Przykładowe schematy hydrauliczne instalacji solarnych oraz obliczenia hydrauliczne.

Przykładowe schematy hydrauliczne instalacji solarnych oraz obliczenia hydrauliczne. 1/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Przykładowe schematy hydrauliczne instalacji solarnych 2/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Przykładowe rozwiązania instalacji słonecznych nstalacje słoneczne do przygotowanie ciepłej wody uŝytkowej z konwencjonalnymi olejowymi, gazowymi źródłami ciepła nstalacje słoneczne c.w.u.: kotły stojące z podgrzewaczem biwalentnym Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Logalux SM /SL Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (biwalentny podgrzewacz c.w.u.) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Logano gaz / olej Obieg grzewczy Kocioł ogrzewa obieg grzewczy bez mieszacza. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł stojący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logano z EMS Logamatic EMS RC35 SM10 Logano plus z EMS Logamatic 4000 4121 FM443 Logano Logamatic 2000 2107 FM244 Logamatic 4000 4211 FM443 Obcy Obcy Obcy SC20 SC40 SC MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 3/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u.: kotły wiszący z podgrzewaczem biwalentnym Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (biwalentny podgrzewacz c.w.u.) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy Kocioł ogrzewa obieg grzewczy bez mieszacza. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł wiszący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamax z EMS Logamatic EMS RC35 SM10 Logamax plus z EMS Logamatic 4000 4121 FM443 Logamax Logamax plus Obcy Obcy Obcy MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych Logamatic 4000 4121 FM443 SC20 SC40 SC 4/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u.: kotły stojące z podgrzewaczem wstępnym Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz wstępny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. Gdy temp. w podgrzewaczu podstawowy jest mniejsza od temp. w podgrzewaczu wstępnym, następuje przewarstwienie c.w.u.. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy Kocioł ogrzewa obieg grzewczy bez mieszacza. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX3 Kocioł Solar Kocioł stojący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe SM10 Logamatic EMS RC35 Logano z EMS SC10 P UM Logano plus z EMS Logamatic 4000 4211 FM443 1) P UM Logano FM244 Logamatic 2000 2107 SC10 P UM Logamatic 4000 4211 FM443 1) P UM Obcy Obcy Obcy SC40 P UM MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 1) Sterowanie róŝnicą temperatur do przełączania obejścia (bypasu) bufora. 5/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u.: kotły wiszące z podgrzewaczem wstępnym Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz wstępny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. Gdy temp. w podgrzewacz podstawowy jest mniejsza od temp. w podgrzewaczu wstępnym, następuje przewarstwienie c.w.u... Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy Kocioł ogrzewa obieg grzewczy bez mieszacza. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX3. Kocioł Solar Kocioł wiszący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe SM10 Logamatic EMS RC35 Logamax z EMS SC10 P UM Logamax plus z EMS Logamatic 4000 4121 FM443 1) P UM Logamax Logamatic 4000 4121 FM443 1) Logamax plus P UM Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 1) Sterowanie róŝnicą temperatur do przełączania obejścia (bypasu) bufora. P UM 6/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne do przygotowanie ciepłej wody uŝytkowej oraz wspomagania centralnego ogrzewania z konwencjonalnymi olejowymi, gazowymi źródłami ciepła nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły wiszące z biwalentnym podgrzewaczem c.w.u. oraz buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (biwalentny podgrzewacz) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS1. Gdy zakończy się ładowanie 1. odbiornika ciepła, następuje ładowanie 2. odbiornika ciepła w zaleŝności od róŝnicy temp. czujników FSK oraz FSS2. W krótkich odstępach czasu sprawdzana jest moŝliwość ładowania 1 odbiornika ciepła. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR podnoszona jest temp. powrotu obiegu grzewczego przez solarny zasobnik buforowy. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez naścienny kocioł grzewczy. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł wiszący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamax z EMS Logamax plus z EMS 1) Logamatic 4000 4121 FM443 VS-SU Logamax Logamax plus Logamatic 4000 4121 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 1) Brak moŝliwości zastosowania układu hydraulicznego z kotłami Logamax plus GB152. VS-SU VS-SU 7/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły wiszące z podgrzewaczem wstępnym oraz buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz wstępny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS1. Gdy temp. w podgrzewaczu podstawowy jest mniejsza od temp. w podgrzewaczu wstępnym, następuje przewarstwienie c.w.u... Gdy zakończy się ładowanie 1. odbiornika ciepła, następuje ładowanie 2. odbiornika ciepła w zaleŝności od róŝnicy temp. czujników FSK oraz FSS2. W krótkich odstępach czasu sprawdzana jest moŝliwość ładowania 1 odbiornika ciepła. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR podnoszona jest temp. powrotu obiegu grzewczego przez solarny zasobnik buforowy. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez naścienny kocioł grzewczy. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł wiszący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamax z EMS VS-SU Logamatic 4000 4121 FM443 Logamax plus z EMS V Logamax Logamax plus Logamatic 4000 4121 FM443 Obcy Obcy Obcy MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych SC40 P UM VS-SU P UM VS-SU V SC10 P UM V 8/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły stojące z podgrzewaczem wstępnym oraz buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz wstępny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS1. Gdy temp. w podgrzewaczu podstawowy jest mniejsza od temp. w podgrzewaczu wstępnym, następuje przewarstwienie c.w.u... Gdy zakończy się ładowanie 1. odbiornika ciepła, następuje ładowanie 2. odbiornika ciepła w zaleŝności od róŝnicy temp. czujników FSK oraz FSS2. W krótkich odstępach czasu sprawdzana jest moŝliwość ładowania 1 odbiornika ciepła. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR podnoszona jest temp. powrotu obiegu grzewczego przez solarny zasobnik buforowy. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez stojący kocioł grzewczy. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX3. Kocioł Solar Kocioł stojący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logano z EMS E Logamatic 4000 4121 FM443 Logano plus z EMS V Logano Logamatic 4000 4211 FM443 Obcy Obcy Obcy MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych SC40 P UM E P UM E V SC10 P UM V 9/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły stojące z podgrzewaczem c.w.u. typu kombi Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Podgrzewacz typu kombi ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. W ten sposób podgrzewana jest wode kotłowa jaki i c.w.u.. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR podnoszona jest temp. powrotu obiegu grzewczego przez podgrzewacz typu kombi. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez stojący kocioł grzewczy. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł stojący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamatic 4000 4121 FM443 Logano z EMS Logano plus z EMS Logamatic EMS RC35 SM10 RW Logano Logamatic 2000 2107 FM244 RW Logamatic 4000 4211 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych l 10/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły wiszące (GB142) z podgrzewaczem c.w.u. typu kombi Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Podgrzewacz typu kombi ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. W ten sposób podgrzewana jest wode kotłowa jaki i c.w.u.. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR podnoszona jest temp. powrotu obiegu grzewczego przez podgrzewacz typu kombi. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez wiszący kocioł grzewczy. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł wiszący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamax z EMS Logamax plus z EMS 1) Logamatic 4000 4121 FM443 Logamax Logamax plus Logamatic 4000 4121 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 1) Brak moŝliwości zastosowania układu hydraulicznego z kotłami Logamax plus GB152. l 11/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły wiszące (GB152) z podgrzewaczem c.w.u. typu kombi Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. 1) Zdjąć napęd z wewnętrznego zaworu trójdrogowego Obieg słoneczny Obieg grzewczy Podgrzewacz typu kombi ładowany jest w W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR czujnikami FSK oraz FSS. W ten sposób podnoszona jest temp. powrotu obiegu podgrzewana jest wode kotłowa jaki i grzewczego przez podgrzewacz typu kombi. c.w.u.. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez wiszący kocioł grzewczy. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie c.w.u. odbywa się przez zewnętrzny zawór trójdrogowy GS-U (zdemontować siłownik z zaworu trójdrogowego kotła). Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej przez kocioł, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł wiszący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamax z EMS Logamax plus z EMS 1) Logamatic 4000 4121 FM443 Logamax Logamax plus Logamatic 4000 4121 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych l 12/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne do przygotowanie ciepłej wody uŝytkowej z kotłami na paliwa stałe nstalacje słoneczne c.w.u.: kotły stojące oraz na paliwa stałe z biwalentnym podgrzewaczem c.w.u. i buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz biwalentny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez stojący kocioł grzewczy względnie kocioł na paliwo stałe. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł stojący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logano z EMS 1) Logamatic 4000 4121 FM443 Logano plus z EMS 1) Logamatic EMS RC35 SM10 Logamatic 2000 2107 FM244 Logano Logamatic 4000 4211 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 l MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 1) Dla kaŝdego kotła wymagany jest osobny komin. Uwaga W myśl Rozporządzenia Ministra nfrastruktury z dnia 12.04.2002 r. (Dz. U. Nr 75-133.7), kotły na paliwo stałe nie mogą być stosowane w instalacjach ogrzewczych systemu zamkniętego, wyposaŝonych w przeponowe naczynia wzbiorcze. 13/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u.: kotły wiszące oraz na paliwa stałe z biwalentnym podgrzewaczem c.w.u. i buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz biwalentny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez wiszący kocioł grzewczy względnie kocioł na paliwo stałe. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł wiszący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamax z EMS 1) Logamax plus z EMS 1) Logamatic 4000 4121 FM443 Logamax Logamatic 4000 4211 FM443 Obcy Obcy Obcy MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 1) Dla kaŝdego kotła wymagany jest osobny komin. SC20 SC40 l Uwaga W myśl Rozporządzenia Ministra nfrastruktury z dnia 12.04.2002 r. (Dz. U. Nr 75-133.7), kotły na paliwo stałe nie mogą być stosowane w instalacjach ogrzewczych systemu zamkniętego, wyposaŝonych w przeponowe naczynia wzbiorcze. 14/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u.: kotły na paliwa stałe (pellety) z biwalentnym podgrzewaczem c.w.u. i buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz biwalentny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy Kocioł na paliwo stałe podgrzewa bufor do zadanej temperatury. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł na paliwo stałe Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logano Pellet Logamatic 4000 4211 P FM443 Logano na paliwa stałe Logamatic 4000 + S151 + 2114 + 4121 Logamatic 2000 Obcy SX11 + 4121 + xtronic + 4121 Logamatic 4000 S241 + 4121 Obcy Obcy Obcy MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych FM443 SC20 SC40 Uwaga W myśl Rozporządzenia Ministra nfrastruktury z dnia 12.04.2002 r. (Dz. U. Nr 75-133.7), kotły na paliwo stałe nie mogą być stosowane w instalacjach ogrzewczych systemu zamkniętego, wyposaŝonych w przeponowe naczynia wzbiorcze. l 15/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne do przygotowanie ciepłej wody uŝytkowej oraz wspomagania centralnego ogrzewania z kotłami na paliwa stałe nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły stojące oraz na paliwa stałe z biwalentnym podgrzewaczem c.w.u. i buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz biwalentny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS1. Gdy zakończy się ładowanie 1. odbiornika ciepła, następuje ładowanie 2. odbiornika ciepła (bufor solarny) w zaleŝności od róŝnicy temp. czujników FSK oraz FSS2. W krótkich odstępach czasu sprawdzana jest moŝliwość ładowania 1 odbiornika ciepła. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR podnoszona jest temp. powrotu obiegu grzewczego przez bufor solarny. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez stojący kocioł grzewczy oraz kocioł na paliwa stałe. Pracy kotła na paliwo stałe pomniejsza uzysk energii słonecznej. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł stojący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logano z EMS 1) Logano plus z EMS 1) Logamatic 4000 4121 FM443 E Logano Logamatic 4000 4211 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 1) Dla kaŝdego kotła wymagany jest osobny komin. E E Uwaga W myśl Rozporządzenia Ministra nfrastruktury z dnia 12.04.2002 r. (Dz. U. Nr 75-133.7), kotły na paliwo stałe nie mogą być stosowane w instalacjach ogrzewczych systemu zamkniętego, wyposaŝonych w przeponowe naczynia wzbiorcze. 16/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły wiszące oraz na paliwa stałe z biwalentnym podgrzewaczem c.w.u. i buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz biwalentny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS1. Gdy zakończy się ładowanie 1. odbiornika ciepła, następuje ładowanie 2. odbiornika ciepła (bufor solarny) w zaleŝności od róŝnicy temp. czujników FSK oraz FSS2. W krótkich odstępach czasu sprawdzana jest moŝliwość ładowania 1 odbiornika ciepła. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR podnoszona jest temp. powrotu obiegu grzewczego przez bufor solarny. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez wiszący kocioł grzewczy oraz kocioł na paliwa stałe. Pracy kotła na paliwo stałe pomniejsza uzysk energii słonecznej. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł wiszący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamax z EMS 1) Logamax plus z EMS 1) Logamatic 4000 4121 FM443 VS-SU Logamax Logamax plus Logamatic 4000 4211 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych 1) Dla kaŝdego kotła wymagany jest osobny komin. VS-SU VS-SU Uwaga W myśl Rozporządzenia Ministra nfrastruktury z dnia 12.04.2002 r. (Dz. U. Nr 75-133.7), kotły na paliwo stałe nie mogą być stosowane w instalacjach ogrzewczych systemu zamkniętego, wyposaŝonych w przeponowe naczynia wzbiorcze. 17/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u. i c.o.: kotły na paliwa stałe z biwalentnym podgrzewaczem c.w.u. i buforem Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz biwalentny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS1. Gdy zakończy się ładowanie 1. odbiornika ciepła, następuje ładowanie 2. odbiornika ciepła (bufor solarny) w zaleŝności od róŝnicy temp. czujników FSK oraz FSS2. W krótkich odstępach czasu sprawdzana jest moŝliwość ładowania 1 odbiornika ciepła. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Obieg grzewczy W przypadku pozytywnej wartości róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FP oraz FR podnoszona jest temp. powrotu obiegu grzewczego przez bufor solarny. Podgrzanie wody obiegu grzewczego do wymaganej temperatury zasilania realizowane jest przez kocioł grzewczy na paliwa stałe. Wszystkie obiegi grzewcze powinny być wyposaŝone w trójdrogowy zawór mieszający. Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Kocioł Solar Kocioł na paliwo stałe Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logano Pellet Logamatic 4000 4211 P FM443 VS-SU Logano na paliwa stałe Logamatic 4000 + S151 + 2114 + 4121 Logamatic 2000 Obcy SX11 + 4121 + xtronic + 4121 Logamatic 4000 S241 + 4121 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych VS-SU VS-SU Uwaga W myśl Rozporządzenia Ministra nfrastruktury z dnia 12.04.2002 r. (Dz. U. Nr 75-133.7), kotły na paliwo stałe nie mogą być stosowane w instalacjach ogrzewczych systemu zamkniętego, wyposaŝonych w przeponowe naczynia wzbiorcze. 