Projekt do konsultacji PREZES URZĘDU KOMUNIKACJI ELEKTRONICZNEJ Warszawa, dnia 2015 r. DDRT-WWS-6172-72/14( ) Gmina Wolsztyn ul. Rynek 1 64-200 Wolsztyn DECYZJA Nr DDRT-WWS-6172-72/14( ) Na podstawie art. 7 ust. 1-4 ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675, z późn. zm. - zwanej dalej Ustawą ), w związku z art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 267 z późn. zm. - zwanej dalej Kpa ) oraz w związku z art. 206 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 243 zwanej dalej,,pt ), po rozpatrzeniu wniosku gminy Wolsztyn z dnia 8 sierpnia 2014 r. o uzyskanie zgody Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat: I. wyrażam zgodę na świadczenie usługi bezpłatnego dostępu do Internetu za pomocą sieci bezprzewodowej dla 300 gospodarstw domowych z terenu gminy Wolsztyn oraz 6 jednostek publicznych podległych gminie Wolsztyn (szczegółowe lokalizacje zostały wskazane w Załączniku do Decyzji) w ramach realizowanego projektu pn. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Wolsztyn o numerze POIG.08.03.00-30-189/11, w ramach działania 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu einclusion osi priorytetowej 8. Społeczeństwo informacyjne zwiększenie innowacyjności gospodarki Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, będącego przedmiotem Umowy o dofinansowanie nr POIG.08.03.00-30-189/11-00 z dnia 20 września 2012 r., zwanego dalej Projektem, II. określam zakres i warunki świadczenia przez gminę Wolsztyn usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat za pomocą sieci bezprzewodowej w następujący sposób: 1
1. obszar, na którym jest świadczona usługa dostępu do Internetu bez pobierania opłat, będzie obejmował teren gminy Wolsztyn; 2. warunki świadczenia usługi są zgodne z warunkami Projektu. Na podstawie art. 206 ust. 2aa w związku z art. 206 ust. 2 pkt 6 Pt, niniejsza Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu. UZASADNIENIE I. Przebieg postępowania administracyjnego Gmina Wolsztyn, zwana dalej Gminą, wnioskiem z dnia 8 sierpnia 2014 r. (data wpływu do Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanego dalej UKE : 11 sierpnia 2014 r., poz. rej.: 54237), wystąpiła do Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanego dalej Prezesem UKE, o uzyskanie zgody na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat dla zamkniętej grupy beneficjentów Projektu, zwanego dalej Wnioskiem. Prezes UKE, wypełniając dyspozycję art. 61 4 Kpa, pismem z dnia 12 sierpnia 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-72/14(2), zawiadomił Gminę o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie uzyskania zgody Prezesa UKE na świadczenie przez nią usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat. Pismem z dnia 6 października 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-72/14(3), Prezes UKE przedłużył termin załatwienia niniejszej sprawy do dnia 11 grudnia 2014 r., z uwagi na szczególnie skomplikowany charakter sprawy i konieczność przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego, o którym mowa w art. 15 Pt. Pismem z dnia 17 października 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-72/14(4), Prezes UKE zwrócił się do Gminy o przedstawienie szczegółowych informacji na temat podejmowanej przez nią usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat. W odpowiedzi na pismo Prezesa UKE w sprawie przekazania dodatkowych informacji i wyjaśnień, Gmina, pismem z dnia 31 października 2014 r. (data wpływu do UKE: 3 listopada 2014 r., poz. rej. 68871), przedstawiła żądane informacje i wyjaśnienia. Postanowieniami z dnia 9 grudnia 2014 r., znak: DDRT-WWS-6172-72/14(6), 9 lutego 2015 r., znak: DDRT-WWS-6172-72/14(7) oraz 7 kwietnia 2015 r., znak: DDRT-WWS- 6172-72/14(10), Prezes UKE przedłużył termin załatwienia niniejszej sprawy odpowiednio do dnia 11 lutego 2015 r., 11 kwietnia 2015 r. oraz 11 czerwca 2015 r., z uwagi na szczególnie skomplikowany charakter sprawy i konieczność przeprowadzenia postępowania konsultacyjnego, o którym mowa w art. 15 Pt. Prezes UKE pismem z dnia 22 kwietnia 2015 r., znak: DDRT-WWS-6172-72/14(11), wypełniając dyspozycję art. 77 4 Kpa, zawiadomił gminę, iż na podstawie posiadanych informacji i dokumentów zebranych w trakcie postępowania administracyjnego, ustalił fakty w zakresie liczby przedsiębiorców telekomunikacyjnych działających na terenie Gminy na dzień 31 grudnia 2013 r., liczby aktywnych usług szerokopasmowej transmisji danych stacjonarnych i mobilnych oraz liczby mieszkańców zamieszkujących Gminę i liczby gospodarstw domowych znajdujących się na terenie Gminy. 2
Pismem znak: WWPE-ZIN-SPUB-4230.423.4.8.2011/BSi, data wpływu do UKE: 11 maja 2015 r., poz. rej. 31222, Gmina przekazała dodatkowe dokumenty, dotyczące świadczenia usługi dostępu do bezpłatnego Internetu w ramach Projektu. II. Informacje przedstawione przez Gminę w toku postępowania Wnioskiem Gmina zwróciła się do Prezesa UKE o wyrażenie zgody na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat. Gmina wskazała, iż samodzielnie realizuje projekt pn. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Wolsztyn w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, będącym przedmiotem Umowy o dofinansowanie nr POIG.08.03.00-30-189/11-00 z dnia 20 września 2012 r. Do Projektu zakwalifikowano 300 gospodarstw domowych - beneficjentów ostatecznych oraz 6 jednostek podległych Gminie. Jak wskazała Gmina dzięki realizacji Projektu, 300 gospodarstw domowych uzyska w ramach działań koordynacyjnych, bezpłatny dostęp do Internetu. Ponadto Gmina podniosła, że dla potrzeb realizacji Projektu zapewni wszystkim beneficjentom ostatecznym, odpowiednie techniczne warunki dostępu do Internetu, sprzęt komputerowy niezbędny do korzystania z usług oraz dostęp do Internetu o przepustowości do 2 Mb/s. Natomiast 6 jednostek podległych Gminie objętych niniejszym Projektem, wskazanych w Załączniku niniejszej Decyzji, otrzyma zestawy komputerowe z bezpłatnym dostępem do Internetu o przepływności do 30 Mb/s. Z informacji przekazanych przez Gminę wynika, iż na jej obszarze: pojawiło się już znacząco dużo operatorów lokalnych, którzy mogą zapewnić dostęp do Internetu każdemu mieszkańcowi Gminy Wolsztyn, w związku z tym Gmina przeprowadziła analizę lokalnego rynku pod kątem wykluczenia cyfrowego, w której stwierdzono że na terenie Gminy Wolsztyn około 500 gospodarstw domowych to potencjalne rodziny/osoby samotne/niepełnosprawne, które są obecnie wykluczone cyfrowo. Z uwagi na trudną sytuację materialną ta potencjalna grupa docelowa, nie może pozwolić sobie na