Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi

Transkrypt

1 Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Uniwersytet Śląski w Katowicach 12 lutego 2014 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

2 Rola roślinności w utrzymaniu dobrego stanu ekologicznego zbiornika dr Andrzej Pasierbiński dr hab. Eugeniusz Małkowski Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytet Śląski w Katowicach Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

3 Cel Określenie roli roślinności szuwarowej w utrzymaniu dobrej jakości wody w Zbiorniku Goczałkowickim Cele szczegółowe: ocena roli szuwarów w funkcjonowaniu zbiornika zaporowego wskazanie czynników regulujących zasięg, biomasę i skład gatunkowy zbiorowisk szuwarowych Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Katowice, 12 lutego

4 Zbiorowiska roślinne występujące wzdłuż brzegów Zbiornika Goczałkowickiego Dominacja zbiorowisk szuwarowych budowanych głównie przez gatunki: trzcina pospolita (Phragmites australis) manna mielec (Glyceria maxima) mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea) Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Katowice, 12 lutego

5 poziom piętrzenia [m n.p.m.] Zmiany poziomu piętrzenia Zbiornika Goczałkowickiego w latach lata Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Katowice, 12 lutego

6 Zmiany zasięgu roślinności Zbiornika Goczałkowickiego w latach NDVI Analiza archiwalnych zobrazowań satelitarnych Landsat TM 6

7 Ekspansja roślinności szuwarowej po obniżeniu poziomu piętrzenia w 2012 r. Klasyfikacja nadzorowana zobrazowania satelitarnego WorldView-2 z 2012 r. 7

8 Satelitarna identyfikacja obszarów szuwarowych w 2011 r. Klasyfikacja nadzorowana obrazu satelitarnego WorldView-2 z 2011 r., wykonana w granicach maksymalnego poziomu piętrzenia (257 m n.p.m.) 8

9 Satelitarna identyfikacja obszarów szuwarowych w 2011 r. Trzcina pospolita Manna mielec Mozga trzcinowata 27.2 ha 75.5 ha 41.7 ha Klasyfikacja nadzorowana obrazu satelitarnego WorldView-2 z 2011 r. 9

10 Gatunki szuwarowe, a wilgotność podłoża lub głębokość wody Zależność zróżnicowania gatunków szuwarowych od wilgotności podłoża lub głębokości wody wyznaczona na podstawie obrazowania satelitarnego WorldView-2, modelu terenu LIDAR i modelu batymetrii zbiornika Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Katowice, 12 lutego

11 Zbiorowiska roślinne występujące wzdłuż brzegów Zbiornika Goczałkowickiego Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Katowice, 12 lutego

12 Trzcinowiska w obszarze Zbiornika Goczałkowickiego Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Katowice, 12 lutego

13 sucha masa [g/m 2 ] Sucha biomasa trzech badanych gatunków roślin szuwarowych Zbiornika Goczałkowickiego Trzcina pospolita mediana, 1 i 3 kwartyl, wartości maksymalne i minimalne oraz odstające Sucha biomasa badanych gatunków [g/m 2 ] t%29_phragmites_australis.jpg 13

14 Zawartość azotu i fosforu w roślinach Zawartość N w roślinach [%] Zawartość P w roślinach [%] Zawartość N w roślinach [g/m 2 ] Zawartość P w roślinach [g/m 2 ] mediana, 1 i 3 kwartyl, wartości maksymalne i minimalne oraz odstające 14

15 Masa azotu i fosforu [tony] Immobilizowany azot i fosfor w roślinności szuwarowej na obszarze ZG w 2011 r. Manna mielec N 9,528 t P 0,914 t Mozga trzcinowata N 5,434 t P 0,571 t Trzcina pospolita Całkowita ilość 30 N 12,618 t P 0,732 t N 27,580 t P 2,217 t Trzcina pospolita Mozga trzcinowata Manna mielec Azot Szacowana zawartość N i P w biomasie badanych gatunków szuwarowych na obszarze Zbiornika Goczałkowickiego [g/m 2 ] Fosfor 15

16 Wnioski Zbiorowiska szuwarowe są istotnym czynnikiem wspomagającym osiągnięcie dobrej jakości wody w zbiorniku: są strefą buforową chroniącą przed dopływem substancji biogennych wiążą azot i fosfor z podłoża mają rolę siedliskotwórczą zapobiegają erozji brzegów Poziom piętrzenia jest głównym czynnikiem decydującym o powierzchni zajmowanej przez roślinność szuwarową. Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Katowice, 12 lutego

17 Podziękowania W badaniach uczestniczyli: Zespół Katedry Geobotaniki i Zespół Katedry Ekologii WBiOŚ UŚ W przygotowaniu prezentacji brali udział: dr Andrzej Woźnica i dr Bartosz Łozowski Konferencja Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi Katowice, 12 lutego

18 Dziękuję za uwagę dr Andrzej Pasierbiński dr hab. Eugeniusz Małkowski Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytet Śląski w Katowicach Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka