Monitoring hydrologiczny i ekologiczny jako podstawa modelowania zbiornika zaporowego i predykcji zjawisk w nim zachodzących (Projekt PO IG ZiZOZap)

Podobne dokumenty
System diagnozowania i prognozowania stanu środowiska zbiorników zaporowych działających w obszarach chronionych (OSO)

Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi

Metody ekotoksykologiczne w ocenie jakości wód zbiornika

Model fizykochemiczny i biologiczny

Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi

Zbiornik Goczałkowicki doświadczenia w zarządzaniu

Zarządzanie zbiornikami zaporowymi w świetle Ramowej Dyrektywy Wodnej

Wykorzystanie technik sonarograficznych do mapowania rzek. i zbiorników wodnych oraz do analiz ekosystemów wodnych

Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi

Zintegrowany system wspomagający zarządzaniem i ochroną zbiornika zaporowego POIG /09

Europejska polityka wodna - RDW

Monitoring ciągły parametrów fizyko-chemicznych wody Zbiornika Goczałkowickiego

SEZONOWE I PRZESTRZENNE ZMIANY WYBRANYCH WSKAŹNIKÓW JAKOŚCI WODY ZBIORNIKA GOCZAŁKOWICE

Numeryczny model ekosystemu zbiornika zaporowego

Natura 2000 Powiązania ekologiczne a funkcjonowanie zbiornika

Warunki fizyczno-chemiczne w Zbiorniku Goczałkowickim - specyfika i zróżnicowanie stanowiskowe

Partnerstwo we wdrażaniu innowacyjnych metod zarządzania środowiskiem

Zakres badań środowiskowych w rejonie zrzutu solanki wykonanych przez Instytut Morski w Gdańsku dla Gas Storage Poland sp. z o.o. w latach

Testowanie nowych rozwiązań technicznych przy rekultywacji Jeziora Parnowskiego

Newsletter 1/2011 (3)

CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH PARAMETRÓW JAKOŚCI WODY ZASILAJĄCEJ ZUW GOCZAŁKOWICE

Geoportal. w zarządzaniu środowiskiem na przykładzie Zbiornika Goczałkowickiego. mgr inż. Jacek Długosz Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Partnerstwo we wdrażaniu innowacyjnych metod zarządzania środowiskiem

Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi

Magdalena Jabłońska-Czapla Eligiusz Kowalski Jerzy Mazierski

Zasady gromadzenia i korzystania z danych o zbiorniku Jacek Długosz Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni

System informatyczny i bazy danych dla projektu ZiZOZap i jego beneficjentów

Monika Kotulak Klub Przyrodników. Jak bronić swojej rzeki, warsztaty Klubu Przyrodników i WWF, Schodno czerwca 2012

Mapy zagrożenia powodziowego od strony morza

Analiza DPSIR zbiornika Sosina w Jaworznie jako narzędzie wspomagające proces decyzyjny

Katedra Inżynierii Ochrony Wód Wydział Nauk o Środowisku. Uwarunkowania rekultywacji Jeziora Wolsztyńskiego

Dominika Jezierska. Łódź, dn r.

Kluczowe problemy gospodarki wodnej w Polsce

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Newsletter 1/2012 (4)

Krzysztof Ostrowski, Włodzimierz Rajda, Tomasz Kowalik, Włodzimierz Kanownik, Andrzej Bogdał

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r.

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Nazwa: Zbiornik Włocławek

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014 (I i II rok) ECTS w semestrze Przedmioty ogólne

kierunek: Ochrona Środowiska studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2013/2014 (I i II rok) ECTS w semestrze Przedmioty ogólne

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia r.

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

Zawartość węgla organicznego a toksyczność osadów dennych

Nazwa: Zbiornik Włocławek

kierunek: Ochrona Środowiska studia stacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2016/2017 ECTS w semestrze Przedmioty ogólne Przedmioty podstawowe

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne I stopnia realizacja od roku akad. 2016/2017 ECTS w semestrze Przedmioty ogólne

Ocena stanu / potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i ocena stanu wód rzecznych.

METODY HYDROMORFOLOGICZNEJ WALORYZACJI RZEK STOSOWANE DOTYCHCZAS W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ

Przegląd ekologiczny zamkniętego składowiska fosfogipsów w Wiślince. Gdańsk, 14 maja 2014 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r.

OPIS PRZEDMIOTÓW REALIZOWANYCH W KATEDRZE MIKROBIOLOGII ŚRODOWISKOWEJ

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r.

