Spis treści I. WPROWADZENIE... 1 1. OPIS TECHNICZY... 1 1.1 Przeznaczenie... 1 1.2 Zasada działania... 1 1.3 Budowa... 2 1.4 Podstawowe informacje o akumulatorach... 3 1.5 Bezpieczeństwo pracy... 5 1.6 Dane techniczne... 6 2. INSTRUKCJA OBSŁUGI... 7 2.1 2.2 Przygotowanie urządzenia do pracy... 7 Ładowanie akumulatora... 8 2.3 Sygnalizacja błędów... 12 3.PRAKTYCZNE UWAGI EKSPLOATACYJNE... 12 3.1 Akumulator jest rozładowany całkowicie lub nieuformowany. 12 3.2 Akumulator ma napięcie znamionowe 6 Volt... 13 4. WYPOSAśENIE... 13 DODATEK A. PARAMETRY PROCESU ŁADOWANIA... 14
- 1 - I. WPROWADZENIE Niniejsza instrukcja przeznaczona jest dla personelu warsztatowego uprawnionego do obsługi ładowarki AKUBOSS L-118. Przed podjęciem jakichkolwiek czynności związanych z testerem naleŝy uwaŝnie przeczytać instrukcję. Instrukcja zawiera waŝne informacje dotyczące: bezpieczeństwa osobistego uŝytkowników testera, eksploatacji testera. Ładowarki AKUBOSS L-118 zostały zaprojektowane i wykonane zgodne z następującymi dokumentami: dyrektywa 98/37/CE, dyrektywa 89/336/CEE, PN-EN 50081-1/1996, PN-EN 50081-2/1996, PN-EN 50082-1/1999, PN-EN 50082-2/1997, PN-EN 60204-1/2001. 1. OPIS TECHNICZY 1.1 Przeznaczenie Ładowarka AKUBOSS L-118 jest nowoczesnym, mikroprocesorowym urządzeniem umoŝliwiającym ładowanie akumulatorów kwasowych, wapniowych, włókninowych i Ŝelowych o napięciu znamionowym 12 Volt. 1.2 Zasada działania Ładowanie akumulatorów przeprowadzane jest za pomocą zasilacza impulsowego sterowanego przez mikroprocesor. Podczas ładowania akumulatora układ mikroprocesorowy kontroluje na bieŝąco napięcie i natęŝenie prądu ładowania akumulatora. UmoŜliwia to optymalne dobranie krzywej ładowania do posiadanego akumulatora i jednocześnie zapobiega uszkodzeniu akumulatora w wyniku niewłaściwego sposobu ładowania. Zastosowany zasilacz impulsowy o wysokiej częstotliwości przetwarzania zapewnia wysoką sprawność energetyczną procesu ładowania.
- 2-1.3 Budowa Rys. 1 Widok przedniej ściany urządzenia AKUBOSS L-118 Urządzenie składa się z obudowy w kształcie prostopadłościanu i przewodów połączeniowych zakończonych chwytakami. Na przedniej części obudowy (rys. 1 ) znajduje się wyświetlacz ciekłokrystaliczny 1, na którym pokazywane są komunikaty dla uŝytkownika. Z lewej strony wyświetlacza umieszczony jest bezpiecznik termiczny 2 i wyprowadzenia przewodów 3. Dwa chwytaki stanowiące zakończenie przewodów połączeniowych wykonane są w dwóch kolorach. Chwytak czerwony powinien być zaciskany na dodatnim (+) zacisku akumulatora, czarny na ujemnym (-) zacisku akumulatora. Odwrotne podłączenie przewodów nie powoduje uszkodzenia ładowarki, lecz tylko uniemoŝliwia korzystanie z jej funkcji. Na przedniej ściance znajdują się takŝe cztery przyciski 4. Przyciski oznaczone + i - słuŝą do zmiany wprowadzanych parametrów. Przycisk OK przeznaczony jest do uruchamiania funkcji urządzenia i zatwierdzania wprowadzanych informacji. Wciśnięcie przycisku oznaczonego znakiem powoduje powrót do poprzednio wykonywanej operacji.