18/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne do przygotowanie ciepłej wody uŝytkowej oraz podgrzewania basenów z konwencjonalnymi olejowo, gazowymi źródłami ciepła nstalacje słoneczne c.w.u. i basenowe: kotły stojące Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz biwalentny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS1. Gdy zakończy się ładowanie 1. odbiornika ciepła, następuje ładowanie 2. odbiornika ciepła (basen), poprzez wymiennik ciepła SWT i pompę obiegową PS2, w zaleŝności od róŝnicy temp. czujników FSK oraz FSS2. W krótkich odstępach czasu sprawdzana jest moŝliwość ładowania 1 odbiornika ciepła. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Dogrzewanie basenu Kocioł dogrzewa basen poprzez obieg z wymiennikiem ciepła. Kocioł Solar Kocioł stojący Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logano z EMS VS-SU Logamatic 4000 4121 FM443 Logano plus z EMS SWT PS2 V Logano Logamatic 4000 4211 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych VS-SU SWT PS2 VS-SU SWT PS2 V V 19/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

nstalacje słoneczne c.w.u. i basenowe: kotły wiszące Rysunek instalacji przedstawia ją w sposób schematyczny. Dla praktycznych rozwiązań obowiązują ogólnie przyjęte reguły wiedzy technicznej. Konieczne jest zastosowanie wszystkich wymaganych, obowiązujących lokalnie przepisów odnośnie urządzeń zabezpieczających. Obieg słoneczny Pierwszy odbiornik ciepła (podgrzewacz biwalentny) ładowany jest w zaleŝności od róŝnicy temperatur pomiędzy czujnikami FSK oraz FSS1. Gdy zakończy się ładowanie 1. odbiornika ciepła, następuje ładowanie 2. odbiornika ciepła (basen), poprzez wymiennik ciepła SWT i pompę obiegową PS2, w zaleŝności od róŝnicy temp. czujników FSK oraz FSS2. W krótkich odstępach czasu sprawdzana jest moŝliwość ładowania 1 odbiornika ciepła. Przykładowy schemat hydrauliczny z krótkim opisem Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej Dogrzewanie ciepłej wody uŝytkowej, jeśli jest taka potrzeba, do zadanej temperatury odbywa się w zaleŝności od czujnika FSX. Dogrzewanie basenu Kocioł dogrzewa basen poprzez obieg z wymiennikiem ciepła. Kocioł Solar Kocioł wiszące Sterownik Typ Sterownik Elementy dodatkowe Logamax z EMS VS-SU Logamatic 4000 4121 FM443 Logamax plus z EMS SWT PS2 V Logamax Logamax plus Logamatic 4000 4121 FM443 Obcy Obcy Obcy SC40 MoŜliwe warianty automatyki do instalacji słonecznych VS-SU SWT PS2 VS-SU SWT PS2 V V 20/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Obliczenia hydrauliczne instalacji solarnych 21/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Projektowanie hydrauliki Połączenia hydrauliczne Powierzchnia kolektora Pole kolektorów naleŝy wykonać z jednakowego typu jak i wersji kolektorów (tylko pionowe lub poziome). Jest to wymagane do uzyskania równomiernego przepływu czynnika przez pole kolektorów. Maksymalna ilość kolektorów Logasol SKN3.0 lub SKS4.0 w szeregu wynosi 10 dla przeciwległego sposobu podłączenia oraz 5 dla podłączenia z jednej strony szeregu kolektora. W przypadku rurowych kolektorów próŝniowych maksymalna liczba rur w rzędzie wynosi 36. Dla małych instalacji słonecznych powinno się zastosować szeregowe połączenie kolektorów. Natomiast dla duŝych instalacji słonecznych naleŝy zastosować połączenie równoległe. W ten sposób osiągnięty zostanie równomierny przepływ czynnika przez pole kolektorów. Rząd Połączenie szeregowe Maksymalna ilość kolektorów płaskich w szeregu Maksymalna ilość rur kolektorów rurowopróŝniowych w szeregu Rząd 1 10 36 1 2 5 18 2 3 3 12 3 4 Maksymalnie 3 rzędy w szeregowym 4 podłączeniu. n MoŜliwe warianty pól kolektorów Połączenie równoległe Maksymalna ilość kolektorów płaskich przypadając na rząd 10 kolektorów w szeregu przy przeciwległym połączeniu oraz 5 przy połączeniu jednostronnym. Maksymalna ilość rur kolektorów rurowopróŝniowych na rząd Maksymalnie 36 rur w szeregu. Połączenie szeregowe Prostota wykonania połączenia hydraulicznego rzędu kolektorów przy połączeniu szeregowym przekłada się na szybkość jego wykonania. Równomierny przepływ przez pole kolektorów słonecznych najłatwiej osiągnąć przez połączenie szeregowe. RównieŜ przy nierównomiernym podziale szeregów kolektorów moŝna osiągnąć zrównowaŝony przepływ przez pojedyncze kolektory. Liczba kolektorów przypadająca na rząd powinna być moŝliwie identyczna. Jednak dopuszcza się róŝnicę jednego kolektora w rzędzie w stosunku do pozostałych rzędów. Kolektory SKS4.0 mają większe opory hydrauliczne. Przykładowe połączenia hydrauliczne (montaŝ na dachu) przedstawiono w dalszej części. W przypadku braku moŝliwości odpowietrzenia układu przez najwyŝszy rząd (np. montaŝ na dachu płaskim) naleŝy zastosować dodatkowe odpowietrzniki. Alternatywą do odpowietrznika jest separator powietrza montowany w kotłowni (dostępny osobno lub zintegrowany ze stacją KS01 ), w przypadku napełniania instalacji za pomocą stacji napełniającej. Maksymalna liczba kolektorów płaskich odniesiona do pola kolektorów (równieŝ 3 rzędowych) przy połączeniu szeregowym wynosi 9 względnie 10. 22/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Przykład połączeń szeregowych Szeregowe połączenie rzędu kolektorów Szeregowe połączenie dwóch rzędów kolektorów Szeregowe połączenie trzech rzędów kolektorów 23/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Połączenia równoległe Przy zapotrzebowaniu większym niŝ 10 płaskich kolektorów względnie 36 rur kolektorów próŝniowych wymagane jest równoległe połączenie rzędów kolektorów. Rzędy kolektorów muszą składać się z tej samej liczby kolektorów. Te rozwiązanie wymaga połączenia hydraulicznego rzędów wg Tichelmanna. NaleŜy równieŝ zwrócić uwagę na jednakową średnicę rur, w przeciwnym razie naleŝy instalacje wyrównać hydraulicznie. W celu zminimalizowania strat ciepła do otocznia układ Tichelmanna naleŝy zastosować na powrocie obiegu kolektorów. Tworząc odbicia lustrzane pól kolektorów uzyskujemy jedno osiowe połączenie pól kolektorów. NaleŜy mieć na uwadze stosowanie jednakowych typów kolektorów, z powodu róŝnych oporów hydraulicznych kolektorów poziomych i pionowych. KaŜdy rząd wymaga odpowietrznika. Alternatywą do odpowietrznika jest separator powietrza montowany w kotłowni (osobno lub wraz ze stacją pompową KS01 ), w przypadku napełniania instalacji stacją BS01. Wtedy wymagany jest zawór odcinający na kaŝdym rzędzie. Przykład połączeń równoległych Połączenia równoległe rzędów kolektorów 24/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Połączenia szeregowo-równoległe Połączenie szeregowe-równoległe ma zastosowanie w przypadku konieczności połączenia większej liczby, jak trzy, kolektorów w pionie jak i poziomie. Aby uzyskać połączenie szeregowo-równoległe w pierwszej kolejności łączymy kolektory w szereg górnych (1+2) oraz dolnych (3+4). Następnie szeregi 1+2 oraz 3+4 łączymy równolegle. NaleŜy zwrócić uwagę na miejsce montaŝu odpowietrzników. -> W przypadku połączenia równoległego dwóch połączonych szeregowo rzędów kolektorów, maksymalna liczba kolektorów w rzędzie wynosi 5. ->Przy wyborze stacji pompowej naleŝy uwzględnić opory hydrauliczne pola kolektorów. Połączenie kolektorów poziomych powyŝej 3 sztuk Pole kolektorów a okno dachowe Na poniŝszym rysunku przedstawiono sposób połączenia hydraulicznego pola kolektorów rozdzielonego oknem dachowym. Jest to połączenie szeregowe i naleŝy mieć na uwadze dozwoloną liczbę kolektorów w szeregu. Alternatywą do odpowietrznika jest separator powietrza montowany w kotłowni (osobno lub wraz ze stacją pompową KS01 ), w przypadku napełniania instalacji stacją BS01. Połączenie hydrauliczne pola kolektorów, które są przedzielone oknem dachowym. 25/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Przepływ objętościowy przez pole płaskich kolektorów słonecznych Do projektowania małych oraz średnich instalacji słonecznych naleŝy załoŝyć wartość 50 l/h strumienia objętości przypadający na kolektor. Z powyŝszego wynika wzór na całkowity przepływ czynnika przez pole kolektorów. W praktyce zmniejszenie strumienia objętościowego o 10 15 % nie wpływa na zmniejszenie uzysku energii słonecznej. Natomiast naleŝy unikać wyŝszych przepływów objętościowych, celem utrzymania jak najmniejszego poboru prądu przez pompę solarną. V A = V K,Nenn. n K = 50 l/h. n K Wzór na całkowity objętościowy przepływ czynnika przez pole kolektorów gdzie: V A Całkowity objętościowy przepływ przez pole kolektorów w l/h V K,Nenn Nominalny objętościowy przepływ przez kolektor w l/h Liczba kolektorów n K Obliczanie oporów hydraulicznych pól płaskich kolektorów słonecznych Opory hydrauliczne rzędu kolektorów Opory hydrauliczne rzędu kolektorów wzrastają wraz ze wzrostem liczby kolektorów w tym rzędzie. Opory hydrauliczne wraz z połączeniami w zaleŝności od liczby kolektorów w rzędzie przedstawia tabela. Tabel przedstawia opory hydrauliczne kolektorów Logasol SKS4.0 oraz SKN3.0 dla czynnika glikol/woda w stosunku 50/50 i t = 50 o C. Opory hydrauliczne rzędu kolektorów Logasol SKN3.0 lub SKS4.0 z uwzględnieniem odpowietrznika oraz połączeń; Opory hydrauliczne odpowiadają czynnikowi Solarfluid przy średniej temperaturze 50 o C 1) Przepływ objętościowy przypadający na kolektor przy połączeniu szeregowym dwóch rzędów (-> str. Xx) 2) Przepływ objętościowy przypadający na kolektor przy połączeniu szeregowym trzech rzędów (-> str. Xx) Niedopuszczalna liczba kolektorów 26/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Połączenie szeregowe rzędów kolektorów Na opory hydrauliczne składają się straty ciśnienia na rzędach kolektorów jak i przewodach je łączących. Opory hydrauliczne szeregowo połączonych rzędów kolektorów sumują się. p Feld = p Reihe. n Reihe Wzór na opory hydrauliczne pola kolektorów przy połączeniu szeregowym rzędów kolektorów NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe rzeczywisty przepływ objętościowy przypadający na poszczególne kolektory połączone szeregowo wynika z liczby rzędów kolektorów oraz nominalnego przepływu (50 l/h): V K = V K,Nenn. n Reihe = 50 l/h. n Reihe Wzór na przepływ objętościowy przez jeden kolektor przy połączeniu szeregowym rzędów kolektorów gdzie: p Feld p Reihe n Reihe V K Opór hydrauliczny pola kolektorów w mbar Opór hydrauliczny jednego rzędu kolektorów w mbar Liczba rzędów kolektorów Przepływ objętościowy przez poszczególne kolektor w l/h V K,Nenn Nominalny przepływ objętościowy przez kolektor w l/h Przykład Znane Połączenie szeregowe 2 rzędów kolektorów po 5 szt. kolektorów Logasol SKN3.0 w rzędzie Szukane Opór hydrauliczny pola kolektorów Obliczenia Przepływ objętościowy przez jeden kolektor: V K = V K,Nenn. n Reihe V K = 50 l/h. n Reihe = 50 l/h. 2 = 100 l/h Odczyt z tabeli: 34,5 mbar na kolektor Opory hydrauliczne pola kolektorów: p Feld = p Reihe. n Reihe = 34,5 mbar. 2 = 69 mbar Opór hydrauliczny pola kolektorów wynosi 69 mbar. Połączenie szeregowe dwóch rzędów kolektorów Logasol SKN3.0 27/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Połączenie równoległe rzędów kolektorów Na opory hydrauliczne składają się strata ciśnienia na przewodach łączących rzędy kolektorów jak i pojedynczym rzędzie kolektorów. p Feld = p Reihe Wzór na opory hydrauliczne pola kolektorów przy połączeniu równoległym rzędów kolektorów W połączeniach równoległych rzeczywisty przepływ objętościowy przypadający na poszczególne kolektory odpowiada nominalnemu przepływu (50 l/h): V K = V K,Nenn Wzór na strumień objętościowy przez jeden kolektor przy połączeniu równoległym rzędów kolektorów gdzie: p Feld p Reihe n Reihe V K Opór hydrauliczny pola kolektorów w mbar Opór hydrauliczny jednego rzędu kolektorów w mbar Liczba rzędów kolektorów Przepływ objętościowy przez poszczególne kolektor w l/h V K,Nenn Nominalny przepływ objętościowy przez kolektor w l/h Przykład Znane Połączenie równoległe 2 rzędów kolektorów po 5 szt. kolektorów Logasol SKN3.0 w rzędzie Szukane Opór hydrauliczny pola kolektorów Obliczenia Przepływ objętościowy przez jeden kolektor: V K = V K,Nenn = 50 l/h Odczyt z tabeli: 11,1 mbar na kolektor Opory hydrauliczne pola kolektorów: p Feld = 11,1 mbar Opór hydrauliczny pola kolektorów wynosi 11,1 mbar. Połączenie równoległe dwóch rzędów kolektorów Logasol SKN3.0 (układ Tichelmann a). 28/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Połączenie szeregowo-równoległe Na rysunku przedstawiono przykład połączenia szeregowo-równoległego kolektorów. Przy tego typu połączeniach obowiązują wzory stosowane przy połączeniach szeregowych jak i równoległych. Przedstawiony poniŝej przykład przedstawia sposób obliczeń strumienia objętości jak i oporów hydraulicznych przy połączeniach szeregoworównoległych. Przykład Znane Połączenie szeregowo-równoległe 4 rzędów kolektorów po 5 szt. kolektorów Logasol SKN3.0 w rzędzie Szukane Opór hydrauliczny pola kolektorów Obliczenia Przepływ objętościowy przez jeden kolektor: V K = V K,Nenn. n Reihe V K = 50 l/h. n Reihe = 50 l/h. 2 = 100 l/h Połączenie szeregowo-równoległe kolektorów Logasol SKN3.0 Odczyt z tabeli xxx/x: 34,5 mbar na kolektor Opory hydrauliczne pola kolektorów: p Feld = p Reihe. n Reihe = p Feld = 34,5 mbar. 2 = 69 mbar Opór hydrauliczny pola kolektorów wynosi 69 mbar. 29/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Opory hydrauliczne kolektorów próŝniowych Vaciosol Opory hydrauliczne kolektorów Vaciosol CPC6 i CPC12 dla Tyfocor LS oraz średniej temperatury 40 o C Opory hydrauliczne kolektorów próŝniowych CPC6 i CPC12 Opór hydrauliczny pola kolektorów Na opory hydrauliczne pola kolektorów składa się suma strat ciśnienia na kolektorach. Dodatkowo naleŝy uwzględnić straty ciśnienia na przewodach połączeniowych. Przepływ objętościowy wyznacza się na podstawie powierzchni apertury kolektora oraz nominalnego przepływu objętościowego (0,6 l/min. m 2 ): p Feld = p. n Wzór na opory hydrauliczne pola kolektorów V K = V K,Nenn. n. A Wzór na strumień objętościowy przez jeden kolektor gdzie: p Feld Opór hydrauliczny pola kolektorów w mbar p Opór hydrauliczny jednego kolektora w mbar n Liczba kolektorów V K Przepływ objętościowy przez poszczególne kolektor w l/h V K,Nenn Nominalny przepływ objętościowy przez kolektor w l/min. m 2 A Pole apertury w m 2 A CPC6 = 1,28 m 2 A CPC12 = 2,56 m 2 30/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Przykład 1 Znane Połączenie szeregowe 2 kolektorów CPC12 Szukane Opór hydrauliczny pola kolektorów Obliczenia Przepływ objętościowy przez jeden kolektor: V K = V K,Nenn. n. A CPC12 V K = 0,6 l/min. m 2. 2. 2,56 m 2 V K = 3 l/min Odczyt z diagramu: p CPC12(3 l/min) = 46 mbar Opory hydrauliczne pola kolektorów: p Feld = p CPC12(3 l/min). n p Feld = 46 mbar. 2 p Feld = 92 mbar Opór hydrauliczny pola kolektorów wynosi 92 mbar. Przykład 2 Znane Połączenie szeregowe 2 kolektorów CPC12 oraz 1 kolektora CPC6 Szukane Opór hydrauliczny pola kolektorów Obliczenia Przepływ objętościowy przez jeden kolektor: V K = V K,Nenn. (n. A CPC12 + n A CPC6 ) V K = 0,6 l/min. m 2. (2. 2,56 m 2 + 1. 1,28) V K = 3,8 l/min Odczyt z diagramu: p CPC6(3,8 l/min) = 30 mbar p CPC12(3,8 l/min) = 60 mbar Opory hydrauliczne pola kolektorów: p Feld = p CPC12(3,8 l/min). n + p CPC6(3,8 l/min). n p Feld = 60 mbar. 2 + 30 mbar. 1 p Feld = 150 mbar Opór hydrauliczny pola kolektorów wynosi 150 mbar. 31/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Opory hydrauliczne przewodów w instalacji słonecznej Obliczenia hydrauliczny Prędkość przepływu czynnika w przewodach instalacji słonecznej winna wynosić powyŝej 0,4 m/s i nie więcej niŝ 1 m/s, aby pozbyć się pęcherzyków powietrza z układu jak i nie doprowadzić do głośnej pracy instalacji. Przy obliczeniach oporów hydraulicznych instalacji naleŝy uwzględnić straty miejscowe na zaworach, kolanach itp.. W praktyce przyjęło się zakładać straty miejscowe w wysokości od 30 % do 50 % strat liniowych. Jednak w zaleŝności od budowy instalacji, w ten sposób wyznaczone opory hydrauliczne mogą znacznie odbiegać od rzeczywistości. W przypadku instalacji słonecznych, w których podzielono pole kolektorów w stosunku do kierunków świata, naleŝy przyjąć całkowity przepływ objętościowy czynnika przy wyznaczaniu przewodów zasilających. Prędkość przepływu oraz opór hydrauliczny przypadający na metr bieŝący przewodów miedzianych dla czynnika woda-glikol, w stosunku 50/50 i temperaturze 50 o C., 32/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Opory hydrauliczne zasobników Logalux Opór hydrauliczny na zasobniku jest ściśle związany z liczbą kolektorów względnie z przepływem objętościowym czynnika. Wymienniki w pojemnościowych podgrzewaczach c.w.u. mają z racji róŝnych dymensji róŝne opory hydrauliczne. Do ustalenia strat ciśnienia na zasobnikach słuŝy poniŝsza tabela. Opory hydrauliczne waŝne są dla czynnika grzewczego woda-glikol, w stosunku 50/50 i temperaturze 50 o C. Opory hydrauliczne zasobników Logalux dla czynnika grzewczego woda/glikol w stosunku 50/50 i temperaturze 50 o C. Dobór stacji pompowej Logasol KS Wybór stacji pompowej w pierwszym przybliŝeniu moŝe się odbyć w oparci o Liczbę kolektorów. Ostatecznie o wyborze stacji decyduje suma oporów na instalacji słonecznej jak i wymagany przepływ objętościowy przez instalacje. NaleŜy uwzględnić następujące opory hydrauliczne: Opory hydrauliczne pola kolektorów Opory liniowe Opory hydrauliczne na zasobnikach słonecznych Opory miejscowe np. zawory lub inna armatura Nomogram doborowy przedstawiający charakterystyki stacji pompowych Logasol KS 33/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Dobór przeponowego naczynia wzbiorczego Obliczenia pojemności instalacji W celu wyznaczenia przeponowego naczynia wzbiorczego jak i objętości płynu solarnego naleŝy znać pojemność instalacji (tj. pojemność kolektorów, rur, węŝownicy itp.). Pojemności przewodów Do wyznaczenia objętości płynu solarnego naleŝy skorzystać z poniŝszego wzoru. V A = V K. n K + V WT + V KS + V R Wzór na objętość płynu solarnego gdzie: V A Objętość płynu solarnego V K Pojemność kolektora n K Liczba kolektorów V WT Pojemność słonecznego wymiennika ciepła (np. węŝownicy) V KS Pojemność stacji pompowej Pojemność przewodów w instalacji słonecznej V R Pojemność przewodów instalacji słonecznej Pojemność kolektorów słonecznych Pojemność kolektorów słonecznych Pojemność wymiennika ciepła zasobnika w instalacji słonecznej Pojemność wymiennika ciepła podgrzewaczy c.w.u. i buforów Logalux 34/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Ciśnieniowe naczynie przeponowe do instalacji słonecznych z kolektorami płaskimi Podstawy do obliczeń Ciśnienie wstępne Ciśnienie wstępne w naczyniu wzbiorczym naleŝy ustawic ponownie przed napełnieniem układu, by uwzględnić wysokość budynku. Wymagane ciśnienie wstępne moŝna wyznaczyć za pomocą poniŝszego wzoru: p V = 0,1. h stat + 0,4 bar Wzór na ciśnienie wstępne naczynia wzbiorczego gdzie: p V Ciśnienie wstępne naczynia wzbiorczego h stat Wysokość statyczna w metrach między naczyniem wzbiorczym a najwyŝszym punktem instalacji > Ciśnienie minimalne wynosi 1,2 bar Ciśnienie napełnienia Ciśnienie instalacji po napełnieniu czynnikiem grzewczym winno być o 0,3 bar wyŝsze niŝ ciśnienie wstępne w naczyniu wzbiorczym. W ten sposób zostanie osiągnięta temperatura kontrolowanego parowania rzędu 120 o C w przypadku stagnacji układu. Napełnianie instalacji jak i kontrolę ciśnienia, po uprzednim odpowietrzeniu układu, naleŝy przeprowadzić na zimnej instalacji (tzn. brak pracy instalacji słonecznej). Ciśnienie wstępne w naczyniu przeponowym Ciśnienie napełnienia moŝna wyznaczyć za pomocą poniŝszego wzoru: p 0 = p V + 0,3 bar Wzór na ciśnienie napełnienia naczynia wzbiorczego. gdzie: p 0 Ciśnienie napełnienia naczynia wzbiorczego p V Ciśnienie wstępne naczynia wzbiorczego V V Wstępna objętość czynnika grzewczego -> Zawsze w przypadku nie utrzymania optymalnych ciśnień wstępnego i napełnienia dochodzi do pomniejszenia objętości uŝytecznej czynnika. W dalszej konsekwencji moŝe dojść niepoprawnej pracy instalacji słonecznej. Ciśnienie napełnienia naczynia przeponowego 35/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Ciśnienie końcowe Przy maksymalnej temperaturze kolektorów słonecznych naczynie wzbiorczy przyjmuje nadmiar czynnika grzewczego tym samym wytwarza się po stronie gazowej ciśnienie końcowe. Ciśnienie końcowe czyli stopień ciśnienia jak i wielkość naczynia wzbiorczego zaleŝy od ciśnienia otwarcia zaworu bezpieczeństwa. Ciśnienie końcowe moŝna wyznaczyć za pomocą wzorów: p e p SV 0,2 bar p e 0,9. p SV dla p SV 3 bar dla p SV > 3 bar Wzory na ciśnienie końcowe naczynia wzbiorczego w zaleŝności od ciśnienia otwarcia zaworu bezpieczeństwa. gdzie: p e Ciśnienie końcowe naczynia wzbiorczego p SV Ciśnienie otwarcia zaworu bezpieczeństwa V e Objętość wzbiorcza czynnika grzewczego V V Wstępna objętość czynnika grzewczego Bezpieczeństwo własne instalacji słonecznej Bezpieczeństwo własne instalacji słonecznej jest spełnione gdy naczynie wzbiorcze jest wstanie przejąć całą objętość czynnika grzewczego podczas jego odparowania w kolektorach i przyłączach (stan stagnacji). W przeciwnym wypadku dochodzi do otwarcia zaworu bezpieczeństwa i wyrzucenia nadmiaru czynnika grzewczego. W taki przypadku naleŝy ponownie przeprowadzić rozruch instalacji. Do wyznaczenia pojemności naczynia przeponowego słuŝą podane obok zaleŝności: Ciśnienie końcowe w naczyniu przeponowym Wzór na minimalną pojemność naczynia przeponowego V D = n K. V K Wzór na objętość odparowania gdzie: V n,min Pojemność minimalna naczynia wzbiorczego w dm 3 V A Pojemność instalacji w dm 3 n Współczynnik rozszerzalności (= 7,3 % przy υ = 100 K) V D Objętość odparowania w dm 3 p e Ciśnienie końcowe naczynia wzbiorczego p 0 Ciśnienie napełnienia naczynia wzbiorczego n K Liczba kolektorów Pojemność kolektora V K 36/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Nomogram doboru naczynia przeponowego do instalacji słonecznej z płaskimi kolektorami W zaleŝności od konfiguracji instalacji słonecznej przedstawiony na kolejnych stronach nomogram umoŝliwia dobór przeponowego naczynia wzbiorczego do instalacji z zaworami bezpieczeństwa o ciśnieniu otwarcia 6 bar. Przykład: ZałoŜenia 4 kolektory Logasol SKS4.0 i podgrzewacz z termosyfonem Logalux SL400 12 m odcinek przewodów łączących pole kolektorów z podgrzewaczem c.w.u. przewody 15 mm x 1,0 mm wysokość statyczna między naczyniem wzbiorczym a najwyŝszym punktem instalcji Szukane wielkość naczynia wzbiorczego -> Graficzny dobór naczynia wzbiorczego został przedstawiony na stronach Kroki Podstawowe informacje potrzebne do doboru Postępowanie Długość pojedynczego przewodu łączącego Odszukać wartość 12 m na osi Długość 1 podgrzewacz c.w.u. z polem kolektorów 12 m. pojedynczego przewodu i przesunąć się poziomo w stronę prostych z oznaczeniem wielkości przewodów 15 x 1. Zastosowane przewody o wymiarze 15 x 1. Z punktu przecięcia z prostą 15 x 1 prowadzimy 2 kolejną prostą w górę do diagramu Podgrzewacze c.w.u. 3 4 5 Do przygotowania ciepłej wody uŝytkowej przewidziano podgrzewacz Logalux SL400. nstalacja składa się z 4 kolektorów SKS 4.0-s. Pole 4 kolektorów słonecznych ma pojemność V K = 5,72 dm 3 1). Wysokość statyczna między przeponowym naczyniem wzbiorczym a najwyŝej połoŝonym punktem instalacji (odpowietrznik) wynosi 10 m. Z punktu przecięcia z prostą Logasol SL przejść po linii prostej w kierunku poziomym do części 2 nomogramu Pojemność pola kolektorów. W polu Pojemność pola kolektorów sporządzić równoległą, pomocniczą linię o wartości 5,72. Od przecięcia z linią pomocniczą przesunąć się po linii prostej w dół do pola o oznaczeniu Wysokość statyczna. Z punkcie przecięcia z linią o oznaczeniu 10 poprowadzić prostą w lewym kierunku i odczytać pojemność naczynia wzbiorczego (11,5 dm 3 ). Wynik to naczynie wzbiorcze 18 litrowe (białe pole oznaczone MAG 18). Przykład postępowania przy korzystaniu z nomogramu doboru naczynia wzbiorczego. 1) Wartości pojemności pojedynczego kolektora zawiera tabela -> xxx/x 37/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Nomogram do wyznaczenia ciśnieniowego przeponowego naczynia wzbiorczego w instalacji słonecznych z płaskimi kolektorami Część 1 Średnice przewodów Długość pojedynczego przewodu [m] Podgrzewacze c.w.u. Nomogram do wyznaczenia przeponowego naczynia wzbiorczego w instalacjach słonecznych ze stacją Logasol KS i ciśnieniem bezpieczeństwa 6 bar 38/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Nomogram do wyznaczenia ciśnieniowego przeponowego naczynia wzbiorczego w instalacji słonecznych z płaskimi kolektorami Część 2 Minimalna pojemność naczynia wzbiorczego [dm 3 ] Wysokość statyczna [m] Pojemność pola kolektorów [dm 3 ] Nomogram do wyznaczenia przeponowego naczynia wzbiorczego w instalacjach słonecznych ze stacją Logasol KS i ciśnieniem bezpieczeństwa 6 bar 39/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Membranowe naczynie wzbiorcze w instalacjach słonecznych z kolektorami próŝniowymi Celem zabezpieczenia instalacji słonecznej naleŝy przewidzieć 6 barowy zawór bezpieczeństwa. NaleŜy równieŝ sprawdzić komponenty instalacji na ów ciśnienie. Aby zabezpieczyć grupę bezpieczeństwa Przykład instalacji do przygotowania ciepłej wody uŝytkowej przed wysoką temperaturą naleŝy ją zamontować na powrocie czynnika grzewczego w odległości 20 30 cm od stacji pompowej. Przykład instalacji przygotowania c.w.u. Dobór naczynia wzbiorczego do instalacji słonecznej z kolektorami próŝniowymi Podstawą do zastosowania poniŝszych zaleŝności jest zastosowanie 6 barowego zaworu bezpieczeństwa. NaleŜy równieŝ wyznaczyć pojemność instalacji słonecznej by skorzystać z następującego wzoru: V Nenn (V A. 0,1 + V Dampf. 1,25). DF Wzór na pojemność nominalną naczynia wzbiorczego gdzie: V Nenn V A V Dampf Pojemność nominalna naczynia wzbiorczego Całkowita pojemność instalacji słonecznej Pojemność kolektorów i instalacji przestrzeni odparowania powyŝej dolnej krawędzi kolektorów DF Współczynnik ciśnienia Przykład: ZałoŜenia 2 kolektory CPC12 Przewody miedziane o średnicy 15 mm i długości 2 x 15 m Statyczna wysokość 9 m Pojemność wymiennika ciepła w podgrzewaczu c.w.u. oraz stacji solarnej 6,4 dm 3 Przewody w obszarze odparowania czynnika: 15 mm o dł. 2 x 2 m V A = 14,211 V Dampf = 4,35 dm 3 Pojemność komponentów instalacji słonecznej zawierają tabele we wcześniejszej części. Przewody powyŝej dolnej krawędzi kolektorów (w przypadku większej liczby rzędów kolektorów) podczas stanu stagnacji wypełnione są odparowanym czynnikiem grzewczym. Aby policzyć pojemność czynnika odparowanego V Dampf naleŝy zsumować pojemność kolektorów jak i przewodów je łączących. Obliczenie pojemności naczynia wzbiorczego V Nenn. DF (9 m) = 2,77 V Nenn. V Nenn 19 dm 3 > NaleŜy zastosować naczynie wzbiorcze o pojemności 25 litrów Obliczenie pojemności instalacji, ciśnienia wstępnego i ciśnienia pracy W celu wyznaczenia odpowiedniej objętości czynnika grzewczego naleŝy do pojemności instalacji dodać wstepna objętość czynnika w odpowiednim naczyniu wzbiorczym. 40/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC

Pojemność wstępna czynnika grzewczego w naczyniu wzbiorczym powstaje w skutek napełnienia układu z ciśnienia wstępnego do ciśnienia roboczego (zaleŝnie od statycznej wysokości instalacji). W tabeli zestawiono procentową objętość wstępną czynnika grzewczego w zaleŝności od nominalnej objętości naczynia wzbiorczego oraz ciśnienia. Dla statycznej wysokości równej 9 m przebieg obliczeń jest następujący: V V = V Nenn. współczynnik pojemności wstępnej Współczynnik pojemności wstępnej (9 m) = 7,7 % V Vorlage = 25 dm 3. 77 % = 25 dm 3. 0,77 V Vorlage = 1,9 dm 3 Wyznaczenie wymaganej ilości płynu solarnego V ges = V A + V Vorlage V ges = 14,21 dm 3 + 1,9 dm 3 V ges = 16,13 dm 3 Wynik Naczynie wzbiorcze o pojemności 25 litrów jest wystarczające. Ciśnienie wstępne wynosi 2,6 bar natomiast ciśnienie pracy wynosi 2,9 bar. Objętość czynnika grzewczego wynosi 16,13 litrów. Wyznaczenie współczynnika ciśnienia Wyznaczanie współczynnika ciśnienia Podstawy doboru naczynia schładzającego Do zabezpieczenia termicznego naczynia wzbiorczego, zwłaszcza w instalacjach wspomagania centralnego ogrzewania jak i przygotowania c.w.u. o pokryciu zapotrzebowania powyŝej 60 %, powinno się stosować naczynie schładzające. Do wyznaczenia objętości naczynia schładzającego słuŝy poniŝszy wzór: V Vor V Dampf V Rohr Wzór na pojemność naczynia schładzającego nformacje techniczne naczyń schładzających gdzie: V Vor Pojemność naczynia schładzającego V Dampf Pojemność kolektorów i instalacji przestrzeni odparowania powyŝej dolnej krawędzi kolektorów V Rohr Pojemność instalacji poniŝej dolnej krawędzi kolektorów aŝ do stacji pompowej. 41/2009-01-15/PT315_KK_KOLEKTORY_SLONECZNE.DOC