ZINTEGROWANY SYSTEM WSPOMAGAJĄCY ZARZĄDZANIEM

Zintegrowana strategia zrównoważonego zarządzania wodami w zlewni

Depozycja azotu z powietrza na obszarze zlewni

Monitoring morskich wód przybrzeżnych i zbiorników wodnych w Gminie Gdańsk w roku 2011

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA. z dnia 23 grudnia 2002 r.

Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi

Wpływ rozwoju elektromobilności w Polsce na zanieczyszczenie powietrza

Przedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska

kierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne II stopnia realizacja od roku akad. 2017/2018 ECTS w semestrze Przedmioty podstawowe

Zleceniodawca: Eco Life System Sp. z o. o., ul. Królewiecka 5 lok. 3, Mrągowo

Przykładowe działania związane z ochroną jezior

WERYFIKACJA WYZNACZENIA SILNIE ZMIENIONYCH CZĘŚCI WÓD JEZIORNYCH WRAZ ZE SZCZEGÓŁOWYM UZASADNIENIEM

Wykorzystanie wysokorozdzielczych zobrazowań satelitarnych firmy Planet w rolnictwie precyzyjnym

1150 Zalewy i jeziora przymorskie (laguny)

Eco-Tabs. Nowa technologia w bioremediacji silnie zeutrofizowanych zbiorników wodnych

dr inż. Andrzej Jagusiewicz, Lucyna Dygas-Ciołkowska, Dyrektor Departamentu Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektor Ochrony Środowiska

KARTA KURSU. Mikroorganizmy środowisk wodnych. Microorganisms of the aquatic environments. Kod Punktacja ECTS* 2

Charakterystyka zlewni zbiornika zaporowego w Goczałkowicach

Biomanipulacja szansą na poprawę efektywności działań ochronnych w gospodarce rybacko-wędkarskiej Tomasz Heese

"System diagnozowania i prognozowania stanu środowiska zbiorników zaporowych działających w obszarach Natura 2000". Piotr Łaszczyca, Maria

PROJEKTY BADAWCZE I ROZWOJOWE

Znaczenie modelowania w ocenie jakości powietrza. EKOMETRIA Sp. z o.o.

Dane najnowszej misji satelitarnej Sentinel 2 przyszłością dla rolnictwa precyzyjnego w Polsce

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868

Kompleksowy monitoring procesów hydrometeorologicznych

ZBIORNIK GOCZAŁKOWICKI I JEGO OTOCZENIE W DZIAŁANIACH ADMINISTRACJI

Strategia rekultywacji miejskich zbiorników rekreacyjnych ocena stanu zbiorników Stawy Stefańskiego w Łodzi.

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 610

Ocena wpływu rozwoju elektromobilności na stan jakości powietrza

Gospodarka w zlewni a jakość wód w zbiorniku

Turystyka i rekreacja jako obszary konfliktowe w funkcjonowaniu Zbiornika Zaporowego w Goczałkowicach

Wiciowce nanoplanktonowe: po co zajmować się czymkolwiek innym?

Lublin, dnia r. DNS- HK

WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI WÓD I TORFOWISK

Ekologia 10/16/2018 NPP = GPP R. Produkcja ekosystemu. Produkcja pierwotna. Produkcja wtórna. Metody pomiaru produktywności. Ekosystemy produktywność

1. Regulamin bezpieczeństwa i higieny pracy Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach Literatura... 12

Paweł Kapusta Barbara Godzik Grażyna Szarek-Łukaszewska Małgorzata Stanek. Instytut Botaniki im. W. Szafera Polska Akademia Nauk Kraków

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 610

I. Pobieranie próbek. Lp. Wykaz czynności Wielkość współczynnika

Sylwia A. Nasiłowska , Warszawa

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 610

Miasto Gniezno. Rekultywacja Jezior Jelonek i Winiary w Gnieźnie metodą inaktywacji fosforu w osadach dennych

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1651

Planowanie strategiczne w gospodarce wodnej

Transkrypt:

Monitoring hydrologiczny i ekologiczny jako podstawa modelowania zbiornika zaporowego i predykcji zjawisk w nim zachodzących (Projekt PO IG ZiZOZap) Piotr Łaszczyca, Maria Augustyniak, Damian Absalon, Jacek Długosz, Robert Gwiazda, Czesław Kliś, Maciej Kostecki, Paweł Migula, Elżbieta Nachlik, Bernard Palowski, Andrzej Pasierbiński, Małgorzata Strzelec, Elżbieta Wilk-Woźniak, Andrzej Woźnica Uniwersytet Śląski, Politechnika Krakowska, IPIŚ-PAN Zabrze, IETU Katowice, IOP-PAN Kraków 1 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Wyzwania w skali kraju i Europy PRZESŁANKI IDENTYFIKACJA KONFLIKTÓW I CEL PROJEKTU 2 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Europejska polityka wodna - RDW RAMOWA DYREKTYWA WODNA - cele: osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód oraz związanych z nimi ekosystemów, zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie zaopatrzenia w wodę do picia i dla celów sanitarnych, zaspokojenie społecznie i ekonomiczne uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki (woda dla przemysłu i rolnictwa, transport wodny i energetyka wodna, rekreacja i inne) podniesienie skuteczności ochrony ludności i gospodarki w sytuacjach kryzysowych, zwłaszcza ochrona przed powodzią i skutkami suszy. Problem polskiej gospodarki wodnej jakie zasady i rozwiązania przyjąć aby realnie traktować te cele jako równoważne? Elżbieta Nachlik i zespól 3 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Konflikty wykrywanie metodą DPSIR gdy strony różnią się co do utrzymania określonej funkcji danego obsyaru użytkowanie turystyczne, rekreacyjne i sportowe miejsc o najwyższych wartościach przyrodniczych Paweł Migula 4 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Funkcje Zbiornika Goczałkowickiego generujące konflikty 5 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Problemy niedostosowanie prawa Niedostosowanie monitoringu określonego w Rozp. Min. Środowiska (2009) do zbiorników zaporowych Stosowanie wskaźników i miar toksykologicznych, które nie sprawdzają się w ekotoksykologii Zgrubne i przestarzałe oceny zagrożenia i ryzyka ekologicznego Brak spójnych sieci obszarowych monitorujących on-line zmiany warunki meteorologicznych dla zlewni Brak zaleceń odnośnie nowoczesnych technik analizy stanu środowiska z wykorzystaniem biotestów ekotoksykologicznych i biomarkerów 6 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Cele robocze Projektu Wieloaspektowy monitoring badawczy i operacyjny ZG Wdrożenie innowacyjnych metod monitoringu Stworzenie baz danych i integracja danych Opracowanie scenariuszy i modelu cyfrowego dla zjawisk w zbiorniku Implementacja modelu na zbiorniku testowym (ZG) Udostępnienie modelu dla innych zbiorników 7 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Zbiornika metody i wyniki METODY I WYNIKI BADAŃ INNOWACYJNE METODY WDROŻONE W PROJEKCIE 8 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Wieloaspektowy monitoring Monitoring własny i instytucjonalny: WIOŚ, RDOŚ, GPW S.A. Batymetria, Hipsometria lidarowa, Hydrologia, Meteorologia, Hydrogeologia, Hydrochemia, Hydrobiologia, Geobotanika, Ochrona przyrody (dane sozologiczne), Ekotoksykologia, Ekonomia i użytkowanie terenu, Źródła archiwalne (od 1956) 9 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Powiązanie monitoringu z wymogami modeli Kompatybilność wymogów prawa i modeli Statystyka analiz ZiZOZap/monitoring/CAEDYM MONITORING OPERACYJNY wymagany Rozp. MŚ z 2009 CAEDYM zmienne wsadowe ZiZOZap (w tym bloki ekotoks) Konieczne przeliczenia wyników 90 105 93 120 Zgodność mierzonych parametrów z potrzebami modelu i oceny stanu refraktory - niemetabolizowalny, niedostępny, trwały, oporny labile - metabolizowalny, wymienny, degradowalny particulate - upostaciowany, cząstkowy/cząsteczkowy, zawieszony w wodzie dissolved rozpuszczalny - jako roztwór (z różnicy po sączeniu 0,45 µm) Np. Particulate Inorganic Nitrogen czy fosforan amonowo-magnezowy/wapniowy (struwit)? 10 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Zbiornika metody i wyniki EKOTOKSYKOLOGIA ZASTOSOWANIE EKOBIOTESTÓW I BIOMARKERÓW STANU ŚRODOWISKA 11 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Fizjologia i ekotoksykologia w ZiZOZap Standaryzowane ekobiotesty - zalecane podejście bioindykacyjne - szybka metoda przesiewowa (screening) - aspekt systemu ostrzegawczego i aspekt kumulacji efektu - - Daphtox - dla zanieczyszczeń / toksyczności wody - Ostracodtox - dla zanieczyszczeń / toksyczności osadów - Algaltox - dla zanieczyszczeń / toksycznosci wody - MARA (Microbial Array for Toxicity Risk Assessment) dla zanieczyszczeń wód i osadów Materiał woda osady 8 stanowisk Z w toni Maria Augustyniak i zespól 7 stanowisk T brzegowych 12 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Ostracodtoxkit F do osadów dennych (MicroBioTests Inc., Nazareth, Belgia / Tigret Sp.z o.o. Pl.) Hetetocypris incongruens Encyklopedia of Life: http://www.eol.org/pages/7071 Rezente Muschelkrebse (Ostrakoden) http://www.elektroplanung-wutha -farnroda.de/altenstein/html/ostra.html 6 dni - toksyczność/śmiertelność - hamowanie rozwoju 13 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Daphtoxkit T - woda - wyniki Wskaźnik toksycznosci % 50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Toksyczność ostra - Daphnia magna 24 h lipiec listopad sierpień wrzesień październik listopad poziom efektu znaczącego wrzesień lipiec poziom kontroli brzegowe i toni zbiornika Wyniki z analiz w ciągu pięciu miesięcy Maria Augustyniak i zespól 14 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