- 3 - Rys. 2 Widok tylnej ściany urządzenia AKUBOSS L-118 Na tylnej ścianie obudowy ( rys. 2 ) znajdują się: - tabliczka znamionowa urządzenia 5, - wentylator 6, - moduł zasilający składający się z pokrywy bezpieczników sieciowych 7, wyłącznika zasilania 8 i gniazda sieciowego 9. 1.4 Podstawowe informacje o akumulatorach Akumulator słuŝy w pojeździe do gromadzenia energii w postaci elektrycznej. Energia ta dostarczana jest z alternatora (prądnicy prądu zmiennego) lub prądnicy prądu stałego w czasie pracy silnika. Podczas postoju i rozruchu silnika lub gdy urządzenia elektryczne pojazdu pobierają więcej prądu niŝ wytwarza alternator z akumulatora pobierana jest energia.
- 4 - Podstawowe parametry akumulatora to: A. Napięcie znamionowe akumulatora Jednostką napięcia są Volty [ V ]. Zazwyczaj w pojazdach spotyka się akumulatory o napięciu 12 Volt. Bezwzględnie nie wolno podłączać akumulatorów o innym niŝ przewidziane dla danego pojazdu napięciu znamionowym. B. Napięcie akumulatora Jeśli akumulator jest rozładowywany to napięcie akumulatora zmniejsza się, gdy jest ładowany rośnie. Sam pomiar napięcia nie wystarcza do określenia stanu akumulatora, gdyŝ nie pozwala on na ocenę energii zgromadzonej w akumulatorze i ze względu na to, Ŝe napięcie po ładowaniu akumulatora osiąga stabilną wartość po kilkunastu godzinach. C. Zdolność rozruchowa Zdolność rozruchowa określa jaki prąd w Amperach [ A ] moŝna uzyskać w czasie rozruchu samochodu w określonej temperaturze i czasie pomiaru. Istnieje kilka norm o nieco innych warunkach rozruchu. Najczęściej spotykane normy to IEC, SAE, DIN, EN. Na przykład w typowym akumulatorze 12V 36Ah zdolność rozruchowa moŝe wynosić 170 A wg normy DIN, 195A wg normy IEC, 280A wg normy EN lub 300A wg normy SAE, D. Pojemność akumulatora Pojemność akumulatora określa jak długo moŝna pobierać określony prąd z akumulatora w pełni naładowanego do czasu całkowitego jego rozładowania. Jednostką pojemności akumulatora są Amperogodziny [ Ah ]. Akumulator o większej pojemności jest w stanie zgromadzić więcej energii. Wymaga on jednak większego prądu dostarczanego przez prądnicę samochodu. Nie powinno się zatem zakładać do pojazdu akumulatora o innej pojemności niŝ podana w danych technicznych pojazdu. E. Stopień naładowania Stopień naładowania określa w procentach [%] naładowanie akumulatora. 100 % oznacza akumulator w pełni naładowany, 0 % całkowicie rozładowany. JeŜeli stopień naładowania akumulatora spadnie poniŝej 70 %, to akumulator powinien zostać doładowany.
