Projekt pn. Bliżej śmieci dalej od nieporządku Seminarium ZARZĄDZANIE GOSPODARKĄ ODPADAMI W GMINIE GDZIE JESTEŚMY? Egzekucja prawa w zakresie wdrażania nowego modelu gospodarowania odpadami komunalnymi mgr Jadwiga Zonenberg RCEE w Płocku, 7 czerwca 2013 r.
Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 391 z późn. zm.
Główne podmioty nowego systemu Gminy/związki gmin Właściciele nieruchomości Przedsiębiorcy odbierający odpady RIPOK i inne instalacje
Nadzór wg. nowego systemu Każdy podmiot ma określone ustawą uprawnienia i obowiązki. Każdy podmiot ma określone prawem granice kompetencyjne. Prawo określa: kto, kogo i w jakim zakresie nadzoruje oraz przy użyciu jakich środków nadzorczych.
Mapa nadzoru Kto Kogo Środki egzekucyjne WOJEWODA RADY GMIN Środki nadzoru określone ustawą o samorządzie gminnym RIO RADY GMIN Środki nadzoru określone ustawą o RIO WÓJT GMINY/ burmistrz/prezydent miasta WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI PRZEDSIĘBIORCÓW ODBIERAJĄCYCH ODPADY GMINY Obowiązki pieniężne - wszystkie środki egzekucyjne (za wyjątkiem egzekucji z nieruchomości) Obowiązki niepieniężne - grzywna w celu przymuszenia lub - wykonanie zastępcze. Kary pieniężne określone w UCPG Kary pieniężne określone w UCPG WIOŚ GMINNE JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE RIPOK Kary pieniężne określone w UCPG Kary pieniężne określone w UCPG MARSZAŁEK WOJEWÓDZTWA RIPOK WÓJTA GMINY Kary pieniężne określone w UCPG
EGZEKUCJA PRAWA PRZEZ WÓJTA/ BURMISTRZA/ PREZYDENTA MIASTA
EGZEKUCJA PRAWA OD WŁAŚCICIELI NIERUCHMOŚCI
Ważne pojęcia mieszkaniec W UCPG definicji brak. Wg definicji ustawowej odpadów komunalnych mieszkańcem jest osoba wytwarzająca odpady komunalne w gospodarstwie domowym (w swoim miejscu zamieszkania).
Ważne pojęcia gospodarstwo domowe W UCPG definicji brak. Wg ustawy z 14.03.2011 r. o narodowym spisie powszechnym (art. 2 pkt 2): gospodarstwo domowe rozumie się przez to wszystkie osoby spokrewnione lub niespokrewnione zamieszkałe w danym mieszkaniu, utrzymujące się lub nieutrzymujące się wspólnie.
Ważne pojęcia miejsce zamieszkania W UCPG definicji brak. Wg rozporządzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 763/2008 z 9.07.2008 r. w sprawie spisów powszechnych ludności i mieszkań (art. 2 pkt d): miejsce zamieszkania oznacza miejsce, w którym osoba zazwyczaj spędza czas przeznaczony na odpoczynek, niezależnie od czasowych nieobecności związanych z wypoczynkiem, urlopem, odwiedzinami u przyjaciół i krewnych, interesami, leczeniem medycznym lub pielgrzymkami religijnymi.
Ważne pojęcia właściciel nieruchomości UCPG rozszerza pojęcie właściciela nieruchomości. Przez właściciela nieruchomości rozumie się także: współwłaścicieli, użytkowników wieczystych, jednostki organizacyjne, osoby posiadające nieruchomości w zarządzie lub użytkowaniu, inne podmioty władające nieruchomością (art. 2 ust. 1 pkt 4).
Mieszkańcy budynków wielomieszkaniowych Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają: osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną w rozumieniu przepisów ustawy o własności lokali (np. zarząd spółdzielni, zarząd wspólnoty) lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany.