MARA = Microbial Array for Toxicity Risk Assessment [NCIMB Ltd (Aberdeen, UK) / / Tigret Sp.z o.o. Pl.] H G F E D C B A Tabela 1. Szczepy bakteryjne w dołkach płytki Ne kolumna na płytce Zestaw I 1 Vibrio fluvalis JG 11 2 Aeromonas Hydrophila JG 50 3 Escherichia coli (MZ 480) JG 52 4 Enterococcus fecalis JG 53 5 Enterococcus sulfureus JG 59 6 Comamonas denitrificans 110 JG 61 7 Alcaligenes fecalis JG 62 8 Vibrio alginolyticus JG 66 9 Oban Fa JG 71 10 Saccharomyces cerevisiae JG 119 11 JG 63/119 JG 128 12 Blank Blank Kontrola negatywna bez bakterii 4 h preinkubacji + 18 h inkubacji intensywność metabolizmu intensywność zabarwienia specyficzne hamowanie metabolizmu / barwy Bez próby medium podstawowe kontrola dodatnia Proby materiał badany lub próby roczieńczane seryjnie Macierzyste kultury testowych mikrorganizmów Maria Augustyniak i zespól 15 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

MARA - woda - wyniki Przykład tabelki wynikowej dla biotestu MARA Microbial Array for Toxicity Risk Assessment procentowe hamowanie aktywności metabolicznej Stanowiska brzegowe Stanowiska w toni 2011-2010-X 2010-XI 2011-IV 2011-VI VIII 2011-X T01 0-5 0-5 0-5 5-10 5-10 0-5 T02 0-5 0-5 0-5 5-10 5-10 0-5 T03 0-5 0-5 0-5 0-5 5-10 0-5 T04 0-5 0-5 0-5 5-10 0-5 0-5 Skala T05 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5 T06 5-10 5-10 0-5 5-10 0-5 0-5 >35 T07 5-10 5-10 5-10 5-10 0-5 5-10 30-35 T08 0-5 0-5 0-5 5-10 0-5 0-5 25-30 20-25 Z01 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5 15-20 Z05 0-5 0-5 0-5 15-20 0-5 0-5 10-15 Z08 0-5 0-5 5-10 5-10 0-5 0-5 5-10 Z09 0-5 0-5 0-5 0-5 5-10 0-5 0-5 Maria Augustyniak i zespól 16 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

BADANIA EKOTOKSYKOLOGICZNE Monitoring ekotoksykologiczny zbiornika Materiał: małże i ryby z odłowu gospodarczego Skójka zaostrzona (Unio tumidus) Okoń karpie z hodowli klatkowej w toni zbiornika mezokosmy Szczeżuja pospolita (Anodonta piscinalis) Płoć Węgorz Krąp Karaś Leszcz Maria Augustyniak i zespól 17 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Biomarkery BADANIA EKOTOKSYKOLOGICZNE Monitoring ekotoksykologiczny zbiornika [ATP] i [ADP]/[ATP] (wskaźniki zwartości adenylanów) potencjał metaboliczny komórek GSH, GST, CarE, AChE aktywność markerowych enzymów detoksykacyjnych HSP, Mt (białka szoku cieplnego i metalotioneiny) wydolność nieenzymatycznych mechanizmów obronnych Test kometowy uszkodzeń i naprawy jądra komórkowego (Comet Assay = Single Cell Gel Electrophoresis assay) Zawartość narządowa metali biogennych (Zn i Cu) Maria Augustyniak i zespól metali ciężkich (Pb i Cd) 18 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Test kometowy Obrazy analiz komórek krwi okoni odłowionych w listopadzie Widoczny różny stopień uszkodzeń jąder, jest naturalnym skutkiem różnego wieku badanych komórek (rozkład powyżej) Maria Augustyniak i zespól 19 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Zbiornika metody i wyniki METAGENOMIKA i ANALIZA PROFILÓW FOSFOLIPIDOWYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH (PFLA) BADANIA ZRUPOWAŃ MIKROORGANIZMÓW ZBIORNIKA 20 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