zakup sprzętu komputerowego i dostępu do Internetu. Dodatkowa korzyść to system szkoleń, prowadzonych przez Centra Szkoleniowe oraz system doradztwa w ramach Punktów Koordynacyjnych. ( ) Gmina Wolsztyn poprzez projekt podłączenia gospodarstw domowych oraz Centrów Szkoleniowych i Punktów Koordynacyjnych także umożliwi dostęp, osobom z różnym stopniem niepełnosprawności, co jest istotne patrząc na politykę horyzontalną i różnego rodzaju kampanie społeczne, których celem jest integracja społeczna osób niepełnosprawnych. Zakres Projektu zatem ukierunkowany został na dostosowanie infrastruktury telekomunikacyjnej w Gminie do istniejącego zapotrzebowania, w celu zwiększenia możliwości korzystania z Internetu przede wszystkim dla mieszkańców znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej lub osób niepełnosprawnych, jak również 6 jednostkom podległym Gminie. Do szczegółowych celów Projektu należą: 1. likwidacja barier technicznych i upowszechnienie dostępu do szerokopasmowego Internetu dla osób z grup docelowych poprzez budowę radiowej infrastruktury dostępowej, 2. upowszechnienie dostępu do szerokopasmowego Internetu dla osób z grup docelowych Projektu poprzez zakup i użyczenie sprzętu komputerowego dla gospodarstw domowych i 6 jednostek podległych Gminie, 3
3. nabycie umiejętności korzystania z technologii informacyjnych poprzez udział w szkoleniach z zakresu obsługi komputera oraz Internetu. Gmina wskazała, że przeprowadziła kampanię informacyjną na stronie Urzędu Miejskiego Wolsztyna www.wolsztyn.pl oraz na dedykowanej dla Projektu stronie www.internet.wolsztyn.pl. Gmina wskazała również, że beneficjenci Programów mają możliwość zapoznania się z regulaminem dotyczący Projektu dostępnym na ww. stronach www., w Ośrodku Pomocy Społecznej w Wolsztynie oraz podległych jednostkach w których wdrażany był Projekt. Ponadto Gmina wyjaśniła, iż dla zakwalifikowanych potencjalnych beneficjentów odbywały się szkolenia informacyjne, które szczegółowo wyjaśniały zasady działania i korzystania z przydzielanego Internetu. Dodatkowo Gmina wyjaśniła, że jest właścicielem infrastruktury telekomunikacyjnej, wybudowanej w ramach Projektu. Do Wniosku Gmina załączyła kopie następujących dokumentów: 1) uchwały nr XI/87/2011 Rady Miejskiej w Wolsztynie z dnia 26 października 2011 r., w sprawie: aplikowania Gminy Wolsztyn o środki z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 8 Oś Priorytetowa Społeczeństwo informacyjne zwiększenie innowacyjności gospodarki, Działanie 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu - einclusion, na realizację przez Gminę Wolsztyn projektu pod nazwą Przeciw działanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Wolsztyn oraz zabezpieczenia środków finansowych niezbędnych na pokrycie wkładu własnego na realizację projektu, w budżetach Gminy Wolsztyn na lata 2011-2018 ; 2) zaświadczenia Miejskiej Komisji Wyborczej w Wolsztynie z dnia 22 listopada 2010 r. o wyborze Pana Andrzeja Pawła Rogozińskiego na Burmistrza Wolsztyna; 3) zaświadczenie z dnia 2 grudnia 2010 r., o ślubowaniu Pana Andrzeja Rogozińskiego na Burmistrza Gminy Wolsztyn, 4) zaświadczenie z dnia 29 kwietnia 2014 r., o wpisie do rejestru jednostek samorządu terytorialnego, wykonujących działalność w zakresie telekomunikacji. Dodatkowo pismem (znak: WWPE-ZIN-SPUB-4230.423.4.8.2011/BSi), Gmina przedłożyła kopię umowy o dofinansowanie nr POIG.08.03.00-30-139/11-00 Projektu Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Wolsztyn w ramach działania 8.3. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu - einclusion osi priorytetowej 8 Społeczeństwo informacyjne zwiększanie innowacyjności gospodarki programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 2013. III. Stan prawny Stosownie do art. 206 ust. 1 Pt postępowanie przed Prezesem UKE toczy się na podstawie przepisów Kpa ze zmianami wynikającymi z Pt oraz Ustawy. W art. 3 ust. 1 Ustawy określone zostały podstawowe rodzaje dopuszczalnej działalności samorządów w sektorze telekomunikacyjnym. Zgodnie z pkt 1 i 2 tego przepisu jednostki samorządu terytorialnego, zwane dalej JST, mogą m.in.: 1) budować lub eksploatować infrastrukturę telekomunikacyjną i sieci telekomunikacyjne oraz nabywać prawa do infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych, 2) dostarczać sieci telekomunikacyjne lub zapewniać dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej. 4
W myśl natomiast art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy, JST w zakresie telekomunikacji mogą świadczyć, z wykorzystaniem posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych, usługi na rzecz: a) przedsiębiorców telekomunikacyjnych, b) podmiotów, o których mowa w art. 4 pkt 1, 2, 4, 5 i 8 Pt, c) użytkowników końcowych w zakresie i na warunkach określonych w art. 6 i 7 Ustawy. W art. 7 ust. 1 Ustawy ustawodawca wskazał, jako szczególny rodzaj działalności JST w zakresie telekomunikacji, świadczenie usługi dostępu do Internetu, bez pobierania opłat. Podjęcie działalności w zakresie wskazanym w art. 7 ust. 1 Ustawy uzależnione zostało od kilku warunków: 1) spełnienia wymagań, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 5 oraz art. 6 ust. 1 Ustawy oraz 2) uzyskania zgody Prezesa UKE, która jest udzielana, jeżeli zostały spełnione wymagania określone w art. 3 ust. 2 i 5 lub art. 6 ust. 1 Ustawy. IV. Ocena spełnienia przez Gminę wymagań określonych w art. 3 ust. 2 i 5 oraz art. 6 ust. 1 Ustawy Po wpłynięciu wniosku JST o udzielenie zgody na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat, Prezes UKE dokonuje oceny, czy: 1) JST podjęła uchwałę organu stanowiącego (art. 3 ust. 5 Ustawy); 2) działalność, którą ma zamiar rozpocząć JST, będzie wykonywana przy zachowaniu kompatybilności i połączalności z innymi sieciami telekomunikacyjnymi tworzonymi przez podmioty publiczne lub finansowanymi ze środków publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 885) oraz przy zagwarantowaniu przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, na zasadach równego traktowania, współkorzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych oraz dostępu do nich (art. 3 ust. 2 pkt 1 Ustawy); 3) na lokalnym rynku telekomunikacyjnym nie jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych oraz działalność JST jest proporcjonalna do sytuacji panującej na lokalnym rynku telekomunikacyjnym i niedyskryminująca użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych (art. 6 ust. 1 Ustawy); 4) działalność, którą ma zamiar rozpocząć JST, będzie wykonywana w sposób niezakłócający rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych (art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy); 5) działalność, którą ma zamiar rozpocząć JST, będzie wykonywana w sposób przejrzysty (art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy). Wskazać przy tym należy, że wspomniana powyżej ocena jest prowadzona w stosunku do Gminy, której jako jedynej, przysługuje przymiot strony postępowania w rozumieniu przepisów Kpa. 5