Relacje formalne MIESZKANIEC UCPG WŁAŚCICIEL MIESZKANIEC MIESZKANIEC WÓJT MIESZKANIEC
Relacje formalne c.d. Ustawodawca adresuje przepisy do właścicieli nieruchomości. Obowiązkami obarczył tylko właścicieli nieruchomości, a nie poszczególnych mieszkańców (wytwórców odpadów). Tylko od właścicieli będzie egzekwowane prawo. To właściciel, a nie mieszkaniec, składa deklarację. To właściciel decyduje w imieniu mieszkańców czy będzie segregował odpady. Ustawodawca nie uregulował obszaru pomiędzy właścicielami a mieszkańcami (wytwórcami odpadów). Obydwie strony nie mają wsparcia prawnego w kształtowaniu wzajemnych relacji. Z jednej strony - właściciel musi sam wyegzekwować od poszczególnych mieszkańców obowiązki, które ustawodawca nałożył na niego, musi sam wyegzekwować od nich segregację odpadów, jeżeli tak oświadczył w złożonej deklaracji. Z drugiej strony mieszkańcy nie mają formalnego prawa głosu są niejako ubezwłasnowolnieni. Ustawodawca pozbawił mieszkańców prawa wypowiadania się w sprawie segregacji odpadów. Skutki powyższych regulacji będą szczególnie widoczne w budynkach wielolokalowych, gdzie za mieszkańców decyduje zarząd wspólnoty.
EGZEKUCJA PRAWA OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI Wójt gminy egzekwuje obowiązki: od właścicieli nieruchomości zamieszkałych przez mieszkańców: - wyposażenia nieruchomości w pojemniki do zbierania odpadów oraz utrzymywania ich w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, chyba że gmina przejmie te obowiązki w zamian za opłatę, - złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami, - zbierania odpadów w sposób zdeklarowany w deklaracji oraz określony w regulaminie, - uiszczania opłaty w terminach i w sposób określony uchwałą rady gminy od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych przez mieszkańców: - wyposażenia nieruchomości w pojemniki do zbierania odpadów oraz utrzymywania ich w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, - zbierania odpadów w sposób określony w regulaminie, - zawarcia umowy na odbiór odpadów komunalnych z uwzględnieniem uchwały rady gminy w sprawie górnych stawek opłat, - okazywania, na żądanie, umowy i dowodów uiszczania opłat za usługę odbioru odpadów komunalnych,
EGZEKUCJA PRAWA OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI NARZĘDZIA EGZEKWOWANIA PRAWA: kontrola stosowania przepisów ustawy (wg. art. 379 i art. 380 Poś z ewentualnym udziałem Policji), decyzje podatkowe (wg. Ordynacji podatkowej), decyzje administracyjne (wg. Kpa), egzekucja opłaty za gospodarowanie odpadami (wg. ustawy o postępowaniu egz. w administracji), wniosek o wszczęcie przez naczelnika urzędu skarbowego egzekucji innych świadczeń pieniężnych np. opłaty za odbieranie odpadów, kar pieniężnych nałożonych na przedsiębiorców, egzekucja świadczeń niepieniężnych orzeczonych decyzjami administracyjnymi, wystąpienie o ukaranie karą grzywny w razie nie wykonywania obowiązków ustawowych lub zbierania odpadów w sposób niezgodny z regulaminem (art. 10 ust. 2 i 2a UCPG),
DECYZJE ADMINISTRACYJNE wydawane w wyniku procedury administracyjnej wg. ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz. U. z 2013 r. poz. 267) art. 5 ust. 7 (dot. obowiązku o charakterze niepieniężnym) art. 6 ust. 7, 8 i 9 (dot. opłaty za odbieranie odpadów komunalnych) art. 6 ust. 10 (dot. opłaty za odbieranie odpadów komunalnych). art. 9zb ust. 1 (dot. kar pieniężnych dla przedsiębiorców odbierających odpady komunalne).