PFLA - kwasy tłuszczowe markerowe dla ekologicznych grup mikroorganizmów Grupa mikroorganizmów Bakterie Gram-ujemne Bakterie Gram-dodatnie Actinomycetales Grzyby Kwasy tłuszczowe charakterystyczne dla grup ekologicznych kwasy OH (zwykle 2 OH lub 3 OH), nienasycone kwasy (np.16:1ω7t, 16:1ω5c, 18:1ω7c); cy17:0, cy19:0 iso oraz anteiso kwasy (np. i15:0, a15:0, i16:0, i17:0, a17:0) 10Me kwasy (np. 10Me16:0, 10Me17:0, 10Me18:0) 16:1ω5c (w grzybach arbuskularnych); 18:2ω6, 9; 18:1ω9c, 18:3ω6, 18:3ω3, 20:4, 23:0, 25:0, 21:0 Pseudomonas 16:0 oraz 16:1ω7c (równe proporcje); 18:1ω7c/ω9t/ω12t; kwasy z parzystą liczbą atomów C Arthrobacter a15:0 oraz a17:0 (wysoki udział w profilu PLFA) Andrzej Woźnica i zespól 21 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

PFLA - wyniki analizy - udział grup mikrorganizmów Profile udziału fosfolipidowych kwasów tłuszczowych (PFL) w wodzie jako marker obecności grup mikroorganizmów Rodzaj kwasów stanowiska wg transektów Z01 Z02 Z03 Z04 Z05 Z06 Z07 Z03 Z08 Bajerka Z08 Wisła Z04 Andrzej Woźnica i zespól 22 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Metagenomika - metoda Analiza bioróżnorodności mikrobiologicznej Zb. Goczałkowickiego Pobór prób (4 stanowiska x 6 poborów/sezon (4 co 2 mies. + 2)) Filtrowanie Izolacja DNA Amplifikacja fragmentu 16S rdna: hypervariable regions: 1,2,3 Sekwencjonowanie GS Junior Analizy bioinformatyczne 16S rdna 2 sezony (+ 1) Wybór gatunków kluczowych/wskaźnikowych Opracowanie testów jakościowych i ilościowych do szybkiego oznaczania gatunków wskaźnikowych (qpcr) Weryfikacja (qpcr) Andrzej Woźnica i zespól 23 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Metagenomika zidentyfikowane OTU OTU 16000 OTU 16000 16000 12000 12000 OTU 8000 8000 OTU 8000 4000 4000 4000 0 0 Z01 Z05 Z08 Z09 2011-IV 2011-VII 2011-X Liczba OTU (Operational Taxonomic Unit) mikroorganizmów na podstawie analiz metagenomicznych na stanowiskach i w sezonach badawczych 0 0 Andrzej Woźnica i zespól 24 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Metagenomika - identyfikacja mikroorganizmów Wykorzystanie metagenomiki do badania zespołów mikroorganizmów i Kryptomonady, Zielenice Okrzemki Andrzej Woźnica i zespól Sinice Identyfikacja nie tylko bakterii na podstawie sekwencji 16S rdna także DNA chloroplastów 25 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Zbiornika HYDROLOGIA I HYDROCHEMIA Metody klasyczne i monitoring ciągły 26 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Ciągły monitoring hydrochemiczny sondami zdalnymi Ciągły i okresowy monitoring hydrologiczny i hydrochemiczny Tlen rozpuszczony Chlorofil Odczyn Przejrzystość wody (NTU) Potencjał redox (ORP) Chlorki Azotany Przewodność Temp wody (12 punktów) Temperatura pow. Wilgotność pow. Prędkość wiatru Kierunek wiatru Maciej Kostecki i zespól oraz Damian Absalon zespół 27 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring klasyczny i automatyczny ciągły Chlorofil - 4 metody oznaczenia: Limnologia (IPIŚ-PAN) bezpośrednio: pomiar chwilowy okresowy Hydrologia (UŚ) - sonda na boi bezpośrednio kolorymetrycznie pomiar ciągły Hydrobiologia fykologia (IOP-PAN) zliczenia zagęszczenia biomasy glonów Zespół BMG - metagenomicznie z liczby sinic i chloroplastów glonowych Interkalibracja i korelacja wyników miedzy zespołami, Chlorofil w wodzie IPIS PAN Biomasa fitoplanktonu - Hydrob Dynamika fotosyntezy boja (Hydrol) 28 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring ciągły - fizykochemia wód stanowisko Z08 (upust) INSOLACJA ph NO 3 E O 2 D T o C Chl F a Dwuletnia (2010-2011) zmienność dobowego profilu własności wody w okolicy upustu ZG (Z08) mierzone automatyczną sondą (OTT) na żółtej boi Próby do badań metagenomicznych i PFLA pobierane w punktach wskazanych czerwonymi strzałkami (2010-06-20-2010-06-15 z przerwą zimową) Skala barwna po prawej stronie wykresu Insolacja [W / m 2 ] O 2 rozp. % T C NO 3 [mg N-NO 3- / dm 3 ] Chl a [µg/dm 3 ]. Damian Absalon zespół (oprac. AW) 29 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring klasyczny - fizykochemia wód 2010-2012 - PCA PCA - Analiza Czynników Głównych wybrane wskaźniki skorelowane Składowe determinanty czynnikow %(r^2) r %(r^2) r %(r^2) r %(r^2) r 49,38 21,95 0,469 10,58 0,325 10,4 0,322 6,45 0,254 Determinanty Cz. 