1. Spełnienie przez Gminę przesłanki z art. 3 ust. 5 Ustawy (podjęcie przez Gminę uchwały w zakresie wykonywania działalności telekomunikacyjnej) Rada Miejska w Wolsztynie, realizując obowiązek wynikający z art. 3 ust. 5 Ustawy, w dniu 26 października 2011 r., podjęła uchwałę nr XI/87/2011 w sprawie: aplikowania Gminy Wolsztyn o środki z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, 8 Oś Priorytetowa Społeczeństwo informacyjne zwiększenie innowacyjności gospodarki, Działanie 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu - einclusion, na realizację przez Gminę Wolsztyn projektu pod nazwą Przeciw działanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Wolsztyn oraz zabezpieczenia środków finansowych niezbędnych na pokrycie wkładu własnego na realizację projektu, w budżetach Gminy Wolsztyn na lata 2011-2018. Ww. uchwałę Gmina przedłożyła Prezesowi UKE przy Wniosku. Podjęcie powołanej powyżej uchwały stanowi wypełnienie ustawowej przesłanki warunkującej wydanie przez Prezesa UKE decyzji, o której mowa w art. 7 ust. 2 Ustawy. 2. Spełnienie przez Gminę przesłanki z art. 3 ust. 2 pkt 1 Ustawy (kompatybilność, połączalność, dostęp do sieci oraz infrastruktury) Usługa dostępu do Internetu, będąca przedmiotem niniejszej Decyzji, jest świadczona przez Gminę grupie beneficjentów ostatecznych Projektu w technologii WiFi w paśmie częstotliwości 2,4 GHz i standardzie 802.11 b/g/n. Powyższe standardy techniczne gwarantują, że wymogi dotyczące kompatybilności i połączalności w zakresie świadczonej przez Gminę usługi są spełnione. Odnosząc się natomiast do przesłanki zagwarantowania przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, na zasadach równego traktowania, współkorzystania z infrastruktury telekomunikacyjnej i sieci telekomunikacyjnych oraz dostępu do nich, należy zauważyć, iż gminna sieć jest siecią wydzieloną wyłącznie na potrzeby realizacji Projektu. Zgodnie z założeniami Projektu, mając na uwadze treść 2 ust. 7 Umowy o dofinansowanie nr POIG.08.03.00-30-189/11-00 Projektu pn. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Wolsztyn w ramach działania 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu einclusion osi priorytetowej 8. Społeczeństwo informacyjne zwiększenie innowacyjności gospodarki programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013, zwanej dalej Umową, zakazane jest dokonywanie przez Gminę czynności rozporządzających na inny podmiot dotyczących praw lub obowiązków wynikających z Umowy. Z treści 8 ust. 1 Umowy wynika, iż Gmina nie może dokonywać zmian prowadzących do zmiany Projektu w rozumieniu art. 57 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r., ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006 r., s.25-78). Dodatkowo w 7 ust. 1 Umowy zostało wskazane, że beneficjent jest zobowiązany do zachowania i zapewnienia trwałości Projektu przez okres 5 lat od dnia zakończenia realizacji Projektu. W tym czasie nie jest zatem możliwe udostępnianie sieci na inne cele niż te, które zostały wskazane w Projekcie. Powyższe ograniczenia wpływają bezpośrednio na niemożność zapewnienia dostępu do infrastruktury telekomunikacyjnej Gminy, wykorzystywanej do świadczenia usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat, aż do zakończenia okresu trwałości Projektu. Należy wobec powyższego stwierdzić, iż w przypadku tego rodzaju sieci bezprzewodowej, utworzonej w ramach działania 8.3. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu einclusion osi priorytetowej 8. Społeczeństwo informacyjne zwiększenie innowacyjności gospodarki Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 2013, wymogi dotyczące zapewnienia dostępu do sieci oraz infrastruktury w okresie trwałości Projektu nie będą miały zastosowania. 6
Dlatego też, w ocenie Prezesa UKE, w odniesieniu do działalności, o której mowa we Wniosku Gminy, została spełniona przesłanka wynikająca z art. 3 ust. 2 pkt 1 Ustawy w zakresie kompatybilności i połączalności, natomiast przesłanka dotycząca zapewnienia innym podmiotom dostępu do sieci telekomunikacyjnej nie ma zastosowania. 3. Spełnienie przez Gminę przesłanki z art. 6 ust.1 Ustawy (niezaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych na usługi dostępu do Internetu, działalność jest proporcjonalna i niedyskryminująca) Zgodnie z art. 6 ust.1 Ustawy, świadczenie na rzecz użytkowników końcowych przez JST bezpłatnej usługi dostępu do Internetu może mieć miejsce, jeżeli nie jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych. Działalność taka musi być proporcjonalna, co oznacza, że musi być odpowiednia do zidentyfikowanych lokalnych potrzeb oraz działań podejmowanych przez przedsiębiorców w zakresie rozwoju lokalnego rynku usług szerokopasmowych. Jednocześnie każde zróżnicowanie odbiorców w zakresie świadczonych usług powinno być uzasadnione. Ponadto, Ustawa wymaga, aby działalność ta była niedyskryminująca. Jak stanowi art. 6 ust. 2 Ustawy, powyższych wymagań nie stosuje się w przypadku świadczenia usług telekomunikacyjnych na potrzeby organów administracji publicznej, państwowych lub samorządowych jednostek organizacyjnych oraz innych podmiotów publicznych, a także w przypadku usług telekomunikacyjnych świadczonych wyłącznie w miejscach publicznych przez publicznie dostępne punkty dostępu do Internetu. Wnioskiem Gmina wystąpiła o wyrażenie zgody na świadczenie usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat 6 jednostkom publicznym, w tym gminnym jednostkom organizacyjnym, wyłonionym w ramach Projektu, wskazanym w Załączniku do niniejszej Decyzji. Jak wynika z informacji przekazanych przez Gminę w toku postępowania administracyjnego, wspomnianym jednostkom zostanie zapewniony darmowy dostęp do Internetu. Jednostkami tymi są m.in.: Urząd Miejski w Wolsztynie, Szkoła Podstawa, Gimnazjum, Ośrodek Pomocy Społecznej, Biblioteka oraz Dom Kultury. Podłączenie tych jednostek do gminnej sieci pozwoli przebywającym w nich uczniom na korzystanie z sieci Internet w procesie kształcenia się i pozyskiwania materiałów do nauki, a także umożliwi nieodpłatne korzystanie z Internetu osobom wykluczonym cyfrowo, które nie zostały zakwalifikowane