DECYZJE PODATKOWE wydawane w wyniku procedury podatkowej wg. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) art. 6o oraz 6q (dot. opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi) art. 6p oraz 6q (dot. zaległości z tyt. opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi)
ORZECZNICTWO Lp. Podstawa prawa materialnego Podstawa prawa proceduralnego Rodzaj rozstrzygnięcia Egzekucja 1. art. 5 ust. 7 UCPG Kpa decyzja administracyjna Egzekucja administracyjna obowiązków o charakterze niepieniężnym 2. art. 6 ust. 7, 8 i 9 UCPG Kpa, dział III Ordynacji podatkowej decyzja administracyjna Egzekucja administracyjna obowiązków o charakterze pieniężnym 3. art. 6 ust. 10 UCPG Kpa, dział III Ordynacji podatkowej decyzja administracyjna Egzekucja administracyjna obowiązków o charakterze pieniężnym 4. art. 6o oraz 6q UCPG Ordynacja podatkowa decyzja podatkowa 5. art. 6p oraz 6q UCPG Ordynacja podatkowa decyzja podatkowa Egzekucja administracyjna obowiązków o charakterze pieniężnym Egzekucja administracyjna obowiązków o charakterze pieniężnym 6. art. 9zb ust. 1 UCPG Kpa, dział III Ordynacji podatkowej decyzja administracyjna Egzekucja administracyjna obowiązków o charakterze pieniężnym
NARZĘDZIA EGZEKWOWANIA PRAWA PRZEZ WÓJTA GMINY OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI od właścicieli nieruchomości zamieszkałych przez mieszkańców: wydanie decyzji podatkowej wymiarowej w razie: niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, wpłacenia mniejszej kwoty opłaty lub są wątpliwości co do danych zawartych w deklaracji (art. 6o i 6p UCPG),
Warianty sytuacji Deklaracja Opłata Czynność organu Złożył (jest wymiar opłaty) Nie wpłacił Wprost egzekucja - na podstawie deklaracji Nie złożył (brak wymiaru opłaty) Nie wpłacił Decyzja wymiarowa Złożył (jest wymiar opłaty) Wpłacił mniej - kwestionowany wymiar Decyzja wymiarowa Złożył (jest wymiar opłaty) Wpłacił - kwestionowane dane będące podstawą wymiaru Decyzja wymiarowa
NARĘDZIA EGZEKWOWANIA PRAWA PRZEZ WÓJTA GMINY OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych przez mieszkańców: przejęcie w drodze decyzji administracyjnej odbioru odpadów komunalnych w zamian za ustaloną opłatę za odbieranie odpadów z rygorem natychmiastowej wykonalności (art. 6 ust. 7 UCPG), coroczne przedłużanie (aż do skutku) decyzji o odbiorze odpadów komunalnych z tych nieruchomości (art. 6 ust. 10 UCPG), wszczęcie postępowania egzekucyjnego w razie nie uiszczania opłaty za odbieranie odpadów (art. 6 ust. 12 UCPG) - organem egzekucyjnym jest naczelnik urzędu skarbowego.
POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE 1. Zawiadomienie strony/stron o wszczęciu postępowania administracyjnego z urzędu (art. 61 1 i 4), 2. Założenie metryki sprawy w formie pisemnej lub elektronicznej (art. 66a 1). 3. Zawiadomienie strony/stron o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem (art. 79 1). 4. Przeprowadzenie (w razie potrzeby) oględzin (art. 85 1). 5. Przeprowadzenie (w razie potrzeby) rozprawy (art. 89). 6. Przesłuchanie strony/stron (art. 86). 7. Zebranie w sposób wyczerpujący i rozpatrzenie całego materiału dowodowego (art. 77 1). 8. Ocena na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona (art. 80). 9. Zawiadomienie strony/stron o możliwości zapoznania się w określonym terminie z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań (art. 10 1). 10. Podjęcie decyzji administracyjnej (art. 104 1). 11. Doręczenie decyzji administracyjnej stronie/stronom (art. 39). 12. Odwołanie od decyzji do organu II instancji. 13. Zawiadomienie stron o wniesieniu odwołania (art. 131). 14. Ewentualne wydanie, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania odwołania, nowej decyzji, w której organ uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję (art. 132). 15. Jeżeli organ nie skorzystał z uprawnień art. 132 - przesłanie odwołania, w w/w terminie, wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu (art. 133).
POSTĘPOWANIE PODATKOWE 1. Postanowienie o wszczęciu postępowania podatkowego z urzędu (art. 165), nie służy zażalenie; 2. Założenie metryki sprawy w formie pisemnej lub elektronicznej (art. 171a ). 3. Zawiadomienie strony/stron o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem (art. 190). 4. Przeprowadzenie (w razie potrzeby) oględzin (art. 198). 5. Przeprowadzenie (w razie potrzeby) rozprawy (art. 200a 1 pkt 1 ). 6. Przesłuchanie strony/stron (art. 199). 7. Zebranie w sposób wyczerpujący i rozpatrzenie całego materiału dowodowego (art. 187). 8. Ocena na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona (art. 191). 9. Wyznaczenie stronie/stronom terminu 7 dni do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego (art. 200 1). 10. Podjęcie decyzji administracyjnej (art. 207 1). 11. Doręczenie decyzji administracyjnej stronie/stronom (art. 144). 12. Odwołanie od decyzji do organu II instancji. 13. Zawiadomienie stron o wniesieniu odwołania (art. 131). 14. Ewentualne wydanie, w terminie 14 dni od dnia otrzymania odwołania, nowej decyzji, w której organ uchyli lub zmieni zaskarżoną decyzję (art. 226). 15. Jeżeli organ nie skorzystał z uprawnień art. 226 - przesłanie odwołania, w w/w terminie, wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu (art. 227).