1 Determinanty Cz. 2 Determinanty Cz. 3 Determinanty Cz. 4 Zmienna r Zmienna r Zmienna r Zmienna r L a -0,847038 Cond -0,636160 Co -0,795215 ta oc -0,561348 L mean 30 d L min 30 d L max 30 d Flow 5 d Flow 30 d -0,820335 N NO2-0,558335 C org d -0,683543 N tot -0,525041-0,757922 SO4-0,552619 Mn -0,599077 sun-snow -0,492221-0,757615 N NO3-0,510550 Zn -0,596930 Flow 30 d -0,450739-0,727324 Ca -0,510130 C tot d -0,571256 tw oc -0,444489-0,683299 SiO2-0,495924 Chl a -0,565187 Flow 5 d -0,419201 P tot -0,651211 Alc -0,492750 ChOD -0,489265 N NO3-0,402754 P norg d -0,623123 Solub -0,469915 As -0,459817 Volat -0,399124 P org d -0,564934 Hd[mval] tot -0,457697 BOD -0,453269 P org d -0,356211 Flow act -0,537903 N tot -0,450851 Ni -0,447459 P tot -0,323871 Cu -0,537305 Insolub -0,449557 Fe -0,438778 BOD -0,315724 npo4-0,526433 PO4-0,430657 Cu -0,394160 Ni -0,482996 P norg d -0,401749 Mg -0,360258 SiO2-0,409329 Na -0,365850 Cond -0,353594 PO4-0,406824 C norg d -0,342973 K -0,344217 Cd -0,367483 N NH3-0,355650 L max 30 d -0,335316 tw oc -0,317682 Alc 0,325561 N/P 0,035388 Hd[mval] tot 0,440037 C tot d 0,097499 Ca 0,447641 Fe 0,115712 Volat 0,491580 BOD 0,139715 N org 0,520054 sun-snow 0,212650 Cond 0,530741 N org 0,226637 N/P 0,557770 ChOD 0,272117 C tot d 0,610887 Chl a 0,302504 Mn 0,248232 Insolub 0,623090 ta oc 0,372926 Co 0,289577 Solub 0,728161 ph 0,390146 N NO3 0,228819 O2 0,289922 Na 0,759601 C org d 0,413121 N/P 0,235381 Cu 0,293946 C norg d 0,810097 tw oc 0,442065 Volat 0,310463 SiO2 0,303766 Cl 0,829792 As 0,546916 ScchD 0,432743 Zn 0,304216 Maciej Kostecki i zespół (oprac. PŁ) 30 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Zbiornika BADANIA SZATY ROŚLINNEJ I JEJ ZDOLNOSCI FITOREMEDIACYJNEJ Metody klasyczne i monitoring satelitarny 31 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Satelitarne mapowanie zbiorowisk roślinnych Zespół Botaniki Systematycznej i KGiOP Andrzej Pasierbiński Satelita Landsat 7 NASA WorldView-2 Landsat 5 TM i Landsat 7 ETM+ Cel: mapy roślinności zbiornika i jego mapy roślinności zlewni zbiornika najbliższego otoczenia Zasięg analizowany 130 km 2 530 km 2 (zlewnia), ok. 1800 km 2 (obraz), Rozdzielczość obrazu I 2 m/piksel 30 m/piksel Kanały spektralne I 400-450 nm 450-520 nm 450-510 nm 520-600 nm 510-580 nm 630-690 nm 585-625 nm 760-900 nm 630-690 nm 1550-1750 nm 705-745 nm 2080-2350 nm 770-895 nm 860-1040 nm Rozdzielczość obrazu II 0,5 m/piksel 120 m/piksel Kanał spektralny II 450-800 nm 10400-12500 Data rejestracji 12.06.2010 12.06.2010, 14.07.2010, 22.08.2010, 07.09.2010 oraz archiwalne od roku 1986 Liczba scen: 18 Satelitarne mapowanie roślinności wokół Zbiornika na podst. Indeksu NDVI (Normalized Difference Vegetation Index) Wartość NDVI jest proporcjonalna do ilości chlorofilu, a wiec również do biomasy roślinnej (obraz wymaga kalibracji podczas prac terenowych) 32 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Szata roślinna zlewni i zbiorowiska szuwarowe Kalibracja terenowa - rozmieszczenie dominujących gatunków szuwarowych w gradiencie głębokości wody w pasie przybrzeżnym poziom piętrzenia 5-25 cm 0-15 cm 0-10 cm Mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea) Manna mielec (Glyceria maxima) Trzcina pospolita (Phragmites australis) Andrzej Pasierbiński i zespół 33 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Szata roślinna zlewni i zbiorowiska szuwarowe Wskaźnik NDVI dla Zbiornika Goczałkowice i jego kalibracja Biomasa [g/m 2 ] NDVI Kalibracji biomasy szuwarów za pomocą obliczonego indeksu HxWV7 iloczyn reflektancji w zakresie bliskiej podczerwieni i wysokości pokrywy roślinnej NDVI = Znormalizowany różnicowy wskaźnik wegetacji (Normalized Difference Vegetation Index) Andrzej Pasierbiński i zespół 34 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Szata roślinna zlewni i zbiorowiska szuwarowe A szuwarowiska w głębi cofki Wisły C szuwarowiska - Wisła Wielka Wycinki mapy zbiorowisk roslinnych ZG Legenda: B szuwarowiska poludniowego wału Wisły Stratygrafia roślinności szuwarowej w wybranych obszarach ZG Andrzej Pasierbiński i zespół 35 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Szata roślinna zlewni i zbiorowiska szuwarowe Powierzchnia zajęta przez roślinność szuwarową na obszarze ZG (dla pp=256) Zmiany zależne od poziomu piętrzenia Powierzchnia szuwarów [ha] rok Andrzej Pasierbiński i zespół 36 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Biogeny w roślinności szuwarowej Zawartość [%] pierwiastków N, C, S, P w podłożu szuwarowisk na wybranych stanowiskach ZG - IV i IX 2012 Bernard Palowski i zespół 37 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Biogeny w roślinności szuwarowej Zawartość [%] pierwiastków N, C, S, P w częściach nadziemnych roślin szuwarowych na wybranych stanowiskach ZG - IV i IX 2012 N C IV IX IV IX IV IX IV IX IV IX IV IX S Sezonowe przemieszczanie podłoże pędy szuwarów P IV IX IV IX IV IX IV IX IV IX IV IX Bernard Palowski i zespół 38 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Metody BADANIA HYDROLOGII ZBIORNIKA 39 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Fitoplankton Różnicowanie fitoplanktonu Struktura gatunkowa fitoplanktonu na stanowisku Z-05 w czterech okresach roku 2010 i udział metagenomów organizmów fotosyntetyzująch w wybranych lokalizacjach i terminach Elzbieta Wilk-Woźniak i zespół 40 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Interkalibracja - Chlorofil Dynamika zmian biomasy głównych grup fitoplanktonu Elzbieta Wilk-Woźniak i zespół 41 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Metody BADANIA HYDROLOGII ZBIORNIKA 42 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Batymetria - Sieć do modelowania Wyróżnienie basenów zbiornika i konstrukcja siatki do modelowania Batymetria i model czaszy (PK 2010) Batymetria z pokładu UŚki (AW 2011-VII) Mapa batymetryczna (ETU 2011) Elzbieta Nachlik, Antoni Bojarski i zespół oraz Andrzej Woznica) 43 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring i modelowanie Wyróżniające się obszar zbiornika na podstatwie kryteriów odmienności N biocenoz i biotopów Wisła Wielka Łąka Wisła Mała Strumień Zabłocie Frelichów Chybie Landek 44 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Zbiornika metody i wyniki OBSZARY NATURA 2000 OCHRONA PRZYRODY 45 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Natura 2000 i gatunki naturowe Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły Kod obszaru: PLB240001 obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia) 24740,2 ha Ostoja Dolina Górnej Wisły: Jezioro Goczałkowskie i przyległe stawy Liczne gatunki naturowe nowa inicjatywa WIOŚ w czerwcu 2011 w sprawie ochrony ptaków Stanowiska bobra Jacek Gorczyca i zespół 46 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Ptaki w Natura 2000 a gospodarka Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły Kod obszaru: PLB240001 obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia) 24740,2 ha Ostoja Dolina Górnej Wisły: Jezioro Goczałkowskie i przyległe stawy Waloryzacja przyrodnicza obszaru Natura 2000 Dolina Górnej Wisły (Betleja i in. 2006) 270 gatunków wykazanych ptaków w obszarze Natura 2000 i otulinie ZG Monitoring operacyjny obszaru ZG (Gwiazda i wsp. 2010-2012) 100 gatunków ptaków związanych ze środowiskiem zbiornika Przyczyna różnic liczby wykazanych gatunków Liczba gatunków stanowiących różnice Inny habitat (zaliczona gatunki niecharakterystyczne) 124 Sporadyczne występowanie 22 Niska liczebność 10 Różnice stanu siedliska - remont zapory (2003-2004) 5 Robert Gwiazda i wsp. 47 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Monitoring Ptaki w Natura 2000 a gospodarka Obszar Natura 2000 - Dolina Górnej Wisły Waloryzacja przyrodnicza obszaru Natura 2000 Dolina Górnej Wisły (Betleja i in. 2006) 270 gatunków wykazanych ptaków w obszarze Natura 2000 i otulinie ZG Monitoring operacyjny obszaru ZG (Gwiazda i wsp. 2010-2012) 100 gatunków ptaków związanych ze środowiskiem zbiornika Oszacowanie konsumpcji dobowej 2011-2012 Robert Gwiazda i wsp. 48 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Bazy danych BAZA DANYCH DOSTĘP I WIZUALIZACJA DANYCH GEOPORTAL 49 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Baza danych i geoportal Projektu Jacek Długosz i wsp. 50 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Baza danych i geoportal Projektu Jacek Długosz i wsp. 51 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Modele zbiornika MODELOWANIE ZJAWISK HYDROLOGICZNYCH I EKOLOGICZNYCH W ZBIORNIKU 52 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