do Projektu. W ocenie Gminy, wpłynie to na zmniejszenie wykluczenia cyfrowego wśród jej mieszkańców i poprawę integracji ze społeczeństwem informacyjnym oraz w sposób istotny przyczyni się do osiągnięcia zakładanych celów Projektu. Prezes UKE wskazuje, że istnieje konieczność dokonania oceny spełnienia przesłanek określonych w art. 6 ust. 1 Ustawy w stosunku do działalności wskazanej w punkcie I. sentencji niniejszej Decyzji. Z Wniosku Gminy wynika, że realizując Projekt zapewni ona dostęp do bezpłatnego Internetu swoim mieszkańcom, zagrożonym wykluczeniem cyfrowym, z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej lub ze względu na ich niepełnosprawność. W tym zakresie działalność Gminy skierowana jest do 300 gospodarstw domowych z terenu Gminy, wyłonionych w ramach Projektu, ze względu na niepełnosprawność, trudną sytuację materialną (korzystanie z zasiłków rodzinnych lub świadczeń z Pomocy Społecznej), rodzin zastępczych oraz osób samotnie wychowujących dzieci. W ramach Projektu ww. beneficjenci ostateczni otrzymają dostęp do bezpłatnego Internetu oraz sprzęt komputerowy. Dokonując oceny spełnienia przez Gminę przesłanek, o których mowa w art. 6 ust. 1 Ustawy, należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 594, ze zm.) do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne gminy 7
obejmują sprawy z zakresu działalności telekomunikacyjnej (art. 7 ust. 1 pkt 3a ustawy o samorządzie gminnym). Zatem, Gmina w ramach swoich zadań zobowiązana jest do zaspokajania zbiorowych potrzeb ludności w zakresie telekomunikacji. Na szczególną uwagę zasługuje spoczywający na Gminie obowiązek przeciwdziałania zjawisku tzw. cyfrowego wykluczenia, albowiem jego istnienie jest jednym z przejawów istnienia niezaspokojonych potrzeb wspólnoty. Należy mieć na uwadze, że wykluczenie cyfrowe oznacza systemowe różnice w dostępie i korzystaniu z komputerów i Internetu pomiędzy osobami o różnym statusie społecznoekonomicznym (wykształceniu, dochodach, zawodzie), na różnych etapach życia, między mężczyznami i kobietami, mieszkańcami obszarów miejskich i wiejskich, a także różnych regionów. Wymaga nadto podkreślenia, że indywidualne i zbiorowe potrzeby wspólnoty samorządowej powinny być zaspokajane przez władzę lokalną. W przypadku wystąpienia zjawiska ich niezaspokojenia, wspólnota samorządowa powinna podejmować działania zmierzające do niwelowania różnic w procesie zaspokajania podstawowych potrzeb, gdy są one wywołane czynnikami niezależnymi od jednostki czy rodziny. Zadania z zakresu działalności telekomunikacyjnej powinny być skierowane do osób najbardziej potrzebujących. Gminna administracja publiczna jest bowiem usytuowana najbliżej obywatela i ma możliwość zidentyfikować na takim poziomie osoby potrzebujące wsparcia. Interwencja publiczna powinna być zatem skierowana tylko tam, gdzie mechanizmy konkurencji i wolny rynek nie zapewniają w sposób wystarczający potrzeb w zakresie telekomunikacji. Należy zauważyć, iż zgodnie z informacjami przedstawionymi w Raporcie KPMG Rynek telekomunikacyjny po 2015 roku w kontekście inwestycji publicznych zrealizowanych przez Jednostki Samorządu Terytorialnego z funduszy unijnych, w ramach budowy Regionalnych Sieci Szerokopasmowych, zwanym dalej Raportem KPMG, na każdym szczeblu samorząd terytorialny pełni inną rolę w realizacji celów w zakresie rynku telekomunikacyjnego. Władze wojewódzkie zaangażowane są w rozwój sieci szerokopasmowych, natomiast władze powiatowe i gminne w znacznej mierze aktywne są w świadczeniu publicznych usług detalicznych dla użytkowników końcowych. Przy tym władze gminy zaangażowane są w szczególności w promowanie dostępu do publicznych usług internetowych dla użytkowników indywidualnych. W celu dokonania właściwej oceny stanu lokalnego rynku usług dostępu do Internetu na obszarze Gminy, Prezes UKE wziął pod uwagę zarówno dane przedstawione przez Gminę we Wniosku, jak również dane będące w jego posiadaniu, np. analizy rynku telekomunikacyjnego. Zgodnie z informacjami Prezesa UKE na obszarze Gminy na koniec 2013 r. działało 13 przedsiębiorców telekomunikacyjnych świadczących usługę dostępu do Internetu. Największym operatorem, dostarczającym usługę do 31 % osób spośród wszystkich posiadających dostęp do Internetu, była firma Orange Polska S.A. Drugi z kolei przedsiębiorca, CityLan Łukasz Wajs, świadczył usługi internetowe dla 24 % użytkowników. Na koniec 2013 r. na terenie Gminy było aktywnych 6 191 usług szerokopasmowej transmisji danych (stacjonarnych oraz mobilnych) 1. 1 Dane przekazane przez operatorów sieci mobilnych uwzględniają także klientów korzystających z usług przedpłaconych, o ile udostępnili swoje dane lub operator mógł ich zidentyfikować. 8
Tabela 1. Przedsiębiorcy telekomunikacyjni świadczący usługi dostępu do sieci Internet na obszarze Gminy (31.12.2013 r.) Lp. ISP Technologia 1 Aero 2 sp. z o.o. HSPA+, LTE 2 CityLan Łukasz Wajs 100 Mb/s Fast Ethernet, WiFi 5 GHz, 1 Gigabit Ethernet, 3 Exatel S.A. SDH, CWDM 4 Inea S.A. HSPA, WiMAX, (EURO)DOCSIS 3.x, 1 Gigabit Ethernet - FO, GPON 5 Netia S.A. ADSL2, ADSL, dzierżawa łączy, HSPA 6 Netonsky.pl Piotr Janiak Brak dadnych 7 NORDISK POLSKA sp. z o.o. CDMA 8 Orange Polska S.A. ADSL2+, GPRS, CDMA, VDSL, 9 P4 sp. z o.o. HSPA, HSPA+ 10 Polkomtel sp. z o.o. HSPA+, CDMA 11 PPHU POKAL Jóźwiak Wioletta 1 Gigabit Ethernet, WiFi 5 GHz, WiFi 2,4 GHz 12 Telefonia Dialog sp. z o.o. HSPA, ADSL 13 T-Mobile Polska S.A. SDH, ADSL, HSPA Źródło: UKE na podstawie danych otrzymanych od przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Zgodnie z publicznie dostępnymi danymi Głównego Urzędu Statystycznego, Gminę zamieszkuje 30 384 mieszkańców 2, tworzących 10 774 gospodarstw domowych 3. W 2013 r. penetracja Internetem szerokopasmowym w Gminie o przepływności poniżej 1 Mbit/s była nieznaczna, szczególnie w przeliczeniu na jedną osobę (1,19%). Większą popularnością cieszyły się natomiast usługi o wyższej przepływności. Korzystało z nich 19,18 % mieszkańców, a przeliczając penetrację na gospodarstwa domowe 54,09 % z nich posiadało dostęp do Internetu o przepływności równej lub wyższej niż 1 Mbit/s. 2 Dane GUS: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2013 r. 3 Uzyskana wartość to iloraz liczby ludności oraz średniej liczebności gospodarstwa domowego (2,82) w 2011 r. wg danych GUS. 9