- 5-1.5 Bezpieczeństwo pracy NaleŜy przestrzegać ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy badaniach diagnostycznych pojazdów i zasady postępowania z akumulatorami samochodowymi. Szczególną uwagę naleŝy zwrócić na: 1. Akumulatory stosowane w pojazdach zawierają jako elektrolit substancje Ŝrące i toksyczne. NaleŜy chronić ciało i ubiór przed kontaktem z elektrolitem. 2. Wydzielające się z akumulatora gazy mogą stanowić mieszankę wybuchową. Ładowanie akumulatora naleŝy przeprowadzać w pomieszczeniach o odpowiedniej i sprawnej wentylacji. 3. Nie kłaść narzędzi metalowych w pobliŝu akumulatora, poniewaŝ mogą spowodować zwarcie, co grozi poŝarem pojazdu lub zniszczeniem akumulatora. Przy podłączaniu i odłączaniu przewodów do i od akumulatora czynić to w sposób zdecydowany, aby uniknąć iskrzenia. Podłączać końcówki ładowarki tak, aby niemoŝliwy był ich kontakt z masą pojazdu. 4. Ładowarkę naleŝy podłączać tylko do gniazdek z wtykiem ochronnym. Przed uruchomieniem urządzenia sprawdzić, czy będące do dyspozycji napięcie sieciowe jest odpowiednie dla stosowanego typu urządzenia. 5. Podczas pracy nie palić tytoniu i nie posługiwać się otwartym ogniem. 6. Urządzenie uŝywać tylko przy wyłączonym silniku w pojeździe. 7. Zwracać uwagę na ruchome i gorące części silnika. Ruchome części mogą wciągnąć przewody przyłączeniowe lub luźne fragmenty ubiorów. NaleŜy pamiętać, Ŝe wentylator chłodnicy moŝe się samoczynnie włączyć. Gorące części silnika mogą spowodować oparzenia lub zniszczyć przyłącza urządzenia. 8. Nie dopuszczać osób nieuprawnionych do miejsca pracy. 9. Nie zasłaniać wylotu powietrza z wentylatora 6 znajdującego się z tyłu obudowy urządzenia.
- 6 - Producent nie ponosi Ŝadnej odpowiedzialności za obraŝenia osób lub uszkodzenia pojazdów albo innych przedmiotów, jeŝeli którakolwiek z wyŝej wymienionych uwag nie będzie przestrzegana lub tester zostanie niewłaściwie uŝyty. 1.6 Dane techniczne napięcie zasilania z sieci 230V +/-10%, 50Hz, maksymalny pobór prądu z sieci 2 A, napięcie znamionowe akumulatorów 12 Volt, maksymalna moc wyjściowa 220 W, sprawność energetyczna większa niŝ 70 % maksym. ciągły prąd ładowania 18 A, zakres pojemności akumulatorów gabaryty 5 do 250 Ah, 330 x 170 x 280 mm, temperatura pracy 0 do 40 C.
- 7-2. INSTRUKCJA OBSŁUGI 2.1 Przygotowanie urządzenia do pracy A. Przed rozpoczęciem eksploatacji urządzenia gruntownie zapoznać się z podanymi w tej instrukcji zasadami eksploatacji urządzenia. B. JeŜeli bezpiecznik termiczny 2 na przedniej ścianie urządzenia jest wyłączony ( widoczne białe pole ) to naleŝy go włączyć (widoczne czarne pole ). C. Podłączyć urządzenie do sieci. Wyłącznik 8 znajdujący się nad wtykiem sieciowym przełączyć do pozycji I.Na wyświetlaczu powinien pojawić się przez ok. 3 sekundy tekst z typem i numerem seryjnym urządzenia: np. AKUBOSS L-118 Numer #010003 W tym czasie dokonywana jest samokontrola przyrządu. JeŜeli napis się nie pojawia naleŝy sprawdzić obecność napięcia w gniazdku sieciowym. Inną przyczyną moŝe być brak lub uszkodzenie bezpieczników znajdujących się w komorze 7 nad wyłącznikiem sieciowym. Komorę tę moŝna wyłącznie otworzyć przy odłączonym napięciu sieciowym. Na wymianę stosować bezwzględnie wkładki topikowe 5x20 mm 250V~/2A. D. Wyświetlony zostanie tekst: Podłącz akumulator 0.00 V