Modele ELCOM/CAEDYM CAEDYM Computational Aquatic Ecosystem Dynamics Model Hipsey, M.R., Antenucci, J.P., and Hamilton, D. Centre for Water Research, University of Western Australia, December 15, 2009 an aquatic ecological model that may be run independently or coupled with hydrodynamic models DYRESM or ELCOM. CAEDYM consists of a series of mathematical equations representing the major biogeochemical processes influencing water quality ELCOM Estuary, Lake and Coastal Ocean Model Ben Hodges and Chris Dallimore Centre for Water Research, University of Western Australia, May 23, 2013 a numerical modeling tool that applies hydrodynamic and thermodynamic models to simulate the temporal behavior of stratified water bodies with environmental forcing 53 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

CAEDYM zasady modelowania Tabela parametrów wsadowych dla fitoplanktonu (fragment z 59) Grupy wskaźników - Bakterie - Fitoplankton - Zooplankton - Bentos Makrofity Małże.. - Ryby - Wskaźniki chemiczne.. Czesław Kliś, Bartosz Łozowski 54 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

CAEDYM zasady modelowania Grupy modelowanych organizmów i wskaźników hydrochemicznych 105 wskaźników i kilkakrotnie więcej współczynników równań modelujących Czesław Kliś, Bartosz Łozowski 55 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

CAEDYM grupy organizmów i wskaźników hydrochemicznych modelowanych Obraz zmian stężenia NO 3 w modelu CAEDYM Symulacja stanu 2010-09-07 - warstwa powierzchniowa zbiornika Czesław Kliś, Bartosz Łozowski 56 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

.. 57 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06

X X Dziękuję za uwagę w imieniu ponad 100 realizatorów projektu Zdjęcie A. Siudy 58 Projekt PO IG ZiZOZap VIII Konferencja N-T Ochrona i Rekultywacja Jezior Toruń- Przysiek 2013-06-06