Wykres 1. Penetracja usługami dostępu do sieci Internet (stacjonarnymi oraz mobilnymi) w Gminie w podziale na usługi o przepływności poniżej 1 Mbit/s oraz 1 Mbit/s i powyżej (31.12.2013 r.) Źródło: UKE na podstawie danych przekazanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Przy ocenie kryterium spełnienia przez Gminę warunku niezaspokojenia popytu, należy kierować się przede wszystkim dwoma miernikami: 1. poziomem penetracji usługami dostępu szerokopasmowego na analizowanym rynku lokalnym w porównaniu do średniego poziomu w skali kraju, 2. poziomem penetracji usługami dostępu szerokopasmowego na analizowanym rynku lokalnym w porównaniu do syntetycznego wskaźnika poziomu zapotrzebowania na usługi dostępu szerokopasmowego, wynikającego z algorytmu omówionego w dalszej części analizy. Zdaniem Prezesa UKE, głównym miernikiem pozwalającym stwierdzić, czy w przypadku konkretnej JST zostało spełnione kryterium braku zaspokojenia zapotrzebowania użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych jest odniesienie penetracji usługami dostępu szerokopasmowego na obszarze danej JST do poziomu wskaźnika zapotrzebowania na tę usługę zgłaszanego w trakcie prowadzonych przez Prezesa UKE badań konsumenckich. Wskazać przy tym należy, iż powyższy wskaźnik odnosi się do kryterium określonego w art. 6 ust. 1 Ustawy i pozwala ocenić, czy zapotrzebowanie zgłaszane przez konsumentów jest zaspokojone. Wskaźnik pomocniczy stanowi natomiast odniesienie poziomu penetracji usługami dostępu szerokopasmowego na obszarze danej JST do dostępności tej usługi na średnim poziomie ogólnopolskim (co pozwala ocenić, jak kształtuje się nasycenie usługami w określonej JST, w porównaniu ze średnią krajową). Biorąc pod uwagę wszystkie usługi szerokopasmowego dostępu do sieci Internet dostępne w Gminie w 2013 r., ich penetracja wyniosła 20,38 % w przeliczeniu na mieszkańców oraz 57,46 % w przeliczeniu na gospodarstwa domowe. Była ona zatem niższa od penetracji usługami szerokopasmowymi w Polsce odpowiednio o 10,41 pp. w odniesieniu do liczby mieszkańców oraz o 30,21 pp. w przeliczeniu na gospodarstwa domowe. 10
Wykres 2 Penetracja usługami dostępu do sieci Internet (stacjonarnymi oraz mobilnymi) w Polsce oraz w Gminie (31.12.2013 r.) Źródło: UKE na podstawie danych przekazanych przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Z powyższego wynika, iż, penetracja usługami szerokopasmowego dostępu do sieci Internet w Gminie znajduje się na poziomie niższym niż średnia dla Polski. Tak niski wskaźnik oznacza, że rynek telekomunikacji stacjonarnej w Polsce cechuje się niejednorodnym rozkładem ze względu na stopień urbanizacji kraju, występują znaczne różnice w dostępie do usług szerokopasmowych na terenach miejskich i wiejskich. Niwelowanie różnic między tymi obszarami ma strategiczne znaczenie dla inicjatywy walki ze zjawiskiem wykluczenia cyfrowego. Gmina należy bowiem do obszarów opóźnionych w rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej i dostępności usług szerokopasmowego Internetu. Głównym celem Prezesa UKE jest wspieranie wszelkich inicjatyw mogących przyczynić się do zwiększenia stopnia nasycenia rynku dostępu do Internetu szerokopasmowego w Polsce. Badając poziom zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu, jak już wcześniej wskazano, należy określić poziom zainteresowania usługami na wskazanym obszarze. W celu oszacowania tej wielkości w niniejszej analizie posłużono się danymi pochodzącymi z raportu: Rynek usług telekomunikacyjnych w Polsce w 2013 r. Raport z badania klientów indywidualnych. Badanie funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie gospodarstw domowych w Polsce, wśród osób w wieku 15 lat i powyżej. Poziom zapotrzebowania na usługi dostępu do Internetu określono na podstawie: liczby ankietowanych, którzy wskazali, że posiadają dostęp do Internetu w domu, liczby ankietowanych, którzy wskazali, że nie posiadają dostępu do Internetu w domu z przyczyn finansowych lub z powodu braku możliwości podłączenia Internetu w miejscu zamieszkania (czyli de facto osób chcących go posiadać, gdyby pozwalały im na to warunki techniczne lub materialne). Znając orientacyjną wartość poziomu zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w Polsce można określić, czy jednostka samorządu terytorialnego (w tym przypadku Gminy) spełnia warunek, o którym mowa w art. 6 ust. 1 Ustawy, tj. czy na jej 11
terenie jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych. Szczegółowe wyliczenia przedstawia poniższy schemat: Rysunek 1. Schemat wyliczenia poziomu zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w 2014 r. przez klientów indywidualnych. 58 % klientów posiadało dostęp do Internetu 0,58=X1 42 % klientów nie posiadało dostępu do Internetu 22 % z 42 % klientów nieposiadających dostępu do Internetu chciałoby mieć taki dostęp 0,22 * 0,42 = 0,092=X2 X1 + X2 = 0,58+0,092 = 0,672 = 67,2 % - oszacowany poziom zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w Polsce w 2014 r. Źródło: UKE na podstawie raportu: Rynek usług telekomunikacyjnych w Polsce w 2014 r. Raport z badania klientów indywidualnych. Zgodnie z powyższymi wyliczeniami, poziom zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w Polsce w 2014 r. wyniósł ok. 67,2% (w przeliczeniu na mieszkańców). Zatem penetracja usługami dostępu do Internetu w Gminie, która wyniosła w 2013 r. 20,38 % w odniesieniu do liczby mieszkańców, znajduje się znacznie poniżej wartości zapotrzebowania na te usługi w Polsce. Należy zauważyć, że z Raportu KPMG wynika fakt, iż istotnym aspektem w kontekście działalności JST w zakresie darmowego Internetu jest potencjalna ewolucja zainteresowania tym rodzajem usług ze strony użytkowników w przyszłości. Czynnikiem mogącym wywierać wpływ na rozwój darmowego Internetu w perspektywie najbliższych lat, jest rosnące wykorzystanie technologii mobilnych w dostępie do Internetu. W ostatnich pięciu latach znacznie wzrósł odsetek użytkowników Internetu, deklarujących bezprzewodowe łączenie z siecią. Użytkownicy korzystający z bezprzewodowego połączenia z Internetem, stanowią obecnie ponad ¾ wszystkich Internautów w Polsce. 12
