Raport o sytuacji finansowej przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2014 r. Opracowanie: Zespół Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy 1
Wstęp Celem niniejszego raportu jest przedstawienie podstawowych danych o sytuacji finansowej przedsiębiorstw działających na terenie województwa mazowieckiego w 2014 roku, na tle wyników uzyskiwanych przez przedsiębiorstwa w pozostałych województwach. Główna część raportu została opracowana na podstawie danych zbieranych przez Główny Urząd Statystyczny poprzez formularz F-01 i udostępnianych w formie wskaźników dotyczących sytuacji finansowej przedsiębiorstw. 2
Sytuacja finansowa przedsiębiorstw województwa mazowieckiego w 2014 roku Zysk netto W województwie mazowieckim w 2014 roku udział liczby przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w ogólniej liczbie przedsiębiorstw wyniósł 79,7% i tym samym był niższy od średniej dla Polski (81,6%). Jest to wprawdzie wynik lepszy niż w poprzednim roku (wzrost o 3,5 p.p.) jednak po raz kolejny plasuje Mazowsze poniżej środkowych wartości określających udział przedsiębiorstw wykazujących zysk netto w ogólnej liczbie przedsiębiorstw (w 2014 r. pod względem tego wskaźnika gorzej wypadły tylko woj. dolnośląskie i opolskie). Przychody Przychody z całokształtu działalności mazowieckich firm, choć nieznacznie, jednak zwiększyły się w 2014 r. o 1,6% r/r. Największe wzrosty przychodów w 2014 r. w stosunku do roku poprzedniego odnotowano w woj.: wielkopolskim (8,6%), opolskim (7%) i lubuskim (6,3%). W czterech regionach nastąpił spadek przychodów, przy czym najbardziej znaczący w woj. lubelskim (-4,6%). Wzrastającym nieznacznie przychodom z całokształtu działalności przedsiębiorstw na Mazowszu towarzyszył zbliżony poziom wzrostu kosztów uzyskania przychodów z całokształtu działalności (1,9%). Wynik finansowy W analizowanym okresie w stos. do 2013 r. wynik finansowy 1 przedsiębiorstw województwa mazowieckiego pogorszył się (o -5,8% r/r w ujęciu brutto ). Spadek ten był silniejszy w porównaniu do przeciętnego spadku wyniku finansowego firm w Polsce ogółem (o -2,2% r/r w ujęciu brutto). Mazowsze znalazło się w grupie 6 województw, w których sytuacja pogorszyła się w ujęciu rocznym, przy czym najsilniejszym spadkiem wyników finansowych brutto charakteryzowały się województwa: pomorskie (-30,9%) oraz podkarpackie (-23,6%). W pozostałych 10 regionach odnotowano wzrost wyników finansowych przedsiębiorstw ujęciu r/r. 1 Wynik finansowy różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania. Dodatni wynik finansowy jest nazywany zyskiem, zaś ujemny stratą. Wynik finansowy brutto pomniejszony o podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia to wynik finansowy netto. 3
Wskaźniki rentowności W 2014 r. wskaźnik rentowności obrotu netto 2 przedsiębiorstw w woj. mazowieckim nieznacznie spadł (o 0,3 pkt proc. r/r). Przeciętnie w kraju w tym czasie odnotowano spadek o 0,1 pkt proc. Wykres 1. Wartości wskaźnika rentowności obrotu netto w województwie mazowieckim (opracowanie własne na podstawie danych GUS) Osiągnięty w 2014 r. poziom rentowności sprzedaży w województwie mazowieckim wprawdzie wzrósł w ujęciu rocznym (4%), plasuje jednak Mazowsze poniżej średniej dla Polski. Gorszy wynik jeśli chodzi o rentowność sprzedaży zanotowano jedynie w województwie świętokrzyskim (3,2%), podlaskim (3,4%) i śląskim (3,4%) i pomorskim (3,7%), natomiast najwyższe wartości wskaźnika stwierdzono dla województwa lubelskiego (7,2%). Wskaźniki płynności finansowej W 2014 r. wskaźnik