mo liwoœci unoszenia fazy sta- ³ej w p³uczce powinny byæ wykorzystywane podczas wykonywania przewiertów horyzontalnych z zastosowaniem p³uczek na bazie bentonitów typu Swell Gel. 788

W trakcie dalszych prac badawczych zbadaæ nale y wp³yw na opadanie zwiercin, parametrów reologicznych modelu Herschela Bulkleya wyznaczonych osobno dla niskich (LSRV) i wysokich (HSRV) szybkoœci œcinania. SPIS OZNACZEÑ τ naprê enia styczne [Pa] τ y granica p³yniêcia [Pa] γ& szybkoœæ œcinania [1/s] k wspó³czynnik konsystencji [Pa s n ] n wyk³adnik potêgowy [ ] μ p lepkoœæ pozorna [Pa s] Q strumieñ objêtoœci p³uczki [m 3 /s] d œrednica przewodu [m] LITERATURA [1] Adari R.B., Miska S., Kuru E., Bern P., Saasen A.: Selecting Drilling Fluid Properties and Flow Rates For Effective Hole Cleaning in High Angle and Horizontal Wells. SPE Paper 63050 2000 [2] Bizant M.S., Alkafeef S.F.: A Simplified Hole Cleaning Solution to Deviated and Horizontal Wells. Paper SPE 81412 2003 [3] Bourgoyne A.T., Milheim K.K., Cheneveret M.E., Young F.S.: Applied Drilling Engineering. Society of Petroleum Engineers, Ricardson, TX 1991 [4] Bradley W.B. i inii: Task Force Approach to Reducing Stuck Pipe Cost. Paper SPE 21999 zaprezentowany w Amsterdamie, 1991 [5] Kowal A.L., Œwiderska-Bró M.: Oczyszczanie wody. PWN Warszawa Wroc³aw 1996 [6] Larsen T.I., Pilehvari A.A., Azar J.J.: Development of a New Cuttings Transport Model for High Angle Wellbores Including Horizontal Wells. Paper SPE 25872 1997 [7] Larsen T.I., Pilehvari A.A., Azar J.J.: Development of a New Cuttings Transport Model for High Angle Wellbores Including Horizontal Wells. Paper SPE 25872 1997 [8] Stokes G.G.: Mathematical and Physical Papers. University Press, Cambridge 1880 1905 [9] Wiœniowski R.: Metodyka okreœlania modelu reologicznego cieczy wiertniczej. Wiertnictwo Nafta Gaz (rocznik AGH), 18/1, 2001 789