Odsetek użytkowników Internetu, deklarujących korzystanie z bezprzewodowych łącz z siecią przedstawia poniższy wykres: Wykres 3. Odsetek użytkowników Internetu, deklarujących korzystanie z bezprzewodowych łącz z siecią 100% 80% 60% 45% 55% 64% 73% 77% 40% 20% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 Źródło - Raport KPMG. Niezależnie od powyższego należy podkreślić, iż na obszarze Gminy liczba osób, posiadających dostęp do Internetu jest dużo niższa od oszacowanego zapotrzebowania na tę usługę w Polsce. Znając orientacyjną wartość poziomu zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu w Polsce można określić, czy JST (w tym przypadku Gmina) spełnia warunek, o którym mowa w art. 6 ust. 1 Ustawy, tj. na jej terenie nie jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych 4. Biorąc pod uwagę przesłankę niedyskryminowania określonej grupy użytkowników końcowych, należy wyjaśnić, iż bezpłatny dostęp do Internetu w Gminie jest przewidziany dla ściśle określonej grupy docelowej osób wykluczonych cyfrowo. Jednocześnie uznać należy, iż w odniesieniu do tak zdefiniowanej grupy osób uprawnionych do skorzystania z usługi, reguły ich wyboru zostały określone przez Gminę w sposób niedyskryminujący. Według założeń Projektu osoby te muszą spełniać kryterium dochodowe, czyli być uprawnionymi do otrzymania pomocy materialnej, w tym zasiłków, bądź uprawnionymi do otrzymywania świadczeń rodzinnych, bądź też dzieci i młodzież uprawniona do otrzymywania stypendiów socjalnych, osoby niepełnosprawne oraz rodziny zastępcze. Powyższa analiza dowodzi, iż działalność podejmowana przez Gminę w zakresie telekomunikacji, polegająca na świadczeniu bezpłatnej usługi dostępu do Internetu skierowana jest do określonej grupy osób - beneficjentów ostatecznych Projektu którzy nie mają zaspokojonego zapotrzebowania na usługi dostępu do Internetu przez lokalny rynek telekomunikacyjny. Grupa ta, co należy jeszcze raz podkreślić, nie jest w stanie (z przyczyn od nich niezależnych) skorzystać z zasobów ofert komercyjnych. Tym samym, należy stwierdzić, iż spełniona jest przesłanka wskazana w art. 6 ust. 1 Ustawy, dotycząca możliwości wykonywania przez Gminę przedmiotowej działalności w sytuacji braku 5 Raport o stanie rynku telekomunikacyjnego w Polsce w 2012 r., UKE, str. 14 http://www.uke.gov.pl/rynek-telekomunikacyjny-w-2012-roku-12625 13
zaspokojenia przez lokalny rynek telekomunikacyjny zapotrzebowania użytkowników końcowych na usługi dostępu do Internetu. Dodatkowo należy wskazać, iż gminna usługa świadczona w ramach Projektu, nie będzie dostępna dla pozostałych mieszkańców Gminy. Biorąc powyższe pod uwagę, Prezes UKE stwierdza, iż warunki świadczenia bezpłatnej usługi dostępu do Internetu uczestnikom Projektu, spełniają następujące przesłanki wskazane w art. 6 ust. 1 Ustawy: a) braku zaspokojenia przez lokalny rynek telekomunikacyjny zapotrzebowania użytkowników końcowych na usługi dostępu do Internetu, b) niedyskryminowania określonej grupy użytkowników końcowych. Odnosząc się natomiast do przesłanki proporcjonalności realizowanej przez Gminę działalności w zakresie telekomunikacji dla beneficjentów ostatecznych zakwalifikowanych do Projektu w ramach działania 8.3, Prezes UKE wskazuje, iż działalność Gminy na warunkach określonych w niniejszej decyzji, które są zgodne z założeniami Projektu, będzie prowadzona proporcjonalnie do sytuacji panującej na lokalnym rynku telekomunikacyjnym. Z uwagi na cel powyższego działania, tj. zapobieżenie zjawisku wykluczenia cyfrowego osób o trudnej sytuacji materialnej lub niepełnosprawnych, nie jest konieczne wprowadzenie dodatkowych ograniczeń funkcjonalnych w zakresie warunków świadczenia przedmiotowej usługi. Przyjmuje się bowiem, iż w takich przypadkach, prowadzona przez JST działalność z zakresu telekomunikacji nie wpływa negatywnie na konkurencję, gdyż użytkownicy końcowi takiej gminnej usługi nie są osobami, które potencjalnie są zainteresowane ofertami dostawców komercyjnych i byłyby w stanie ponieść koszty finansowe zakupu komercyjnej usługi dostępu do Internetu. Osoby zaliczane do grupy zagrożonych wykluczeniem cyfrowym wymagają bowiem wsparcia i stworzenia im niezbędnych warunków do uczestnictwa w społeczeństwie informacyjnym. Oferowanie przez JST bezpłatnej usługi dostępu do Internetu będzie dla tej grupy często jedyną szansą na skorzystanie z niej i przyczyni się do ograniczenia zjawiska dalszej marginalizacji cyfrowej tych mieszkańców. Podsumowując, w ocenie Prezesa UKE należy uznać, że na obszarze Gminy nie jest zaspokojone zapotrzebowanie użytkowników końcowych w zakresie dostępu do usług telekomunikacyjnych, a usługa dostępu do Internetu świadczona przez Gminę na warunkach określonych niniejszą Decyzją będzie proporcjonalna i niedyskryminująca. W związku z powyższym stwierdzić należy, że została spełniona dyspozycja przepisu art. 6 ust. 1 Ustawy. 4. Spełnienie przez Gminę przesłanki z art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy (niezakłócanie równoprawnej i skutecznej konkurencji na właściwym rynku telekomunikacyjnym) Kolejnym warunkiem, od spełnienia którego uzależnione jest wydanie zgody przez Prezesa UKE na świadczenie przez Gminę usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat, jest zagwarantowanie, by nie została zakłócona równoprawna i skuteczna konkurencja w sektorze telekomunikacyjnym (art. 7 ust. 1 i 2 w związku z art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy). Odnosząc się do powołanej powyżej przesłanki niezakłócania równoprawnej i skutecznej konkurencji w sektorze telekomunikacyjnym, należy zauważyć, że poprzez działania JST w sektorze telekomunikacyjnym może zostać osiągnięta większa penetracja usług szerokopasmowych. Niemniej, pozytywne działania podejmowane w tym zakresie powinny 14
przeważać nad negatywnymi, tj. zakłóceniem konkurencji. Pomoc JST dla swoich mieszkańców w zakresie dostępu do usług szerokopasmowych nie może wypierać inicjatyw prywatnych, zarówno tych już realizowanych, jak i planowanych. Jak wskazała Gmina we Wniosku, jej działalność w zakresie telekomunikacji ma na celu umożliwienie jej mieszkańcom, zagrożonym wykluczeniem cyfrowym z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej lub ze względu na niepełnosprawność, korzystania z dostępu do Internetu w miejscu ich zamieszkania. W tym zakresie działalność Gminy, skierowana do jej mieszkańców - 300 gospodarstw domowych, wyłonionych w ramach Projektu - polega na zapewnieniu dostępu do sieci Internet tym osobom, które ze względu na niskie dochody i/lub niepełnosprawność nie są w stanie we własnym zakresie zapewnić sobie sprzętu i usług niezbędnych do korzystania z zasobów Internetu. W Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 13 lipca 2010 r., zwrócono uwagę na korelację pomiędzy poziomem rozwoju społeczeństwa informacyjnego a aktywnością społeczną. W myśl stwierdzeń zawartych w tym dokumencie, wskazać należy, że korzystanie z Internetu pobudza aktywność i zaangażowanie w życiu publicznym. Podkreślono również, że wyzwaniem rozwojowym jest zwiększenie dostępu do technologii teleinformatycznych oraz implementacja działań podnoszących efektywność i sprawność korzystania z nowoczesnych technologii przez społeczeństwo, a także zwiększających zasoby cyfrowe i rozwijających systemy usług publicznych w pełni dostępnych za pośrednictwem Internetu. Rolą polityki regionalnej powinno być w tym zakresie dbanie o równomierny przestrzennie rozwój technologii teleinformatycznych, pozwalający na pokonywanie ograniczeń związanych z oddaleniem od centrów rozwoju, a w efekcie na zmniejszanie barier rozwojowych, w szczególności w regionach najbardziej peryferyjnych. Prezes UKE pragnie podkreślić, iż świadczona przez Gminę usługa szerokopasmowego dostępu do Internetu w ramach Projektu jest skierowana do ściśle określonej, ograniczonej grupy osób, będących beneficjentami działania 8.3 Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu einclusion osi priorytetowej 8. Społeczeństwo informacyjne zwiększenie innowacyjności gospodarki Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013. W związku z powyższym, zasady i warunki świadczenia powyższym użytkownikom końcowym usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat wynikają z Projektu. We wniosku o dofinansowanie stanowiącym załącznik do Umowy wskazano działania, które zostaną podjęte aby osiągnąć główny cel Projektu, a więc zmniejszyć zjawisko wykluczenia cyfrowego na obszarze Gminy. W tym kontekście, należy mieć na uwadze treść 7 ust. 1 Umowy: Beneficjent zobowiązuje się do zrealizowania Projektu tak, aby zostały zrealizowane cele Projektu oraz osiągnięte wskaźniki określone we wniosku o dofinansowanie oraz w Umowie, a także do zapewnienia trwałości efektów Projektu przez okres 5 lat od dnia zakończenia realizacji Projektu. Jednocześnie w 8 ust. 1 Umowy zastrzeżone zostało, iż Gmina nie może dokonywać zmian prowadzących do zmiany Projektu. Należy przy tym zaznaczyć, iż powołane powyżej warunki realizacji Projektu wynikają z zasad wspólnotowych i krajowych, określonych między innymi w: Rozporządzeniu Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego Rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. Urz. UE L 210 z 31.07.2006 r., s. 25-78), Rozporządzeniu (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylającego Rozporządzenie (WE) nr 1783/1999 (Dz. U. UE z 31.07.2006., L 210/1, z późn. zm.), Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu 15
(Dz. U. WE L 214 z 9.08.2008), decyzji KE nr K (2007) 4562 z dnia 1 października 2007 r. w sprawie przyjęcia Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w ramach pomocy wspólnotowej Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego objętego celem konwergencja w Polsce. W niniejszej sprawie Prezes UKE odstąpił od określenia dodatkowych ograniczeń funkcjonalnych bezpłatnej usługi dostępu do Internetu dla beneficjentów Projektu. Zasady i warunki świadczenia powyższym użytkownikom końcowym usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat wynikają bowiem z warunków wskazanych w Projekcie. W świetle postanowień Projektu, usługa dostępu do Internetu świadczona przez Gminę ma być skierowana do ściśle określonej grupy społecznej wykluczonych cyfrowo. Grupę tę na obszarze Gminy stanowi 300 gospodarstw domowych, charakteryzujących się niskimi dochodami, których członkowie nie są w stanie ponieść kosztów zakupu komercyjnego dostępu do Internetu i korzystają z pomocy społecznej oraz gospodarstw domowych, w których znajdują się osoby niepełnosprawne oraz jednostki organizacyjne podległe Gminie. Jak już zostało wskazane w Stanowisku Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 10 września 2013 r. w zakresie świadczenia przez jednostki samorządu terytorialnego usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena rynkowa, na podstawie art. 7 ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, w przypadku, gdy JST zamierza świadczyć usługę darmowego dostępu do Internetu w ramach ww. działania 8.3. tylko i wyłącznie dla ściśle określonej grupy beneficjentów, Prezes UKE uznaje świadczenie usług zgodnie z warunkami Projektu a w decyzji odstępuje od określenia ograniczeń funkcjonalnych świadczenia przez JST bezpłatnej usługi dostępu do Internetu. Uruchomienie zatem takiej usługi przez Gminę dla 300 gospodarstw domowych i w 6 jednostkach organizacyjnych podległych Gminie w ramach Projektu, nie wpłynie negatywnie na konkurencję, przyczyni się natomiast do zapobiegania zjawiska wykluczenia cyfrowego wśród mieszkańców Gminy. Jednocześnie należy wyjaśnić, że usługa dostępu do sieci Internet realizowana przez daną JST w ramach działania 8.3 może obejmować dowolny obszar, niezależnie od występowania na nim konkurencji infrastrukturalnej, czy też zaspokojenia zapotrzebowania na usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu. W takim przypadku bowiem warunkiem uzyskania pomocy jest występowanie zjawiska wykluczenia cyfrowego ze względu na niepełnosprawność lub niski status materialny mieszkańców. Tym samym, w tego rodzaju przypadkach nie dochodzi do naruszenia przesłanki niezakłócania rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych, albowiem odbiorcy usługi świadczonej przez daną JST nie stanowią grupy potencjalnych użytkowników usług komercyjnych. Podsumowując, przedstawione przez Gminę zasady świadczenia bezpłatnej usługi dostępu do Internetu spełniają, w ocenie Prezesa UKE, warunek, o którym mowa w art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy, tj. niezakłócania rozwoju równoprawnej i skutecznej konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych w zakresie dostępu reglamentowanego. 5. Spełnienie przez Gminę przesłanki z art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy (przejrzystość prowadzonej działalności telekomunikacyjnej) Odnosząc się do przesłanki przejrzystości, jako przesłanki z art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy, należy zauważyć, że jest to pojęcie nieostre, niezdefiniowane ustawowo. Oznacza to, iż treść temu pojęciu nadaje organ orzekający (M. Wyrzykowski, Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym, Warszawa 1986). 16