płynności finansowej I stopnia 3 kształtował się w przedsiębiorstwach Mazowsza na poziomie 51,1%. Wyższym poziomem wskaźnika w analizowanym okresie charakteryzowało się tylko województwo świętokrzyskie (52,4%). Przyjmuje się, iż pożądany poziom wartości wskaźnika wynosi 10-20%. W 2014 r. wskaźnik płynności finansowej I stopnia w przedsiębiorstwach w woj. mazowieckim wzrósł w relacji rocznej o 6,7 pp. 2 Rentowność obrotu netto/brutto - relacja wyniku finansowego netto/brutto do przychodów z całokształtu działalności 3 Wskaźnik płynności finansowej I stopnia to relacja inwestycji krótkoterminowych do zobowiązań krótkoterminowych 4
W stosunku do poprzedniego roku w 2014 odnotowano także wzrost wskaźnika płynności finansowej II stopnia 4. Jego wartość na Mazowszu była równa 116,7% i w przypadku tego wskaźnika kształtowała się na bezpiecznym poziomie (80%-120%). Wykres 2. Wartości wskaźnika płynności finansowej II stopnia dla województwa mazowieckiego (opracowanie własne na podstawie danych GUS) Zobowiązania W 2014 r. odnotowano wzrost zobowiązań długoterminowych (o 20,3%) i spadek zobowiązań krótkoterminowych (o -2,4%). Silniejszy wzrost zobowiązań długoterminowych (okres spłaty dłuższy niż rok) niż krótkoterminowych wzmacnia stabilność finansową firm i może oznaczać preferencje dla inwestycji długoterminowych w firmach. Wzrost wartości zobowiązań długoterminowych świadczy o tym, że firmy są w stanie pozyskać długookresowe finansowanie. W 2014 roku w stosunku do roku poprzedniego o 12,4% wzrosły inwestycje krótkoterminowe, spadła natomiast wartość udzielonych kredytów bankowych i pożyczek (o 5,1%). Wynagrodzenia Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w województwie mazowieckim w 2014 roku wzrosło w ujęciu rocznym o 4,3%. Tempo wzrostu wynagrodzeń na Mazowszu było wyższe od przeciętnego w Polsce, gdzie odnotowano wzrost o 3,7%. Najsilniejszym wzrostem charakteryzowało się woj. opolskie (o 5,4%). 4 Wskaźnik płynności finansowej II stopnia to relacja inwestycji krótkoterminowych i należności krótkoterminowych do zobowiązań krótkoterminowych 5
Wykres 3. Przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w 2014 r. [zł] (opracowanie własne na podstawie danych GUS) Należy przy tym podkreślić, że bezwzględna wysokość przeciętnego wynagrodzenia w województwie mazowieckim była znacznie wyższa niż w pozostałych województwach i wyniosła 4845,32 zł. Jest to o ponad 609 zł więcej niż w drugim w kolejności województwie śląskim. Zatrudnienie W 2014 r. zaobserwowano w woj. mazowieckim niewielką poprawę sytuacji na rynku pracy w stosunku do poprzedniego roku. Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw na Mazowszu wzrosło w tym okresie o 0,6% r/r. Wzrost ten był dokładnie na takim samym poziomie jak w Polsce, gdzie zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw również zwiększyło się o 0,6% w stosunku do 2013 r. Najbardziej niekorzystną sytuacją charakteryzowało się woj. świętokrzyskie tam przeciętne zatrudnienie spadło w ujęciu rocznym o 2,4%. Najlepiej z kolei sytuacja wyglądała w woj. wielkopolskim, gdzie przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w stos do 2013 r. o 4,8%. Niewielki wzrost zatrudnienia odnotowany w 2014 r. w układzie rok do roku wynikał przede wszystkim ze zwiększenia zatrudnienia w usług nierynkowych (o 8% r/r). 6
Wykres 4. Zmiany wartości przeciętnego zatrudnienia w sektorze usług rynkowych i nierynkowych, przemysłu i budownictwa w województwie mazowieckim w ujęciu rok do roku (opracowanie własne na podstawie danych GUS) 7