EGZEKUCJA PRAWA OD PRZEDSIĘBIORCÓW
EGZEKWOWANIE PRAWA PRZEZ WOJTA GMINY OD PRZEDSIĘBIORCÓW ODBIERAJĄCYCH ODPADY Zakres kontroli: - prawidłowość dokumentów niezbędnych do wpisu do rejestru działalności regulowanej, - prawidłowość odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości, - prawidłowość przekazywania selektywnie zebranych odpadów komunalnych do instalacji odzysku i unieszkodliwiania, a odpadów zmieszanych, zielonych oraz pozostałości po sortowaniu do regionalnych instalacji przetwarzania odpadów; - terminowość i rzetelność sprawozdań przekazywanych wójtowi, - osiąganie wymaganych poziomów recyklingu i ograniczenia masy odpadów biodegradowalnych.
KARY DLA PRZEDSIĘBIORCY Wójt nakłada kary pieniężne, w drodze decyzji, na przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, który: odbiera odpady komunalne bez wymaganego wpisu do rejestru działalności regulowanej kara w wys. 5000 zł za pierwszy miesiąc wykonywania działalności bez wymaganego wpisu oraz 10 000 zł za każdy kolejny miesiąc wykonywania działalności bez wymaganego wpisu; miesza selektywnie zebrane odpady komunalne ze zmieszanymi odpadami komunalnymi kara w wys. od 10 000 zł do 50 000 zł; nie przekazuje odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania do RIPOK kara w wys. od 500 zł do 2000 zł za pierwszy ujawniony przypadek; przekazuje nierzetelne sprawozdanie, o którym mowa w art. 9n podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 zł do 5000 zł; przekazuje po terminie sprawozdanie, o którym mowa w art. 9n podlega karze pieniężnej w wysokości 100 zł za każdy dzień opóźnienia. działa bezumownie kara obliczona na podstawie ustawy nie osiąga wymaganych poziomów recyklingu i poziomu ograniczenia odpadów biodegradowalnych kara pieniężna, obliczona odrębnie dla wymaganego poziomu (stawka opłaty z Poś za odpady zmieszane x ilość ton brakującej masy odpadów). Kary stanowią dochód budżetu gminy.
EGZEKUCJA OBOWIĄZKÓW O CHARAKTERZE NIEPIENIĘŻNYM (wierzycielem i organem egzekucyjnym jest wójt, burmistrz, prezydent) Procedura: 1. Wysłanie do zobowiązanego upomnienia wystawionego przez wójta zawierającego wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego. 2. Po upływie 7 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu upomnienia wystawienie przez wójta tytułu wykonawczego. 3. Wszczęcie egzekucji z urzędu.. 4. Doręczenie zobowiązanemu odpisu tytułu wykonawczego. 5. Wydanie postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia (przysługuje zażalenie). 6. Wydanie postanowienia o zastosowaniu wykonania zastępczego z ewentualną zaliczką na koszty wykonania zastępczego (przysługuje zażalenie). 7. Zawiadomienie zobowiązanego o zakończeniu czynności egzekucyjnych i wykonaniu egzekwowanego obowiązku. 8. Doręczenie zobowiązanemu wykazu kosztów wykonania zastępczego, z wezwaniem do uiszczenia ich w oznaczonym terminie.
Egzekucja należności pieniężnych z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (wierzycielem jest wójt, burmistrz, prezydent organem egzekucyjnym wójt, burmistrz, prezydent) Egzekucja z wynagrodzenia za pracę. (art. 6qa i 6r ust. 2a UCPG) Egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego oraz renty socjalnej. Egzekucja z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych. Egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych i innych praw majątkowych. Egzekucja z praw z instrumentów finansowych zapisanych na rachunkach papierów wartościowych lub innych rachunkach oraz z wierzytelności z rachunków pieniężnych. Egzekucja z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych. Egzekucja z weksla. Egzekucja z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej. Egzekucja z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Egzekucja z pozostałych praw majątkowych. Egzekucja z ruchomości. Wyjątek! Zakaz egzekucji z nieruchomości (wyłączenie na mocy art. 6qa i 6r ust. 2a UCPG)
ZAKOŃCZENIE Start systemu 1 lipca 2013 r. za 23 dni! Nie ma okresu próbnego, pilotażowego. Gminy winny pilnie dokonać samooceny stanu przygotowania się do wdrożenia systemu. Gminy winny wykorzystać ostatnie dni do optymalizacji wdrażanego systemu.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.