W związku z powyższym, wskazać należy, że Prezes UKE, dokonując ustalenia prawidłowego znaczenia ww. przesłanki, posłużył się wykładnią językową. Do tego typu wykładni zaliczamy wszystkie dyrektywy (argumenty), które charakteryzują znaczenie normy ze względu na jej właściwości językowe. W doktrynie podnoszone jest, iż danej normie należy przypisać takie znaczenie, jakie ma ona w języku potocznym, chyba że ważne względy przemawiają za odstąpieniem od tego znaczenia (domniemanie języka potocznego). Pewną konkretyzacją reguły domniemania języka potocznego jest zasada, która stanowi, że jeżeli na gruncie języka potocznego można przypisać normie kilka różnych znaczeń, to należy wybrać to z nich, które jest najbardziej oczywiste (Wstęp do Prawoznawstwa, Lech Morawski, TNOIK, Toruń 2002, str. 170). Należy zauważyć, iż z Raportu KPMG wynika, że powszechną praktyką JST jest odzwierciedlanie ciążących na nich obowiązków w związku ze świadczonymi usługami darmowego Internetu w regulaminach tych usług. JST wskazują w nich co do zasady, ograniczenia techniczne wynikające z obowiązujących regulacji. Powszechny jest obowiązek logowania do sieci, mający na celu identyfikację użytkownika, m.in. w celu rozliczenia zużycia miesięcznego limitu transferu danych. Ponadto, JST adresują w regulaminach obowiązki dostawcy usługi, którym mogą być samodzielnie JST lub wynajęte przez nie podmioty komercyjne, w stosunku do użytkowników usługi darmowego Internetu. W ocenie Prezesa UKE, przez przesłankę przejrzystości należy rozumieć stan, w którym potencjalny użytkownik będzie mógł, przy całkowitym zrozumieniu warunków świadczenia usługi dostępu do Internetu, dokonywać świadomego wyboru korzystania z tej usługi, w tym także w zakresie instalacji odpowiedniego, wymaganego sprzętu. Użytkownik usługi dostępu do Internetu ma prawo do pełnej, rzetelnej i prawdziwej informacji na temat warunków na jakich jest ona świadczona. Przepisy regulaminu świadczenia usługi dostępu do Internetu muszą być również zgodne z Pt. Jednocześnie określone prawa i obowiązki stron, jak również dane dotyczące jakości omawianej usługi, nie mogą wprowadzać w błąd potencjalnego użytkownika. W kontekście powyższego, należy przyjąć, że Gmina spełniła przesłankę przejrzystości, o której mowa w art. 3 ust. 2 pkt 2 Ustawy, albowiem udostępniła wszystkie niezbędne informacje na temat warunków na jakich świadczona ma być usługa dostępu do Internetu w ramach Projektu oraz praw i obowiązków Beneficjenta Ostatecznego w Regulaminie rekrutacji i uczestnictwa w Projekcie pn. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu na terenie Gminy Wolsztyn wprowadzonym Zarządzeniem Nr 320/2012 Burmistrza Wolsztyn z dnia 8 listopad 2012 r., opublikowanym m. in. na stronie internetowej Urzędu Gminy Wolsztyn pod adresem www.internet.wolsztyn.pl w zakładce rekrutacja oraz dostępne w Ośrodku Pomocy Społecznej w Wolsztynie jak i podległych jednostkach w których wdrożony był projekt. Ponadto osoby zakwalifikowane do Projektu zostaną przeszkolone z obsługi komputerów i Internetu, a także zapoznają się z regulaminem korzystania z użyczonego sprzętu. W związku z powyższym uznać należy, iż przesłanka przejrzystości prowadzonej działalności telekomunikacyjnej została przez Gminę spełniona. V. Analiza przesłanek mających wpływ na zakres i warunki świadczenia przez Gminę bezpłatnej usługi dostępu do Internetu (art. 7 ust. 3 Ustawy) Przepis art. 7 ust. 3 Ustawy zobowiązuje Prezesa UKE do wzięcia pod uwagę przy określaniu zakresu i warunków świadczenia przez JST usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena rynkowa, następujących przesłanek: 17
1) interesu użytkowników końcowych, w szczególności konieczności przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu i zapewnienia maksymalnych korzyści w zakresie różnorodności usług telekomunikacyjnych, ich ceny i jakości; 2) sytuacji na lokalnym rynku usług, które mają być świadczone; 3) tworzenia warunków efektywnego inwestowania w infrastrukturę telekomunikacyjną przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych; 4) wymagań, o których mowa w art. 3 ust. 2 Ustawy oraz art. 6 ust. 1 Ustawy. 1. Ocena kryterium interesu użytkowników końcowych (art. 7 ust. 3 pkt 1 Ustawy) oraz analiza sytuacji na lokalnym rynku telekomunikacyjnym (art. 7 ust. 3 pkt 2 Ustawy) Przechodząc do oceny kryterium interesu użytkowników końcowych (art. 7 ust. 3 pkt 1 Ustawy) oraz analizując sytuację na lokalnym rynku usług (art. 7 ust. 3 pkt 2 Ustawy), Prezes UKE wskazuje na istnienie zjawiska wykluczenia cyfrowego na terenie Gminy, przede wszystkim wśród osób o trudnej sytuacji materialnej i niepełnosprawnych. Wobec powyższego, działanie w interesie użytkowników końcowych w niniejszej sprawie przejawia się w zapewnieniu mieszkańcom Gminy dostępu do usług internetowych. Należy zwrócić uwagę, iż dostęp do szerokopasmowego Internetu na poziomie kraju posiada (przyjmując jeden dostęp na jedno gospodarstwo) 83,50 % gospodarstw domowych, a w przeliczeniu na mieszkańców - 29,30 %. Na tle państw europejskich Polska należy do grupy państw z niską penetracją Internetu stacjonarnego (około 18 19 %) 5. Podnieść dodatkowo należy, iż penetracja usług szerokopasmowych w Gminie w stosunku do liczby mieszkańców jest poniżej średniej krajowej i wynosi 20,38 %. Niewątpliwie, w ocenie Prezesa UKE, dostęp do Internetu na warunkach określonych niniejszą Decyzją umożliwi korzystanie z bezpłatnej usługi dostępu do Internetu użytkownikom zakwalifikowanym do Projektu, którymi są mieszkańcy Gminy wykluczeni cyfrowo, tj. znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej oraz niepełnosprawności, którzy nie mają możliwości finansowych na zakup sprzętu komputerowego i łącza internetowego. Ponadto osoby te nie posiadają wiedzy o korzyściach jakie daje korzystanie z Internetu oraz umiejętności obsługi sprzętu komputerowego i poruszania się po sieci Internet. Osoby te powinny mieć zatem szansę wypróbowania i zdecydowania, czy i w jakim zakresie jest im potrzebny Internet, z jakich usług w ramach dostępu do Internetu mogą korzystać. Osoby te będą miały również możliwość otrzymania materiałów szkoleniowych oraz uczestniczenia w szkoleniach m.in. z zakresu obsługi komputera i korzystania z Internetu. Wymaga podkreślenia, iż zgodnie z raportem GUS Wykorzystanie technologii informacyjno (tele) komunikacyjnych w przedsiębiorstwach i gospodarstwach domowych w 2013 r. osoby korzystające z pomocy społecznej oraz osoby niepełnosprawne bardzo rzadko korzystały z usług dostępu do Internetu. Aż 66,80 % osób niepełnosprawnych korzystających z pomocy społecznej nigdy nie korzystało z Internetu. Jednocześnie na wysokim poziomie utrzymywał się odsetek osób korzystających z pomocy społecznej, które również nie korzystały z tego rodzaju usługi (48,10 %). Tym samym należy stwierdzić, iż grupy docelowe, które będą mogły korzystać z bezpłatnej usługi dostępu do Internetu na warunkach preferencyjnych zostały określone w niniejszej decyzji w sposób prawidłowy, biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku telekomunikacyjnym. 5 Raport o stanie rynku telekomunikacyjnego w Polsce w 2012 r., UKE, str. 14 http://www.uke.gov.pl/rynek-telekomunikacyjny-w-2012-roku-12625 18