- 8-2.2 Ładowanie akumulatora A. Przed wykonaniem ładowania naleŝy odczytać znajdującą się na obudowie akumulatora informacje o jego pojemności znamionowej. Wprowadzenie nieprawidłowej pojemności do ładowarki powoduje dobranie niewłaściwych parametrów ładowania i moŝe w konsekwencji spowodować jego uszkodzenie. akumulatora W celu prawidłowego rozpoznania napięcia akumulator przeznaczony do ładowania powinien mieć napięcie nie mniejsze niŝ 7 Volt. Akumulatorów rozładowanych w większym stopniu ze względu na stopień zasiarczenia płyt nie powinno się ładować. Sposób postępowania dla akumulatorów o niŝszym napięciu i nieuformowanych podany jest w punkcie 3.1. B. NaleŜy podłączyć chwytaki przewodów połączeniowych do odpowiednich wyprowadzeń akumulatora ( czerwony chwytak +, czarny - ). W celu poprawienia kontaktu wskazane jest wykonanie niewielkich ruchów chwytakiem tuŝ po zaciśnięciu jego szczęk. Po podłączeniu akumulatora w dolnej linii wyświetlacza zostanie podane napięcie na zaciskach akumulatora np.: Podłącz akumulator 10.23 V Komunikat ten będzie utrzymywany przez około 5 sekund od momentu prawidłowego zaciśnięcia chwytaków na akumulatorze. W przypadku odwrotnego podłączenia zacisków akumulatora wskazywane będzie napięcie 0.00 V. C. Po chwili na wyświetlaczu pojawi się komunikat: np. Pojemność akum. 65 Ah Za pomocą przycisków + i - naleŝy wprowadzić znamionową pojemność akumulatora.gdy wprowadzona wartość jest prawidłowa wcisnąć przycisk OK.
- 9 - D. Wprowadzić sposób ładowania po pojawieniu się ekranu: np. Sposób ładowania Automatyczny Sposób wprowadzania jak w punkcie 2.2.C. MoŜliwe są następujące sposoby ładowania: a) automatyczne: ładowarka sama dobiera parametry ładowania optymalnie dla danego typu akumulatora. Parametry ładowania dobierane są w zaleŝności od stopnia naładowania akumulatora. Typowy pełny cykl ładowania trwa około 12 godzin. Po wybraniu automatycznego rodzaju ładowania naleŝy wybrać typ akumulatora po pojawieniu się komunikatu: np. Typ akumulatora Kwasowy wymontowany Obecnie moŝliwy jest wybór typu akumulatora spośród następujących: - kwasowy wymontowany ( ładowanie akumulatora kwasowego odłączonego od instalacji elektrycznej pojazdu ), - kwasowy w pojeździe, - włókninowy, - Ŝelowy, - wapniowy. JeŜeli parametry ładowania akumulatora zalecane przez producenta róŝnią się od typowych. naleŝy dobrać profil ładowania w ten sposób, aby nie przekroczyć maksymalnego napięcia i natęŝenia prądu zalecanego przez producenta. W dodatku A umieszczono dokładne parametry procesu ładowania zastosowanego w urządzeniu AKUBOSS L-118 dla poszczególnych typów akumulatorów. b) doładowanie cykliczne: akumulator jest cały czas utrzymywany w stanie pełnego naładowania poprzez cykliczne doładowywanie. Proces ładowania moŝe być przerwany jedynie przez uŝytkownika. c) odsiarczanie: akumulator jest ładowany małym prądem przez 40 godzin. Ten sposób ładowania powinien być stosowany równieŝ podczas formowania nowego akumulatora. Akumulator musi być odłączony od instalacji elektrycznej pojazdu.
- 10 - d) ograniczenia: uŝytkownik sam podaje ograniczenia procesu ładowania: napięcie ładowania, natęŝenie prądu ładowania, czas ładowania, UŜytkownik ma moŝliwość zrezygnowania z danego ograniczenia pod warunkiem, Ŝe wybierze przynajmniej jedno z dwóch ograniczeń napięcia lub natęŝenia prądu ładowania. Podczas wprowadzania ograniczeń na wyświetlaczu pokazywany jest komunikat: np. OGRANICZENIE napięcie 13.96 V W dolnym wierszu podawany jest rodzaj i wartość ograniczenia. Wartość ograniczenia zmieniamy przyciskami + i -, zatwierdzamy przyciskiem OK. Skrajne zmniejszenie ograniczenia powoduje wyświetlenie komunikatu: OGRANICZENIE napięcie ------ Pojawienie się kresek zamiast wartości ograniczenia oznacza wyłączenie kontroli danego ograniczenia podczas ładowania. Ładowanie akumulatora z ograniczeniami moŝe być niebezpieczne dla akumulatora. Dobieranie wartości ograniczeń musi być przeprowadzone w sposób przemyślany, po dokładnej analizie danych o procesie ładowania dostarczonych przez producenta akumulatora. W sposób analogiczny jak ograniczenie napięcia wprowadzamy ograniczenie natęŝenia prądu ładowania i czasu ładowania. E. Podczas ładowania na wyświetlaczu w górnym wierszu podawane są informacje o napięciu i natęŝeniu prądu ładowania. W dolny wierszu podawana jest czas jaki upłynął od rozpoczęcia procesu ładowania akumulatora. Na przykład wyświetlenie:
- 11-13.8 V 3.0 A 10 godz. 32 min. oznacza, ze aktualnie napięcie na akumulatorze wynosi 13.8 V, natęŝenie prądu ładowania 3.0A i proces ładowania trwa od 10 godzin i 32 minut. Rozpoczęcie ładowania w stosunku do momentu ukazaniu się powyŝszego komunikatu jest opóźnione. Wynika to powolnego narastania prądu ładowania w ładowarce AKUBOSS L-118 i przy lekko rozładowanym akumulatorze moŝe trwać do 1 minuty. Proces ładowania moŝe być przerwany w następujący sposób: a) zakończy się ładowanie automatyczne lub odsiarczanie, b) wciśnięty zostanie przycisk OK lub, c) zostanie odłączony akumulator. Zakończenie procesu ładowania z przyczyn a) lub b) sygnalizowane jest komunikatem: koniec ładowania Ładowany akumulator naleŝy odłączyć od ładowarki. Kolejne wciśnięcie przycisku OK spowoduje przejście do funkcji oczekiwania na podłączenie akumulatora (sytuacji opisanej w punkcie 2.2.A ). W przypadku zakończenia ładowania jak w punkcie c) wyświetlony zostanie komunikat: Błąd Rozłączony akum. Komunikat o tej treści moŝe się pojawić równieŝ, gdy akumulator zostanie rozłączony w czasie wprowadzania parametrów ładowania lub gdy bezpiecznik termiczny 2 zostanie wyłączony. Zaakceptowanie podanego wyŝej komunikatu przyciskiem OK spowoduje przejście do funkcji oczekiwania na podłączenie akumulatora (sytuacji opisanej w punkcie 2.2.A ). JeŜeli w czasie ładowania akumulatora nastąpi wyłączenie napięcia sieciowego, to po ponownym jego załączeniu proces ładowania zostanie wznowiony od odpowiedniego momentu.
- 12-2.3 Sygnalizacja błędów JeŜeli podczas pracy ładowarki napięcie sieciowe spadnie poniŝej poziomu umoŝliwiającego prawidłową prace ładowarki, to zasygnalizowane zostanie to komunikatem: Błąd Zasilania Zaakceptowanie podanego wyŝej komunikatu przyciskiem OK spowoduje przejście do funkcji oczekiwania na podłączenie akumulatora (sytuacji opisanej w punkcie 2.2.A ). Pojawienie się innych komunikatów o błędach niŝ wymienione w tej instrukcji nie powinno wystąpić podczas normalnych warunków pracy ładowarki i moŝe świadczyć o jej uszkodzeniu. 3.PRAKTYCZNE UWAGI EKSPLOATACYJNE 3.1 Akumulator jest rozładowany całkowicie lub nieuformowany JeŜeli akumulator przeznaczony do ładowania jest głęboko rozładowany lub nieuformowany, to urządzenie moŝe nie rozpoznawać jego podłączenia i nie przejść do realizacji funkcji opisanej w punkcie 2.2.C. NaleŜy wówczas przeprowadzić wstępne podładowanie łącząc szeregowo akumulator przeznaczony do ładowania z akumulatorem o napięciu znamionowym 6 Volt. Podczas wstępnego podładowania ustawić parametry: - sposób ładowania : ograniczenia, - ograniczenie napięcia: ------- (brak), - ograniczenie prądu: 1/20 znamionowej pojemności akumulatora o mniejszej pojemności, ograniczenie czasu: 10 minut. Po wykonaniu takiego wstępnego ładowania akumulator powinien dać się naładować samodzielnie.
- 13-3.2 Akumulator ma napięcie znamionowe 6 Volt Ładowarka AKUBOSS L-118 jest przeznaczona do ładowania akumulatorów o napięciu znamionowym 12 Volt. MoŜna jednak ładować nią zespół dwóch akumulatorów 6 Voltowych podłączonych w szereg. Gdy akumulatory mają nierówne pojemności podczas wprowadzania parametrów naleŝy pojemność akumulatora o mniejszej pojemności. W takim przypadku proces ładowania będzie wydłuŝony. 4. WYPOSAśENIE - urządzenie AKUBOSS L-118 szt. 1, - przewód zasilający szt. 1, - instrukcja obsługi z kartą gwarancyjną szt. 1.
- 14 - DODATEK A. PARAMETRY PROCESU ŁADOWANIA Sposób ładowania faza Napięcie NatęŜenie prądu w A Czas ładowania Cykliczne - 14.04 V Q/20 bez ograniczeń cykliczne ładowanie Odsiarczanie - 15.48 V Q/50 40 godzin automatycze akumulator kwasowy niezamontowany 1 14,64 V zaleŝnie od maks. 12 godzin napięcia maks.q/5 2 14,88 V Q/14 od 2 do 18 godzin 3 15.76 V Q/20 maks. 4 godzin automatycze akumulator kwasowy w pojeździe 1 14,64 V zaleŝnie od maks. 12 godzin napięcia maks.q/5 2 14,88 V Q/14 od 3 do 19 godzin 3 14,76 V Q/20 4 godziny automatycze akumulator włókninowy 1 14,88 V zaleŝnie od napięcia maks.q/10 od 3 do. 19 godzin 2 14,76 V Q/20 4 godziny automatycze 1 14,34 V Q/20 maks. 20 godzin akumulator Ŝelowy 2 14,34 V Q/20 5 godzin automatycze 1 14,34 V Q/14 maks. 16 godzin akumulator wapniowy 2 14,34 V Q/20 5 godzin
- Instrukcja stanowiskowa ładowarki AKUBOSS L-118 Ładować tylko akumulatory o napięciu znamionowym 12V lub dwa akumulatory o napięciu znamionowym 6V połączone szeregowo 1. Skontroluj, czy bezpiecznik B na ściance przedniej jest włączony. 2. Podłącz urządzenie do sieci zasilającej, włącz wyłącznik zasilania. 3. Podłącz chwytaki do akumulatora. Czerwony chwytak +, czarny -. Skontroluj, czy wskazywane napięcie jest prawidłowe. 4. Wprowadź pojemność akumulatora w Ah + - zmiana, OK akceptacja. 5. Wprowadź sposób ładowania + - zmiana, OK akceptacja. 6. Dla ładowania automatycznego wybierz typ akumulatora, dla ładowania z ograniczeniami ustaw ograniczenia. 7. Ładowanie skończy się automatycznie lub zakończ ładowanie poprzez wciśnięcie klawisza OK lub. Sygnalizowane błędy: Rozłączony akumulator w czasie pracy akumulator został rozłączony od ładowarki. Błąd zasilania naleŝy sprawdzić napięcie w sieci zasilającej. Przestrzegaj zasady B.H.P
-